Sabaudiæ Respublica et historia

211쪽

is 2 HIs TORI Adit peropportune, ut missus 1 Pontifice legatus, pacis inter Gallum Anglumque faciendae caussa, cardinalis Touteville

Lugdunum eo ipso tempore veniret. Is

enim cuilidii illius factus certior,nisi C roloLudovicoque inter se in gratiam reductis haud conquievit. Vera quide sunt, quae de Delphini ad Bargundum transitione tradunt, qui hujus rei sunt authores : sed cum sub annum demum quinquagesimum sextum eam transitionem' factam constans scriptorum omnium iit

opinio; fieri non potest ut originem hinc habeat bellum hoc , quod quadriennio ante ceptum restin tumq) uti diximus fuit. Bellesorestus aliique, qui historiam hanc ex professio ita harunt, Sabaudum ambigua fide ii micitia regis Galli suin se, excursionesque in ejus agros fecisse, dc hiis Gallo suscipiendi adversus eum belli praebitam occasionem scribunt. Α-lii, plerosque ex nobilitate Sabatidica, da-- ro imperio habitos fortassis quod a su

scepta' de pontificatu deserendo sententia Felicem ejus patrina deducere conati suissentὶ apud Gallum ea de re conqu2. stos, Gallamque in eorum gratiam bellum suscepi de alliciarant. Sed horum a thores quoniam non omnes sunt, mihi quoque in incerto relictum sit. Robertus

Casuinas Sabaudum in Caresam regem

212쪽

s AB AVDIAE. 193

nonnihil commisisse , & regem ea propter irritatum sunt ejus haec verba in expeditionem adversum eum suscepisse 'refert : sed delicti modum scribere iii quit non possum, quem a scriptoribus non accepi. Caeterum quod Paradinus sibi videri scribat, pacis illius convenisse legibus , ut Delphino Carola Sabaudi filia , Amadeo contra Sabaudi filio Iolai da Galliae regis filia natu maxima nuberent ; neque id ego assirmaverim: praesertim quod plarique historiographoruCarolae cum Delphino nuptias in annum demum quinquagesimum semina aut septimum incidisse 5c Namurcis et bratas scribant. Ludovici hujus filius cundo genitus Ludovicus, ducta Cares Ioannis regis Cypri filia unica, cum iii Cypri successisset regnum, a Iacobo in rotae uxoris fratre notho sui ferme cerrima proximorum odia sunt in invi rori infensoque, homine longe scelestissimo, AEgypti stillatii auxiliis,regno pul-siis suit, caesis fugatisque quas Ludovicus eqttitesque Rhodii subsidio miserant,copiis, Iacobusque tanta potentia subnixus, regnum invasit. De Cypri regni amissi ne scribens alicubi Pius eo nomine sepontifex secundus, post beneficiorum quae in Carolam reginam quae Roman Pr Osub rat in contulerat, enumerarid' N

213쪽

nit verbis. Sed digna Dei ullis , eum nos apud Mantuam conventum ageremto, regesinuehortaremur , ut in tutelam religionis assurgerent, neque hinc Turcas, inde Sarace-

ωοs in Chri yianos savirepermitterent,hu-Jus Ludovici pater, qui mμlta promise rat, interprimos repertus eu qui orthodo rea ei auxilium negavere. Istis γορος Lu.. quicus adolessent , eum per Padum xavigaret is , esset. Mantuκ propinquin, do in Deo ubi Minciuι Pado miscetur,haud quaquam dignatus e F nos visere , aut ninram benedictionem exposcere et quibus da rebus saepe oratores Sabaudenses alD- uti, rarum facta damnavimur ,futu- tamque diximus,ut in poenam eorum quGyatcη faceret , Alius regnum amitteret,

puIrrai opem ab aliis peteret qxam suus

pater negasset ecclesa: Aut pol tea eum magno religionis damno sequutum At. Crediderim cum Paradrio, Ludovicum ducem in mittendis Pio pontifici suppetiis segniorem minusq; suisse obsequet, tem, quod meminisset adhuc, Pium an- te adeptum pontificatum,cum rebus sitis

minus lautis patri suo Felici pontifici sub AEneae Sylvii nomine a secretis esse, eo deserto ad Eugenium Pontificem ho- si ejus tum capitalem transiisse. Ia

