장음표시 사용
21쪽
Mmus. c. t. hoc sensa , quod ριν illud ἀμ. monstretur, n. ergo non est primum, niseon. Illatio demonstrationis tauri in praesentieasu fieri nequaquam' potest, quin circulus vitiosus committatur ut enim principium contradictionis ex principio exclusi medii deinonstretur, debet istud ut verum assiimi jam vel ro nondum praestituto principio contradictionis nulla propositio potest diei. vera i. ii 3. igitur praesupponendum esset principium col, tradictionis , quod deinde in consequente inferretur. In hoc circuli vitium omnes se praecipitarund , qui quacumque ratione principium eontradictionis demonstrare pertentarunt :xemplo sit Si foet,lerus , cujus haec est ars mentatio: Esse & non esse ejusdem sunt o D posita , hinc unio eorum contradictionem
ri constituit; sed quod contradictionem consti is tuit, est impossibile : ergo το esse , Sc nom. is esse ejusdem est impossibile ,, In quo ratiocinio non praesupposito principio contradictionis negari potest minor propositio. Verirum de alia datur illatio , eo solum fine , ut
ostendamus duorum veritatem ita. arcte copulatam esse, ut posita una , continue Fc alia poni debeat , quod cum evenit , enunciationes illae sese mutuo in serre. dicuntur . Contingit istud maxime in nostro hoc casu , nam principium exclusi medii est prima consecutio ex principio contradicta onis legitime profluens , unde veritates hae immediato , &. arctissimo, neau conjunguntur, ut quam primum una Pomnitur , vel intelligitur , continuo altera quo
que ponatur, vel intelligatur , ipsaque prinei-
pia se mutuo inserant , observato. tamen illam
tionis discrimine . Nempe i. legitime sic infero : Impossibile s iu/m esse , is non esse ἔεrgo fu OGibet est, vει noni U ,. & haec est illatio demonstrationis : 1. ei iam sic legitime
22쪽
Osbila es idem σε, ct non esse, de haec estillatio mutuae connexionis per quam nihil a- aliud indicatur , quam arctissima harum veri. tatum connexio . Quod ut plenius intelliga- eur,. acsipiamus etiam Principium certitudinis , sive hane enunciationem : Ωuod es , est a de videamus praeeunte Dariesio . quomodo sese =,' ι excipiant.. I. Principium contradictionis , quo 3. q. s. nondum. praesupposito. nulla enunciatio proprie
vera, aue salsa dici potest. a. Iam hoc posito fingamus fieri posse , ut aliquid simul non sit, di non sit, . erit idem simul. & non sed
hoc repugnat principio contradictionis jam go. seo: ergo sequitur quodlibet esse,. vel non ense: en princψIiam exelusi medii: 3. Iam assumo hare duo principia , &. sic argumentor equodlibet ast , vel non est ex demonstr. sed quod est, id non simul non est ex princi OOntP. : ergo quodlibet, quod est , est s en
Propositio pura priot 'est proposuione, moridali sed principium contradictionis est pro positio modalis f. 96. log. ) : ergo aliqua pura propositio prior est principio contradi
d. M. in ratisne duntaxat prepe enis, e. M. in ratione principii , n. M. con. m. dc d. e dem modo Gn.. dupliciter hoc loco propositio spectanda est : primum , ut est duntaxat aliqua propositio constans sibjecto ., praedicato, di copula ; deinde ut est enuntiatio serviens ad de monstrandas aliis , sive ut. ast aliarum. principium. Iam vero , etsi in priori sensu propo-isitio pura siti prior modali, eum nostra saltem cogitatione prius sit rem esse , quam certo modo esse, non tamen pura propositio hoo
ipso prior est moψali in ratione principii , nisi haea illam. actu. demonstrari possit .
23쪽
12 ONT. Sae T. I. C A P. I. Quamobrem , cum principium contradictionis ex nulla alia demonstrari queat, haec propositio quantumvis modoli& omnium. Principium .gere potest. 3. Enunciatio negativa non servit ad veritates assirmativas demonstrandas ι sed principium contradictionis est enunciatio negativa : ergo principium contradictionis non servit ad veritates amrmativas demonstrandas , atque adeo non ad omnes veritates necessirias ..ά. M. directe trans M. indirecti n. M. e. m.
