Disquisitio de L. Aelio Stilone, Ciceronis in rhetoricis magistro, rhetoricorum ad Herennium, ut videtur, auctore [microform] : Inserta sunt Aelii Stilonis et Servii Claudii fragmenta

101쪽

mentarioIis exeidisse querebatur ), referebant puerilis doctrinae inem vias, et praeceptorum ordinem ex tua Metrina repetitum continebant. Quamobrem non evi indicio nitimur, suspicantes, e disciplina Aetii tua cie ronis rhetorica fluxisse. Initium duximus ab Aetianae discipIinae eommemor tione, quandoquidem, quod a Schulgi optime demonstr tum est, praeeeptis Herenniani doctoris Ciceronem usum fuisse, inde inustrari potest Verumtamen, Ment haec,

quae in exordio posuimus, ad diseipIirim Aetii, ad Rhetorica Herenniana non pertinenti Itaque ut idem ille Cueeronis praeceptor operis hujus meis nobis habeatur, heeesse est, primum probemus, fieri potuisse, ut rhetorica scriberet; deinde, etiam seripsisse videri Ae potuit quidem scribere elius, quae ad oratoriam artem pertinerent, siquidem in eam, ut supra vidimus, aetatem vita ejus incidit, qua non soIum Grammatices antiquae fines, ipso potissimum et Servio Iaudio auctoribus, prorog rentur, verum etiam Rhetorices studia, quae praecipue antea uniceque fere a Graecis doctoribus Romae coIebantur, a Romanis magnopere curari coepissenti meque vero alti nos, verisimillimum existimantes. Rhetoricos Iibros re vera ab Aelio conscriptos esse, Quintiliani ac Suetonii testimoniis dec aratur. III enim, expositis Graecis Rhetoricorum auctoribus: Romanorum', inquit ), prumus quantum ego quidem sciam condidit Hiqua in hac materiam cato ille Censorius, post M. Antonius inchο- avi. am hoc οΙum opus ejus, atque id ipsum impe

fectum, mane Secuti minus celebres, quorum memoriam, si quo Ioco res poscet, non omittam. Praecipuum vero

Iumen sicut Ioquentiae, ita praeceptis quoque ejus dedit d. l. 2. Quin Ins Or. I 15. III. I. et 5. Ins Or. III. 1.

102쪽

unicum apud nos specimen orandi, docendique oratorias artes, M. Tullius post quem tacere modestissimum foret, nisi et rhetoricos suos ipse adoIeseenti sibi Iapsos duceret, et in oratoriis haec minora, quae Herique desiderant, sciens misisset. Ex hoc Ioco facile inteIIiotur, intervallum temporis, quod inter Antonii a laetum opus et praec ara Ciceronis scripta medium fuit, non destit tum fuisse IIorum opera, qui in rhetorico genere Iab rarent, scriptisque illius discipIinae partes explicare si

derenti quamquam, quodHIIo Quintilianus hic, ubi probatissimos deinceps omnes auctores recenset, uentio praetermittit, facit omnino, ut putemus, Rhetores maxumam partem fuisse istorum e numero, qui Censorio edicto

docere prohibiti essent ' quo inclarescendi causa scribendi munus post crassi mortem suscepisse probabde est. Ita memoratur Iotii de gestu Iiber '. In istis autem minus elebribus Aelium quoque Stilonem, quamvis Iam dabiliorem scriptorem, ponere potuit, quippe ad Cieemnem Iaudibus ornandum festinans. Sed habemus Suetonium

diserte tradentem, veteres Grammaticos etiam rhetoricam docuisse, ac multorum de utraque arte eommentarios sua aetate ferri ' Quare non dubito, quum veteribus Grammaticis unum maxime annumerare Aelium oporteat, quin re vera de rhetorica scripserit.

Videndum jam est, ad quam aetatem iuri ad Here nium scripti referendi in Satis certa vestigia continent, quibus declaratur, non soIum antiquos esse, sed etiam primos, quibus, qua Iate patent, Rhetorica Latinis Ilieris 3 Do quo Linesterm in I. P. 111. not. 5. Vid. Disp. n. p. l. qq. ' Quint. Inst. l. 3. Vid. esterm. p. l. p. 137. not. 19. Derali Gr. 4.

