장음표시 사용
31쪽
I it 3s. De Gregorius quoque nonus libro primo Decre-
it talium inseruit Et haec de fide & perfidia doctrina, tam est om9ibus,ex iure naturali, &diuino impressa,vi,etsi a quibusdam disputetur an hosti, an ham retico, fides sit seruanda,ab omnibus tamen, Veluti res certissima, & omnium iudicio impressa, teneatur, fidem seruandam esse, nisi legiti- ma obsistat exceptio. - Verum hac in parte non est a nobis laborandum, cum pau id post etiam hosti,&haeretico, fi ibidem seruandam esse,afferemus. Sed dolendum est nos in eam incidisse temporum miseriam, ut quod Christus dixit, Filius hominis veniens, putas inueniet fidem in terrarvideatur non tantum de Catholica &Christiana fide intelligendum esse, sed etiam extendi sit posse ad illa fidem, qua homo homini promittit,&promissam praestare tenetur.Τam rara est enim ista fidelitas, ut eam filius hominis aegre
Et quid miramur, hanc fidelitatem in terra rarescere, cum mundus haeresibus impleatur Perfidiae namque istud venenum, non iam V lut cancer serpit,sed, sicut vastum incendium, μrmultas Respublicas labefactat, & euertit. Tan- ita autem rerum omnium perturbatio, &funda genti Christianae religionis, quod est fides, seuersio, frequentem gignit mutuae fidelitatis prevaricationem , iuramentorum irritatio- nem, foederum ac pactorum violationem. Qu ae enim fidelitas ab eis est exspecta da, qui fide abnegata,Deo sunt infideles 3 Dicant,qui au
32쪽
DE FIDE HAERETICII ivdent, huiuscemodi homines sancte &inuiolate pacta seruare.Ego hon solum ex Ariano rum,&omnium fere sectariorum historiis,sed etiam ab ipso Apostolo didici, eos esse menda- a. Tim. 3.ces,sine astectione,sine pace,criminatores,proditores. Gentiles in reprobum sensum dat0s, Apostolus describit,sine affectione, absque Re ROm rdere,sine misericordia.Ηi vero fidei nostre desertores, quanto sunt grauiores Christiani nominis, atque desertae religionis hostes, tanto sunt in huiusmodi sceleribus audetiores & n
Vtinam autem perfidia, & infidelitas, inter
solos hqreticos regnaret,cta Catholicis omnibus exularet. Sed nimis verum est, quod Fran- ciscus Petrarcha, in libro primo de remedijs fortuna exclamat. Ea utinam innocentia, atri Discum
ea mortalibus fides esset,is 2 nunquam nisi h ne promitterent, emper promi seruaret. Nunc nec promittendi modus,ne romissas mgenti pudor vllus... Imo quida adeo sunt excoecati,&hac in parte velut in atheismum prolapsi, ut dicat fidem frangere,non fraudis esse, sed astutiae. Contra quos idem Petrarcha, in secundo eiusdem op
ris libro scribit: Sunt qui fidem frange9; non Diu a . faggere dicant se, sed plus scire, ct esse ingenis.
Uuae iscet vulgo multorum hodie sit opimo, ct ιμι ν miatorum v I apud Lactantium nominatim ii Mercurio tribuitur dicenti, t ille ait, nos u
dis esse decipere,fledastutia.
33쪽
ra, Theologicum, Canonicum . Civile, imodi ius gentium, quod etiam infiddilibus a natura innium est, perfidiam inter scelera dam
Non igitur temerarij sumus, aut in promittendo aut in promissis non seruandis, sed in minerimus vulgati versiculi, Verba tigant homines taurorum cornua funes. meminerimus fidem a fiendo nomen habere, Lib. i. Os dicete Marco Tullio, Credam quia flat quod fiΦημm di tum essit, appostatam fidem. uuae est dici rum, conuentorumque conctantia, ct veritas. Meminerimus Salomonis esse sententiam rr si opondera, pro amico tuo, 3Laqueatustes verbis oris tui, ct captus propriyssermonibus.
Aurecte noni ulli dicant, Promis .
Audias tamen nonnullos dicentes, misi fednon iuraui. Ac si dicere velint, animum donandi, vel faciendi, sese nunquam habuisse: aut, si eum aliquando habuerint, ab eo se libere resilire,quod promissionem suam,
iureiurandi sacramento interposito, non confirmauerint. O carnalem hominis cogitati nem: ubi cum mendacio concurrit liberalis animi hypocrisis, quae postea absque rubore, cum perfidia detegitur. Alij vero sunt, qui sanctae sibi congratulan tu quod coacti promittere, non sint coacti iurare.
