Sabaudiæ Respublica et historia

171쪽

as et HISTORIA fa orsium se insurgat, metuit. Hanc ratarum sustinet princeps; cuius cateri mori. Iium expertes, quietam in summa animorum tranquillitate vitam, inter prapiu-

uos amicosque suos ducunt aeuod princiapi non ita facile factus. Sominandi Gnim insana effrenaque libido, propinquietatis consanguinitatisique jura omnia imperio possisabet tqui erunt1friasiis vu-nusii, qui felicitatis summam in multarum rerum bonorumque posses ione cons fere, O vel eo solo nomine princister beatos ex timent , quod plurima posit eant..Non vere hercule. Nihil enim viri principis, qΜam hominis c u is alterius, et-jam in i , metior hac in parte conditis est. Plurima enim possideat licet,plura tamen cut animus humanus nκΠΤΜam exsaturatur appetit semper , ct prasenti

Nunquam contentus fortuna,ut effuse a fuant opes , meliorem bi dari optat.' σdum ambitioni modi; statuenepotis haud in nihilpensi neque sancti habet , cateris mortalibus longe αἱ infelicior :ω- grum enim aliquem haerediumve bi; at regna principatu tae integros ille insatia bili,ct qua neque copia neque inopia -- nuitur,crepiditate concupiscit semper, De animoque devor t. Non negaverim equidem , plurimum viro principi ad tranquillitatem comparandati conferre,

172쪽

si leni moderatoque imperio nam hoc quoque laudi nobis honorique verti'ideo , subditorum suorum sibistudia animosiaue

conciliare omni studio conetur , neque

potentia sua ad impotentiam utatur: sed ut in perpetuo propterea metu versari. '. suspicionibusve desinat indulgere, id e- quidem, quae humana conditionis mia seria αξὰ baud libent/r concesserim. siave mum ingentem hominum circum se multitudinem , sise magnam videat solitudinem, aeque semper in m etω est, dum ne quid aut novi instita turba moliatur.

αut parandis struendisique sibi in si iis solitudinem illam occasionem praebere pus suspicatur. Caeterωm quod plerique bo-

minum vel eo saltem nomine beatos nos

existimant, quod de subditis nostris δε- me ficisque bene merendi saeuitates abunde nobis suppetant , falluntur hercule plurimums quidem vel 'sis vobis, ve-νum dicere si velitis , non dii tentibu/. tuotus enim quisque meorum quaeso e L

qui non statim ut in signe aliquod meum . sensis benesidium, discedendi a me qua soccasionem , secessumque simul in P aceepti illius ben cit fiuctus perciperopsti Z Cuivi ipsuι desiderii eo majores in ejus animo generatur stimuli, qMo Psta occepit majus practari que donum eLE. ' Pρrrosinem uisacia r ;u pauca rem

173쪽

rs 4 Hrs TORIA traham , plurima subinde vel inviti prIncipes facere coguntur , quoivi subditorum

suorum a se alienant animos, metumque illi, qqi amoris rarus comes in incutiunto

veluti cum de sontibus supplicium su

munt, vel ubditosibipopulo pecunim, nec itate coam imperan aut in eorum capita tributum,in bona mercesque υem laliquod , unde pecuniam cogant , imponunt. Omnia hac propius consideranti mihi nemo , viri amici, persuaserit unquam, privatorum hominum vitam no- ra meliorem esse ut negem. uin veris me ille mihi dicere visus est, qui quanto maius est regnum fastidire,quam accipere intelligens in eam dignitatis regia vilitatem esse asseruit,ut mortalium nemost, qui,si qμsti quantisque calamitatibus miseriisque regum undique obnoxia attexposita vita sis perspectum haberet, inventum an- reperii diadema regium tollere a terra diagnaretur. Ha sunt, viri amici, rationes qua me impulere,cur maxmis turbulenii misique quibus mundus hic agitatur tempestatibus , subducere me ct in Ripatalicum secessum monasticum ibi vita genus pro urus in abire constituerim. Hos vestra me serietate quod υebementer vos obtestor θ frustrari haud patiamini. principatus mei administrationem νο

