Speculum ecclesiae pontificiae. Nicolaus Clemangis archidiaconus Baiocensis, ... de corrupto ecclesiae statu. Huic accesserunt duae eiusdem epistolae super materia Concilij generalis; tractatus Petri de Aliaco ... de reformatione ecclesiae Concilio C

121쪽

Eccissi e Pontificia. Iolloptimo argui posse, si de actis generalis Synodi vellem diffinitor aut iudex fieri.

Quis enim ego sum, qui sensiu paruus, doctrina minor, gradu atque authoritate minimus, de sapientum eruditissimoris, que virorum sententijs censor velim ac iudex esse Auertat a me Christus tantam praesumptionem, tantamque demetiam. Non recte amice charissime) mea verba accipis, meamque mentem tenes, si in his quae ad te nouissime, gratia i cum habendae collationis, a teque percipiendae in aliquibus mihi dubijs instructionis perscripsi, diffinitorie me loqui velle credidisti. Nam quia super tuis pruoribus literis aliqua apud me erant orta dubia, quorum non satis aperta erat Q-lutio illa: pro planiori intelligentia tecum quodammodo disputando, ad tuaque liqua respondendo explicare volui, &partim ratione, partim Scripturarum, tholicorumque virorum authoritate in contrariu adducta, communire, quo sic

distussa obscuritatis caligine, perspicuae splendor veritatis magis elucesteret,quq

122쪽

aor Speculum

per obiecta quaeque nubula selet clarior erumpere, per contrariamque oppugnationem fortior atque inexpu3nabilior apparere, ut nunquam falli possit illa se tentia de ipsa in sacris literis scripta: S

per omnia vincit veritas.Denique non ob

aliam causam in scholis atque gymnasijs telis solet a sumentationum acuuS Oppugnari, nili ut hostili exercitu per illam sus atque superato, vis eius certissima &prorsus inuicta evidentitis innotestat. Vides quanta in illis scriptis diligentia, quantove studio laborauerim, nihil ex meo senni vel iudicio dicere , sed sere ad omnia testimonium Scripturg adhibere, ut nihil posset a me profectum vel somniatum credi. Si quid ergo ex Scripturis aut sacrorum dictis obieci, quod forte inijciat scrupulum, vel difficultatem pariat,nunquid propterea rem dissinire e

istimandus sium Clim etiam si illa quet

protuli testimonia, tam certa atque irinfragabilia essent , ut rem ipsam dissinire viderentur, nullo modo mihi attribuenda esset illa dissinitio. Non peto per te vel

123쪽

Ecclesia Pontificia. IOI vel quemcunque alium fidem aliquam meis dari scriptis , nisi quantum inconcussassent authoritate firmata, vel solida ratione roborata. Alioquin nisi his fuci rint firmamentis innixa, quis ego sum, ut credi debeat Vbi autem tali sunt vallata munimine, non milai in illis credi oportet, sed veritati summae, a qua verum est omne quod verum est, quoniam ut ait beatus Ambrosius omne verum g quocunque dicatur, a Spiritu sancto est. Ni etiam spiritus veritatis ab ipsa est veritate nuncupatus.Cui Ambrosiane sententiae Aut ini etiam verba cons ant, qui in epistola ad Pascentum, ita sci ibit: Neque enim in nobisipsis, vel per nosipses veraces sumus cum verum loquimur,

sed cum ille in seruis suis loquitur, oui selus est verax. At non satis ut inquis

generalem synodum reuereri videor Nonne contra fidei & Scripturae sacrae certissimam veritatem quotidie disputamus, quaestiones movemus, dubia proponimus, ut per eorum enucleationem veritas illarum certius appareat Immo

