장음표시 사용
291쪽
uni,&flectunt ad communes errores, ac parentum improba vota. Indς huius peruersitatis tam latum contagium, V
uelut in strage magni exercitus mutuo comprenu alligati alii alios ad terram trahunt : ita nos cominiam errore afflati peream S. Negligere enini optimas artes & libςralia studia, ne degustata quidem , temeraria fuga deserere, quasi more maioribus tradito ab uniuersis receptum est. Nulli itaq; eis nobis seruantur laborum gradus, quibus antiqui ad
Edita docIrina sapientum templa serena
aditum praeparabant, nullis sapientiae praeceptis informamurn, in euoluenda antiquitate nihil operae in lumitur 3 nullam d nup ingenuae artis scientiam serii, excolimus. Sed quoties a liquis uulgarium contemtor holaestis artibus pectus implere, parat, & optimis potius , quam multis sese probatum uelit, .
confestim etiam e summa cauca acclamatur: στρος-. Arti &compressi pectoris uilissimae animae magnas ope petunt, ut epulas piscinae circumfluant, cum earum inertiae
eluendae ne ipse quidem Oceanus iussiciat, quarumque sorde
tam late se exerunt, ut gulae suae & uentris imperium serre, cogantur. Vereri enim uidentur, ne defuturum sit, quo
illum impleant. Quasi uero unquam penuria parui sapienti, este possit. Neminem prosccto illorum non modo ingenum artis cultorem, sed ne liberum quidem aio uel quibus uentem ad pecuina &seruilia obsequia imperat. Cedo quis ausus est sequi naturae suae ductum, S praesare amorem optumarum artium timidissimis eupiditatibus. Scilicet ut sagni nequissimos seruos ossicii sui monent: ita illos saepe ad professiones ,homine libero indignas, coegit alieni suifra-i gii illiberalis ambitio. Neque enim uirtutem pretio suo, aestimant, aut Optimas artes solo scientiae praemiocolunta, si tamen colunt, qui tanquam sordidae mercis negociatore .
292쪽
, . D E p T TMAETHIA CAP. XXX. an ad uilem usum &turpe lucrum accinguntur. Vt uel hincPateat, quam ingenscincrimininter homines liberaliter natos& educatos, quos in ipso lucis exordio gratiae circumstet runt, ac ieiunos & tristes paedagogos,ouos sordes la seruiles maculae nunquam deserunt. Hi coacti ingenium ad quaestum prostituere seueram disciplinarum legem corruperunt. Finge nunc aliquem Philosophiae, aut grauiorum disciplinarum suggestium. Si inter eminentes optimarum artium apices consederunt, .medium locum praestantiae suae auditoritate Occuparunt,praeclaro complexu reuinctae dc inclusae,puto dignitatem suam agnoscunt. Si uero a cohaerentium cuneo diuulsas,et uicinarii artium nexu: solutas.solas & incomitatas
prostituas oblitae suae maiestatis infra alias longe positae erunt. Nempe quales apud sordidos & imperitos habitant,qui
cum fame morerentur, decentem earum imaginem temere
mentiri ausi sunt.& disciplinas principes latrocinio quaesitas indigna possessione contaminarunt. Si quis uero splendore natauu insignis,longa decora illigata stemma tu flexuris pra
ferens,aut patrimonio lautus, is consuetudine ductus uagas suscipit peregrinationes, non ut notet abditas rerum caussas parandae eruditioni, aut ciuili prudentiae obseruet gentium instituta, rerum Publicarum formas, hominum uarios mores& ritus: ita ut 1ine certo scopo ad nuda oblectatione discumrat auido & curioso oculo inusitata camporum spatia lustret, inuisa montium cacumina admiretur; interdum releuet aspectum longo locorum horrentiu squallore. Petat deinde laudatos portus, & auium more per infinita loca transvolet . Spectacula subinde mutans urbes accedat,totius orbiS aemulas; ubi noua delectationeas iunt templa,theatra,porticus Ita dum singula ignota & inuisa, ut pueri, miratur, me infestata toties innovato stupore, uerum gustum ne ist
293쪽
a τε TRACTAT Ioantiqui luxus& fastus imago,quae tanto impendio quaerenda
non erat. Abunde tamen rarusoperae precium fecisse,si ea adsecutus, quae pia usum seculi merentur. Transmarinis de liciis orbem nostrum inficere,& plurimis linguis disertumis ostentare. Quae an redimenda lint patrimonii & tot annorum, quos sine fi uctu, in tanta temporum egestate, perdimus ,iactura, prudentiores consulo.Non fraudabo laude sua uariarum linguarum cognitionem. sed in ca canos pro mittere,& perpetuo morari, tanti prosecto non uidetur.Qua intemperantia hodie laboramus. Non satis est enim complures linguas ad usum i 1bidiorum didicisse ue quin etianis illas pari desiderio arripimus, quibus Europae gentes utuntur. At istae aliud agenti accedunt. Haud nego. Multata
men eXterna alunt, quae a rerum contemplatione seducunt.