103쪽

inustrata in Aractvisio haec operis antiqvitas et Drate explarata et demonstrata est, isso Ioco, quo oste dere conatur, Ciceronem potius Herenniani doctoris opus videri supplevisse, quam hunc ititus verba conis xisse ). QIus enim exstat Iocus, ubi praeceptor Herennii Latinos artis scriptores memoret nussus, unde probabine fiat, aut suspicemur, in consilium usumque ab eo vise tos contra Graecos fontes indicat, sequitur partim, a tim improbat rationem ac morem, quo in exponendis Thetoricae partibus versati sunt Graeci, refert, suamque iuIorum sententiis sententiam saepius opponi Sic in e e Iis eligendis cur suis quam alienis maluerit uti, qui que commodi ex hac sua ratione nascatur, adversus Gram eos fuse proΙixeque defendit; HI vero, quae Graeci scriptores inanis arrogantiae ausa sibi assumsissent, a se repudiata, ac simpΙiciorem tractandae artis viam inventam tradi Praeterea queritur magnitudinem peris, quod, ut rectissimis Herennii studiis satisfaceret, suscepisseti Si tardius haec G inquit, quam studes, absoIUenim, tum rerum magnitudini, tum nostris quoque occupationubus assignare debebis '. Nec parum operae ac dis euutatis asserebat scriptori, quod figuras orationis, Graecis nominibus insiguitas, Latinis convertere oporteba in

mina rerum Graeca ait quae convertimus, emota sunt a consuetudine Latina quae enim res apud nostros non erant, earum rerum nomina non poterant esse usitata. -Ergo addit haec asperiora primo videantur necesse est,

idque fiet rei, non nostra dimovitate '. in colligitur, 3 Prooem p. 3. 59. I. 17. y IV. 7. Obscurius dictum videtur rei non nostra cultate. Conjeci legondum idque se rei di cultate, non mitra cespa Voeabulum ciapa, quod latet in disset AEtate, fortasse librariorum hallucination exciditi

104쪽

quum neque res, neque remam nomina siti a nota essent Romanis, haec Rhetorie ad Herennium Roman rum prima atque antiquissima esse habenda. Paruit autem no rix, veterum fide et auctoritate, maxime probabile esse de Rhetorica AeIium scripsisse. Quod si negari nequit, Causa est, cur existimemus, primum tuum de ea arte subtiΙius et fusius exposuisse, ut, qui ante eum experti essent quaedra componere, Cato et Antonius, ejus imdustria superarentur. Nam quum constet, auctoribus AeIio et Servio Grammatica studia Romae e ruisse, oriun in autem fuisse eo tempore Grammaticae et Rhetoricae professiones, facile in eam sententiam perducimur, tria usque artis studium issius, qui senior esset, eriptis rumum excultum et provectum esse.

His universe praemonitis, peculiaria persequamur. In quibus primum, quae de doctrinae copia, quesem in e-Tenniano doctore cognovimus, dicenda videntur, haud Hiena sunt ab eΙii persona Utrique enim acturata Graecarum et Latinarum iterarum cognitio communis fuit'. Quod autem iΙΙe de se fatetur ': non spe quae tu aut noriae commoti venimus ad scribendum, quemadmodum eteri, sed ut industria nostra tuae morem geramus Muntati convenit in AeIium, equitem Romanum

eum primis honestum, cujus non esset, mercenarium I

105쪽

ina familiaria crediderim, a potissimum speetare operam reipubIiepe navatam di in qua non minus quam in oe- trina Aelius varii usus fuisse dicitur ' Atque hie sponte

in mentem revocamus amieitiae meis, quibus se nobilia lati Romanae commendabat, quaeque scribendis orationubus maxime conspicua eranti Pristeterea, si quaerimus, quo consilio haec Rhetorie conscripserit auctor, non ob eurum est animadvertere, ab eo exercitationem dicendi praecipuo Ioco habitam esse, quam ubivis data pera Iaudat ei discipulo commendat. Ita prooemio artem dieit sine assiduitate dicendi non virum juvare rationem praeceptionis ad exercitationem accommodari oportere. Idem in sine operis: Omnes rationes honestandae Iocutionis

studiose eonegimus, in quibus Herenni, si te digenter

exercueris, et maritatem et dignitatem et suavitatem habere in dicendo poteris, ut oratorie Iane Ioquaris. Res communis agitur, ut frequenter et assidue ' consequamur artis rationem ludio et exercitatione 'ν duae quidem in elium, ad forensem operam Romanos iustutuentem, non minus conveniunt, quam quod auctor addit, libenter se eum Herennio propter amicitiam exerceri s litum. Hinc enim patere videtur, non Iudum dicendi mblicum habuisse, sed privatim eum familiaribus ac nece Sariis oratorios conventus instituisse Pariter Aelius, quia Suetonio in artis professoribus non numeratur. Animadvertimus supra ' referente Genio, Ciceronem Voc via novissimus et novissime vitasse, quoniam iis

