장음표시 사용
21쪽
ρum praefantiam videtur accedere et ut Hispanam fmceam Poeticam, in qua tantum inrum excellere mirum
non est. Cujus eloquentia es admirabilis, dignaqueP- diciosuperbissimarum aurium ;ferm denique talis, ut
Madiae illius , quam in Periclis lubris scribit polis fessitavisse, Videatur hic esse medulla ipse. Sed
quid multis Uerbis opus es, cum uno tantum opus fist
Series, Visum EMMANUELIS MARTINI,
cujuS virtutes impense amas, colis , dignissimasque putas praedicatione tua. Vide, Illustrissime ει- saneti, caespas in me impendentis inlidiae , Uideatta ipsa, intabescatque videndo. Nunc in mentem revoca , quo Te jure mihi Patronum a ocem. ministi optime, paucis ab hinc mensibus fuisse nos iapud Benjaminum Mene, Regis Angliae Oratorem , Utrum mirifico rerum publicarum usu, Nduabus foederumsanctionibus Hispanos inter ei Bria
tannos toto orbe celeberrimum. Tunc inter loquem
dum fiacta fuit mentis Emmaκuelis Martini se stolarum, quarum aliquas ego publicaveram, quasque vir se amo ingenio sum noque judicio jucunde legerat: idemque pro ingulari erga literas amore ingnificavit se desolerio teneri Uidendi alias,
quiarum ego memineram in Praefiatione mea. Cum
22쪽
que uterque noWrum de deris ejus satisfacere Oeb
remus in nos recepimus, ad Emmanuelem Mam
rinum scripturos esse: qui certior factus, e Vestigis Tibi ineo mero insideo, Decanus enim mihi roscripsit, ut summa gloria me perfunderet, ese Te , alterum me) Tibi, inquam, misit autographum i sum, ut per Te in manus perveniret Amplissimitari: cujus beneficio factum est, ut Epistolae illae , itemque ejusdem Decani aureoEus libulus ΠΕΡΙ ΠΑΘΩ N, s De Animi Affectionibus, in lucem prodierint. Nisi Tu igitur de me bono risice , ut soles, loquutus fulses ;nis meas, unaque Deoiani Disolas Iegendas Pedisses egregio illi litaterarum fautori , frustira reliquae lucem exspectassent publicam. Ad quid interea Tu st Age urgere, impellere, ut V itam hanc, quam a me scriptam fiebus, publici juris facerem. Pergite, pergite, literarum Patroni. Pacentes literas erigite. Ε citate ,s potestis, vesro exemplo b auctoritate, tantae gloriae aemulatores. qui nis fuerint; qui superes, nisi ut, qui bonarum artium sudio tenemur, vitam otios N ingloris per summam imertiam transigamus γ Guoniam igitur V mihi, NEmmanueti Assurtino tautopere faves ; accipe L bellum ,
23쪽
Diatim, in quo, ei amorem adversus Decantim, ei in ulgentiam erga me exercere poteris. Equidem ego vix quaerere poteram argumentum aliud, in quo mihi abs te Gnia esset paratiore quam γῆ mihi im uiseris , plurimi faciam humanitatem tuam γῆ non concesseris, ei errata mea cos a ris; pluris faciam quidquid emendare volueris. Scis quantiae timem obelismos tuos. Plus quam Cicero Attici ceras illas miniatulas. Scilicet in te Natura contulit peracutum ingenium; optimorum Actorum lectio eximie roboratat judicium tuum; integritas amabilem Te; asiabilitas charum facit omnibus. Et tamen Prudentia principatum obtinet inter vim tutes tuas. In quibus praedicandis ego multus es
sem, nis7 de Te loquerer apud Te, modes Mum
virum. Praeterea heneficiorum abs Te acceptorum memoria potius posulat, ut ob tuia erga me magna merita ad Tibi gratiin agendaί me convertam.
Num-Tibi debeo maximorum hominum patrociarium ; ei meorum uiuiorum aesimationem aliquam Opud praestantes judicio dignitate viros, b, quod ego ut summum beneficium acceptum fero, amicitiam tuam, ex qua jucun issimos amoris, ae ctrinae, omniumque suu vitatum fructus percipio.
