De polymathia tractatio. Integri operis de studiis veterum, apospasmation.Joan. A Wovver

271쪽

'hmathia defe11se adversm Heraclitum, alio

eius contemtore1. putrius emcndatus.

Ec est illa Polymathia, quam non

nulli ut inutilem,planc improbarunt,qui cum receptam S seueram doctrinae legem eue tissent,uelut effracto ostio sordidi & imp liti seu ut Aristoteles inquit, ουm ' ωιορτοῦ ad regias disciplinas irruperunt. ideoque nullam e rum rationem habendam censeo. Omnem ad Philosophiam aditum sine Polymathia obstructum, satis abunde me pr bane existimo. Si uero ad Philosophiam absque ea peru nire non licet, multo minus adseueriores disciplinas, quas fine ea frustra adipisci quaerimus. Aduersus hos Polymathiae

272쪽

DE POL TMATHIA CAP. XXIae. ἀemum Hη μαθῆ, qui uarias disiciplinas adsecutus. se ex Creme tria, Musica, Grammaticacti a Philosophia colguens utile, integram cse incorrupta erue dem. Athletam probamin,quis ad certamen raeparauit. Ita qui ex Gracis o barbaris singula ad rectam uitam conseret,isperitus ueritatis indagator,instar lapidis Ddν aurum adulterinum a probo discernet, Sophisticen a Philo phia,er haeresesqua in Graeca philosephia, ab ipsa ueritate. Stromaton VI. -λυμα N 3ἀναώη ἡ γλ ων. Galenus αε γνω ς Ν λ rειας F υ

τ ιδ o S H. sibi hanc contigisse selicitatem,ut sub patrGArithmetica, Logica α Grammatica, aliisque humanioribus

disciplinis institueretur usque ad aetatis annum decimum , - quintum . Deinde M Mκ2κί- amplexus, deinceps soli Philosophiae animum adjicere posset. Ammonius inuita Aristotelis: Aristotelem adolescentem τῆ τ ελου

ρων - δεία institutum ἰὼ νεον μαα, idque satis ostendere - γε-

ματα f - ρηουκου πιχνοα ἐάα δεκα θ Θων Ψυο ο, Philosophiae sese dare coepisse alii uero Polymathiam penitus ne- eaerunt,impulsi praepostera desperatione,qua frustra comceperant, animum numanum tam uariae & multiplici doctrinae, tam diueriis rebus nullo genere issicere. Siquidem v ra illa Platonis apud Themistium: ἀ αυν δεα mMὰς καλως

ἐργιθβs ά . Nihil ilidi firmique subhaerere existimarunt, cum ingenia tracta in diuersa&. inter se aliena nihil ceraticoncipere potuerunt, quod Fuuus Calenus apud Dio . nem lib. XLVI. in argumentum ignorantiae trahit. Objicit enim Ciceroni, quod & reipublicae se immisceret, & declamator,poeta,historicus & philosophus haberi uellet. Certe facilius unum aliquod recte & praeclare secerimus,quam plu

273쪽

rima mediocriter. Aristoteles lib. I U. de Republicii cap.

τώσης, ἡ πιλυπαγμιατά ς. Vt diuersi cibi corpus non iuuanta ita uaria eruditio animo non accedit, nec prodest. quem v lut fugitiuum in aliena ducit, adeo ut cum nihil certi assec tussit,omnia se amplexum existimet. Athenaeus lib.I.refert Calliphanem poetam H χἀς --ματων ad treS aut quatuor uersiis recitasse,-λυμαθέας δοξαν rmiae νον. Et Aristoteles,ut tradit Plutarchus Sympos lib. I IX. probi X. Eis Φαθε - πλμας -χάς mιειν. tanquam si nihil ad perfectu Onem deduceret, sed perpetuo in initiis haereret. Nisi fallor, satis patet,omnia eruditionis membra artissima coniuncti ne inter se concatenata unum finem spectare. Ideoque lymathia in aliqua quidem doctrinae uarietate uersabitur,una tamen erit, ex diuersis mutua communicatione colligatis apta & continuata. Nam ut solis radii passim sese distumdunt, & res uarias lumine suo contingunt, eius tamen globo unde emittuntur ameti: ita Polymathiae complures quidem disciplinae, quae tamen omnes uni ipsius corpori adhaerent-Si igitur Polymathian tollimus, necessc erit scindi illud ut culum,quo omnes scientiae connectuntur. Sed & suos P .l mathiae terminos me constitutisse memini, latissimos quiadem & proximos Philosophiae, eos tamen praefinitos. Scientia igitur Polymathia,si suos fines agnoscit. Caeterum ne Stoica austeritate, maiora & dissiciliora humano ingenio imponere uidear quam eius uires sustinere possint, aio perfacile esse omnes disciplinas animo cGplecti , easque solis ii cultis animis & inamoenis desperationis opinionem concit Ie solere. Vitruvius lib. I. de Architecturatostquam caussas prodidit, cur Architectum omnibus artibus mercitatum