214쪽

quippe humanae conditionis est stagilitas , ut, quoniam bona malaque non sua

natura, sed pro affectu plerunque aestia

mantur , quaecumque ab eo cui minus bene. volumus geruntur proficistunturve, in odium , judicium nostrum vertat , dc aliorum malefacta, quam ejus optime ab ipso cogitata, probemus magis. Caeterum cum Amadeus Ludovici filius natu maximus patri avoque simillimus ad solitarium vitae genus, quam ad Tempublicam, aptior esse videretur, & bellis molestiisque spatrem in hoc res rens in adhorreret ; prorsus alia autem longein filio natu minimo, adolescente decora proceritate, eximia spe, qui ad gloriam via virtutis grassaretur, apparerret indoles , cujus jam specimen aliquod dederat; nobilitatis procerumq; Saba dicorum omnium animus in Philippvira propendere magis coepit. Illum prae patre fiatreque s cujus per ignaviam ori tem agentis, si patri succederet, cervicibus onus impositum iri ajebant , sub quo . concideret amplecti, illum admirari, illa Unum observare comitarique, illi, objecta spe principis loci I obsequi: donec

advertit Ludovicus pater , forte an quod audierat Z qui ut erat valetudine non satis firma, dc abdomine ramis, in s

spiciones indulgetior,ne quid advorsum N α se Phia

215쪽

se Philippus tandem filius, juvenis p tentiae pronaptae dc studio popularium

accinctus moliretur , vehementer, ve

gentibus jam annis suis, metuebat. Alii offensi erga Philippu filium animicaus dam suisse ajunt, quod ex equestri ordine duos, ipsi Galloq; regi longe gratissimos, interfici ille j insisses. Ad Galliarum it

'ue regem Ludovicum ejus nominis undecimum generum suum una cum Minadeo filio, faeculi ejus anno sexagetamoquarto, irarum plenus prosectus,querelas ad eum suas deserta Ille confirm tum oratione sua socerum securum ab ea parte esse jubet: mistaque protinus ad Philippum ex domesticis suis quodan primae nobilitatis juvene, quoniam cum eo communicare quae vellet,liaber et, petit,ad se venire, statim dimittendus , ne gravetur. Nihil subesse mali suspicatus adolescens , ad regem ilico properat , a quo, contra datam fidem retineri j usius, . in Lochesiam abducitur arcem, ubi bie nio toto,cum summo nobilitatis Saba dicae procerumque sapud quos patris Glienatio amorem auxerat in luctu, captivi instar habitus suit. Caeterum biennio eo decurso, Ludovicus dux Lugduni, quo Galli regis conveniendi caussa venerat,

imperii sui anno vicesimo sexto i neque eium ducis titulo, antequam ad pontificatum

216쪽

s A B A V D I AE. I97catum eveheretur pater,usus fuitὶ decedit. Corde ejxu in Caelestinorum sacra aede s quam adolescens patre jubente eo loci exstruxerat in sepulto, corpus Gen vam deportatum Annς uxoris ejus ex viis sectatur. In eadem illa aede epit

phium quod infra asscripsimus , illi posse

tum fuit. stantum Sunt quibus es animin sublimia condero

Nominis aeterni qua monumenta forent.

NO sic illustres Amadeus hic Ludovicus Sabbatiaprimi constituere duces, frumue suum, hic nobis Caelestinensibus hor- Insignem topiupomistrum, dedit. tus, Alterat hancposuit tanto asprincipe na-His ubi fulgebat regia sella patris. nores Ad quid ea i ut populis ulla non laude mia

Perpetuum canerent hos meruisse decus' Nosed in hoc setis ut votis penetrare liceret Calum, O calicolu thura Sabaa dare. Opietast divis curavit uteret, irrumphsts,

Neuter ob id divum de grege pulsus eat. Exta tamen nostri Ludovici hic jure, G Ossa ad dilecta cojugis ossa iacent. bennis Iside quadringetot annos sex ct deciei sex Claudebat tristis funem atra dies.

Subtrahe eo ex numero decies sex,annus

Calestinenses sine subiere GmA frit quo Per haec ipsa tempora, anno scilicet rem stitutae salutis Mcccc Lii I. ad quar cum cal. Iunias , in quem tum diem fere.