Ec Z. Turius ronia Sumcie ad rationem primi principii , ut ejus ope omnes veritates saltem indirecte demonstrari possint; hac enim ratio. ne & me ipsuin in inquirenda veritate, & adiaversarium quantumvis pertinacem in ea com municanda eonvinco , dum illum eo adigo , ut ve3 dicta retractet , vel ipsi sibi manifeste contradicat . Tean nysi autem unam majoris partem nam universi in loquendo falsum est: j nullam umquam veritatem assirmativam perenunciationem negativam directe demonstrari posse : perinde certe est, seu una praemissarun in syllogi sinis directam demonstrationem in- gredientibus negativa sit , seu utraque amr-
4. Principio contradictionis non videtua ulIa
praetogativa prae reliquis axiomatibus compeistere: nam aeque evidentia , ae indemonstrabialia sunt haec , quam illud t igitur vel principium contradictionis primum non est . vel si hoc , eodem jure omnia reliqua diei debent prima principia, R. Inter principium contradictionis & reliqua axiomata duplex est discriment primo nullum
ama pollet evidentia , ut per sui negationem aut dubitationem assirmeturia Deinde, tametsi ob immediatam evidentiam non admittant di rectam demonstrationem , possunt tamen opst
principii contradictionis indirecte demonstrari.
24쪽
DE PRIMO V εRIT. NECESSAR. PRINC. IPsi a pertinaciori, adversario, in dubium vocentur L Denique & hae enunciationes non praestituto principio contradictioni x nec vexat , nec
falsae dicit Dssantias. I. Illud non est primum principium. quod rationem suae veritatis. in alio habet , sed Principium contradictionis habet rationem suae veritatis, in alio, , nempe in evidentia nam si quaeratur, quare verum fit, . respondetur, quia est evidens : ergo principium contradictionis
d. M, Illua non ea primum principium ,
quod rationem suae vomatist in alio, ut principio habet. ram. M. in alio, tit strine torsem sente, n. M. & se d. m- n. non. Cum qu aerimus primum temonstrationis principium, quaerimus propositionem , quae in ordine Omalum pro possitionum. evidentium prima sit , quae quo
' possit , , nserviat tamen omnibus aliis demon- fr*ndis;. ex quo neutiquam sequitur non posse evidentiam primo. ante omnia prinsipia loco constitust . Est nimirum evidentia abstracte
cogitata quidam quasi sons omnium principiorum, Tum propositiones , quibus ea sese quodam 'modo imperiit , principia evadant , ad principium vere appellari nequit, nam sic ἀ- stracte eonsiderata ad nullam demonssrationem fervit Patet igitur haec duo optimo secum' consistere di ut princierim contradictio is deprimum sit ire ordine omnium principiorumi, feta enuntiationum evidentium, & simul rationem suae veritatis in evidentia, tamquam com-
muni principiorum forete , fgnostat , illud : quia per aliud prinei pium demonstrari nequiis
hoc: quia propter evs dentiam.virum est.
Ex his, quae adhuc copioso allata sunt , intelligitur , quid sentiendum sit de celebri illo Cariatesianorum prinei pio: Quidqtii. In idea. tiara ἐistis stat anekiux rei eu Da id. - a
25쪽
xo ORT. SECT. I. CAP. L- certissima Virmare possum. Haec nimirum mnunciatio aliquem quidem inter axiomata locum meretur , at de subsellio primi principii omnino deturbanda est , imprimis enim non praestructo principio contradictioni x eodem j re Vera , quo salsa , aut nec vera , nec falsa diei potest , ut euivis alteri proposivioni accidit . Deinde ipsa quoque in principio, contra' dictionis rationem suae veritatis habet a per illul demonstratur , nam cur quaeso ve . rum est , quod in id ea clara 3e distincta cognosco Nonne, quia secus cognoscerem , dc non cognoscerem cur certissime assirmari potest de re, quod in ejus idea esare videtur rnonne, quia hoc ipso , quod esare videatur , est , di quia hoc ipso , quod sit , non si inul
non est At haec. omnia ex principio contra
dictionis fluunt: igitur de Cartesia norunt peti niseipium ex principio contradictionis demonstratur . Sunt quidem & multa alia , quae eontra, hane Cartesianorum opinionem pugnant , sed nolo esse longior restat enim ut de ipsius Cartesii prinei pio : cultor elo exsisso : pau- ea dicam . Primum , ut huic quoque sinconstet veritas , necesse est , ut antea certum
sit. non posse idem simu ι else , & non esse ;
um enunciatum hoc non est aptum ad Omnes -i eritates necessarias demonstrandas ἀ an enim ideo circulus rotundus, aut thium majus est una
sui parte, quia ego.& cogito, ει exsisto Denitque euito euo exsisso in est ratiaci natio enthymemate expressa, in quo un praenii.ssarum reticetur, quae si suppleatur, hic prodibit sensus : Non possunt ex sinere euuationet sine os yecto cogitante. , sed exsistunt mea cogitationes mergo etiam ego obiectiam euitans exsisto. Iam Vero, ita hoc ratiocinio majorem ulteriori demonstratione egere nianifestum est Neque,
prodest quidquam, quod cognitio ninrae eis gentiae sit prima qrdita naturali acquisitas ad , mitti
26쪽
DE PRIMO VERIT. CONTINU, PaINC. et irmitto enim , nobis ordine n turali de rerum exsistentiis philosophaatibus primum occurrere propriam nostraui exsistentiam ; at de ratione primi primeipii esse, ut sit prima cognitio M.
dino naturali obtenta, vehementer nego: primum siquidem 'rincipium, eum inservire debeat ad omnes Veritates demonstrandas, enunciatio universalis sit , necesse est enunciatio vero universalis .non potest efformari, nisi abstractionis ope a singularibus antea cognitis sunde clarum est , multas in nobis inesse eo gnitiones rerum singularium, antequam de primeipiis universalibus cogitemus.