Oporteat: Mirum inquit, imperiimposse naturam ra i m numerum Aminarum per scere. Cum autem animaduert

274쪽

rint omnes disiciplinas inter se coniunctionem re um cst communicationem habere, feri possifacile credetur. Enoclios enim disciplina ut

corpuου unum ex his membris ea composita. Itaque quι a teneris aetatibus eruditionibus uariis instrauutur, omnibus literis agnosiunt easdem nota communicationemi omnium disciplinarum, est ea re facialiud omnia cognoseunt. Sed tollamus amicam hanc communicationem. Sine caussa sane arbitramur animum confundi,

eiusque uires imminui disciplinis in diuersum tendentibus,

quibusque nec mens, nee artas sufficere uidetur. Equidem non satis perspeximus, quanta uis naturae humanae, quae tam agilis,lam uelox,ut uel eodem temporis momento in plura& diuersa animum flectere possit. Quoties nos subita eXpediendi necessitas deprehendit,nonne simul dicimus,agi muri cavemus Specta citharaedos,simul mentis,uocis& manuum ministerio utuntur. Cum enim laeua,diduetis digitis, multi- .plici flexu neruos alios tangunt, alios ut interquiescant co tinent, & dextra alios trahunt & percutiunt, memoriae Mmanuum opus est.Cum uero ore tereti,compositis ad certam temporum legem labellis,harmoniam cantu iuuant,vocis GL ficio iunguntur. &. haec Omnia eodem tempore agunt. QVae cum tam diuersa parent,& uno conatu peraguntur, cur qua se nos impares uariis censebimus, cum per interualla horarum & spatia temporum curas partiri licebiti Dura semper& molesta in eodem opere diutina perseuerantia. Subrepit

enim lassitudo,i, frangitur animi impetus,cum in eadem intentione mens retinetur. Mutare subinde latus etiam fellas iuuat,& saepe quibus diffiitis somnus, dum se uersarent,quietem inuenerunt. Ipsa disciplinarum, si qua est , uarictas reficit animos,& eorum uires nouitate reparat. Mutatus ciborum sapor palatum delectat, & corum uarietate eXcitatus stomachus fastidio leuatur. Nempeui in longinqua per grinatione, locorum mutatio &.nouitaS regionum taedium t. T Kk uiae

275쪽

u fallir: ita in hoceruditionis itinere interiuncta discipli

marum uarietas dissicultatem earum minuit. Quod si corpus nostru ni tardioris motus,inhabile,pigritiae & ueterno opol tunum, adliduo usu uariis motibus assuefacimuS, ut per ex. tentos funes coeli iter meditetur, infestos mucrones ta fata mas saltu innoxio trajiciat, tanta dexteritate ut saepius ocimiorum fidem timeamus quid arbitramur animum capere posse, si recto cultu etiam ad diuersa& dissicilia duceretur Nouimus repentinos eius motus, &diuinam uim cuncta as.