Hic audebo me ipsum profiteri, alterius testimonii avetori tate tutus. Sine iactantia dixerim, me illam harum lingua rum pcritiam consecutum, ut immixtus peregrinis nou erumbuerim os aperire, minime ueritus, ne perculsi insueti soni austeritate ciuem suum non agnoscerent./Quin huius linguae, qua utimur, diuersas dialectos didici. Quantum uero haec superuacua a seriis studiis auocarint, experimentum cepi. Nam tum demum superuacua esse intelligo, cuiri,
necessaria deesse mihi comperior. In quo nimio linguarum studio obliti moris antiqui .mirum quantum ab illorum disciplina descivimus. Galenus II de ditiarentiis pulsuum,miraculi instar suine ait, unum hominem duarum linguarum pG
larunt,quod duarum linguarum peritus,quas facile percepit, Scytha patre&matreGraeca natus.-Ergo Graeci omnium artium, omnis eruditionis parentes & principes, unicam linguam excoluerunt, & aetatem integram adducendis disciplia
294쪽
DE Pa L TMATHIA CAN XXX. a rnis dederunt,quibus percipiendis an illa satis sit,srustra quaerimus. Iam enim alii industria sua probarunt, nos potius temporibus superesse, utcum Seneca loquar,quem tempora nobis deesse. Uidemus hoc seculo inter tot studiorum inania, tam praua institutione, tanta desidiae commendatione, exempla eruditionis enituiste, quae antiquorum tacundissima studia & prouoearunt,& mrtasse superarunt. Sed supera
uacua est enumeratio inhaerentium oculis ingeniorum. RO-mani magis strenui factis quam lingua, ad commercia & sa crorum ritus percipiendos linguam Hetruscam dis ebant,ut Liuius lib. IX. & Plutarchus in Publicola tradunt. Magistratus Romani Graecis, nunquam nisi latine, responsa dabant, eosque per interpretem loqui cogebant,non in urbe si lum,sed Graecia & Asia. Valerius Maximus lib. II. cap. II.
Non minus sollicite Tiberius, ad ostendendam imperil maiestatem, Graeco sermone abstinuit, ut Suetonius in eius uita prodidit. Vides quantum distessimus a maiorum itistitutis, qui relictis rebus earum umbras, ita enim Democritus uerba appellabat, retinemus 3 adeo ut gloriam horum temporum dixeris, plures linguas rebus relictis didicine. Romani Grae-- cis literis erudiri carperunt, post Romam conditam annis fere CCCCCX. Liuio& Ennio magistris 3 ij poeia se oratores semigraeci erant, se utras lingua dominorus docuerunt. Suetoni us de ilius bribus Grammaticis. eo nomine Ennius gloriabatur, se tria corda habere, quod Graecae, I tinae & Oscae linguae peritus. qua ratione &. Gerionis tricorporis, & Erichathonii biserinis fabulam prodigiosa snae antiquitas. Ego
uero praeoptarim habere unicum cor,eiusque interpretem ,
animiuestibulo locatam . linguam puram, simplicem , luam nullius mendacii & acerbitatis praeministram, opprimendis improbis, & tutelae innocentiae exeram, qua Deo meo preces allegem salutaria dii stram, & ubique, qu/ntum humani, Mni3 tus
295쪽
grin. τRACσarr. ox - ' tus datum, prosim. Has artes linguae meae uelim, quas nes inbitiose, nec fastidiose, sed moribus animi consorini tem peramento exercebit. Caeterum ut sordidi& ignaui incre dibili quadam animi peruersitate scientiam,aut scientiae optinionem, quam semel, velut tempestate delati inuaseruia retinent, in eaque pertinaciter obhaerent. Vnde necesse est animo oboriantur errores. cum aliarum rerum imperiti uni scientiae dediti. Aristotele I. de generatione, Timae um & Platonem eruditissimos uiros incidit se in absurdas quasque opiniones, quod. mathematicas disciplinas Iantopere amarent, ad quas cum omnia referren I, muralium,