attinet , Ludovico filio G a me provincia

174쪽

S A B A V D r AE. I s sdemandabitur. Is meo parentium imperio

locorum omnium curam geret; suprem' nihilominus penes me manente dominatu,

O rerum summa. Respondere ad ea terque smagis ejus voluntati ne refragari velle viderentur , quam quod ea ipsorum esita mens; sperabant enim haud diu admodum, ut principum siibita pi runque consilia sunt, in ea cogitatione perseveraturum Amadeum ὶ in ejus se futuros potestate, & quamcunque jub ret subituros fortunam , facturosque quod imperaret: imo gloriosum admodum ducere sibi, quod unos se vitae iulius socios deligere, & consiliorum i rum participes facere non fuisset dedignatus. Eo capto consilio nocte quadam, consciis λlummodo duobus hisce, T ho- none qaae ad lacum Lausianensem sita urbs in cum perexiguo domesticorun suorum comitatu Amadeus discedit, Rupalliumque migrati AEdes sunt amplissumae sumptuosissimaeque, quas ipsemet Amadeus, adolescens adhuc, ad eundem lacum, primo ab oppido illo lapide,

loco longe amoenissimo, ingentibus impensis coiistruxerat. Erat eodem in loco monasterium divo Mauricio jam olim ab Amade1 majoribus quorum sim gularis erga divumillum tutelarem exti-

οῖ sςmper pietas observantiaque in dediscatum.

175쪽

Isς H r s Y o R et A catum. Hoc ingrestiis monasterium Imonastico sumpto protinus habitu,idem quod monachi illi vitae genus profiteri coepit. Cinerea dc oblonga quian induit, fuit vestis, quam ingentis pretii inaurata icinxerat zona, super hanc ejusdem coloris chlamys, aurea silli quamRomani gestare solent imperatores, haud absimili insuta cruce gravis. Caput ex eodem colore velabat capitium, ex quo cucullus dependebat oblongior, quo in humeros ejecto, galero purpureo, cardinales imulati, monachi illi utebantur, bacillumque nodosum inflexumque altera tenebiat manu. Ioannes Marius de hoc vitae madet instituto paulo aliter in haec scribit verba. . malin cum uxorem Margaritam

τbilimi audacis Burgundia ducis filiam amisisset, mundo cor statu ducati relictor,

constituit vitam eremiticam amplecti, δε- eum ad eam rem peramoenum prope Laeum Lemanum deligens, quem magnis ἀ-

disicari eurarat impensis , gubernacwlis catus Ludovico filio majori traditis. patri Philippi dueis Sabaudia, qui Philtia

yriaea, qui sine haeredibus masculis obiit

anno Domini M D IIII. Ama ius vero

in eremo degens per aliquot tempus una H. mem nobilibus arate provectis vitam s-

176쪽

S A B A v D I AE. I s litarἰam vixit,prominentem barbam a-- en vestimentum vile indutus,ac clavam dosam in manu gerens. res licet novi exempliesse videretur,tamen ipse non

primus virorum principum fuit, qui re publicae gubernaculis relictis , quieti se

dediderunt.Hactenm inarius.A quo non

prorsus dissentit AEneas Sylvius qui sub Pii secundi nomine Pontificatui deinde praefuit cujus in quadam ad Petru No-

acetanum epistola,verba sunt l, c. A Furentia Mediolamum petivimin,er sispera-ro Io vis monte per lacum Lemanum Torionum venimus, memorandam Ripallio-νum erimum introivimus,in qua dux G-baudia . madeus detulit habitum cuiarumque, sancto cuipiam Eremita simialem, quem viri decem ex equestri ordine seq*ebantur, quis culo renuntians , pro

retortum baculum mundanis rebus pra-

tuleras. Abii longius ab utroque Enguer-randus, quiAmadeum ducem, ejusque in eremo illa socios,racemorum liquidael loco , Optimis quibusque cibis,dc vino praestantissimo uis scribit. Sed ego Sybvio testi oculato potius assenserim. Cinterum subitus hic inopinatusque Ama-

dei ducis discessus inde enim divertitvratio ) regulos nobilitatemque reliquam omnem , quos consiliorum sitoru

177쪽

is 8 H r s T o R I A ignaros esse voluit,vehementer perculit. Neque subditorum ejus quisquam fuit, quem non commoveret illa iacies, S baudum principem, tot provinciarum ditionumque paulo ante dominum, relicta fortunae su arsede , sponte sua 'exire de imperio. Nihil tale viderant, nihil a dierant. Missis itaque protinus ad eum illis ipsis , quibus animi sui sensum aperuerat , Salxio & Columbiersio regulis, plurimis. illi rationibus , subitum illum inopinatumque dc alieno prorsus . tempore discessum ejus personae dignitatiaque haud convenite, ditionumque qui bus imperaret, ordini ecclesiastita, nobilitati atque populo reliquo vehementer displicere , demonstrare conantur. Respondere paucis ad ea Amadeus, neque mentem sibi defloruisse, neque vires potentiamque imminutas esse. Curat rum itaque sese , ne damnum ullum res. publica Sabaudica ex hoc suo discessu capiat. Converso inde ad eos sermone, ambages mitterent,inquiebat, videren que ne datam sibi paulo ante fidem fallerent, spemve suam destituerent. Illi quoniam quo se in odo promistb illo expedirent,non videbant, enimvero idem vive ingredi iter, idem sibi vestis genus sita enirn Amadeus volebatin sumere. Provinciarum deinde suo parentium imperio

