Diatribe academica exhibens partem priorem Disputationis de antiquis interpretibus scriptorum Latinorum [microform]

131쪽

DE ANTIQUIS INTER PRETIUUS T. LUCRETII CARL

equitur Lucretius , ogia Ciceronis aequalis, qui libros illius recensuit, ipso tamen Paulo antiquior, qui quin et suos e Veteribus nactus sit interpretes, non dubitandum videtur, quum Heronymus in Apes. e. Rusin. P. 567. ubi de Plauti Ciceronis et reliquorum Commentatoribus agit, aperte testetur, se aliquando Grammati- eorum Commentarios in Lucretium legisse. Et sane Lucretii carmina digna fuerunt ad quae Grammatici ingenium suum exercerent Merito enim ipsa existimantur non minimum facere ad Iasinae Iinguas cognitionem quin et vere latinae Iinguae cupidum exeitant quasi et impellunt ad inquirendum in ipsius ubertatem atque Proprietatem orationis. Sed a quibus illi Commentarii conscripti sint, quos se egisse dicit Hieronymus , Penitus ignoratur, quum ipsi et omnes interierint, et, quantum scio, a nemine nomi

132쪽

natim memorentur Charisius tamen obiter citat Velium Longum. Huius igitur mentionem ad hunc locum injiciamus.

Sosipater igitur Charisius p. 187. 4. haec habet i , Primum. Lucretius III. 4. Ju Primum animum dico, mentem quam απσωocamus ' ubi Velius Longus, Prim-I, inquit, doerbialiter udiendum est.' Ex hoc loco Fabricius in Bibl. at T. I. p. 9. Onjicit hunc aliquando in istum poetam Commentarios scripsisse. Sed plura de Velio Longo non tradit Fabricius. Ipsius verba haec sunt Lucretium acripserat olim Velius Longuῆ, cujua Commentarii, itati a Charisio, jampridem intercidere. Nec vero etiam plura addere potuit Fabricius, quum eorum Commentariorum nusquam alibi mentio occurat. Dubitari autem nee an hic Velius Longus sit idem isse, cujus exstat de orthographia clibellus , ditus a urachio inter Gramm. Vet. P. 213 - 2253. cujus quidem aetatem axius in nom. it. Τ Ι. p. 96. rese2 ad Adriani Imperatoris

tempora, id est, ire a. Aerae Chr. 12O. Se

euius hac in te enricum orisium, qui in Orthograiphia p. 135. obiter adnotavit Velium Longum csipsisse ante Adriani Principatum.

133쪽

DE ANTIQUIS INTERPRETIBUS M. TULLII CICERONIS.

Μ. Tullius Cicero et mitos et eruditos naetus est suorun operum interpretes quod quidem adeo non mirum videatur. Cicero enim et apud aequales et apud posteros tantam habuit nominis gloriam, quantam nemo reliquorum Veterum seri-Ptorum tonsecutus est quin et ipsius admiratio adeo semper mentes omnium occupavit, ut quidquid ab eo scriptum est id sere omni tempore sine dubio optimum iudicatum sit. Et in Cieerone interpretando non tantum Grammatici laborave-Tunt , quGrum esset locos obscuros enucleare sensus Gammaticos aperire, historiam temporum explicare, hominum vitas et munera describere, in leges Praetexe inquirero, et mores et con

suetudines verum etiam Philosophi fuerunt, qui peculiarem operam posuerint in interpretandis iis, quae de Philosophia sexipsit Cicero. Interpretes Grammatici explicandas sibi sumserunt rationes;

134쪽

Μ TULLII CICERONIS. a17 Interpletes Philosophi, potissimum omnium et T

Pica. In Hiero genero nominari meretur Asconius et Veseatius; in altero acrobius Eulogius et Boethius praeterea in Rhetoricos libros scripsit Uetorinus. Et horum quidem omnium opera Iurimam partem integra supersunt, exceptis Vulcatii Commentariis, qui omnes omnino perierunt, nisi sint i illi qui Anonymi Scholiastae nomine Pro-

stant in aliquot Ciceronis editionibus. s. i

Si verum est, quod nemo dubitat, ut Tullii monumenta ceterorum auctorum reliquias multis nominibus longissime superent, non est infitiandum Asconium tanto Praestitisse ceterorum Commentatorum lucubrationes doctrina, quanto Q Iis ipse antecedat cunctos scriptores Romanos Nam quotiescunque hujus Commentarios evolveris, non dubito, quin semper continua mirae ip

135쪽

sius doctrinae disratione tenearia. iacet enim in Scholiis adhiberi sere nequeat orauunus h tas, nitet tamen in . iis limata quaedam et rerum, et verborum mundities. Nepota prope in Uspe scriptis, eruditionis a latinitatis laus patin omiti

tineatur si hane spectes, dixeris eam. TSqntea, immo aurea aetate dignissimam, um iura sit ubique, Pressa, simplex nitida, elegans si ineruditionis laudem animum intendas, ve hebessis necesse est, e mira perspicuitate et brevitate movearis, qua loci obscuri ab ipso enucleentur, sensus grammatici aperiantur. historix tempo-aeum explicetur, hominum vitae et munera descri-hantur, tum lege Praeterea, mores OnSuetudines praesertim urbanae et iudiciorum Haec igitur omnia ita diligenter et accurate complerus est Asconius, ut non dubitem, quin, nisi illius praecIaraeriue rationes exstarent, multo magis mutilatam contaminatamque haberemus in unani populi historiam. Erunt fortasse non dubito, qui existiment hic justo majorem laudem a moiributam tesse asconii doctrinae hi autem, si didicerint ad eundem modum omni fere tempore de praeclaris illis monumentis judicatum esse, facile sibi persuasum habebunt, me et hac in re judices secutum esse satis idoneos Quo igitur appareat unam omnium consentientem suisse intelligentium vocem de Asconii meritis, equentia adscribo judici quae etsi prolata sint ab

136쪽

Μ. TULLI CICERONIS. ris

salui' ,, Ex omnibus qui Commentaria in libros Ciceronia acripserunt, nusquam non celebran sur doctissimi a diligentissimi uo, acOnius medianus et ab Historinus. Sed --dianua ut cistate prior, ita doctrina superior. Scri aerat quidem is leontissima ac doctissima enarratione in Oratione aliquot M. Ciceronia, quibus multa Veterum in3tituta nostris ignota te oribus Pulcherrima ac doctia-aim explicabantur. Adnotaseerat et multa ad latinae linguas proFrietatem Pertinentia, quibus nonnum etiam in libros elegantiartim

Laurentius ιmnatulisas existimature utinamquct non transtulisset modo, sed Omnia etiam cum pul iacula, ut dicitur, conoerrisset Ne-gus enim eruditissimum Fusci Cujus umbram Mix adhuc tenemus, nostra haec aetas desideraret.' Franciscus Asculanus in Praes ecl. Aldinae a. MDXXII. is Fuit aconius ut auorum te orum eruditissimus , ita totius antiquitalia, et Ciceronis praesertim ludiosissimus. Atque utinam ad no integer Perpenire Potuisset ut quas in Osis orationibus perlegendis aliquid lucis regiarem identur, ab hominie

doctissimo Matrarentur, et non a quibusdam nostris hominibus insulsa quaedam in eas et Puerilia conscriberentur.' Ioannes Lodoicus in Praes. d. Parisiaca a MDXXXVI. , Haec Asconia fragmenta , quamυis exigua et lacera qua nobis reliqua tantum ex naufragio ver-

.unt , abunde e plane , quod junt, leon m ex

137쪽

unguibis ostendunt. Quas cum legimus, reliquarum sua aecurratissimarum lucubrationum summo desiderio non teneri non Octaumuo.Quiis qui haec ipsa qualiacunque adhuc D- erunt, adeo necessaria intelligamum, ut insiis multa antiqui moria instituta. Ciceronis ci non pauci obseuriores Atelligi nequeant:

dianum non fuerit aecuma. Quanto bono CA Caroniana lectionia ludiosis esset, a nobis hic integer disinitus aliquando tandem dare-rur quod ut in cetoria est Meterum Onumentia de Drana m aio in Oc e maxime. 'Sed ut de Asconii doctrina et meritis una omnium intelligentium et consentiens vox est, ita de Asconii aetate, qua vixexit, nullius non discrepans est iudicium. Et vero ut suam quisque amNeetitur sententiam, ita dissicile est judi-

caro quae ad Veritatem Proxime accedat praecipue in tanta argumentorum penuria. Nam Iicotin Commentariis istis reperiantur, qua satis rOhent ipsorum auctorem, non nisi brevi intervallo, Cicerone fuisse Posteriorem, desiderantur tamen argumenta interna, quibus auctoris aetas accurate constitui Possit. Nobis eorum sequi Sententiam Praeplaeet, qui Asconium sub Tiberii imperio vixisse arbitrantur. Nititur ea sententia

Potissinium testimonio Suidae, qui Asconium iacit JH. Apicii aequalem et Iunii Blaesi Consulis fa

138쪽

M. TULLI CICERONIS. a ah

καὶ ἐπικλήτους οἱονεὶ σκιὰς εα τοῖς παρακαλεῖν τινάς καὶ ἔδει τὸν 'ΑHκιον καὶ γλοις και γνωσι τὴν οὐ σων Iπτειν τὴν ἔρευτου. . . . Accidisse autem

hocce videtur convivium a. U. ν6. qui sui Tiberii decimus, quo quippe Iunium Blaesum eum Lucio consulem sumetum fuisse constet. VidέΓΑx de Verisie Ies dates T. I. P. 551. et M Tator ad Nov. Thes. Inscripti P. CCCI. 6.Εx eodem Suidae loco ossius vero domist. Lat. I. g. coniicit Asconii aetatem sitisse sub Galbae et Vitellii temporibus, argumento quod sub his Blaesus vixisse memoretur a Tacito Histi L. I. II et III. Sed ut a Taeito docti fatemue vixisse Blaesum quemdam Galba et Vitellii temporibus, ita tamen hae in causa equirimus te tem, qui Probet eum Blaesum, qui in Taeitimi toriis memoretur, umquam fuisse Consulem, quo munere functus esse debet qui a Mida memor tur. ixo igitur ossium non espexisse ad I nium Blaesum majorem, qui teste Tacito Annia. III. 5. Proconsulatum Africae gessit, cujus amicus vel aequalis saltem esse potuit M. Apicius , quem Athenaeus L. I. P. 7. V. 5. sub Tiberio vixisse memorat. Videntur igitur ossit sententiae haec duo obstare r Primum, quod non Probatum sit Apicium vixisse sub Galba et Vitellior tum Blaosum istum, qui sub his in Taciti istoriis vixisse memoratur umquam fuisso consulem.

139쪽

Iam autem, si Asconius vixit sub Tiberii anno

X. U. C. 776. , quomodo totum illo Uiuilimn

audire qtuit dicentem se in es a sua tertia Granunaticis fixisse crucem 2 quod diserte narrat Philargyrius ad Eclog. m. os cujus ad Virgili uum Tria Paesa coe apatium non α lius Duas, haec verba sunt 4 Aaconis Pedianua ac ε audias Virgilium dicentam in Os Ioc sa ammissicia crucem Axias , qMaeait ros Oa, si quid ludiosius occultaretur Dicit autem poeta Caelium Mantuanum.' Respondemus hoς viui obstare quominus dictam sententiam tueamur. hiit enim Virgilius a U. M. a quo ad

Tiberii decimum V. C. ν6. intercedit spatium I annorum. GP igitur Asconius, juvenisa annorum, Virgilium anno ante mortem 754. audivit et . . 776. cum Consule Blaeso apud Aincium coena it eo tem 1 ad minimum 6a annorum aetatem habuit, qualis aetas congruit eum aetate reliquorum Apicii convivarum, quum a Suida, praeter 'Iσίδωρον, ἄνδρα παῖ ιδ μιὲν δηκα πολυν τ χ νον εν δὲ κώ ονενηκοντα ἔτη γεγονότα, etiam γέροντες ἄλλοι isti convivio uterfuisse marrentur. Nec vero ad Iubitum et levi argumento altam senectutem aseonio obtigisse perhibemus, quippe cuius rei praeterea teStimonium Proserat M. Hieronymus in Chronico Eusebiano , ubi ad annum septimum Vespasiani 'h sic scribit x , Q. Asconius Pedianus

140쪽

acriptor historicus clarua habetur qui XXIm

acit.' . Quodsi jam concedatu Asconium potuisse audiro Virgiliton, nihil obstabit quominus et ipsum Galli aequalem fuisse stat amus, quoa in ciuit Servius ad Virgil. es. IV. 11. aiensi, Asconius Pedianus . si audias a refert hanc Eclogavet in honorem uiam factam. VNisi quis temere contendere velit ad hanc rem requiri aetretem inra 12 annos, qua majorem Aseonio ad Galli mortem tribuere non audemus squum hic teste Dione L. LIII. p. 512. Muniam xiam sibi mortem consciverit . U. 728. . . . Atque sic quidem igitur ex argumentis externis videmur nobis, quantum Potuimus, Satis accurato definivisse Asconii aetatem. Est vero etiam aliud argumentum , internum illud , quod quidem, quantum judico, a nonnialis justo nimium urigeri vidiatur, nec tamen nobis silentio Praetereundum est.

In Commentariis enim ad orat pro Scauroe. 11. P. 176. edit Lugd. Bat. 6 da

Scauri domo agitur, haec Prostant: is Demon- atrasse vobis semini me hanc domum in ea Par-ι Palatii esse, quas, cum ab Sacra in daδeenderis, et per Proximum vicum, qui est ab

batus in Sealigerana Eusebii a commoti, perperam duos editione altera λαoo quum istinxerat Ascotiios. vid. a Maliger priore inditione tricius in Bibu Lat. I. U. P. 83 et cum eo ossius, i. 65. Chronte Eusebiani auctorit