Sabaudiæ Respublica et historia

71쪽

12 . Id et S τ o R I A . te,licet onmem is semper moverit lapiadem ut humeris jugum hoc suis excute ret , Sabaudi imperium respicere erat λ- litus in antiquitus paruit, neque comitis cujus, late alioqui imperitantis, imporii fines , urbis muris terminabantur quicquam in eam urbem juris fuit. Diasplicuit vehementer sectum hoc civibus caeteris , qui pro Sabaudo fidem dc arma usque ad supremum spiritum retinuere

obstinati, Sabaudicis ilico prolatis signis,

Sabindicoque inclamato nomine, tantia sper dum sabaudus quem eorum quae acciderant extemplo fecere certiorem accurrit, urbem fortiter, duce Ioamae

Tilli ersio equestris ordinis viro qui ad

omnia quae agenda forent, quieta cum industria aderat in mentur, & pulsis caesisque levi certamine, qui contraria ferre ausi fuerant arma, reliquis, qui ejus com . jurationis inventi conscii, nesque G nevensi fuga jam elapso in catenas iniiciui; spoliatasque eorum aedes funditus evertunt. De illis statim ut hi urbem venit

sabaudus, sumpto supplicio, rediit oppidanis concordia. Caeterum arce quae Pi- quamdiu restitit, paulo post expugnata, quotquot in ea inventi,occidione omnes solis demptis matronis aliquot, quae ex turbe in eam profugerant, quibus parcitum fuit in occisi fuere. Pulsus quoque

72쪽

paulo post oc loci suit prςsul,quod is cum

Geneven st de eo in urbem denuo inta ducendo, consilia clam habuiste fuisset compertus, Rouvereumque squae ejus parebat interio arx) a Iacobo inutio abloisii praefecto, viro nobili, vi expugnatum direptumque fuit. Enimvero cum defuncto tandem Humberto Delphino , exstinctoque paulo post Amadcocomite Genevensi, bellum quoque simul sublatum finitumque crederetur, aeterna nihilominus haereditariaque quasi, in liaberorum animis paterni illius in Saba dum odii mansere semina. Genevensi Gulielmus, Delphino Ioannes cui Henricus praesul Metensis, stater ) filii, su cessere, optime inter se, majorum sitorum exemplo, concordes adolescentes. Bellum itaque conjunctis animis viribusque cum redintegrarent, dc plurimangro sabaudico, ab ea parte qua divi Andreae sinum est, inferrent i , filio suo Eduardo,juveni impigro,& cui par cum illis aetas , in Pedemontanum secessivita

agrum , belli illius sitimam Amade

committit, bono eum animo esse jubet, belloque & armis rempublicam attollexe, sibi pacem domumque curae fore. A .cipere paternum imperium Eduardus

cui principium illa militia stat I dc -- bilissum atque sortissimo quoque e P a Pro

73쪽

to, haud temnendae manus ductor, as versus hostem magna cum cura & imoac

gloria tendit. Quo spostquam dubio ancipitique aliquamdiu ad divi Andreae senum marte cum illo pugnasset in singulari sua suorumque virtute, tandem proflia, gato,victor discessit, gaudente supram dum ad ejus victoriae nuncium patre, quod cunctis super vota fluentibus, qua

de filii sui praeciba indole , animo spena

conceperat, ea quoque se haud frusti tum videret. Varius belli hujus successiis eventusque suit : dc cum nunc hunc, nunc illum , nunquam diu eodem vestigio stare solita sertum, benignioribus oculis adspiceret, necesse erat,ut destructis brevi depopulatisque misere utri que agris, qui steriles neque secundi satis per seu cum minore plerumque quod a ceperant scenore, reddere ellunt iliti intentisque alimentorum prectis,plurimi. indies fortunis provolverentur, gravi rerum omnium pressi inopia,selum in dem verterent, donec eorum diuturnioribus mori malis calamitatibusque, viri aliquot graves , & magni utrimque ho- minis, inter quos Tarentesius arcisiprae sui, Moreae princeps , Gulgo Allemanus Vesbonnoisi regulus oc antistes Gratianopolitanus qui docta elegantique ratione

74쪽

i S A B A v D 1 Ar. sy ratione plurimum ad eam rem contulit pacis parti utreique fuere minores; quae ipsis conciliantibus tandem cutis coiislset, Gulielmo comiti Genevensi Agnes, Foucignio Maria, Sabaudi filiae, nupse re. Non amplius biemsio ea stetit pax.