De Primo Heritatum Contingentium Principiois
AEVIII. Ratio est id , quod essicit , ut ali. quid se ita, .nec aliter, estque vel suseiens, cum ni hil amplius requiritur, vel infusciens, cum plura praeterea desiderantur , ut aliquid sit ita, nec aliter . Id, cujus est ratio iussiciens, rationatum appellare placuit.
SCHOL. Assumo hic majoris elatitatis , quin &aequi Oeationis vitandae caussa definitionem Cel. Dariesii: differt haec in voeabulis quidem, non tamen in re ab ea , quam Leibnitias, UVolsius , Boehmius, Baumeisterus . V Vin kletus , aliique hujus sectae patroni constituunt . Patet id praecipue ex V Vinhiero , cum enim ait :,, Rationem suffie ientem esse id , ex quo in- ,, telligitur, cur aliquid potiusdit, quam nonis sit, is explicationis gratia subjungit: ,, per, , id, ex quo intelligitur , cur aliquid potius
is sit quam non sit , innuimus hoc , sine quo
27쪽
O N T. S E c T. I. C A P. II.,, aliquid esse nequit idem , quod esse diei - , , tur . , , Iam vero id , sine quo aliquid effe nequit idem , quod est , est utique idem ip sum, quod eisicit, ut illud aliquid sit ita, nee
aliter . Confirmatur id quoque ex eo , quod Leibnitius Tationem sufficientem aliquoties diaerit cetermimantem , quia nempe ratio sui Κ- ciens res determinat, id est , efficit, ut sint potius, quam non , hocque potius, quam alio modo . commoda porro , quae lNec definitio
adfert , in sequentibus magis Patebant. o ubiv. XIX. Ratio sufficiens in varia genera tri s lex i, buitur est enim vel rognitionis, quae efficit,eio su D ut ari quid ita, nec aliter cognoscatur sic sciςR Z inritas tinius eontradictoria escit , ut alter falsa esse eun catur e vel ptisibilitatis, 'seu ut 3junt, essendi, quae efficit, ut aliquid sit possibile : sie eoncordia pra dicatorum escis , ut mundus sis possibilis r vel amsaIitatis , seu ut dicunt , fiendi , quae essicit , ut aliquid exsistat , ut voluntas Dei de mundi exsistentia . Denique ratio sufficiens est vel simplex , vel
composita; item vel interna, vel externa, Vel partim interno, partim externa , quae per se iis nota sunt. Quid XX. Priseipium rationis fuscientis haec com-
. i'ςi' pellatur e nunciatio: nihil est Me ratione fusi
rationi, μιente. lentiat Seno L. Nagni interest ad veritatis tonsecutioinem effati hujus potestatem quam accuratissime determinari; eum in finem observo : praedicatum , quod in propositione quacumque subjecto cum veritate tribuitur , apsi vel essentia Ie ei se, vel praeter essentiam competere si primum : ratio hujus convenientiae quaerenda est in principio contradictionis ; secus enim esset,
de non es et hoc subjectum cons. S i s. I si alterum , necesae est , . ut sit aliquid, in quo
28쪽
Da PRIMO: VERIT. CONTI FG. PRINC. Tatio contineatur , cur hoc praedicatum huic. 'subjecto praeter essentiam conveniat, seu, quod idem est , necesse est . ut sit aliquid , quod emeiat, ut hoc praedicatum huic subjecto praeter essentiam conveniat . Ex his facile patet legitimam hujus enunciati : Nihil est sina ratione Ius eienta : significationem aliam este non Posse, atque hanc et aeuotiescumque praui earum quoddam alicui subjecto prater Ufentiam vere rei itur , adesse debet ratio fusciens , quaesiciat , ut hoe pradicatum hule subjecto eonveniat Sensus hic videtur ad mentem Leib. initii maxime accommodatus esse s cur enim is principium hoc saepius vocat Arinc'ium convenienti Θ Nonne, quia rationem reddit, cur hoc, vel illud subjecto cuidam conveniat, Vel
Iam vero enuncuuio haec. ita intellecta non portest non esse verissima, per se evidens, atque adeo verum axioma : possem igitur Leibnitii exemplo illius demonstratione omnino superis sedere, atque ad casus duntaxat singulares , ac experientiam provocare quia tamen sunt nonnulli , qui ejusdem claritate te perstringi in ficiantur, eamque ob caussam , ut sibi demons retur , postulant , petitioni huic aequae, an iniquae satisfaciam.
