장음표시 사용
51쪽
interna. habetur a sola.Dei omnipotentia , e. m. hae non o positan. m. Θ con. Cum di- eo : res sae eis p bilis , allat aliud dico , quam assentiales νιι hujus mra non invoἰ-vunt emtradictionem, in quem conceptum, uxpatet, omnipotentia Dei non ingreditur; cima vero di eo r res siae potest a Deo esset e dico et Deus hiara' reten iam hane rem da δε hab ιem ad exsistendum esciendi. : hic vero conceptu S , cum de potentiam Dei, di habilitatem 'rei comprehendat , utramque rei possibilitatem tam internam, quam externam significat- Ut igitur prior ille huie aequi valeat, necelle est , ut hunc sensum contineat: res hac tam iure ne , quam exserne pinbilis est . Nec obest , quod hi duo conceptus se mutuo inserant, id enim solum ex arctissima utriusque possibilit iis connexione oritur; est quippe omnipotemtia Dei potentia potens producere omne posis
sibile ; unde quam primum res est possibilia . Deus illam evicere potest , & quamprimum Deus rem efficere potest , illa in se est posis bilis. Patitis ab intellectu divino petita rem mirifieo illustrat ; nam hie quoque omne , di solum illud , quod intelligibile est , intelligit. 4. Possibilitas haec interna seret aeterna ; sed praeter Deum nihil potest esse aeternum: ergo id genus possibilitas dari non potest , mέ ponihil potest esse omniscium , vel omnipotens
praeter Deum etians tantum in , dc- pro statu, .logico r ergo etiam nihil potest esse aeternum tantum in , & pro statu logico praeter Deum. e. p. Ideo nihil potest esse omniscium deci . quia omni scientia , vel omnipotentia sunt aea
tributa soli lenti infinito propria ue sed etiam aeternitar est attributum soli enti infinito pro . primir : ergo si nihili potest esse omniscium
52쪽
.c. M, in , pro flatu 30sico , n. M. sic Lm. n. eon. Possibilitas rerum interna consistens in hac. veritate objectiv a res in suis notis eo aut Ialibus non involvit contradictionem , eo solum sensu aeterna est, quod haec enunciatio
semper fuerit vera, ac nullum momentum concipi possit quo cum veritate diei potuisset falsa , quodque veritas haec de se semper sup-rit inieIligibilis , dc reapse ab intellectu divi-
no a tota aeternitate intellecta. Iam vero aeternitas talis est duntaxat logica , de ideatis . .neque propterea possibilitas interna aliquid reipsa plγysice , bc in statu actuali suit ab aegerno , multo minus inde aliquid contra Deum, cui soli aeternitas physica competit,.argui potest. Eodem prorsus sensu possibilitas interna
dicitur neesamia, ac immutab iis , quod nimirum a tota aetem it te necessarium , dc immutabila fuerit, ut haec enunciatio vera m eras in suus Miti essent ιHibus non In Risco radiasonem A unde haec pariter necessitast, ac immutabituM ad ,statum duntaxat logicum percinet. Ad prob. x. ans. o. est . ad hujus prob. d. M. quia omniscientia , vel omnipotentia sunt ata
tributa soli enti infinito tam quoad statumiuirum , quam quoad statum p sicum, pr Pria . e. M. tantum quoad statum phrsicum An. M. sie d. m. n. εοm omnipotentia, omniarcientia, aliaeque similes persectiones sunt a tributa ejus generis , ac naturae, ut si ivel .ia .s tui logico darentur, jam rite inde .s clud aretur dari ans infinitum , saltam in tenera mentia , potantia dyc. atque inde haec attributa non modo pro statu physico ; verum et-i iam pro statu. logico soli enti infinito competunt, quam ob rationem dari nequeunt in stava pure logico ; absolute enim, repu ut a ut
dii tui ena infinit-ι in stit si pura Iogico, cum - illud
53쪽
DNT. s ECΥ. Π. CAP. T. illud deberet posse produci. Ab opposito vero
aeternitas logica est ejusmodi attributum , at de se sola non essiciat ens ullo. in genere in-gnitum ; etsi enim detur ens in statu logico aeternum , non tamen valebit haec eo lusio datur ens infinisum in statu Iuleo. Ratio est equia ad ens infinitum non sussicit aeternitas logica , sed requiritur omnino physica , cumens infinitum ob suam infinitatem semper actu exsistere debeat. Igitur aeternitas physica, non
item logica est attributum soli enti infinito
proprium. Quod si responsione hac non contentus argumeniatum continues, dicasque et omni scientia , 5 Omnipotentia sunt attribata soli emi infinito quo. ad utrumque statum propria: ergo eεiam aeter vitas est attributum soli enti insulto quoad metrumque statum proprium : ulteriorem dictorum rationem adseram, ac verum d crinien sic porro exponam. Omni scientia , & omnipotentia sunt attributa absoluta , nullamque ad ullum statum relationem habent , ac proinde neque cum statu logico , neqae eam si avo physico conciectuntur . Inde si daretur ens omniscium,
' vel omnipotens in statu logi eo , deberet illud etiam sic produci posse , atque sic pro dudum
maneret Umniscium , vel omnipotens in , α pro statu quoque physico , hoc est, ens saltem sin linea scientiae , vel potentiae infinitum . contra aeternitas logica , vel aeternitas Proflatu logico, de qua hic solum sermo est , ita essentialiter connectitur cum statu logico , ut . ab illo divelli, & in statum actualem transferiaxi nequaquam possit; cum enim ens, quod vi suae essentiae , seu possibilitatis aeternum est in , di pro statu logico, producitur, non pro Pte a
aeternum est in , di pro stitu physico, in hoc quippe peti sol productionem acquirit initium exlutendi: quia tamen ens illud jam quidem s-Quile simul tamen possibili manet, retiaetuτ ' o
54쪽
DA IMPOS MAILI, ET PossIBILI ἰ 49 que aeternitas ea, quae ad statum logicum, seu possibilitatis pertines.
