장음표시 사용
31쪽
, Midae agis et Lydo ditior auro, Troica et Euphratae supra diademata felix, Quem non ambigui fasces, non mobile vulgus, Non leges, non castra tenent, qui pectore magno Spemque metumque domas,' et ea, quae sequuntur: , Exemptus satis indignantemque repellis Fortunam dubium quem non in turbine rerum Deprendet suprema dies, sed abire paratum Ao plenum vita, 'luce clarius ostendunt, quo animo quaque mente fuerit adversus fortunas et res publicas et belli pacisque honores. Proinde Pollius spem metumque domabat, non quia vitiis erat Vacuus omnibus quae et per se profecto admodum mira esset argumentandi ratio et digna, quae impugnaretur), sed quia liber erat ambitione aliisque cupiditatibus. Inde etiam sequitur, ne Gras bergeri quidem coniecturam, titulo', licet sit ingeniose excogitata, ad summam quaestionis quadrare. Vocem autem vere Statianam, quae St, voto , imprimis Claudii Rutilii amatiani Itiner I v. 163:, Fortunatusque agam voto beatior omni nobis suggerit multaque alia exempla comprobant, ut Silv. V 2, 125 et 126:, Ergo age nam magni ducis indulgentia perstat 'Certaque dat Votis hilaris vestigia frater), etc.'
insidiaeque et nulla modestia voti; ibid. 322:
Extrahit et longo consumit gaudia voto '
V. 64: Tu, cuius placido posuere in peetore sedem Blandus honos hilarisque tumen cum pondere Virtus, Cui nec pigra quies nec iniqua potentia nec peS
' L. e. p. 20. Cf. de hoc verbo ea, quae infra ad illum locum disputavi.
32쪽
Improba, sed medius per honesta et dulcia limes, Incorrupte fidem nullosque experte tumultus Et secrete, palam quod digeris ordine Vitam, Idem auri acilis contemptor et optimus idem Comere divitias opibusque immittere lucem.'Jure Marklandus v. 69 et codicum memoriam: Et secrete palam et Geuarti coniecturam Exsatiate palam aspernatus est altera enim secum ipsa pugnat, altera est absurda. Baehrensius vero patrocinatur Voci, Secure a Marklando excogitatae, cui hic ipse adeo diffidebat, ut se eam explicare non posse fateretur. Ochius denique summa, ut solet, cum licentia verba Ambitione procul commentus est. 3)Εquidem conicio litteram Ν particulae Neo in initio
Versus secundum sollemnem librariorum errorem lacillime excidere potuisse quo facto syllabam eo in particulam, et litterarum ductibus simillimam abiisse. Restitue ergo vocabulum Nec' iam intelleges et perspicies sententiarum tenorem orationemque antithetis refertam: tedio aureae mediocritati inservienti tamque blanditia, quam honestate, tam hilaritate, quam gravitate ornat nee pigra quies placet neque iniqua potentia neque ambitio improba. Qua re ei contigit, ut incorruptam servaverit fidem neque ullos sit expertus tumultus, quae res laude eo maiore Videtur digna, quia non procul a re publica vel a coetu hominum, non secretus vitam degebat, sed palam eam ordine digerebat.
Vocis autem secretus usum comprobat imprimis
Tacit. nn XI 21 , dum in oppido Adrumeto vacuis per medium diei porticibus secretus agitat, oblata ei species muliebris et quae seqq. Senec. Herc. fur. 45: Turba secretam Cererem requentat. Mart. VII 31, 4 et 34, 8. Horat Sat. ΙΙ 1, 71 Art. poet. 298 Lucret V 448 et 449.
33쪽
v. 11: at tibi quanta domus rutila testudine fulgens,
Conexusque ebori virgarum argenteus ordo, Argutumque tuo stridentia limina Ornu, Et querulae iam sponte fores vacat ille beatus Carcer, et angusti nusquam convicia tecti.'Frustra viri docti in mutandis Verbis iam sponte' difficultatis, quae in v. 14 latet enodandae causa operam collocaverunt, ut Schra de rus ) tam saepe', Baehrensius tam forte', Gras berge rus y , ceu sponte' conicientes, cum Harhlandus, qua erat animi sagacitate,
recte iam antea senserit, Vocem querulae contra cor-rreptam esse. Quae suspicio non solum iis, quae prOXime sequuntur: vacat ille beatus Carcer, et angusti nusquam convicia tecti', sed etiam tota re totoque caveae deseriptionis tenore confirmatur, quo certe alius cuiusvis sorium Status commemoratio exspectatur ac molestissimi exsecrandique crepitus laus. Marklandus vero liberius En mutae non sponte forest scribendum proposuit, quasi sittaco Vivo strepitus voluntarius caveae portulae fuisset sollemnis ac perpetuus. At ne sim longus, forium illarum condicio exsistet multo dignior reique aptior, si reposuerimus: Et patviae iam sponte fore si Hic enim erat caveae tum aspectus fores iam sponte patebant, quia, ut erant Vacuae atque orbatae, reversurum habitatorem Sperabant rever-Sumque quam celerrime recipere gestiebant. ses 5 1l:
Infelix cavea, et clausis circum undique portis Ηo licuisse nefas rabidi tumuere leones.' IV 6, 2: cum patulis tererem vagus otia saeptis Jam moriente die, rapuit me cena benigni Vindicis.