24쪽
Saepe enim expertus sum, Te beneSolentia erga me prope incredibili σectum, cum nullam mei ornamdi occasonem praetermittas; et ex communicatione tua quotidie sentiam me multum proficere ; cum Tibi semper in ore snt teterum V recentiorum S pientum cordatissima dista; optimorum Po rearum, fatorum, Hispanorum, Latinorum, Graecorum que sententiae selestissimae ; scriptorum omnis generis gratiae e ut in Te aeque mirer delectum, ac copiam: haec a memoria tenacissima; ille a prudentia venit lingulari. ἄλιae cum ita iis, minime miror , Rempublicam tuam tam sapienter ibi consulere, quae Te iso judicio, morum gravitate , d Frina , rerumque usu praefantissimum virum , tali munere vult fungi , quod non nisi
prudentissmis hominibus, tuique ilibus sui pem pauci sunt committi debet. 4quo sis, ut Reipublicae tuae benescio praesentia tua fruamur ; tu rumque virtutum admiratione Reipublicae tuae providentiam maxime laudare debeamus. Deum veneror, ut tot tantaque bona Tibi Oelit esse perpetua. Madriti. Ex Musto, Postridis fla
25쪽
Generos Valentino. Larorum Virorum qui vita iuncti fuerunt, facta moresque posteris tradere , saeculis omnibus usitatum ; sed viventis adhuc virtutes ipsis praesentium oculis animisque spectandas admirandasque proponere , ut factu pulchrum , ita i vidiosae plenum opus alerae. Humanum enim ingenium praeterita plerumque veneratione, praesentia invidia prosequitur 3 ipsamque illam virtutem, quam ex oculis sublatam gravissime quereretur; odisse solet praesentem. Adeo recti cognitionem invidia , aut impedit , aut opprimit. Sed, si nostra memoria licuit eruditissimo viro Petro Danieli Huetio Commentarium scribere de rebus ad se pertinentibus ι cur milii bonae tantum conscientiae pretio ducto non li- .L A ceat
26쪽
quantulum resemaverat , edito C exdio S taxeωs. levidens quidem opusculo, sed in quo illud merito laudes , quod plerumque sequitur doctrinam Francisci Sanctii Broeensis, Grammaticorum Principis. Michael ille Falco nominis sui sonitu deceptus irridendo fastu jactitabat. se originem ducere a Prota Falconia: quae Falconia, sive
potius Faltonia , floruit anno CDI. mitque avia Demetriadis illius Virginis a Sanctis Patribus tantopere laudatae; praeterea Graece & Latine eruditissima, ut ejus opera testantur; ingenio vero maximo, quod mirabilitet elucet in Iesu Christi Vita Virgilianis versibus contexta. s Cum puer adhuc Castulone Grammaticae daret operam, domum a parentibus accersitus, ut die octava Septembris sacris Dominicis interesset, quibus Virginis Matris dies Natalis peragebatur, more institutoque ejus familiae ue cumque a coena ivissent cubitum , vi que lectum conscendissent 1 fulmen in cubiculum decidit, ubi ipse ac parentes cubabant. Quod ter pueri lectum circumactum , seras erupit, omnibus illaesis praeter servum , cui crura , manus, S aclita amata atque ambusta. 6 Grammaticis praeceptionibus imbutus anno aetatis suae decimo tertio Martinus se contulit Valentiam Regni Metropolim, & amoenitatis sedem, ibique per triennium Philosophiae operam navavit sub Magistro Vincentio Stephano. Quo tempore, ut ipse postea dictitabat, egregie didicit artem exercendi praeconium: intentus enim puerilibus nugis, de quaestiunculis suberis umbra levioribus, invicis ra voce cum condiscipulis per multas horas contendebat.
γ Deinde se dedit sanctioribus Theologiae Scholasticae studiis.
nactus praeceptores eo tempore celeberrimos, Marcellum Maronam
Ualentinum , qui tranquillitatis amore. Episcopatu oriolano abdicavit se postea, studiosam vitam iterum amplectens : Ioannem Baintistam Scutarium Castulonensem , virum ingenii acutissimi: Franaciscum Μilanum Aragonium, Durandi Doctrinae Prosessorem, omisnes Dominicanae familiae: & Antonium Pratensem Valentinum, Mein tropolitanae Ecclesiae Praepositum primum, ac deinde Canonicum. Sub quibus Magistris Theologiae operam navaVit quatuor annos.