sequendi, qua in ipsos mundi census descendit, & quod po

ta ait, in toto orbe uiuit. Coeli munimenta perrumpit, maria transvolat, siderum cursus numerosque collegit,& quae elementorum in diuersis conspiratio deprehendit. Plato VII. de Republica: ιἷracpi ni λο κρι εις πιιιm άμα α 'H-.6 Ee --: Philosophum tum demum ueram gloriam adepturum, ει α μη τ μνω -σών. lnde est ut Galenus I. de usu partium,cur admirabilis solertiae natura, nullam certam artem propriam l& peculiarem homini tribuerit, scilicet qui omnibus instructus & ornatus este debe .hat. Vt enim nudum & inermem exposuerat, desectus suinplementum benignior concessit, rationem &cius ministias manus. Illam quidem aptam Addoneam recipiendo omnium artium cultu, has uero ad corporis munimentum,& ania mi imperium, flexibili articulorum curuatura miris modis habiles, ut merito Aristoteli lib. X. de partibus animalium,

πιχνων. Equidem frustra dissicultati s patrocinia ignauiae praetendimus. Contumelia seculi erit, si fateamur nos ab antiqua docitri nae lege desciuise, si paria ueterum ingeniis nos facere poste negemus. Pythagoram Arithmeticum,Geometram, Medicum, Theologum, Legislatorem suisse Diogeni cmo credamus. Certe onuictus artibus d disciplinis ex-

a s . . . pletum

276쪽

fetum accepimus,quas toto orbe diuersis doct6ribus hauserat,vir ingenio admirabili,&quantum homini datum, animi augustior. λ Plato palaestraritudia Iectatus, Pythia celebrit te certare non detrectauit. Picturae quoque studiosus & Tragoedis ac Dithyrambis operam dedit, adeo ut iam confidentia poetices elatus certatorem se profiteri ausus sit. Proclus in Timaeum: Platonem miscuisse His M.Π γρειον -- κ μ 2κL ιύιοπιστα, & quid ab eorum singulis hauserit, eodem loco tradit. Omnibus disciplinis praeciarum eius ingenium imbutum suit, Geometriam a Theodoro Cyrenaeo,Astrologiam ab AEgyptiis sacerdotibus didicit. A Socrate uero sapientiam sibi traditam non tantum plene arripuit, sed uenusta quadam uerborum maiestate dignitatem ei conciliauit. Tam diuersis disciplinarum comitibus, tam multiplici doctrina instructus,cum tota Philosophorum successio usquci, ad Archelaum solam Physicam, cui Socrates Ethicen addidit, excoluerat,utramque compleXus, rationalem adiecit. a

que ita Philosophiae membra ex diuersis ossicinis,quasi commixta & aptata, in suam transtulit, unde Platonica Philos phia auspicatiori exitu posteris prodiit. Aristoteles per mmnes Polymathiae numeros iuerat, quod non impediit,quo minus totam Hiilosophiam diuini ingenii. robore ad miraculum.& perpetuam auctoritatena amplccteretur. Hunc aemulatus Nicolaus Damascenus, de quo ita scribit Suidas a

torem,Poctam,Philosophum,Medi iam tradit Laertius. Eu- napius se dubitare scribit 2iquam artium liberalium diligemitus excoluerit Porphyrius. La uero, quae . in Philosophia Sc

277쪽

rώ τ R A Cτ AτI σα scientiis tradidit,captum humanu superare. Suidas: Porphrarius. Non repetam,quae de Eratosthene tradidi,nisi quod legam apud DionysiumLonginum NM,eum cognomine poetae laudari,quod praeter alia accuratu ipsius poetices studium ostendi t.Galanus multiplicis doctrinae ad inuidiam peritus. Nulla enim sere Polymathiae pars, quin eam ingenii sui

monumentis illustrauerit,ut eX eius libro M. π ἰλων βιγι ,& lib. - -9ώς τ μων βιωων constat. Hunc tamen dogma. ticorii medicorum principe recte sequimur & admiramur. Alius bero Iurisconsultus summus Philosophus et uir eruditus fuit,ut Cicero III de Oratore scribit.& in Bruto: Sextu Pompeium praestantis imum ingenium contulis adsummam iuris eluitu es perfecta Geometriae, se rerum Stoicarum sesentiam. cundo I. de Oratore,hominem eruditum in Philosephia appellat. Origenes πιλυιε-M,Grammaticam, Dialecticam, omnesque artes