217쪽

riae pentecostales incidere, Byzantium; Thraciae oppidum, ultra Chalcedonem=Bithyniae urbem situm quod Constam tinus magnus a Gallieno, dc Pertinace imperatoribus eversum, a fundamentis aestauravit, & Constantinopolim'dς nom ne suo voluit appellari in celeberrima ibia imperatorum Orientis sedes, a Maho- mete eo nomine secundo imperatore Turcico, Georgii Serviae despotς ex M ria filia muliereChristiana, nepote,quin quagesimo quarto obsidionis die, Comstantino Pilaeologo imperatQre inter caemteros caem,cusempiterno Christiani nominis probro per vim , haud incruentis utrimque certaminibus, expugnatur. Nihil illa victoria suic crudelius. Quanta e- nim caedes,& strages promiscui sexus, dc aetatis edita iit, quomodo in excelsissimos quosq; eminentissimae civitatis viros,variis suppliciorum generibus saevi-1um,quot virgines matronaeque . ex quibus Constaneini imperatoris vidua filiaeque fuere violatae, dc post violatione per summam crudelitatem disiectae , templa quoque quomodo divorum reliquiis canibus passim objectis in profanata , &quae alia praeterea tum in contemptum

Christianae religionis perpetrata scelera flagitiaque sunt, ne in operis quidem justi materia, nedum hujus tam alieni' ab eo

218쪽

ab eo argumento, plene satis exprimi potest. Everso Orientis imperio Maho- metes, epicureismum amplexus licet, Miam a Mahumerismo quam a Christi nisimo, in quo tamen ad annum aetatis usque xxv. diligenti matris cura persev ravit,aversus, Mahometicae blasphemiae ibi sedem fixit. Verissime profecto Velleius Paterculus, Quemadmodum urbiuimperiorumque, ita gentium nunc florere,nunc senescere,nunc interire forturi

nam dixit. Admiratione dignum, neque

mysterio carere videtur, coeptum anno post natum servatorem C C C XX II I Iis

Constantini imperatoris , Helenae filii auspiciis, imperium Constantinopolianum, post mille centum viginti & novem annos, imperaute ejusdem nominis Constantino, cui ipsi quoque mater Helena nomine, eversum finitumque fili Sunt qui avaritiam dc ambitionem expugnationi huic caussam praebuisse scribant, dum cives ditiores recusant ulterius contribuere ad alendos & conducendos milites; pauperiores vero jam fatis exspoliati ditiorum opibus inhiant,& ex rapto vivunt. Nullum hercule unquam Christianis . barbarus ille im- Piuique tyrann ademit locum , quo non per Christianorum principum mu

tila inter se desidia potitus ille sita Quo- N ues

219쪽

ties enim Clitistiani principes proceresque concordes agunt, spernitur Turca : ubi dissensere , dum sibi quisque contra aemulos subsidium vocant , accitus in partem, adversum omnes valescit. Vtinam, utinam, qui rerum nunc per Christianum potiuntur orbem, propius apud animum id vel tandem pendant suum, neque dissidere obstinati, finitima imperio Turcim loca reliqua , quibus tyrannus ille cum tot armatorum homianum millibus imminere certo dicitur, gravissimum, dc morte ipsa crudelius j gum per juges suas discordias accipere

De O adeo Sabaudia Disce Onus ex hac familia eo nomine Α- deus Sabaudiae dux tertius, vir non sui feculi, sed omnis aevi sanctissimus, Optimus , simplicisiimus, & sm mulationam nescius , nullaque viri tum genere Ludovico patre cui sal tisanno MccccLxv I. iaccedit avoque inferior. at aegro semper corpore, &morbo epileptico comitialive ut plurimum obnoxio , par negotiis neque silpra erat. Cum bello itaque potiora o-nania duceret, subditis ut de eo dese-

xcado , alioque sibi praeficiendo cog

tertio tarenti

220쪽

s A.B A V D I AE. 2 1 tarent, re consilia subinde inter se conferrent, occasio praebita. sed constitutis tandem rebus, cum sorore sua .na quae Mediolano SsOrtianorum U-

rannide pulsa, ad eum coniugerat) ad Galliarum anni proxime insequentis me- se Augusto profectus regem, humanissi- me ab eo acceptus fuit. Quin ut quam ejus sibi gratus esset adventus , publice palamque testinetur, solis regibus quai do inaugurantur reservata munia , ob- iri ab eo rex voluit. Quae res subditos ejus admonitos , obsequium in principem suum. reverentiam in nomen 'Gallicum, decus quisque suum dc fidem retineret) in ossicio continuit, dc ut nihil adversus eum, tanti principis patrΟ- cinio tutum, moliri auderent, fecit. In egenos pauperesque cum supra modum, re ad prodigalitatem usque , auri argentique negligens, esset effusus sadeo . ut permagnum quotidie hujusmodi hominum numerum in aula sira aleret) ea

de re a proceribus iisq; quorum consilio utebatur, admonitus aliquoties,nulla arcem, nulla propugnacula, nulla moenia aeque ditiones suas conservare respondit,atque hominum egenorum qui ipsi. Deo curae singularem hanc curam. In ea una provinciarum suarum omnium vires roburque, quod. nulla queant e