124쪽

Eccissae Pontificia. 89liseras meas superiores explicatius euo uens , quarum non sitis pro breuitate cursuque rapido mihi videbaris ex voto meo sensium assecutus, nonulla praeterea noua dubia interserens, quae de aliqua re diu cogitando selent largius ac multiplicius emergere. Horum dubiorum tu alia

qua in tuis ad illam epistolam responBrijs literis euacuare donatus es, sed adhuc aliqui mihi restant circa illa Dupuli dubietatis in soluti, quos tuae amantisimae dilemoni patefacere constitui , quae obsecro) meam velit ignorantiam in tantorum dubiorum inquisitione silp- portare, nec indignari aut silccensere si

forte nimis multa ex te quaerendo importunior sim. Scio tibi alias non deesse occupationes, nec tempora tibi tam lubera quam mihi fluere, quam ob causam Vereor vltra quam aequum esset, tibi mneri esse, sed nolo propter mea Dipta te a legitimis alijs curis, quae ex gradu &osfieto, beneficioq; tibi incumbunt, revocari aut impediri, propterque mea a sessoria, tua principalia omitti negotia. Satis

125쪽

Io6 Speculum Satis habeo si quando ab alijs vacabis occupationibus, teque animi ad hoc voluptas excitauetit,aliquid vel breuiter re-Bibas. Per te igitur nisi molestum est informari cupio , virum credere nos oporteat cuncta uniuersalia Consilia eiuL dem aut aequalis esse authoritatis,& si ita est, quare de selis quatuor dicit Gregorius illa se venerari & suspicere quasi quatuor Euangelia, ut totidem Paradisi flumina . Si enim indiscretae authoritatis v- niuersa credidit,quam ob causam sela illa quatuor pro cultu venerationis nominatim expressit, dubia de alijs sespitionem in animis hominum relinquens Doceri praeterea per tedesidero, utrum Catholica putes veritate tenendum , tam in his quae sunt facti,vel morum,uel iudicioru, generale nunqua falli posse Concilium quam in fide errare non posse fideliter creditur.Si autem ita sentis quaero quotassim illa sipectet trita vulgo apud Iuristas sententia,quam pro regula habent quod

saepe Ecclesia militans & fallit & fallitur quomodoque intelligenda sit,& quae sit inter

126쪽

Ecclesiae Pontificia. IO7 inter militantem & triumphantem quantum ad ii ,distantia i utraque quantum ad omnia infallibis estὶ Porro Ecclesia in consilio cogregata nonne viatrix & peregrina Si aute viatrix est & per rina, in statu merendi aut demeredi esse vid tur, quod autem est, & potest recte agere,atq- ita mereri,ut videtur etia posse deficere,si potest demereri.Neque enim rationem meriti aut demeriti videtur si here operatio,cui nec libertas, nec secubias adest aliter agendi. Sane quia Ecclesia in fide deficere non possit, certum a que expressiim habemus testimonium Christi: Petre rogaui a te, ut non deficiat

fides tua. QEod autem in alijs non possit,

non tale me vidisse memini documentum.Si quid tale nosti,oro ut in medium proferas.Nam illud quidem quod ex Duangelio commemorasti, non multum conuincere videtur: Hi duo vel tres com via.i .gregatifuerint in nomine meo, ibi sum in is eorum. Et primo quidem nonnecesse est, it falli non possint in quorum medio versatur Christus. De ipse nam-

127쪽

xo8 Speculumque Christo ad quosdam Pharineorum Ioh.Baptista dicit: Med vestrumpetit, nec proinde oportebat ut filii non post sent: nonne in medio insuper ei at perfidissimor. Iudsoru dum crucifigeretur Iconsipiteretur & blasphemaretur Et quis illos insanus dixit falli non potuisse 'Prς-terea dic,si placet, de qua credis assistentia illud verbum Christi debere intelligi. Si de assistentia per praesentiam diuinitatis,quae ubique est.nihil ad rem pertineti Sic quippe & nunquam falli & nusquam posset, si ubicunque esset, errare aut falli