8 At Martini ingenium disciplinarum orbis capax intra illa studia se continere non potuit. I taque ut iis subsidiis animum instrueret, quibus munitus easdem illas disciplinas majori eum fructu ac voluptate
27쪽
coetu nobilissimorum Virorum , lectissimarumque feminarum , aliquando rogaretur ut recitare vellet Historiolam aliquam Poeticam, respondit ae memoriae suae mandatie nullam; ex tempore tamen re citaturum quamlibet, argumento sibi propositta Placuit praesentibus conditio, & argumento dato, subito calore, veluti novus Luca-- nus, magnum Versuum numerum essudit, summa audientium voluptate , & admiratione. Musdem extemporalis facultatis saepe fecit periculum in Latinis versibus. In qua lingua ut aliquod ingenii, Reruditionis specimen daret, natus annos duodeviginti, scripssit viginti Elegias, quas inscripsit Amaltheam Geographicam. Io Incredibile dictu est, ut omnium mentes oculosque in se converteret adolescentulus , praeditus , cum mirifica illa facilitate paniendi carmina, aliisque ingenii virtutibus; tum facie liberali. Necine magno ejus periculo. Nam cum nobilissima semina adolescentem deperiret; ipse natus annos duodeviginti, ut absentia sua extingueret essraenem illum amorem , & a praesentissimo periculo se liberaret, ad Oscensem Scholam vetustate nobilem , tanquam ad Minervae Asylum confugit , ibique mansit, donec seminae amore percitae insano aestu deservescente, tuto Ualentiam redire potuit. II. Animadvertit Martinus linguam Graecam omnis sapientiae thesaurum esse , ct absque illa in studiis multum progredi velle, perinde esse , ac navigationem selicem velle conficere Iine velis rem il-que. Uerum cus Iinguae cognitionem appetenti Magister deerat ,.qui doceret illam. Sed cum opportune Hesiodus quidam Graecoc
Latinus illi obtigisset ex supellectili libraria assinis cujusd.un, qui tum decesserat; hunc quasi e coelo missuin arripuit, re incitatus studio
Graecae linguae discendae, nomin 1 propria, in quibus in utraque lingua vix ulla est literarum mutatio, conferre coepit, &facta quadam analysi, collegit notavitque singularum literarum figuram proprietatemque; & Alphabeto sibi consecto , didicit Graece legere,
nulla verae pronuntiationis habita ratione. IE Habent hoc praeclari conatus, ut tametsi essectu destituantur; prospero tamen successu niuaquam careant. si homo eos suscipiat generosi spritus. Nam quod quis non potest una via adsequi. alia tentat. Sic Martinus, cum Ualentiae non haberet Praeceptorem, aut monidorem aliquem idoneum, qui per certissimam verae gloriae Viam
28쪽
se veluti manu duceret; statuit Romam proficisci, sperans sere, ut in Urbe Principe orbis adipisceretur Magistros idoneos ad quamcumque artem 1 cientiamve. itaque anno MDCLXXXVI. aetatis suae
vicenmo secundo jam exacto, Romam versus iter suscepit, alacriterque confecit. Utque ε diversorio sito ad quintum sextumve lapidem , aeternam Urbem aspexit , ejus amore correptus, salutavit eam centum quinquaginta Versibus, quibus cecinit laudes terrarum dominatara Ingressus Romam , veluti novo sapientiae amore inflammari coepit , ubi conspexit . vel bruta saxa & signa, multa eum docere poste. Sibi venit in mentem, Io. Picum Mirandesanum linguam Hebraicam intra paucos dies , Iosephum Scaligerum Arabicam sine Magistro didicisse. Itaque aemulus virorum praestantissimis ingeniis, statim emit Institutiones Graecae linguae, quibus nullo usus prae ceptore , adeo egregie operam navavit , ut exactis solum septem
mensibus , Ovidianam Ulyssis ad Penelopen Epistolam , Graecam
fecerit. Tantumque brevi tempore in ea lingua progressum secit, ut non minorem ac in Latina facilitatem scribendi loquendique ade tus fuerit: quam sibi comparavit quotidiana scribendi exercitatione. Adhue hodie servat aliqua Poematia, quae adolescentulus scripsit; S tamen partus videntur maturioris aetatis: ne unus Angelus Politianus in hoc gloriae genere triumphet.
14 Mox dedidit se linguae Hebraicae , adeo felici progressu, ut spatio quadraginta dierum non solum legere, sed S literas pereis ganter 1ciret appingere : ct, quod est mirabilius, Institutiones Hebraicas tam brevi tempore imbibit. Agnovit statim angustissimum esse ejus linguae campum, cujus finibus solum continetur Testamentum Vetus, ct Divi Μatthaei Evangestum. Nam Rabbinorum lectio , fabularum di superstitiohum feracissima, perquam apta est ad
mentes animosque corrumpendos. Ea propter valedixit studio, quod licet sacram eruditionem appetentibus utilillimum sit; viros alioqui cordatos, insipientes solet essicere. 1s Animadvertit Gallicam linguam omni scriptorum genere locupletatam maxime conferre ad eruditi hominis cultum ornatumque ι eamque didicit, usus institutore, homine Gallo. Sed shopte ingenio incitatus in amoenissimum bonarum artium campum dedit
29쪽
VIT A. γatque ut mimis desiderarentur Sex postremi Fastorum Libri Ovidi, ni . Duodecim ipse panxit miro artifici ci Praeterea edidit Amaltheam Geographicam Romae, Typis Dominici Antonii Herculis. An MDEL xxxv I. in 8. Quod opus HisteIIaneum est, dividiturque in viginti Uegias , quarum argumenta indicavit ipse Auctor decem Distichis, quae Iosephus Rodrigemus transtulit in Bibliothecam Va
I 6 Anno elapso ex quo Romam ingressus fuerat, reserti voluit in album Academicorum qui vocabantur isfecindi. Unde nactus fuit occasionem exercendi inge ut in pangendis versibus Etruscis, quibus ad miraculum excelluit. Eodem anno Elegiarum Librum conscripsit, cui secit titulum orsim. In illis Camillam celebravit . ut Catullus. Tibullus, &Propertius, Lesbiam, Cynthiam, Deliamque. Quamquam illi fictis nominibus c si fidem meretur Apulcus intelsigebant Clodiam .
