장음표시 사용
271쪽
quam ille amplam , illustrem , claramque reddidit; praecipue quod in his artibus ' pro mea parte versor, quarum ille princeps fuit, sequitate, industria, tem
perantia , defensione miserorum, odio improborum :quar cognatio studiorum et artium propemodum noti minus est conjuncta, quam ista, qua vos delectamini, generis et nominis. XXXVIII. Repeto abs te , Verres, monumentum P. Africani; causam Siculorum, quam suScepi, relinquo; judicium de pecuniis repetundis ne sit hoc tempore ; Segestanorum injuriae negligantur: basis P. Africani restituatur; nomen invictissimi imperatoris incidatur'; signum pulcherrimum Carthagine captumatiterit. At ego, illi partem meam duinplici nomine eoque ceteria nari Temdebeo ; Primum,quod civis sim romanus; deinde, quod in his artibus versor quas ille excoluit. quibusque o IIuit. Quae studiorum ac morum simi titudo , non minori vinculo homines inter se devincit, quam generis cognatio sanguinisque conjunctio, qua tantopere delectamini. 8. In his artibus. H. e. virtutibus: inde veteres inertes eos dicebant, qui vivebant virtutibus. XXXVIII. r. Repeto abs te. Notan. dum quanta arte orator omnia Verris sagitia explicet, utque ea vivide oculis subjiciat. Non eum iam tamquam minxem et diis infestum ostendit, sed tamquam PoΡvio et reipublicae inimietasNmum. Quam vehementer eum ob nomen
Alud deletum exagitat i quam luero a' ponit novum illud Verris seelus, et perae tenue quidem l majora quippe eommisit, ast silud, populum romanutu ipsum impugnat; non jam reum ac mnator, sed Civem civis appellat; non
de surtis iudicium est, de infami illa
agitur audacia, qua nomen tanti ducise memoria hominum obliterare est aggressus, quaque non Scipionem , sed et romanorum exercituum gloriam obtrivit. Nihil est aeutius vehementiusque simul, quam Ioeus ille quo non jam Verrem unum, aed et patrouos eius odio et dedecore afficiat. Nullam silen. tio occasionem praetermittit, qua rei defensores Possit impugnare. Itaque hie in eos toto eloquensae flumine sertur; simul judices ipsos sibi conciliat,
obiter eos monumentaque eorum Cele brando , quod auruma est arte expres
a. Ineidatur. Grandibus nempe Iiteris, ut antea in basi. - rthagine captum. Verbum aliquod desiderari multis hic visum est. Seusus enim Po stulat, Carthagine cuia recuperatum ;Lambin. sic edidit. Vest Isa enim hujus verbi in ram obseure apparentia
deprehendere est arbitratus. Ita enim in duobus est scriptum, cutum, re cmtum ς unde legendum coriecit --
Ptra recueratum I sed nulli alii haud vocem habent MM.
272쪽
reponatur. IIaec abs tes rion Siculorum deserisor, non tuus accusator, non Segestani postulant; sed is, qui laudem gloriamque P. Africani tuendam conservandumque suscepit. Non vereor, ne hoc officium P. Sem
vitio judici non probem; qui quum res maximaS ge
Serit, monumentaque suarum rerum quum maxime
Constituat, atque in his elaboret, profecto volet haec non Solunt Suis Post cris, verum etiam omnibus viris sortibus et bonis civibus defendenda, non similanda improbis tradere. Non vereor, no tibi, Q. Catule, displiceat, cujus amplissimum' in Orbe torrarum,
Clarissimumque Ilionii mentum est, quam PlurimOS ESSE CHRtodes monumentorum, et putare omnes bonos alienaa gloriae defensionem ad officium suum pertinore.