rerum scientiam adipisci non potuerunt. Ita hi dum singula ambiunt, nihil cςrti assequuntur. sed uagi & instabiles Iactantur. Nam cuni se ad uix genus applicant, quod sub ingenti dignitatis sesce laborat, multa sciant neceste est ut se. habiles ad 0mnia ea reddant, quibus Inter aequales emin aant, & magnorum fauorem aucupentur. Hic te ad alienatate empla componuntius ille paria facere satagunt. Ita fit ut cum non recte calculum cum. Natura posuerint, quid se queat, quid recuset interrogarint, ne illa quidem adipiscar tur, quae si rectauia contendistent, eXposita ipsis eranti . Iam studia palaestrae petunt, mox bellica, iam pacis artes CC eloquentiae decus, atque. id genus infinita, quae specie in nium blandiuntur. Hisce minutiis conciditur animus, χiuriiu' fluxu tempora, quae superesto poterant, subducun-- Ita cum omnia amplecti con ti, cursim festinan
hes singula transiniserunt, deprehendit incompositos nublius certae rei scientia, & euenit , quod in peregrinatione sciet, ut multa hospitia accellerin i, nullas con t r Crint anati. citias. Sed ut ii in horum i afflicitas hic resideret. iE Non sine ingenti animi motu dixero: saepius illustres animi αδd summa nati, incidentes in paedagOSOs fristes umbra
296쪽
ticos frangant iescesse est robur a natatoribus insitum, &im dolis laetitiam relinquant, sequantur ociosa studia ad phr- scriptum magistri. in iisque uelut scopulo obhaereant, quae' ille didicerat. Inde sit, ut nunquam digna indole sua adfectent, nec quo sors nascendi euocarat permeniant sed dedi trtristissimiς ineptiis & dissicilimis nugis seipsos ignorent Adde uitia utrisque familiaria 'Nec ordinem, nec modum' indisciplinis seruant; recidumque in primum crimen, genti' ignorantiam. Alii vagi transvolant,alii singulis nimis immorantur,aut ignaui in certis cJsenescunt, territi dissicultate adulteriora progrediendi. Alii deniq; in stiuolis &superuachis occupantur,donec illos senectus ad procedendum pigra opprimat. Adiice infinita,quibus breuem nobis uitam fec imus, irritum in superuacuis studiis laborem, insanam eo oris' curam,uana spectacula, uaria ludendi genera, ociosas fabulas & conuiuiorum diutinas moras. Quae omnia evicerunt, ud breuia uitae spacia.& imparia studiis uideantur. Hinc ergo ost, quod paucos hodie habeamus, quos antiquorum eXemplis tuto opponere possis, sed ut Cicero Ide oratore appellat,
praecones actionum, cantores Qrmularum, aucipes syllabamin. sedTheologos,ut milites e Cadmi semine ortos,eadem die natos & armatos. de quibus recte Synelius in Dioneis: ς ρου ματ Οἰνὼ φρον πως f - ιν μαθών α
ori P. Fastuosa audacia loco pinudenti Usarcinati priusqua aescunt, docent. Musermones est dogmata, monstra diuul a ct multo u capiti qualia aliquando contra Deos insurrexisse aiunt. Et his quid aliud quis dixerit.qua Deum absurdis opinionibus lacerare. Etenim non
tam abiecite de ingeniis nostras iudicanduim,quasi antiquorii laudem & gloria aequare non possint. Voluptatis amor a pri
297쪽
quibus illa alitur & fouetur. Inde ad multitudinis consensum compositi praecipiti cursu festinamus ad uitia delendis ingentisnata,auaritia & ambitionem .atque ita ad inertia, aut genio nostro repugnantia studia delabimur. Disciplina uςro apti- quain seuerar leges,quibus certi laborum gradus constituti, ut animi noliri primis disciplinis initiati,sapientiae praeceptis sese componerent,& quod uellant eXercere, diu discerent, ne minimum quident sui ucstigium reliquit. Sed illi successit praepostera festinati6, falsae persuasiqnis mater,pestis studiorum,perni nes ingenturum. Hippocrates in νομιω scribit :Medicinae scientiam adsectanti inprimns opus eue optim
τα, ως τραφειω τελίους. At nos de ingenii nostri agro minus solliciti sui nus,quibus ferendis minime explora lS,inania seligimus semina, eaque terrae incultae & aratro non dome-
factae committimus, quibus nec temporis maturitatem accedere patimur, ideoque nunquam ad fructii perueniunt. Praecia pilanius conatus nostros,& uelut praeruptis delapsi ad destia nata ferinalir.Ubi nunc Pythagoraea,ubi Platonica κνιθαρ fc 'Ubi quinquennale uocis caelitu, & illa morositas disciplinarum,quibus imbuttanimi sapientiae praeparabantur. Profani, impii, scelerati doctrinae mysteria Accedimus, sordidi & in quinati pura contrectamus Ideoque et illa,quae percipimus,noad nutrimentu sed in corruptelam & pernicie cedunt. recte enim idem , ια ix Hippocrates apud Simplicium Con