Delphinus enim nam reliqui duo da- tam socero fidem violare, sollicitante licet Delphino, nefas duxere oblatam praeter si em potiundae Ambruimyar ad pontem Ainsium cum όpulentissima abbatia situm oppidum hoc in occasionem omni fide potiorem habuit. Monachi eo

in monasterio inter caeteros erant tres,

ex Delphinatu oriundi, praeter animum

ad flagitia praecipitem, inimici antistitis sui,comitis An ei propinqui, viri sanctis moribus integerrimaque vita, quod ab eo vitiorum sitorum gravibus seriisq; verbis stibinde admonerentur. Hi cum admoniti nihilo fierent meliores, neque resipiscerent,duriusque idcirco ab ba te, juxta monasterii praescriptum leges'; haberentur, in hominis optimi ipsi sic Iestissimi, clam conspirantes necem , ad

rem atrocem animum adiiciunt. Delphis

num itaque scui se pri cipi rem longe Metitissimam iacturos , si oppidum una cum monasterio illi traderent, haud Grant nescii per speciem invisendi parentes adeunr, multisque illi verbis AGM

75쪽

H . I S T o R et Ateiri hunc hostem illi esse infestissimum, iiiiistrosque passim de eo sermones cum . non levi nominis ejus ignominia serere, graviterque ferre si aliter quis sentiret aut loqueretur, odisse etiam, indignis que tractare modis cujus res ipsi fecissent periculum quotcunque ex Delphinatu eo locorum commigrassent, persuadere coimitur. Provecti longius, Abbatem abbatiam; oc simul oppidum ipsum, si praesidium acciperent, fartim tradituros se pollicentur. De Abbate,p xum sibi curae esse , quaenam eum sori na, quisve maneret exitus , respondet

Delphinus: at oppidum sibi si tradant, siummi se beneficii id habiturum loco. Vbi asperatum Delphinum, & posse Ab- Fatem perverti , satis hominibus illis

facinorosis patuit, in monasterium ilico redeunt, intromissbque, ea quae t sequuta est nocte, per aversam monasterii portam , quem a Delphino in Cam rem acceperant , milite, Abb tem in ipso sacrae aedis vestibulo sprecibus enim matutinis pro recepto more decantandis, ad templum illo ipso tempore properabat comprehendunt, dc ad multo ante praecogitatum revoluti facinus, injecto cervici ejus laqueo, ex sen strae cujusdam transverso tigno suspeis sum,nesariis manibus necant.Quo scel

76쪽

stissimo patrato lacinore, Delphini mox Palam proseriantur signa, illius inclam tur nomen: iacinorosi autem monachi illi monasterii in se suscepta protinus

procuratione, in suam suorumque rem monasterii proventus omnes con e runt , mirantibus mortalibus omnibus' iacinus adeo nefridum conscio Delphino perpetratum. Et miruta. mehercule erat, virum ea nobilitate ita temere vitae

profligatissimae monachis fidem habuisisse. Sed quid non designat suo numquam

contentus , dc alieni appetens semper animus Vtinam nostro hoc' deploratis simo aevo non eadem caecitate plerique mortalium eodemque avaritiae abropti aestu in laborarent, indignioraque his committerent i Quam velim eorum semper animis illud Iulii Caesaris obverini : Gubesse deos immortaler , quo

a ius homines ex commutatione rerum

doleant, quos proselere ulcisci velint, iis secundiores inter m res diuturniorem impunitatem concedere . Quanquam ad monachos hos quod attinet, non diu admodum tantum facinus tulerunt impune. Sabaudas enim, ut quae ad Ambrunqum acciderant, intellexit, non contemnendam ilico, rei indignitate commOzus,equitum peditumque eo misit manum. Hic cum mirimo silentio de

' D e sine

77쪽

sine strepitu ullo iter ficere jussi , A mayo tatim ut in conspectum venere,potiti sunt, caesisque qui Delphini no

mine locum invaserant, comprehenses monachos , totius hujus tragoediae a b- inores, compedibus vinctos, ad eccle-- siasticum cui subjecti erant magistratum ita imperarat Amadeus in puniendos a legant. Graviter factum hoc serens Deuphinus, ruptς pacis culpam in Amadeum comitem , quod urbem nihil ad se perti- ' nentem,ui occupasset, conferre. Cum iis' itaque quas apud se tum habebat copiis in Verboyneos irruptionem facit, Mire-- -- bellumque arcem obsidet: qua dediti

ne,an pr secti quod quidam opinantur proditione ajunt enim ipsummet Deuphinum proditionis paulo post ab eo

exegisse poenas in incertum, potitur tamdem Caeterum ubi Amadeum comitem, utriusque generi Austriaeque ducis , dc in propinquorum suorum, Roberri praesertim Burgundiae ducis cujus filiam Bla cam , Sabaudi filius Eduartas , uxorem - duxeratin auxiliis confirmatum, maximas adversum se copias ducere intellexit, in Delphinatum evestigio , arce illa restaurata,validoque munita praesidio, dc commeatu in eam subvecto , trajecto rursus