Aelius uti noluisse Erravit GeIlius. am, licet in rhe-

106쪽

toricis de Inventione voeabulis istis non usus sit, tamen in aliis operibus subinde usurpavit novissimus 3. De Aelio vero certissimum videtur, quoniam id Varro, qui iLIum doctorem in literis habuit, testatur. Itaque in eremniano opere novo quidem eme usurpatum videmus ' n riSSimus vero et novissime frustra quaerimus ), quorum Ioco extremum, postremum 'b, recens, nupeTrimum u

Auetor ad Herennium non OIum scribendo dicendi artem excoluit, sed in phiIosophiae studio assidue e Sabatur. Id ipsum ait quod a negotiis familiaribus otii datur, Iibentius in philosophia consumere consuevimus Hoc studium pluribus Iocis, praecipue Iectione Xe I

rum animadvertitur, e quorum genere et ratione recte

Fuhmannus statuit ' Stoicae formaeae addictum auctο- rem fuisse. Idem concIusto operis indicat: Νam et simuΙ Iibenter exercemur propter amicitiam, erius initium eo nati fecit, cetera philosophiae ratio confirmavit et nobis non diffidimus, propterea quod et aliquantuIum processumus, et alia meliora sunt, quae multo intentius petimus in vita, ut etiamsi non pervenerimus in dicendo, quo Iumus, parva pars vitae persectissimae desideretur. Η

jus studii similitudo in Aelio manifesta est Dicit enim de eo cicero, Stoicum esse voluisse, atque ex dialectica 3 Vidd. loca ap. Schot Nod Cicor. III. 17. p. 365.

I. . id Graevius p. Burm ad h. l. ' Fallitur sane Bocichemus, apud auctorem ad Her. Vocem novissimus sibi invenisse visus. Vid. Buman. Pro

I. . l. 1. 3. 22. III. 10. 12 22. IV. 13. 27 38. β I. 6. III. 10. 22. IV. 34. h I. I. 7 Handb. d. lass. Alt. II p. 90. .

107쪽

stolabrum ommentarius ejus, proloquiis videtur pro h

laetus, de quo supra vidimus ).

Postremum argumentum sumemus ab exe Iis, quibus usus es auctor Sed quum in disceptationem quaestio de exemplarum ratione vocari possit, operae pretium facturi sumus, si ante quaedam hac de re monuerimus. Sic igitur judicantem video, qui praeeIare de eloquentiae Romanae historia exposuit, Henditum ). Notabiles Ioquentiae in gistros non sicut metricos artifiees exempIa sua sibi ipsos fingere, sed ex veris ausis desumere. Sic Ciceronem in Oratore et libro de Oratore secundo sie QuintiΙianum, ubicunque pus sit, inprimis libris non et undecimo; sic Seneeae Rhetoris totum pus in his exempIis eoIILgendis constare ut rhetorem, qui ad Herennium scripsit, a more communi descivisse oporteat, si ad unis omnia exempIa ab ipsius ingenio profecta dicamus. Nam infimae

ΕοIum aetatis τεχνογραφους sic facere ut Emporium Rhetorem apud Capperonn. p. 303. et Prisc. Praep. h. p. 359, vetustiores autem et nobissiores, ut Rutulum Lupum, O nisi cum apud potiores auctores satis apta non invenuren Putat intur auctor, libros ad Herennium talium ti

μήσων refertos esse imo vero eo progreditur, ut orat

Sup. p. 59. Similiter Auc ad Her. II. 11. de amphiboliis disputat Sunt qui arbitrentur, ad Hanc causam tractandam vehementer pertinere cumtionem amphiboliarum eam, quae a dialecticis profretur. Nos vero ambitramur, non modo nudi alumento esse, sed potius maaimo impedimento. - Verum horum pueriles P riones rectissimis ratioribus, quum voles, refellemus. In praesenti autem hoc interdicere non alienum fiat, ut huis infantiae sarrulam disciplinam contemn emus.

Videtur auctor hunc amphiboliarum usum dialecticia frequentatum, singulari scripto voluisse impugnare.