liberales,& Philosophorum dogmata accurate didicerat, ut testatur Suidas,& D. Hieronymus diuersis locis. Vincentius Lirinensis lib. aduersus profanas nouationes scribit, Tertullianum omnem Philosephiam se eunctas Philosephorumserus, omnessi eorum dis linas, omnem historiarum ac sudiorum uarietatem

mira quadam mentis capacitate complexum. Cicero I. A cademic. de Varrone: Tu atatem patria,tu descriptiones temporum, tu δε- crorum iura,tu sacerdotum,tu domesticam, tu bellicam Esciplinam. tu sedem regionum o sicoram, tu omnium diuinarum, humanarum rerum nomina, genera,espcia,caussas aperuigi, piarm umi. poctis nostri ,omnino Latinis se literis luminis alius , o u rbisu ais ipse uarium se elegans omni fe=e numero poema fecisti philosophiam,mchoasti, Quinctilianus lib. XII. Multa imo pene omnia tradidit Varro. Plinius praefat. omnia se attigisse scribitin libris rerunaturalium, quae Graeci τῆς 6κωιλι- δ, uocant, seque unum omnia tractasse. Sane eius nepos cpistola addHarcuata

stribit, multos illu uarii arminenti libros reliquus Miram

is inquit ,

278쪽

DE POL TMATHIA CAP. XXIae aestinquit, quod tot uolumina multat in iis tam scrupul se homo occupotus absoluerit, magis miraberis, s Fieris aliquamdiu catisfactitas, deces isse anno VI. o L. medium tempuι distentum qua ossiciis maximis,qua amicitia principum egisse. Cornet ius Celsus non solum de omnibus artibus scripsit, sed rei militaris & rusticar& medicinae praecepta reliquit. Quinctilianus lib. XII. Antoninus Imperator optimis artibus cruditus. summus Phil λphus,artem pingendi magistro Diogeneto didicit. Spa tianus in Alexandro & Lamprid. scribunt, Imperatorem Hadrianum optimum Poetana,Arithmeticum, Geometram, Musicum, gladiatorem & ducem. His sere similia tribui . Tito Suetonius. Apuleius Floridis gloriatur se omniunia artium crateras bibine Poetica ,Geometricae, Musicae, Dialecticar : uniuersas Philo6ophiae, inexplebiles scilicet se nectareas.

Canit Empedocles carmina, Plato dialogos, Xenophon historias, Xenophanes satyras. Apuleius uestir baec omnia. Atque ita uerba illa emendanda. Sed parcam plura antiquorum exempla adducere,ne somno& inertiae dediti nimis erubescamus. Equidem connivere ad studia nostra Oporici, cum audimus illos,

qui dies noctesque ossiciis, qua publice, qua priuatim district i, arduis studus polleritatem tuu sic, quod isti,qui tota uita

pallidi & macri literis intabescunt,aegre emcere potuerunt. Age uero quis praeteXtus relinquitur ignauiae nomae. Nuia taelementa mutata, aut haec mundi uertigo solitos mutus reliquiti num perpetua rerum continuatio aliqua sui parte di C. sociata est. ut similia antiquis ingenia emergere non possint rNisi dixeris ubique terrarum ea non oriri. Olus&uinum commendatione soli, non ingenia aestimantur,quae omnibus

gentibus uaria prouenire solent. Anacharsis sapjens in Scythiae desertis natus est. Clarissimi Graeciae Philosophi preciosas sapientiae merces ad usque AEgyptum, Indias, Galliam' petitum luerulit. Sacerdotes diuinorum periti exteros in ,