34쪽
rare. Hi recte dicunt, Fromisi, sed non iuram. Distinguunt enim Theologi, & Iurisperiti, apud quos in utroque iure titulus extat, 'De his, Ty.de tapque vi, metusue caussasunte imo & Alexander reiura . tertius, in Capitulo Debitores, i n tes i u ranien- rao aa. εἰ tum coactum,& promissionem coactam. Per 9 MI iuramentum docet nos Deo obIigari: promicsionis verbobligationem docent per coactione in tolli: eumque qui vim intulit, mereri veei promissum non seruetur. Est autem Alexandri resolutio, breu is & lucida: Debitores intuit,adso luendas usuraου, in quibus se obligauerant, cogi non debent. Si vero de ipsarum solutione iurauerant, cogendi μυDomino reddere iuramentum. Et cu usura silutae fuerint,creditores ad eas restituendas Ec- .
Rides an iuramento aequiparetur.
- - Ec dictis contradicit Clemens tertius,' qui in titulo De his, quae Vi, metu ue cau- Cap. M sa fiunt: hunc in modum rescripsisse te aurei. gitur: Renunciatiosacta ad terrorem laicorumcnsforte iuramento, velfide interposita e com firmata non impedit quo minin is qui renuncimuit E crisae,ad cutim regimen prim erat eiecit Apraeficiatur eidem Puto enim Clementem conis fideraue aliam esse rationem, eius qui fide ii 3 1 teres
35쪽
,6 SERVANDA LIB. I. terposita renunciat vi, & metu, qui in virum constantem cadat coactus et ab eo qui idem fa- . . cit, non ex aliorum coactione, sed quod hominis imprudentis di in constantis est,)ex terrore& coactionis imaginatione. Quod Plebano Ecclesiae renuncianti, accidere potuit. Ideoque cum dubitandi vocula Ponti sex prudenter interieci t, Asforte iuramento velfide interposita renunciatiosi confirmata. Video autem nonnullos asserere,P5tificem hoc loco definiuisse, fidem iuramento aequiparari,&ea aequo libramine procedere. sed ego id nec dicere, nec ex Clementis verbis colligere ausim cum non aliud Pontifex dicat, quam iuramento & fide interposita renunciationem confirmari posse, nulla facta aequalitatis mentione. Nec video eam aequiparationem probabiliter defendi posse, cum in iuramento Deus in testem vocetur: fides autem sit non Dei, sed hominum promittentium. Quanquam facile credam in arduis Reipublicae negotijs, propter magnitudinem rei, fidem publicam non minorem vim &authoritatem habere, quam iusi Θ fandum habeat.Vnde Conciliu Tridentinum cum Protestantibus,& bermanicae nationi, planissimum saluum conductum, & securissima securitatem daret dedit eam citra ullum tur de Iig. mentum per publicum instrumentum. Quam etiam sub eadem forma,& eisdem verbis, ad alias nationes extendit. 3 - ' Nec mu ito aliter de re proposita Vdatricus
ἡ- - a. Zasius scripsit. Fidem, inquit, distinguimi Dum qu-u A si Amphrivax A. de qua totum ius
36쪽
sERVANDA, LIB. I. 21 ciuile loquitur Huoties pacta ct stipulationes commemorat. Hacsides in foro iudiciali iuramento
tulum uuamuu,'Depactis in Sexto, ct Capitulum Licet, Derureiurando libro eodem. Ahassides qua vel sub ρrustito iuramento, vel seus me moria Dei, SanctorAmve eiussu amae, Jb honoris obligatione, vel sub alia solenni asseverati ne, qua vicem iuramenti referat, promittitur. Hic non repugno, quin fides ct iuramentum quoad obligationem non er l, ut latius Abbas, ct Innocentim Cardinalis qn Capitulum, Ad
In malispromissis f demseruaudam non esse. Caput XII.
OVod autem dicitur, in promissis fidem
seruandam esse, id locum non habet in malis promissis, dicente Isidoro, In -- Lib.2.
Espromissis rescindes dem in turpi Voto muta non mo- decretu. Quod incaute vovisti, nefacias. Impia μ oktenim promisso qua scelere ad uel t*r. O ti. 6 rQ. etiam pertinet in fine Decreta liu regula iuris, In malis promissis fidem non expedit obseruari Et altera, No est obligat ortu,contra bonos mores praestitum iuramentum. In quas regulas, post alios,abhinc paucis annis Petrus Peckius, clarissimus & pleotissimus Iurisconsultus Loua
37쪽
niensis, nunc vero Consiliarius Mechliniensis, Commentarium edidit, ad quem Lectorem re
b. t of Meminit Cicero non semper promissis stan- οrum dum es e, nec semper contia officium fieri, si non facias quod dixeris. Sed liberior est, more cv.ii. gentali una, in his explicandis. Pura vero& lyncera eii Diui A mbrosj doctrina, qui in tertio libro officiorum scribit: Tolerabilim est Promisum non facere, quam facere quod tu est.
dape piarique con ringunt seipsos iuris urandi
- Sacramento Gy cum Esicognouerantpromist endum nonfuisse, Sac mentι tamen contemplati
Matt. r . nesciunt quo 'oponderunt: sicut Herodes Liatrici praemium turpiter promisit, crudelitersoluit. I urpe,quod regnum pro saltatione promit- . titur: crudele quod mors Propheta pro iuri mrandi religione donatur. Quanto tolerabilim talii fui reperiurium Sacramento si tamenper Tiaum possit dici quod ebrius inter vana iurauerat, Fuiraim quod mirarus inter saltantium choros promise . rat . infertur disco caput Tropheta, ct hoc an
. matum fisi esse quod amentiae fuit.