non liceret. Si de assistentia per gratiam, vide quemadmodum conlequens esse oporteat quoties duo vel tres pro conscirendo ad inuicem de pace Ecclesiae, vel aliquo alio fructu conueniunt, diuinam illis gratiam protinus infundi,cum forte multa ante peccauerint, de quibus nec compuncti fiant, nec consessi. Multi siquidem fideli zelo de pace Ecclesiae *pe

conserunt&tractant, magnis aliquibus peccatis, quae cum gratia minime stant

128쪽

Ectasia Pontificia. Iosquo pio opere illa deleri oportet, vel non necesse est illis gratiam conferre. Sed demus ut singulis taliter congregratis, eo testis confestim adsit gratia, nunquid iblos collata gratia impeccabiles facit, ut a recto non possint tramite deflecti, a gratiaque excidere,vel ignorantia aliqua, vel excaecante iudicium passione praepediri Mouet gratia ad bene agendum & exciatat,non autem cogit, aut necessitatem ,

liquam immittit, ut siter fieri non possit. Si vero de assistentia per directionem veI intemam in agendis instructionem, illa censes verba Christi intelligenda,illa sanctis viris adesse solet, qui spiritus sanisti gratia sunt repleti, abundεque perfusi. Talibus nempe a Deo promittitur illud Psalmi , Inreluctum tibi dabo, cst instruam te in via hac quam gradieris ,firmabuuper

u oculos meos . Talibus praeterea qui religiose vivendo,pie sue operando meruerunt Spiritum sanctum habitatorem ii

here , de ipse spiritu dicitur, Ille docebit

mos omnem veritatem. Et rursum, Ille

mos docebit omnia . Soli autem tales censendi

129쪽

Melisiae Pontificia. insonantius illos in vero Christi nomine dicere congregatos, qui pro vera atque sterna salute,vel sui,vel aliquorum proximoru suom, vel totius Ecclesiae Cath licae, congregati sunt, siue hoc per pacis, siue per alterius boni salutaris inquisiti nem, vel etiam adeptionem futurum sit. Sic enim fidelissimi diuinorum eloqui rum tractatores illos exponut in nomina Iesu petere,qui ad salutem pertinentia petunt.Nam illa quide tua expositio nimis angusta est, nec satis late patet, & pra naissae sanctorii expositioni non omnino concordare videtur. Angusta primo quia unicum pacis bonum comprehendit,d inde non unctorum dii his plena cons

na, quoniam pax de qua sola loquitur

non necessario ad aeternam pertinet tautem, sed de mediocribus bonis est, quubus & bene uti possumus,& peruerse ab uti, qua prosei io si Ecclesia non esset a

usa, non sibi per illum sublata suisset de quo Propheta ait, Divisi siunt ab ira mulius

peccatorum videas . Sed quia selet longa

130쪽

IIa Speculum pax ac prosperitas temporalis luxuiti &dmlutionem, morumq; dissolutionem inducere,& recte poterat de pace sua E clesia dicere : Ecce in pace amaritudo mea amarissima. Ideo sublata est mala pax, id est, quae malorum fuerat occasio , ut per afflictionem discordiae humiliata, ac per hoc cum Deo reconciliata , qui cor contritum & humiliatum non despicit, v ram pacem iustitiae, atque bonae conscientiae quae salutare utique bonum est, Deoque gratissimula rursus a Christo deuote quςreret,adipisciq; contenderet. Arma auippe iusticia licundum Apostolunon holum siunt nobis a dextris,uerum etiam Unsris: immo frequentius accidit, ut quos prospera largius concessa a Deo a uerterunt, aduersa Subriter immissa ad eum reuocent. Nec selum per aduersa temporalia Deus nos erudit, atque ad se reuocat, sed pre illa etia quae sunt ab illo, tanquam mala, prohibita. Quamuis enim malum sit liliisma mala discordia, quae tanto in sectas literis studio vetantur ac detessantur, quia tamen per contraria

curam