XXI. Nihil est sine ratione fuseiente , id Nihil
si , eum praedicatum objecto prater essentiam . i R ere tribuitur, debet usa aliquid, quod escit,t hoc pradicatum stile subIecto conveniat. Si ciente .ihil esset ,.quod essiceret , ut posita in hyothesi praedicatum a conveniat subjecto b, tiam nihil esset , quod essiceret , ut in ea iaem hypothesi contradictorium praedicati aempe non non conveniat subjecto b.; sed nihil esset, quod effceret, ut in dicta hyotesi contradictorium praedicati a non con
ratae subjecto b , tum posset contradicto-
29쪽
α ΟRτ. SE Cm I. CR P. II. rium praedicati a , seu non-a in eadem hyp thesi subjecto b convenire , quod cum prinoipio con tradi ctionis pugnat: ergo cum praedicatum a subiecto b praeter essentiam veretribuitur, debet esse aliquid, quod escit, ut praedicatum a subjecto b conveniat , sive nihil est sine ratione lassiciente. C o v ox L. Quidquid Tubjecto alicui eum ratione
sumetente tribuitur, illud eidem praeter essen , t iam competri, necesse est. Se Ηo L. Iuverit demonstrationem praesentem
non nihil amplius illustrare . Imprimis quod
ad majorem : ea omnino certa, ac evidens estinam illud , quod essieeret , ut non a subjecto, b non eonveniat, esset illud ipsum , quod e Lficeret , ut a subjecto b conveniati sicut si ali. quid e Sceret , ut non- exsistentia huic mundo non conveniat, illud ipsum essiceret , ut exsistentia huic mando eonveniat : ergo si nihil est, quod essicit, ut a conveniat rω b, etiam nihil est , quod evicit , ut non-a non conveniat h; ita si nihil esset , quod essiceret ,
ut exsistentia conveniat hvie munds , etiam nihil esset, quod eficeret , ut non exsistentia non conveniat haec mundo . Iam ad mino. rem : si nihil est, quod essicit, ut non, a non conveniat τὰ b , tum poterit utique non-a πω b convenire; quemadmodum , si nihil esset , quod eviceret , ut non-exsistentia mundo non conveniat , poterit eodem jure non exsistentia mundo convenire t & poterit quidem non-aνω b eonvenire sub eadem hypotesi . qua ni- irum ponitur ipsum a νω b convenire dicitur quippe : eum pradieatum objecto pra-τer essentium vera tribuitur . Atque adeo poterit simul a & simul non a eodem tempore πω b convenire . id est , poterit aliquid simul esse , & non esse : poterit nempe , ut allato jδm exemplo cones udam, nomexsistemia mun- '
30쪽
TH PRIMO VER .. CONTING. PRINC. 2 rdo convenire etiam in hypothesi , qua ponitur vera esse haee propositio: mundus est exsistens s ac proinde poterit mundus eodem temporo simul esse exsistens, de simul non ex-4istens, quod stabilito jam contradictionis prin, cipio repugnaL. NKH. Posta ratione fusciente poni ν να- tranatum , , vici ; item sublata rationes ciente tollimn rationapum , vicissim .
Primum ., & ultimum patet , quia secus ratio . quae ponitur sussiciens , esset roapse in-
lassiciens . is. ) , ac proinde sufficiens simul, dc insuffciens , quod absurdum est I.
Qi. : secundum vero , & tertium pariter certum est quia alias aliquid daretur sine ratione sui ficiente . , quod pugnat contra praec. COROLL. Igitur ratio sussie iens, & rationatum insolubili , qui ab ipso principio contradacti
XXIII. In anadisi eujuscumque meritatis contingentis AEatim pervenitur ad principium rati.nis fuscientis . Cum in omni veritate Contingente praedicatum praeter essentiam subjecto conveniat , ut ex natara harum veri tatum patet , in illius analysi orogrediens statim deprehendo aliquid , quod essicit , ut hoc praedicatum luic subjecto conveniat ai. s sed hoc est .pervenire ad principium rationis su scientis ergo in analysi cujuscum que veritatis contingentis statam pervenitur ad principium rationis suffcienti
COR OQ. et .. omnis igitur veritas contingens redueitur ad prineipium irationis sussicientis . sc H o L. Theorema hoc enumeratione casuum singularium eo prorsus modo, quo illud fg F- , Atarchenan Metalh. L.I. 2 illu-