s. si daret ur possibilitas interna . Deus nitam
in prooeeandis creaturis prae exigeret sed hoc dici non potest, 'seret enim Omnipotentia Dei limitata : ergo. Neque davat dicere hanc pos-- Militatem esse silum terminum, vel OMectum actionis divinh : nam etsi marmor . sit tantum aerminus , & objectum actionis , tamen arti--fex , qui sine eo statuani efficere non potest. imperfectus, Ic limitatus est, quia nempe teris
minum suae actionis sibi efficera non potest tergo pariter idem de omnipotentia Dei di
c. d. M. tanquam terminum, vel objectum fiat
actionis e. M. tanquam caussam adiuvantem a mel determinantam , n. Id. sic d. m. n. eou.
Possibilitas interna , sine qua omnipotentia Dei agere non potest, non adjuvat omnipotentiam in agendo , nec vires illius supplet , ut cum quis aIteti in elevando graviori pondete succurrit neque determinat omnipotentiam Dei ad agendum , sed inam actionem , quam ejus omissionem ipsis rorsus liberam relinquit et quod- . II alterutrum horum eveniret, mavi seste inde sequeretur , limitatio omnipotentiae divina . Est igitur haec possibilitas ob sectum duntaxat omismi potentiae divinae, de terminus, in quo ejusdem actio terminatur, vel si mavis, conditio , sine qua nullius rei procreatio fieri . potest . Neque hoc mirum est ., omnis enim potentia ex natura sua requirit aliquoa objectum , sane quippe potentia, & objectum correlata: sic intellectus . divinus quoque, ut ἀognoscar , exigit germinum , vel objectum cognoscibile , neque ullo modo, quod cognoscibile . non est , cognoscere potest, quin tamen propterea infinitaeae jus persectioni vel minimum decedat . Igitur etiam omnipotentia Dei nihil ideo persecti a is amittit , quod ad actionem suam exigat
55쪽
so o Nq. S re T. II. C ar. Ic ' eterminum producibilem , & nullo moJo producere possit , quod in se producibile , set ' possibile non est . Ex his porro patet, quem sensum contineat haec e trunciatio. Dεtis paressaliquid produore , quia illud est possibil. , si
vera esse debeat nimirum vocabulum quia' denotat siluin conditionem, ruel objectim prae requisitum , non .vero caussam , vel rationem
a priori. Nam Deus, quidquid in se est possibile , potest producere , quia , cum sit ensinfinitum . ad illius essentiam pertinet poste producere , quidquid est possibile : paritas ab intellectu rursus accommodatissime servit . estque proinde adversariis identidem incul-
Quod Nero ad artiseem , de quo supra dictum
est, attinet. Artifex materiam physice praeexsistentem exigit; nequit enim illi exsistentiam tribuere , sed, quod unum potest , partes diverso modo disponendo figuram inducit. Deus ero , cum possibilitatem logicam ut terminum suae actionis exigit, illam simul per eamdem actionem ex stata logico , .in quo physice nihil erat, transfert in statum physicum , t unde immensum hoc discrimen mitstr in eo positum, quod res producta quoad totum suum esse physicum a Deo; statua vero quoad solam
suam formam ab artifice pendeat.