, j. Hus quoque perxinet quod Bernardus ad talis. . quatuor Episcopos curiae Romanae scripsit, pios ais Erobro ducitur apud Franclenas iuramentumgcie. soluere, quamlibet malepublue iuratust, quamuis nemo Fapiens dubitet illicita iuramenta non esse tenenda. De duobu/ non excusamus Regem. I am ct iurauit illic te, re perseuerat iniuste. Et,ut mulic bre subiiciam testimonium, Otto-
38쪽
sERVANDA, LIB. I. ni Augusto Iutha dixit, Maratu iureiu- ce ,
rando a lGLim e t Teutoniam armis non iaces apere. Sed vana religio quascelera sic se facit, vim criminibus Sacramentia non addunt. Et promissorem maleficiν 'Diuina malentas odit, factorem
de natasiit di putatio an hostis. des sit te; auda. caput AI ILQVia vexo promio omnia vi obligandi
carent, quae aut in se aut in sua ca .ua tu pitudinem habent: nec non & ea, quae cris
si ab initio mala non sint, postea tamen mala fiunt: hinc facile quidam sibi perluaserunt turispe esse hosti fidem seruare. Cum enim res ab Ominanda sit perduellem & Reipublicae hostem esse,qui laesus est,& suos affectus non leponit, nec se prudentium virorum consilijs S iudicijs subi jcit facile sibi persuadebit te rem malam promisisse, & fidem suam te rescindere posse. Aut si hoc dicere non audeat, ne suum foedus, pactum, atque promi sum condemnet, cautari poterit aliquid postea accidisse, per quod omnis ex iuramento, aut foedere, nata obligatio, sublata sit. Hoc est quod impius Macchiauellus scripsit, nunquam deesse colores, ac subteriugia,ad excusandam perfidiam.
39쪽
Ret. s. cum inter regulas thris legatur, Ur in. m. ostras isdem qui postulat ab eo seruari, cui fidem epraestit seruare recusat, eodemque spectat vulgaris versiculus, Frangentisi N.Mesfrangatur eidemr0cile homo fraudulentus,belli &vindictae appetens atque libidi ne dominandi vitiatus: violandi foederis causias quaerit, de praeteXit, ut Videatur liquo honestalis praetextu bellum re
Illud tamen verum est perfidiam perfidia vIrisci semper turpissimum fuisse, ideoque proprietate sermonis, is tantum quo' ad mutua pacta,fidem frangit,qui eam prior frangit: no nautem alter, eo quod is a sua obligatione libe- . ratus sit, per eam conditionem, quam foedera& iuramenta mutua in se includunt.Generalis autem lex est omnium conuentionum, Vt nemo illis stare teneatur, nisi ex aduerso in quae conuenerunt, praestentur. Si autem nesci, tur uter prior fidem fregerit, solet. dici,ait Aijala,inter paria de- , licta compensationi locum esse.
40쪽
Sincere foedera iuramenta inotelli tenda eqse Caput X
CVm igitur foederibus,ct promissionibus,
multis modis illudi possit, meminisse oportet eadem esse,ex fide agere, & ex bo . na fide agere. Agendum est enim sincere, omni fraude,& dolo ieclusis. Hoc est,quod de iuramento agens Isidorus, in libro secundo de summo bono, significare voluit,dum scribit: Quacunque arte verborum cap.3I.
quisque iuret, Sem tamen qui conscientiae tentis est, ita hoc accipit, scut illa, cui iuratur, intelligit. Eodem pertinet quod Cicero scribi t. Exi. Lib. . Os stantsepe iniuriae, calumnia quadam ct mmtis ρ μ' castris,sedmalitiosa, iuris interpretatione. Ex quo EDd, Summum iussumma iniuria tyantum eLE iam tritu ermone prouerbium. Vuo ingenere etiam in Republica multa peccantur,ut ille, qui, cum triginta dierumessent cum hoste pactae Is est cl induciae, nos tu populabatur ag s, quod dierumq-ν essent cum hoste patia, non notitium, issicia, iactMi
Similem fere solertiam, aut potius Verboru Moρbme delusionem,refert Flauius VopiscuS. Aurelim smatis Lanus Imperator, cum Tganam venisset, eamqλὸonicis, occlusam reperisset, iratus dixit, Canem in h.c in Vii u pido non relinquam. uua voce milites m*em g 'praeda erexit. Noluit tamen, cum Herodamon