Rhodio rediit. Admirati subitum ho- sta discessivu Sabaudus sociique proce

78쪽

res, elique, quod hoste non vim, in fugam se dedisset detestati ignaviam, divi Germani Mum sin Bieugeojsii seli ii

gressu situm oppidum , Peropportunum ex Bressano agro in Sabaudiam ire u lantibus)exercitu in eas oras ducto communi consilio obsident: sed cum longam obsidionem , magno sibi ad caetera i pedimento viderent fore, neque ita iactu Es esset expugnatio squod Delphinus. quae parabantur a perfugis edoctus, de

iusto praesidio, re frumentaria, caeterisq; ad diuturniorem obsidionem i toleranda rebus necesseriis , abunde oppido prinspexisset stratagemate quodam uti comstituunt. Obsidionem itaque praeter ob ses rum spem opinionemque solvunt, de quasi ad Langulenum oppugnandum totis casti is properarent, prae se ferunt. Cujus rei per speculatores certiores iacuobsessi, oppido illi ut succurreret, brevi

re itinere ac per tramites occultos,hoste

praevertendum rati, divi Germani relicto iano, Immienum clinio festinandgradu. Sabaudus quod volebat, cons Icutus, conversb opinione citius itinere, divi Germani lanum repetit, obsessu que aliquamdiu locum stustra qui Ggressiis paulo ante fuerat,regredi conante milite vi capit,non sine suorum sis liter sese tuentibus oppidanis,qui ad uno caesi

79쪽

H rys TORIA caesi omnes insigni strage;arcem 'e,que aliquamdiu adhuc se tenuit,praesectus , a commeatu instructissimam licet, quod militem fere omnem amisisses, dedere tandem coactus fuit. Admiranda profecto militum eo saeculo erga duces fiuit observantia, ingens obsequiu. Oppidum vi licet miles, dc quidem cum gravi si1 rum occidione, cepisset, & in praedam ubi idcirco dari non injuria deposceret, a spoliatione tamen, quod ita Sabaudus caeterique proceres quibus durum videbatur , cum caesis oppidanis propemodu

omnibus, nulla fere eo in oppido vacua a luctu domus esset', gravioribus mis rum populum calamitatibus premere λmidi per urbem praeconibus imperaret, stinuere. Gravi quoque edicto , pluri

bus passim per vicos plateasque erectivcrucibus, matronarum virginumque pudicitiae, scum sempiterna eorum principum laude consultum fuit. Neque militum fuit quisquam, qui vel abjectissimo storto vim inferret. Amberiem inde Op-P.L IJ qu γῆ , maximis,qui . subudio venerant, donati muneribus,adinos rediere. Vehementer utriusquρ ioppidi amissione consternatus Delphinus , Guigone filio , & bonorum suorum omnium, & inveteratissimi simul

Madversus sentem Sabaudicam odii, I . . . su

80쪽

s A 3 A v D r AE. si succes re relicto, ex animi moerore paulo post decedit. Annus jam aderat Domini millesimus trecentesimus ocquartus,quo,cum Philippo Galliam regi ingens adversus Flandros qui memor bili illa de Gallis ad Cortracum parta Victoria,ferociores, induciarum,quas cum rege fecerant securi,in bello nihilominus Perseverabant in exercitus esset educe dus , ut quas Saba us Delphinusque in mutuam perniciem instructas multis jam annis habebant copias, iis eo bello uti posset, omni ille studio inter eos uti pacificaret,laboravita tandem procurata

pace, & milite utrimque dimisse exau-

thoramque, equitatus omnis , pedita magna manus ad eum protinus transiit, adeo ut supra trecenta hominum προ-

torum millia, in exercitu suo Galli si veri annales in haberet. Copiis quas Ga io Sabaudus auxilio misit, Eduardum fia

llum quem equestri paulo post gladio

rex Gallus cinxit) praesecit. Cujus caeterorumque procerum, qui subsidio vene- .rant, singulari virtute, victoriam tandem dubio ancipitique aliquamdiu licet pra tio , de Flandris rex reportavit, cisis millibus supra triginta , & plurimis c ptis. Intoleranda eo tempore plerosque sitis in regio exercitu exstinxit: Antimo rensem comite later caeteros. Flandris