6ed diees sortasse i si omnipotentia Dei sibi non
posset efficere terminum physicum Tuae acti lnis , ea foret limitata r ergo etiam eum omnipotentia Dei non possit efficere terminum logicum suae actionis , ut ex concessis habetur, ea erit limitata . Verum nego id, quod in conclusione in seriur; imprimis enim si omnipotentia non posset qfficere terminum phys eum , tunc res exsistentes suam exsistentiam
non a Deo , sed vel a se , vel aliunde aeci- ' Pere deberent, quod in Deo imbecillitatem argueret: contra si omnipotentia non potest
56쪽
DΕ ΦMpossIBILI, ET PossIn ILI: sc evicere terminum logicum, tunc omnipotentia id noa potest, quod vi suae essentiae , & naturae polle non debet, atque eam ob Ten, mi . Ius ita illam defectus redundat. Nempe omni potentia eisiciens sibi terminum logicum suae actionis contradictoria est, oc absurda , quem admotam intellectus , qui sibi essiciat termiianum intelligibilem, 'repugnat. Iam Vero meisque .potentia contradictoria persectio dici po-
est , neque propterea, quod ea defit, ulla in Deum cadit imperfectio, quin potius ideo Deus est infinite perfectus, quia nihil imperfectionis
in eo continetur. Patent haec omnia iis ex rationibus , quibus irae sentis etheorematis verita-
NXXVII. Sunt di alia impossibilium genera. Imprimis illud, quod . - .ὶ definitum est, dicitur absiste impossibile: huic opponitur Astpothnire impossibile , quod sub certis
Tolum adjunctis repugnat; sic repugnant tene-bνa in exbili , dism illud a sole tutaminatur.
Deinde aliud est metaph sica , aliud p με , aliud mora liter impossibile ; illud idem est, cum absolute impossibili , ut circulus. Madratus s alterum, quod secundum stabilitas a Deo naturae leges fieri nequit, sic ignis nequis flupam sibi admotam non romburere: ultimum 2 quod sal vis inorum , humanaeque prudentiae legibus , aut sine summa quadam diis cultate seri non potest , velutἱ parentem optimum usilio probo occidῖ. conL I61. log. Conn . I. Quod absolute s vel metaphysice est ini possibile , numquam seri potest possibi iste ς contra quod hypothetice solum impossibi-- le est, sublata ea condit mae evadit possibile. COROLL. L. Quodsi conditio nullo modo tolli
possit , id , quod quidem solum hypothetice . impossibile est, aequiparatur reipsa absolute im-
57쪽
bita est, quod Deus saltia sua supran in , πεο onitata egieere non polost. COROLL. 3. Ea , quae physice , vel moralita pugnant , ad hypothetice impossibilia rev cari posse per se clarum est. SC M o L. Quod ad moralem impossibilitatem attinet, duo monenda veniunt . P rimum: Iibrorum scriptoribus frequenter ia usu est, ut perimpossibilitatem absolute pronunciatam lolum' moralem , aut majorem aliquam dissicultatem intelligant i quare acumine opus est , α liquando hoc vocabulum occurriti, Verus len Ius - ex praescripto legum criticarum g. 's i. log. in exigendus. Alterum: notio impostibili iata is moralis, quam vulgo Leibnitiani statuunt,
ut prorsus erronea , aut saltem univer talis non est .audiamus omnium loco Baumei sterum.
is Noraliter impossibile, loquit, dicitur illud,
D ,quod quidem non in se contradictionem tuisa, Volvit, infert tamen repugnantiam in hoc . ,, illove subjecto ob intercedemes subjecti italius persectiones morales. ,, I um rei e1plI-αandae gratia exemplum adjungit : , , delerius,, praeserre meliori, non in se quidem invol- vit contradictionem, adeoque in se non est
, , impossibile , at Deo tamen id est impoII1,, bile ob i plius sanctitatem , 6c sapientiam . ,, To deterius itaque praeferre meliori repu-M gnat sapientiae divinae, & sanctitati , tamis . quam persectionibus Dei moralibus , adeo- que est moraliter impossibile. ,, Haec certe
definitio, tametsi, cuin de rebus creatis, qua-xum persectiones morales contingentes sunt ,
- atque Ideo abesse possunt, agitur , liqua posisit ratione tolerari , nullo tamen pacto ad Deum quoque extendi potest , proindeque uinniversalis non est s moralis enim id genus impossibilitas in Deo a metaphysica nequaquam
discrepare Ratio est ; quia quidquid pugnas
58쪽
Da IMpossInffI, ET PossIEILI. 33 eum persectionibus Dei moralibus , est vera impersectio , est autem metaphysice impossibi. te, ut vera sit in Deo imperfectio: igitue.&metaphysice, non solum mora lited impossibile est , ut illud insit in Deo , quod ejus perfectionibus moralibus repugnat . Idem de hac ratione ostenditur : electio minoris boni est ex mente Baumeisteri Deo hypothetice nimirum sub conditione , quod in ipso hae perisectiones morales sanctitas, & sapientia insint, impostibilis , atque hanc impossibilitatem ille
moralem vocat jam vero quis nescit hanceonditionem absolute tolli non posse, evidens enim est Deum , utpote ens infinitum , sapientia , aut sanctitate nequaquam carere ponse : consequens igitur est, ut moralis haee imis possibilitas vim , de evicaciam absolutae , ac
metaphysicae possideat cor. x. Quodsi vero ita , haec Leibnitianorum opinatio Deum i tali euidam necessitati subjieit . Sed de hoc
De Ente , eIusque Essentia, ac Desistentia, quibusdam aliis hue pertinentibus .