, Et patulis iniit tectum sublime fenestris.' M. Hauptii opusc. III 132.
34쪽
V. 4 , Durum et deserti praerepta coniuge partem Conclamare tori, maesta et lamenta Ororum Et fratrum gemitus ad te tamen a procul intrat Plaga minor famulum quoniam rerum Omnia caeca Sic miscet Fortuna manu ne pectora novit), Sed famulum gemis, Urse, pium ete.'V. 6 antiquissimi codices et ed. pr. exhibent haec Verba pessime depravata ad te tamen at'. Corruptela, quae in litteris ad te latet, inde videtur orta 88e, quod librarius quidam in hac altera sententiae parte significationem personae pronomini quisquis v. 1. opponendae desiderabat. Re vera tamen non tam lugentium personae, quam diversa doloris luctusque genera summo accentuSpondere premuntur. Itaque ex loci nostri condicione sententiarumque conexu alterius mendi , at in ac mutati emendatione probata, ad alterum errorem tollendum adverbium aliquod illi, quod sequitur, procul altius 'adsimulandum investigabimus spretis omnibus coniecturis adhuc prolatis. Nam ea, quam Domitius Calderinus proposuit, licet in omnia fere posteriora exemplaria sit propagata, neque intellegi neque explicari aut usu comprobari
potest, id quod exempla illa Sil. tal. VI 280 arta
fames et Gellii X 6 quanto artius pressiusque conflicta essem', quibus fretus nec hius' adverbium arte in editionem suam recepit, maxime arguunt. Neque advigio, ' qui versum depravatum hanc in formam redegit
, Et fratrum gemitus acres tamen et procul intrat,'
ut Vera poetae Verba consequeretur, contigisse Κο est linius recte animadvertit. Sed ne huic quidem mirum, quod statuit, inventum Arcus tamen et procul intrat prospere successit neque magis Baehrensio, qui Marklandi haeret 'conicientis vestigia secutus, blandius quam verius ardet tamen ac procul intrat restituit.
35쪽
Vocem autem genuinam sententiamque vere Statianam minima mutatione habebimus, si scripserimus: , Et fratrum gemitus tacite tamen a procul intrat
Altius in sensus maioraque Vulnera vincit Plaga minor.
Hac enim emendatione aptissima scitissimaque utriusque luctus nascitur oppositio dura scilicet et maesta liberorum, coniugis, germanorum funera sunt doloris vero Vulnus inde acceptum est apertum et Vulgare luctusque publicus et conspicuus. At praeterea plaga exstat alia, specie minor et vilior, quae tamen furtim et tacite sensibus obripiens multo istis altius penetrat et vulnera, quae existimantur, graviora dolore superat nempe delicati, famuli dilecti, obitus. Usum autem adverbii tacite', quod restitui, exempla comprobant haud absimilia, ut heb. I 232:
, tacite subit ille supremus Virginitatis amor, primaeque modestia culpae Confundit vultus.'
, Τ quoque flammabit tacite repetita parumper Desidia et solitos novus exsultabis in uetus.'