178쪽

s A A A v D I AE. Iss ordinibus, una cum utroque filio ad se

venire jussis, Ludovicum natu majorem, in spem imperii unitum, Pedemont

num renuntiat principem,minorem Genevensi donat comitatu.Reliquariun a tem suarum provinciarum omnium , tam earum quae trans, quam quae cis AL pes sitae curam administrationemque etiadem Ludovico tradit filio: at ealege, ut penes se rerum nihilominus manente

. summa, in sua sit potestate ea illum pro

curatione, quotiescunque lubeat, aut ille . mereatur,privare. Ducis quoque reten to titulo,de rebus maxime arduis,& reipublicae Sabaudicae statum salutemque concernentibus, nihil inconsulto se si tui voluit. Rebus hunc in modum constitutis, cum ex domesticis suis ministris vIginti tantum apud se manere jussisset idem dc a Salxio Columbiersioq; ean- dem eremum ingressa factum ) reliquos 'domum redire, 'filiisque suis parere in . posterum voluit.Quis fuerit tum Sabaudiae habitus, qui singulorum animi, quae ' digredientium a tanto principe lachri mae, nemo facile dixerit. Caeterum in f Ripalliis existenti Amadeo varii cum monasterii illius praesecto Priorem appellaut) viro sanctitatis admirandae,su re congressus , varii subinde sermones, plurimumque hominis optimi consti tud

179쪽

tudine delectabatur. Caeterum eundem repetenti saepius sermonem dicentique Amadeo,homine qui mundi hujus curis molestiisque renunciasset, sibi non vid

ri absimilem nautae qui post gravissimos

exanclatos in aequore labores, tranqlub tum tandem tutumque invectus portu, aliorum cum pelagi tempestatibus asvorsisque fluctibus non sine nausta ipericulo luctantium, ex loco tuto, sui jam securus, certamina laetus videt. Non quia sui quidam inquit vexari quem quam est jucunda voluptas , sed quibus ipse in iis careas, quia cernere su

ve est.: . Nunquam , princepssereni me sub inrt ille infelicis mundi hujus. decur-

sum verius meli 3κe , quam maritimai contuleris navigationi. Equemadmodum enim videmus, eos qui navigandi maris quesunt insueti, salo nauseaque confectos, gravem illum terrumquesentina odorem, ' O mole iam navis qua vehuntur haud ' ferre agitationem, mirabilemque plerunque intra se ,subverso ex frequenti illo inordinatoque pelagi motu stomacho, seu tire commotionem , cui dum mederi volunt malo, in phaselum celocemve aliquam exoneraria destiunt, quasi tempestatis sntinaque vitiis quod consilitentur , n. ismu'itre φ . non perpetua in ' Mummaria

Diuiti

180쪽

i s A p A v v 1 AE. Iς Imaritimorum faciat agitatio. Eodem rauoque modo nos,quibus mundi h in perpetui quasistis fio molestiaque mentem v Mementer turbant, animumque semper D eiunt inquietum, malo isto levari nospo facerto arbitramur, sprincipatibκν, digni- ratibus, honoribus e functionibus deninue

publicis omnibus valere jussis, in solitudianem nos eremum Ue aliquam abdamus.

Sed decipimur mihi credire9 veri sub

inde Decie, dum non minus in angusfora et Ave aliquo tugurio, quam in principatu sublimioreis dignitate aliqua consituros , mundi nos undique hujuδ cim cumniant eae agitantque temeritates. δε-niam mihi dabis cprinceps ita Irisii me9s liberius te quam mea conυeniat fortuna, compellem. Fidem enim meam quoniam tibi habes obstri tam, cogit muneris mei ratio, ut, procul ab omni adulatione quod perpetuum malum regum princi- p mP e, 'Morum opes sapius visentatio. quam horiis everIit 2 vera tecum loquar. Is ac verborum itaque meorum summa est. Exiguum admodum esse , triucipumaulra, magna illa palatia ,.sequente hominumsu recoetus,si ipsum te non f alaridisertis id ipsum Servatore nostro con- δε ante verbis, cum inquit , MI VuLτ