Hostiliam, Flaviamque J Martinus vero ingenii solum exercendi gratia sibi finxit Camillam. tum honestioris vitae, quam Ovidiana C rinna, tum elegantioris ingenii; cum non solum ab se ad illam, sed ab illa etiam ad se Elegiae exstent suavissimae. Has Elegias Emmanuel Martinus, eum Gabriel Ioannes Reginerius vir ingenii praeclatissimi seripsisset Epistolas Eroticas Lycoridi cuidam, quas in amicorum coetu, praeiente Martim recitaverat s occasione arrepta, Reginerio misit, qui celebravit eas ingeniosa, ct bene docta epistola i8 Postea Tiberis alveo suo derelicto inundavit agros vicosque Urbis Romae t Martinusque imitans Statium Papinium , Sylvam seripsit De Tiberis Allisione , eamque edidit apud Ioannem Iacobum malech . Anno MDCLX xx VIII. m 4. Donavit Sylvam illam Martinus Iosepho SamEio Agulario S. R. R Cardinali Presbytero, viro sapientissimo recens in Urbem advenae. is Cardinalis prudentissimus adolascentis ingenium & eruditio. nem supra aetatem admiratus; rogavit eum, ut apud se esse vellet, honestandus titulo Commensalis , S ut sibi esset a Bibliotheea. Qui titulus summus est Romae apud Cardinales & Principes. Μartinus alacer conditionem admisit, nactus tam egregium studiorum patronum . &, quod in votis maxime habebat, occasionem studia excolendi i ct ut sibi videbatur, laborandi etiam in utilitatem publicam Neque
30쪽
Neque spes eum sesellit. Statim ei Cardinalis mandavit, ut alum rei se in digerendis Notis, quas ad Hispaniae Concilia Nationalia, ct Provincialia praeparaverat, & in adversariis liabebat. Quod opus
praeesarisi unum multos jam annos versabat, ct prope jam amiserat spem ad exitum perducendi, quoniam idoneum ad illud perficiendum adjutorem invenerat nullum. Incubuit Martinus Aguirrii schedulis Ordinandis , transcribendisque , studio sane pertinaci: ac postea immortalis operis cditioni praefuit, quod Emmanuele Martino accurante prodiit anno MDCx C I v. magna cum Hispaniae gloria, summoque Rei publicac Christianae bono ue sed Martini valetudinis non exiguo detrimento. Etenim res erat summi laboris praeparare exemplar quod duobus praelis sussiceret, ct emendare tcr singulas paginas. Qua laboris assiduitate & contentione mirum in modum amicta fuit Martini valetudo ι nam desiciente stomachi calore , cibum conc quere nequibat. Unde capitis dolores , ct contumacissimi vomitus, qui singulis septimanis bis, aut ter, insestabant eum. χo Adolescentiam ingressus eo morbo infestari solitus est, quem
Graeci vocant την, Latini Incubum. Non quidem nocturno illo, sed pomeridiano. Corripiebatur enim eo meridiationis tempore; cum fatali quadam atque totiusque corporis marcore, Mnimo tantum excubante. Morbi autem vi in dies acrius saeviente,
Eminentissimo Cardinale Aguitrio impulsore Marcellum Malpioium
consuluit, medicum Pontificium , eaque tempestate nobilissimum. Qui eruditissimo responso caussas morbi aperuit, Auctorem impendentis periculi admonuit. illique diaetam praescripsit. Verum ille ut est medicarum nugarum strenuus irrisor molestissima curatione contemta, sola capitis erectione liberatus est. Donec patriam re versus, salubrioris aeris beneficio tam infestum hostem a se am
1i Sed licet Mattinus Romae esset adeo amicta valetudine ; tamen studiorum intemperantiam vix cohibere poterat. Certe saluti suae parum consulebat: nam etsi Conciliorum editioni incumberet; tamen illud tempus quod animo recreando tribuere debebat, in moenioribus studiis excolendis impendebat, omnibusque viis tenta bat ad immortalitatem ire.