V. 12: , Ne comprime fletus Ne pudeat rumpat renos dolor iste deisque Si tam dura placent, hominem gemis hei mihi subdo Ipse laces), hominem, Urse, tuum, cui dulce volenti Servitium, cui triste nihil, qui sponte sibique
Particula que pronomini sibi v. 16 iniuncta, cum non habeat, quod coniungat, mendi suspicionem movet et delenda videtur, id quod iamra eius ius vidit, qui pronomen Gipse' substituendum esse censuit Sed adverbium
36쪽
. sponte', quod idem fere, sed multo fortius et gravius exprimit, pronomen istud ipse prorsus repudiat. Rrklandi autem coniectura sibimet adeo probabilitate caret, ut ne auctori quidem ipsi placuerit. Gras bergeri )denique inventum sibi usque', quo temporis momento elato perpetuitas temperantiae prematur', licet haud male sit excogitatum, plus una ratione in dubium venit. Lodi igitur dissiduitatem ut expediamus, sententiarum rationem ipsam accuratius perpendere debemus. Quo facto duo illa nunciati membra cui dulce volenti Servitium et qui sponte sibi Imperiosus erat quodammodo sibi et respondere et opponi verborum tum collocatione tum sententia docemur Ursi enim famulus non modo servitium ipsi impositum, i. e. aliorum imperia volens pediserebat prompteque exsequebatur, sed simul etiam sibi sponte imperabat. Proinde versu laboranti vocabulo Succurremus inserendo, quo hae sevientiae ratio efferatur atque aequalitas, quae nunciati partibus subest, perspicue exprimatur. Tale autem nobis offertur pronomine idem , quod particulae que loco positum amissam sermonis ele gantiam revocat Statianam:
. . . , hominem UrSe, tuum, cui dulce volenti Servitium, cui triste nihil, qui sponte sibi idem Imperiosus erat.
Ut litterarum similitudine voeum IBIID et SIBIQE
permutatio facillima, ita etiam pronominis idem usus frequentissimus collocatioque in ne versus poetis familiarissima, qua re Summa cum accentus vi res duae eaeque quodam modo inter se contrariae de uno eodemque subiecto pronunciantur. aes imprimis II 3 70:, Idem auri facilis contemptor et optimus idem Comere divitias opibusque immittere lucem.'Juvenal. II 291. Nam quid agas, cum te furiosus cogat
et idem Fortior γ' ibid. Ι 8 VI 112 VIII 79: Esto bonus miles, tutor bonus, arbiter idem Integer; X 331;XI 23:
37쪽
s , Illum ego iure Despiciam, qui scit quanto sublimior Atlas Omnibus in Libya sit montibus hic tamen idem Ignoret, quantum serrata distet ab area Saeculus '
V. 61: Quis rude et abscissum miseris animantibus aequor Fecit iter solidaeque pios telluris alumnos Expulit in fluctus pelagoque immisit hianti Audax ingenii ne enim temeraria virtus Ilia magis, Summae gelidum, quae elion Ossae Junxit anhelantemque iugis bis pressit Olympum.'
In numerali bis 'Barthius et alii quibusdam de causis offenderunt; attamen eorum commenta referre taedet, qui propter Pelion et Ossam verba iugis bis pressit idem ac binis iugis valere suspicati sint, nam adverbio bis 'vim numeralis distributivi vel notionem Vocum duplex' et geminus sine exemplorum auctoritate vindicare magnae iudico esse temeritatis. Marklandus autem numerale, bis', quo et ipse quoque sollicitabatur, omnino exterminare et verbum compositum impressit reponere malebat. Atque prosecto istud bis', licet aliis de causis atque illos Viros doctos, magnopere nos turbare necesse est nimirum Harhlandus, quae esset loci difficultas, non tam clare comprehendit, quam auguratus est, cum interrogaVit: Quarebis pressitγ', quanquam ipse locum attulerat Vergilianum, unde Statiani versus memoriae tenebris lux oboritur splendidissima. In Georg. I 281 seqq. enim legimus: , Ter sunt conati imponere elio Ossam Sollicet atque Ossae frondosum involvere Olympum Ter pater exstructos disiecit fulmine montes; 'cuius exempli vel ipsa auctoritate, praesertim cum apinium ierpetuum isses Vergilii cimitatorem meminerimus,
38쪽
ut loco nostro ter restituamus, ad modum commOVe
Ad ea, quae disserui, altera accedit causa e consuetudine latini sermonis petita, unde bis loco nostro abiudicandum esse apparet. Hoc enim numerale, ubicunque occurrit, Vi illa atque potestate rei numer aliquo addito augendae et Xaggerandae, quae quidem loci nostri naturae sine dubio conveniunt quaeque in aliis adverbiis numeralibus, Velut ter', bis terque', terque quaterque' insunt, prorsus caret; immo iterationem meram et numerum re vere acta definitum affert sine ullo orationis ornatu aut soni pondere, cons. e. r. ΙΙΙ 3, 122 Horat Carm. H 16,
35; m 6, 9 et , Ib IV 1, 25 Martiat. 45 II 6, 2;IV 4, 6; Verg. Georg. Ι 8 et 491, alia.