108쪽

rum, qui ante fuissent, nonnuIIa inteo exempIa contuneri iis suspicetur. Quod autem e communi veterum mi torum more contenderat, idem porro permuIus exempIisHIustrare et probare conatus est, ita quidem ut ejus se

tentia atque indicio I una in his ibris inveniantur,

quae ad superioris aetatis memoriam causarumque, quae actae fuissent, cognitionem pertineant '. Haud exigui sane momenti acuta haec viri animadversio est, dignaque quae perpendatur. Vereor autem, ut satis probetur iis, qui attenderint, paucissimis exceptis omnia exempIa, quae ab illo ad certas ausas, quas includisse constat, referuntur, e libro ad Herennium quarto

peti. Etenim Ionga disputatione, quam huic Iibro prooemii Ioco auctor praemisit, prorsus contraria videntur significari quippe in eo versatur totus, ut rationes couligat, quibus persuadeat Herennio, multum praestare, ut artis scriptor propriis exempIis, quam ut Hienis utatur. Non inutiIe solum, sed perniciosum etiam isse aeristimat discipulis, si magistrum ab omnibus poetis, hi

toricis, oratoribus exempΙ videant eligentem et cumu- Iantem, eaque ipsa re desperent, se consequi posse eam faccitatem, quam ne singuΙ quidem probatissimi auctores consecuti videantur eque eontra probavit rationem illam, qua ab uno auctore Omnia exempIa sumi Iaceret, quippe quae Vulgo minus accommodata proprio artis proposito essent. contendit igitur, quod ab artis seriptore exempΙum afferatur, de ejusdem artificio debere esse, ac ridicule facere Graecos magistros, AEuum id, quod ΟΙ- Iiceantur, ab Hiis quaerant, quumque, non modo domu nos se fontium, sed se ipsos sentes esse jactantes, qui omnium rigare debeant ingenia, arescant ipsi siccitate.

Non isto modo, inquit, Chares a Lysippo statuas m LCK Prologo l. p. 40. 44. 45. 68. 3. 4. 6.

109쪽

-rs dissicit, in Lysinnis apia oriendere Myrmias, bractia Praxitesis, pectus Polyelati sed σmma coram

magistram facientem videbat, eterorum opera e sua sponte conriderare poterat '. Ex hae eo aratione, ni fanor, eum declamandi ratis, quam probavit doctor Herennianus, tum vero, quam hiespectamus, esectio exempIorum, quibus usus est, optime inteIIigitur Graviorum ausarum, quas optimi egissent oratores, Ioea in suos usus et ad istum inustrandae aritis consilium ita convertit, ut discipviis ab ipsius ingenio prolaeta, quippe artificiosius Iaborata, viderentur. Itaque propria quaedam fiebant declamationum species' quae

imitatione e veris ausis erant expressae quapropter non mirum, ne reprehendendum hujus generis imitatium Iis abundare Iibros ad Herennium Hendtio visos esse. Videndum tamen, ne erret idem, quum particvias rationum habitarum passim obvias existimet '. Verum, ut quarto iuro auctor disputationem IIam, qua Graecos dicendi magistros carpit, praefixit, ita e vendum videtur, ne ejus disputationis rationes ad superiore Iibros temere referamus. Diserte enim exordio quarti dicit: quoniam in Oeclium de Iocutione comscripsunus, et quibus in rebus opus fuit exemplis uti, nostris usi sumus -- essario faciendum est, ut paucis rationem nostri consuli demus. Pergit: eo Iuribus de causis putant oportere, quum ipsi praeceperint, quo pacis

oporteat ornare Iocutionem, uniuscujusque generis ab oratore aut poeta probato sumptum ponere exempIum. Tandem hexe I aliena si posuissemus, factum eSSet, ut,

110쪽

quod commodius esset in hoc libro, id nostrum non es- see ' Patet igitur, quartum librum soIum significari, et propriorum exempIorum usum ad praeeemionem de ei cutione referri. In superioribus libris alia obtinet ratio; poetis enim plurima exempIa petuntur, quibus quarto libro nonnisi semex ubi vitia perstringenti id cere a

firmat, auctor usus est ' Praeterea in iisdem ipsa or torum aliorumque verba usurpata esse, duplex exemplum proba Alterum libro secundo ' Nemo potest uno. Spe tu, neque praeteriens, in amorem incidere. AEaee verba, quae non addit auctoris nomine Iaudantur, curionis esse pro Ser. Fulvi de incestu, docemur c Ciee--ne' 'Iterum, quod eodem libro est: Nihil enim ια yma citius arescit Cicerone rhetori polionio vindicatur q).

His jam animadversis ad postremum argumentum, quo nostra nititur conjectura, revertimur. In duobus enim prioribus ibris maxime nos advertit iterata Q. Caepionis mentio. Ac duas quidem diversas causas, ad quas saepius respieitur, memorari patet. Itera est ad tribunos plebis de amissione exercitus 9 quo judicio reus factus erat Q. Caepio, qui Consu a. U. M propter rem male e tam adversus Cimbros, et auri ToIosani crimen, damn

p. 566. Schlossor p. l. II. . p. 314.