279쪽

- TtR A C TATIO M P, qmgyptum .attraaerunt, Gymnosophistae ad Brachmanas. Druidae ad Gallos, tanquam ad sapientiae nundinas, peregrianos aduocarunt. Sed paucis concessum fuit adcam eruditi nis summam accessisse. . At lainen multi ad sublime er ditionis fastigium peruenerunt. Ne frustra sis, omnium hominum lumina est similitudo,omnesque pares inter nos sumus. Ratio ipse, cuius imperio in singulis utimur, uniuersis communis , inde & discendi facultas omnibus pasilicet domina differens. Sane & sensibus eade omnia percipiuntur, quaeque illos mouent, ea omnium sensus pari modo adficia unt,& inchoatae intelligentiae animis impressi simul omnibus impresta sunt, communisque mentis interpreS Oratio

Ideoque si qua est dissimilitudo, cam non parit generis aliqua disterentia, sed consuetudinum deprauatio & uarietas opinionum. Si aliorum exempla sequimur,quin potius nerfectissimorum uestigia legimus, quam illorum qMi remissius csentemplati sunt. Despero quo minus cogam diuitias, quae aes Crassi adaequent. Ideo supinus exspectabo ludentis fori

HV munera,& omne acquirendi studium intermittam Negat natura Milonis robur, ut iisdem brachiis taurum tolla& O fidam. ergo ignobilis situs contrahet artus, &abiccto omni corporis ςxercitio ignauus contabcsc m. Frustra existim runt taeduli & delicati,sapientiae cumulii oscitantibus Deum

am, tot disciplinarii comitibus,doinum duxine. Non negauit Ierii natura, ut fieri non possit. illorum enim exempla,qui ad summu eruditionis culme euecti, nosmpnent ingenii humani ut res etia maiora ferre. Praeserenda indoles lae ta, generosi

conatus,magni spiritus, qui supra humiles &uulgates impetus sese attollere audent Quis non mallet Achillis gloriam in bellicis consequi, quam Aiacis aut Diomedis λ Quis non potius Hannibalis,quam Masinisse 3 At up o si Caesaris.l ςs

adipisci

280쪽

D g po LTMATHIA CAEP. XXIX. ob adipisci non licet, nisi in Sertoriana non consistemus. Ita enim demum in secundis haesisse laudabile, cum summa ase qui non potuimus. Nulla dignitas subsequendi, nisi cum ad suprema transcendendi spes praecisa. Nunqua concitauit assimi rationem,qui solita uia processit. Exigui & abiecti animi, uictum desperatione euadendi quo uelis, circa ima subs stere, M tanquam aliis contemtam & relictam praedam occupane.Si uulgari opinione receptum, plura aegre comprehem di, non erat alenda falsa opinione ignauia nostra. Exerendae uires,& ponderandum quid serre possent. Ante Socratem Philosophi omnes Physici, nec confidebant Philosophiae ri uos in plures uenas diduci posse. At Socrates ea auxit,& post eum Plato ausus fuit plures eius partes ostendere,easque omnes' simul complecti,quibus singulis alii tantum suffecerant. Iide Polymathiae inimici segnitiem sua uelare audent auctoritate Heracliti,qui,ut scribit DiogeneSLacrtius, aiebat: Πολυμαθί λλιαμ. Rectius Democritus apud Stobaeum serm.

XXXII. mλλοι πιλυπικλες, μον λι εχου n. Equidem frustrata,

ignaui aduocationem inertiae ab horum auctoritate petunt. Neque enim Polymathia contemnunt, sed eos qui ducti Polymathiae dulcedine, uirtutes probosq; mores & ipsam Plat- I sophiam deserebant,scientias non ad animi cultum, sed mstentationem ampleXi. Non ait omnes,sed multos πιλυμα νοον cis εχειν. Anaxarchus Philosophus c. Miam βααλειας, c ius uerba refert Clemens Stromat. lib. I. Πολμαα η καρ- ρίψ

ratio est horum studiorum,quae ipsius Philosophrae. luam saepe,ut Plato VI. de Republ. disputat, indigni &flagitiis comperti possident, speciosae rei titulo sceleribus latibulum quaerentes. Quod cuin aduertit vulgus, culpam transferre solet in rcs innocentissimas & omi usuitii immunes.iIta legiamus apud Scholiasten Aristophanis Nεφελως. Aristophanem