XXXVIII. Ens voco id, quod est possibile; quid
quod vero impossibile est, Nim ens . ens , de XXXIX. Determinatum dicitur , eum ex 'd' duobus contradictorie oppositis unum est , Quid& alterum non; quodque ex duobus contraia determ
se Rox. Rem apposite declarat Bulfingerus :,, pensitatis casibus, quibus aliquid determina-tgm dicitgr , vel indeterminatum , depre
dictoriis enta competir, pellatur.
59쪽
s4 . o t. SECT. II. Ca p. II. is henda in prionibus rem, i ai est e compara-- tam , ut unx proposirionum de ea re conia' ,, tradi mrum vera. sit di herω ulsa : in is posterioribus id non adesse deprehendo . Ano Titius est dives dic: Titiui est. dives, non, is est dives. Altera propositio est vera, alte D ra salsa .. An homo. est dives dic : homo est dives, homo non est divm : non est al- . ., tera vera L ω altera talia k poteist. Quaque is esse falsa, & utraque vera, prout subjectum ἡ ,, homo. vel universaliter sumitur , vel parti enlariter pro his , aut illis . Prioeris dicit ueis determinata veritas, posterioris. indetermina-- a, lx 4 Μ onL s. s s. log. .
Quia XL, Realitas est , quod aliquid ponit in en-
realitas, te; hute opponitur desecta . . Cum igitur c0n defectus tradiistoriorum unum ponat aliquid esse , al-αe,3 terum. ponat aliquid nore esse ,. illud est rea. litas; tae deiectiis. Porro realitas vel conjungitur cum aliquo defectu , vel 'non 3 illa, Iimitata . haec absoluta, seu illimitata: &defectus ulterioris realitatis times , sive term nin audit .. Generatim quidquid terminis eircumscribitur , Iimisatum , seu finάνum , quod . vero nullo limite concluditur illimitatum
CORO 2.- I. omnis determinatio in: ente vell. . Iecitas est, vel defectus.
CORO . a.. Quidquid cogitari lotest , vel si nitum est,. veI infinitum d XLI. Id , med nullam negationem: involvit
est possibile . Quod non involvit contradictionem , illud est possibile β. et s. : sed q*-
nullam negationem involvit , neque contra dictionem involvit f. s i ia cor. a. log. : .et-dgo id ,. quassi nullam involvit negationem v in
60쪽
DE EM , AIUsmε Es EuriA, &S ssXLII. Nulla realitas in se spectata negati, Nullauem involvit. Rea litas in se spectata est vel . absoluta vel limitata tβ. o. sed neutra in gallo se spectata negationem involini I nοπ ili4 ὸ Dpm eum enim sit absque desectu , merum esse , de nullum non- esse involvit: non haec si enim in se spem tue , abstrahitus a desectu ,
quoeum conjungitur & consideratur duntaxat, ut est realitas , ac proindae rursus metum esse , ω nullum; non- esse invaluit z eriago nulla realitas ini specta negationem involvit.- Coa o LL. I. Omnis realitis in se spectata est possibilis g. 43. C o R OLL. 2. Realitas , quae possies lis est ut alia' mitatx, etiam. possibili, eae ut absoluta. . ,
XLIII. Nulla realitas im so spectata Huriri alit asi pariter in s spectata Utradicit . alitiii Ubi nulla est negatio , ibi nulla est Contradi. opponi. ctro β. xx . cor. i. logis, , sed nulla. Tealitas i r , in se spectata negationem involvit g. praeci :ergo nullae realitas in se spectata alteri paritet in se spectatae contradicit.
Con o Li. r. Quidquid realitati In se spectata contradicit , illud' non est realitas,ini se spectata, sed vel defectus, vel realitas. cum destiacta conjuncta C OL L. a. omneu possibiles realitates abso. latae in eodem ente eomponi possunt , atque . . , adeo ens omnibus possibilibus realitatibus actis
solutis praeditum est possibile ia
XLIV. Ens positivum dieunt, cum conci . Quic ipitur quaepiam realitas , ut visio ς cum varo defectus tamquam realitas cogitatur, oritur pii ψatiisens vel privativum, quando rὰfertur ad si sum, &iectum oppositae realitatis recipiendae capax,