ment. in enchiridion Epicteti: --των σωμάτων
298쪽
Ωἰ φθείρει. Sed Hippocrates medicos imperitos similes personis Tragicorum 1cribit. Nam ut illi personam indu runt, nec tamen histriones sent: μαι - οἰ λποι , t εργω θ -γχυλωοί Ita & nos non rite seruatis omnibus, quae leges disciplinarum praescripserant, obtecti speciosis nominibus, nihil istarum rerum . quas promittimus, possidemus. Vulgatus igitur hic error recti locum occupauit, dc communi suffragio a nobis non inuitis receptus est, siue
uod desidiam amemus, siue quod turpe sit, quae imberbesidicimus enes perdenda freta Nam & hic essectus uitii
nascitur,ut quasdam praefinitas opiniones, imperitia educatas, intolerabili pervicacia tueamur. & etiamsi agdoscamus eulpam, nec fateri tamen aut emendare eam uelimus, ne errasse uideamur. Et facile quidem hic error senescit, inertiae defensor, cui nemo non indulgere uelit, cum honesto laudabili instituto eam fouere liceat. Dionysius Longinus τε VIους quaerens quid caussae sit, quod sua aetate grandes & sublimis generis orationes raro prodirent, ma gnorum ingeniorum nutricem, ait,Democratiam, cum qua& uigent & cadunt eloquentes. Ubertas enim magnan mos spiritus alit, & alacritatem ad mutuam aemulationene, inlicit. Excitant Rhetorum curas , proposita in rebvspm blicis praemia &priuilegia. Suo uero tempore nihil rectiusquam seruitutem homines didicisse, cuius institutis assemitatores evadimus. Est enim seruitus quasi communis omnium carcer, qui libertatem intercipiti Huic seruituti potiLsimum nos astringit pecuniae M ubluptatis studiunL- .
299쪽
, τ g A cet ar I O Ilus excisa libertatis memoria, dum studia nostra ad aliena, suffragia uertimus, optimarum artium Precium intercidit . Ignominiosum enim& pene infame ipsarum cultoribus eas arripuisse. Inde factum est ut praeclara ingenia diutino tompore hebetata,& tanquam ueterno sopita obdormierint, α cum ad summa peruenire potuissent, ne adspirare quidem ad ea ausi sint. Vt enim aemulatio ingenia alit, S uel inuidia uel admiratio cana accendit: ita cum nulli praecesserunt, quos consequi dignos ducimus, non tantum iubrepit pigrutia,sed ipsarum rerum studia pereunt. Hinc ergo est,cur de Philosophia, aliisque scientiis usurpare possis, quod uetus orator de seculi sui eloquentia scriptum reliquit: eam uelut
uaritia impedimentum bonae mcntis. Liber
his iuris honore S diuitiis potiora .
Rosecto ita est , nullum pernici
lius malum exstinguendis honestis studiis uaritia. quae quotidianas sollicitudines serit,& perpetuo tormento discruciat. Per aliqua- ia, multos dies alienis opibus insidiatus es. iam occupasti praedam, incumbenda est. Dispicis ubi collo Nes, ne qua uis fortuita eam absorbeat, aut fallax nome buserato Ecce omnem pecuniam Idibus relegisti, eandem
300쪽
DE po L TMATHIA CAP. XT XL aD Calendis foenori dare quaeris. hoc enim agis, ut eo quam latissimo exuberes. Iam sedes ad calculos dc aerat dispungis, i Sordidis hisce cogitationibus obsessus animus, ad omnes. casus pendulus& gemens,non intelligo,quomodo honestis& ingenuis studiis inuigilare possit. Somnos ipsos inuidia
perturbat, & prauarum cupiditatum imagines mentem timiquietant. Nihil enim tam occupatum,.tamque uariis an te ibus concisum, quam improbus d auarus minius. G lanus Orat. οἶ άροις ἰαπος c*λοπ po ait: eum qui maius precium diuitiis, quam uirtuti ponat. ariesque Gorceat non tam bene de hominibus merendi studio,quma quaestu gratia, nunquam artis finem consequi pis is inque enim Pecuniae aceruos congerere, & etati, cuius latissinu sunt telamini, operam dare licet. Peragrandas deinde multas pro uincias,ut experimentis comprobemus, quae arte didicimus-. Aspernandas diuitias, d in doctrinae usum profundendas,ineque uerendum esse pecuniae contemtoxςm gurri qmλquam commissurum, cum sola suadente, valitia homines, inique agant. Vere enim Dionysius Longinus' .