Numerale ter contra tam sollemne in eiusmodi rebus est, ut mysticam quandam vim induerit. s. V 3, 29;
Erroris autem origo haec videtur fuisse Librarius quidam ultima vocis praecedentis iugis' syllaba turbatus et induetus est, ut numerale adverbium bis litterarum ductibus simillimum in genuini adverbii ter locum substitueret. Probata denique, quam modo protuli, emendatione molestus ille syllabarum aequarum sonus ac sibilus Verborum iugis bis pressit ultro simul evanescunt.
Claudius Etruscus, rationum aerarii sacri procurator, evolvit cum alia tum, Quod domini celsis niteat laquearibus aurum Quae divum in vultus igni formanda liquescat Massa, quid Ausoniae seriptum repet igne monetae.' Molesta illa parumque eleganti iteratione ablativi vocis, ignis', praesertim cum forma eius varietur, mendi suspicio
39쪽
commovetur. Itaque Bur mannus et ar klandus v. 10b Vocem igne ita deleverunt, ut alter Baehrensio assentiente ablativum arce', alter ore in versum insereret. Attamen haec corrigendi ratio, qua sollemnis Statiique proprius ablativus igne exterminatur, cum altera insolita et ab usu Statiano aliena sorma igni servetur, nonnullas mihi asser dubitationes easque eo graviores, quia Suspectus ablativus igni v. 104 voce signis' facillime sarciri et
alterius ablativi usus v. 10 collatis locis Statianis Silv. Ι1, 3; heb. V 21 Vm 29 et 469 atque Lucan. Ι 80;VI 403-405, aliis possit explicari.
Quod si quis contra cum Burmanno aliisque aciens mutando ablativo igne v. 10 sit suffragaturus, et Byr- manni arce et Marklandi ore spretis aede restituendum proponam. Huic enim coniecturae non modo palaeographiae ratio favet, quia vox aede sude propter litterarum praecedentis verbi crepet similitudinem facillime excidere et lacuna superioris versus vocabulo igni' expleri potuit, sed etiam quod in aede Iunonis ipsa suisse monetam inter omnes constat, unde dea cognomen Monetae acceperit. Cf. Liv. V 20, 13 et VII c. 28 Suidam s. v.
V. 35: ,Vade age mecum Vade puer, ducam volueri per sidera curru Donum immane duci ne te plebeia manebunt Jura Palatino famulus deberis amori.
Nil ego, nil lateor, toto tam dulce sub orbe Aut vidi aut genui. Cedat tibi Latmius ultro Sangariusque puer et quae eqq. Quotienscunque hos versus perlegi atque cogitatione pertraeimi, facere non potui, qui in verbo genui haesitarem interpretumque et criticorum virorum silentium mirarer. Nam cum huic verbo mendum pessimum Subesse appareat, viros doctos nisi Medelae inopia corruptelam memoriae
40쪽
absurditatemque generis dicendi non fovisse aut servasse licet suspicari. Neminem enim fugit verba illa vidi', , genui' gemina coniunctione adversativa aut sibi opposita, propter disparem utriusque notionis ambitum commode inter se conciliari non posse. An ratio verborum illorum sententiam ullo modo possit tolerare, poetam delicatos, quos ipse genuisset, non vidisse aut omnes puero Flavio Earino formae dulcedine inferiores, quos quidem Statius non vidisset, ab ipso poeta fuisse genitos Accedit, quod pueros illos, quos poeta exempli gratia proximis verbis appellat, ab ipso neque unquam conspectos neque genitos esse liquet, immo tales, quos ama sabulisque celebratos acceperit. Hinc igitur sequitur loci totius sententiae verbum aliquod aliud deberi alteri illi vidi vi sua ad scientiam et memoriam reserenda par et accomodatum atque latiore etiam illo notione praeditum, ut gradatio nascatur desiderata. Tale autem nobis se offert verbum temi quo delicati specie insignes in comparationem a poeta Vocantur superioribusque illis visu notis adiunguntur, quos poeta tantummodo memoria accepit et mente tenet vel unquam tenebat.
. . . teneo aeternumque tenebo,
Quantum hae diva manus, quotiens sudaverit aegis Ista mihi.
, Sed si memoria Rebus vetustis ludit veniet Ludius, Edisserator harum, qua teneo minus.'Tib. I 2, 53: Sola tenere malas Medeae dicitur herbas.'Horat. Sat. II 4, 8 Ar poet. 336 Verg. Eclog. IX G: Catull. 64, 209 et 239. Martiat. IV 37, 7 Claudiani Laud Stilich. II 42 benefacta tenere; alia.
Haec scribenti mihi incidit altera medela et rei sententiarumque tenori et poetarum locutionis variandae studio valde accommodata. Statium enim fortasse cecini scripsisse tum ratione palaeographica, tum usu huius verbi frequentissimo monemur. Cf. I 2, 19: