Sabaudiæ Respublica et historia

191쪽

gabat Amade . sed Bolanterii, tui Can- ' cellarii apud eum sungebatur munere, relegatorum , quos Mediolani dux Phili pus miserat , cedens tandem rationibus, liberorumque suorum qui in magna felicitatis suae ponebant parte , quod ph trem suum, singulari suo merito ad id

lastigii perveniste gloriari possent victus

precibus , mutato consilio, in patrum' concilii potestate futurum se dixit: Quibus verbis electione comprobata, pondificii protinus ei pontificiam induto ve-- stem a legatis ita enim facere jussi α-xant) delati exhibitique sunt honores. Ipse paulo post ditionum suarum nobilitate universa comitante, Basileam profi-- ciscituta In quam urbem , deducentibus' cardinalibus , archiepistopis, episcopis, abbatibus,praesulibusque reliquis,& qui consilii illius caussa eo venerant, theologis, jurisconsultisq; omnibus,ut venit s&quidem in tanta utriusque sexus omnis dignitatis & omnis artatis hominum, qui ex omnibus Christiani orbis partibus ad

rei novitatem accurrerant, frequentia, ut plurimi consecta multitudine oppressi interirent in lacris per dierum aliquot, juxta receptum in ecclesia morem, intervalla,gradatim initiatur, epistopali imde cerei niis solennitatibusq; quibus deam rem, uti consuetum est, taxe ve-

192쪽

astis

S A B A v v I Aq. IZ3nientibus omnibus) insigi litus dignitate ad exstructum ex adverso aedis ejus urbis primariae theatrum, latus utrunque cardinalibus diaconis duobus claudentibus, deducitur. Ibi postquam assedisset, qui ad dextram erat cardinalis pontificium sacro vertici galerum, episcopali prius per eum qui Levam cinxerat, subia , imponit: purpuratis reliquis caeteroque clero. cum ministerio aulico omni in e clesiastico dedentique habitu atque cutitu utrimque circumstantibus , incondita hominum reliqua multiis dine festis vocibus acclamante, dc fausta laetaque omnia novo pontifici imprecante. Inde eodem illo cardinali, qui sacra tiara caput Ainadeo cinxerat, iteroque pontificias de more pro suggestu venias, illo Latinis, vernaculis verbis hoc,publicantibus , ad Dominicanorum sodalium indem sblemni pontilicatique pompa PO tifex novus deducitur , comitantibus quotquot concilio intererat proceribus, qui equites omnes iter hoc peregere. Ordo autem comitatus erat talis: Primi equitabant qui cardinalibus praeferri λ- litas gerebant peras,domesticique eorum caeteri: hos pontificii sequebantur ministri sinter quos qui a cubiculis Pontifici erant, peras gestabant rubras & hos

cardinalium propinqui astinesque. H

193쪽

a 4 HISTORIArum proxime premere vestigia duodecim ex eorum numero, quibus equora con ita cura Angarios vulgo vocant

rubro singuli vexillulo , in quo ponti

cia videre erat insignia conspicui. Pone hos Basiliensis urbis magistratus, signiferque ibant: quem ex sodalitio Teutonicorum equitum quidam, sodalitii ipsius gestans insignia, crucem nimirum nigram in argenteo scuto, sequebatur: hunc Sabaia cae nobilitatis non posti mus , vexillum pontificium Sabaudicis permixtuiri insignibus, praeserens : instahunc adequitare is cui sodalitii equitum Hierosolymitanorum vexillum gestandi

demandata erat provincia. Horum signia ferorum, quibus vehebantur equi phalerati erant,ipsi autem,galea dempta, cat

phracti omnes, & piludamento serico, rin quo sua cujusque videre erat insignia, conspicui. Post signiferos duodecim generosissimi albentes phalerisque insignes& regio instrati ornatu ibant equi, quibus ex coccineo serico frontalia fimbriis auro intextis piirpuraque distinctis , rarit: quatuor inde nobiles scutati, coces num singuli galerum summo baculo prς- ferebant. Horum Vestigium continuum

sequebantur cubicularii pontificii , de hos principum legati nobilitasque Romana Omnis, quos subdiaconus Apostoli-

194쪽

s A a A vrD I Ar. 17s stolicus pontificiam ferens crucem, sequebari , cui apparitores virgis cad

ceoque insignes aderant duo. Post hos ex iis qui Pontifici maxime erant intimi duodecim, rubro omnes vestitu facem

singuli albam, duo alii argenteam singuli. lucernam cum suo lumine sacrae vener

daeque hostiae quς ab assiarcone albo sub

umbella, quam circumdederant aulaea

purpura auroque fulgentia, pontificiis decorata insignibus , gestabatur ) praes rebant. Pone hostiam ibat sacrista: dc post eum illi, quibus concilii patres pro librariis amanuensibusque s secretarios

vulgus appellat)utebantur. Erat inter hos AEneas sylvius , is cujus paulo ante meminimus. Proximum his agmen, consustorii pontificii advocati cantoresque,&scripturarii, sive actorum constriptores,& qui a rationibus erant. Hos sequeban-riir subdiaconi duo, Graecus Latinusque.

Instratis post hos equitabant equis Archiepiscopi, Episcopi, abbates & Ε clesiastici praesules reliqui, quos proxime cardinales, & hos ipsissimet tandem

exiguo intervallo , Pontifex equo albo, etc. regio coccinoque ornatu instrato sublimis sequebantur, sub euntibus ge-st intibusque vicissim umhraculum octo ex proceribus. Ingens dextra laevaque Pontificem nobilium armatorum ad

195쪽

i s H I ς Υ Ο R. I A corporis custodiam delectus comitabatur numerus. Post hos designator hospitiorum curice marschallum. appellantὶ missilia, ubi conserti maxime homines omnis enim civitas ad excipiendu spectandumque novum Pontificem effusa erat) jacere dc quidem ad arcenda, quae circumstabat multitudinem, ne gradienti Pontifici impedimento esset, proc lius. Ultimi ibant qui ex Germania, Gallia, Italia, Hispania, dc sabaudia magno venerat numero viri nobiles. AEdem Dominicanora sodaliu ingressus Pontifex, ubi populo qui accurrerat bene fuis set precatus, cardinalibus proceribusque caeteris pedes oscul dos praebuit, deis de sumptuosissimo epulo onames spiei dide, oc propontificia dignitate opipare in Basiliensis praesulis aedibus excepit. Magistratibus inde ministrisque curiae suae constitutis, viros aliquo graves,doctos & sanctitatis opinione claros celebresque in cardinalium allegit collegiti.

Erat inter hos Ioannes monachus Dominicantis , vir concioniytis publice habitis conspicuus , qui paulo post decessit: ec celabris ille Decretorum doctor Po

normitanus. , qui a Pontifice Eugenio Basileam legatus missus, quae pro jure e jus confirmando allegaturus erat decre

196쪽

ditione, gratiaque, adversus eum, infaminandinatione usius est: sed hic cardin lata tandem abdicare se coactas , in patriam sinam in Mia; rediit. Amadeus quoque Thalarius Lugdunetis arectiprae- sal, Ludovicas Romanas, bc Ludovico

randae pietatis eruditionisque viri omnes , adeo ut post emas intraculis quoque mortuus inclaruerit 3 purpureo do

nati suere galero: sed non diu admodum, fato paulo post sublati, priores duo eo usi fiant. Plerique 'fuere tum praestales, quos Eugenium deseruiit e graviter doluit poenituitque, eos sapplices sibi ingratiam secum redire pallii, ille est , ham missimeque hes ait. Divici scillaque hanc in modum detestando scius mate

quod septima vicesimam fuit cum

non levi orbis totius Christiarii incom-

modo sacrosancta ecclesia, Galli primo Helvetiique Felici favere ; cum qicibus conspirare Mediolani dux, Sabaudi, Pe- demontani, Neapolitanique. At ab Lugenio potior nihilominusItalii; stabat pars: Veneti in primis qui Eugenio cive gloriabantur j Florentiniq; dc Thuscia qπι- si universa , pro qua grave longJmque cum Mediolanensi duce dc PIisipano rege bellum Eugenius gesierat. Bargandi arqaaque das Pallippus solas inter Galb

197쪽

Q 8 N I s Y o R I Aliae proceres s ex Felicis uxoris fratre genitus licet 2 Eugenio adhaerebat, dissidio quodam , quod cum Felice illi olim im

tercesserat dum coeptum ob Bearioloisiuin dominatum, cum Borbonio duce bellumFelix trahit, lentius segniusque, ambos in gratiam inter se reducendi cupidus, administrat in motus. Huic principi quia magnae tum opes , magnaeque erant clientelae, lacile ille reges principes que Christianos caeteros, in suam laude Pertraxit opinionem, Eugenioque ad junxit. In Felicem imperator Fredericus eo nomine tertius primo propende- rat: sed eo paulo post deserto, in Eugenii concessit partes. Germani, quia medii erant animo, neutros se mediosve appellare. Enimvero aliquanto tempore se ectiones hae divisionesque ChristianumeXercuere orbem; donec Eugenio alios prorsus mores induente, & pro severit te crudelitateque quibus pessimis vitiis

praesulum procerumque animos vehementer a se alienarat) clementiam benevolentiamque prudenter amplecten-ἐe, tanta protinus animorum secta commutatio est, ut regum principumque &mortalium reliquorum omnium studia erga Felice prorsus dest escerent.Quod

cum Mediolani dux Philippus qui

198쪽

S A B A V D I Ag. I tragoediae author merat) ainimadveri rei,dedecori sibi futurum existimans, si Glus animum adversus Eugenium o stinaret, isderis quod inter Italiae pro- Ceres initum tum, author fuit. Illi foederi Eugenius quoque pontifex cum scibscripsisset, Imola Bononiaque urbes & Flaminia universa ad eum, ex isderis illius legibus rediere. Quem Bononiensibustum praefecit' id enim obiter, propter rei novitatem factique atrocitatem, inserendum hic putavi) Balthasarum Ossidam, nullis hominem literis, sed vastum astutumque, dolo comprehensiam Fraim ciscus Ssortias eris inter Venetos Florentinosque dux corio ursino recens detractosi vivum insui jussit, manuum

membrorumque reliquorum omnium

usu illi adempto,sed cibo abunde praebito. Qui vermibus ex recenti illo corio magno enatis numero, paulatim absumptus , & diuturniore simul paedore ex nimatus vitam misere flento sublatus morbo ) finiit. Ssertiam moverat quod homo crudelis plurimos viros optimos; dc in nulla deprehenis noxa, quod res

novas eos Bononiae moliri posse, temere suspicaretur , nulla legum servata Qrma de medio sustulisset & inter hos

Italorum nobilissimum Antonium Ben-

. OVolum, quem per colloquii speciem

199쪽

aso H I s Y o R I, A comprehenderat) idemque de S resa s, cere constituisset. Crediderim avaritiam Laevitiae caussam praebuisse, nec quicqua homini huic crudelissimo visima turpe quod esset quaestuosum. Diximus paulo ante , Burgundiae ducem Philippum si 1um inter Gallie proceres Eugenii sequu-x una partes, caeteris , ut Felicem desererent au*orem suisse. Idem cum dc Galliarum regiCarolo ejus nominis septimo Persuadere conaretur, perfecit tandem ut pessimae hujus in ecclesia divisionis r gem taedere inciperet, utque cogitationes eo tandem suas convertendas existim 3 et, ut male inter se concordes Eugenius cujus causam meliorem esse censebat Felicemque in concordiam reduceret. Cui rei dum non intermissb nocte disque labore, totus intentus Carolus rex est, crebrasque nunc Romam, uunc B

sileam , nunc in Sabaudiam mittit leg riones, Eugenium cui jam Germania omnis, publica ad eum missa legatione, se submiseratὶ lethalis corripit morbus, ex quo paulo post aetatis anno si agesimo sexto,p5tificatus decimoquinto,& a na

Martias decedit. In ejus locum Cardinultum omnium suffragiis Nicolao quinto surrogato, Sabaudiae dux Ludovicus Felicis pontificis filius, concordia: in ec-

200쪽

S A B A v D I AE. Iyrclesiam invehendae, tollendique perniciosissi mi illius schisimacis cupidus supra modum, ad Galliarum regem Carolum. in Bituriges mittit qui suo illum nomi-

ne v ehementer Obseci aret, rati Onem aliquam inire ne Favaretur , quo debitus Nicolao pontifici honos,debitumque ab omnibus praestaretur obsequium. Plurimum quippe illi dolebat quod totius illius schismatis caussam omnem in unum solumque patrem suum conferri passim videret, & quidem praeter meritum ul-

tum familiae Sah udicae, quae singulari

semper observantia Catholicam Roma- naimque ecclesiam fuerat prosecuta. Allatis eodem illo tempore ad Carolum regem de Nicolai pontificis electione lite- - ris, quanquam ex senatus sui cosilio pro supremo sibi subditisque suis Nicolaum habendum decrevisset pastore; non ta- . ' 'men committendum sibi existiniavit, ut a coepto pacificandae in unissersum .ec- , clesiae opere desisteret. Legatos in eanstrem Lugdunum mittit, Ludovicumque Sabaudum ducem idem uti sectat,simul ut Basilea eodem mittatur,sedulo mo- net. Conveniunt proximo Iulio menla Lugduni praeter legatos regios, archiprae sul Trevirensis, & quos praesul Colo- --