Et quidem ceteris istius furtis atque flagitiis ita
m OVeor, Ut ea reprehendenda tantum putem : hic vero si tanto doloro assicior, ut nihil mihi indignius, nihil minus sereri dum vidcatur. Verres Africani In numeralis domum suam, plenam stupri, plenam flagitii, plenam do locoris, Ornabit 3 Verres tomperatissimi sanctissimique viri monumentum, Dianiae Simulacrum virginis, in ea domo collocabit, in qua semper meretricum lono numque sagitia versari turpXXXIX. At hoc solum Asricani monumentum vi in
Iasti quid 3 a Tyndaritanis non ejusdem Scipionis he-
3. Cujus amplissimum. Capitolium intelligit Catulo reaedificatum . P t- quam Sullanis temporibus igne corrui et . CL ad h. l. Taea. Hist. lib. III,
cap. Ia, tom. III, P. 353. edit. nostrae. 4. Eic et ero. In ea scilicet P. Afri-eatii montanienti e Prsione. XX XIX. r. hoc solum. Transitio vivida est qua partem orationis occu
pat, qua de Mercurii signo Per vim I Fndaritania erepto. summoque huiua
urbis magistratu, in aerea Marcelli si tua deligato et dilaeerato agitur. Prima Crimina Verres summa quidem impud uria commisit, nunc vero plus quam surta auut, nec tantum impudentia , xod seritas vere et mira animi imρο- teti is audacia ine 1l.
273쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. IV. 263
Desicio positum simulacrum Mercurii, pulcherrime factum, sustulisti λ At quemadmodum, dii immortalest quam audacteri quam libidinosel quam impudenter lAudistis nuper dicere legatos Tyndaritanos, homines honestissimos ac principes civitatis, Mercurium, qui
sacris antiiversariis' apud eos ac summa religione coleretur, quem P. Africanus, Carthagine capta, Tyndaritanis non solum suae victoriar, sed etiam illorum fidei societatisque monumentum atque indicium dedisset, hujus vi. scelere, imperioque esse sublatum:
qui ut primum in illud oppidum venit, Statim, tam
quam ita fieri non solum oporteret, sed otiam nE- cesse esset; tamquam hoc senatus mandasset, Populusque romanus jussisset; ita continuo, signum ut demolirentur, et Messanam δ deportarent, imperavit.
Quod quum illis, qui aderant, indignum, qui audiebant , incredibile videretur; non est ab isto, primo illo adventu, perseveratum : discedens mandat proa-goro Sopatro, cujus verba audistis, ut demoliatur:
quum recusaret, vehementer mitiathar : ita tum ex
illo oppido proficiscitur. Proagorus refert rem ad sinnatum β : vehementer undique reclamatur. Ne multa: iterum iste aliquanto post ad illos vetiit, quaerit continuo de signo. Respondetur ei, Senatum non Permittere; poenam capitis' constitutam, si injussu senatus quisquam attigisset: simul religio commemo-Saeris anni-rsariis. In cuius honorem quotannia diem sestum summa eum religione celebrabant. 3. urbe navem illam onerarIam sibi seposuerat, ad iuris omnia Romam deportanda. 4. Proia m. Summo scilicet Tyndaritanorum magistratui; nam instahis verbis orator utitur. S. Ad senatum. Ille et in sequentibus intelligendus eat senatus Tyndari
s. Paenam evitis constitutam, si quisquam. ... attigisset. Summa legum everitate in eos cautum erat, apud Tyndaritanos, qui nota modo deum, sed quae sacrifieiorum usu essent deo runaeerata, violarent.
274쪽
Tatur. Tu in iste : Quam mihi religionem narras 3 quam poenamὸ quem senatum p vivum te non relinquam; iamriere virgis, Disi signum traditur. Sopater iterum flens ad senatum refert istius cupiditatcni, nainasque demonstrat. Senatus Sopatro responsum nullum dat, sed commotus perturbatusque discedit. Ille praetoris arcessitus nuntio, rem demonstrat et: Degat ullo modo
fieri pOSSU. XL. Atque haec nihil enim praetermittendum de istius impudentia videtur) agebantur in conventu Palam , de sella, ac de loco superiore. Erat hiems Summa; tempestas, Ut ipsum Sopatrum dicere audistis, perfrigida; imber maximus : quum iste imperat lictoribus, ut Sopatrum de porticu, in qua ipse sedebat. praecipitem' in sorum dejiciant, nudumque
constituant. Vix erat hoC Plane imperatum , quum illum spoliatum , stipatumque lictoribus videres. Omnes ideo putabant . ut miser atque in Docetis virgis caedoretur : sesellit haec homines opinio : virgis iste caederet', sine causa socium populi romani, atque amicum Θ Non est Usque eo improbus; non omnia sunt in eo uno vitia; numquam fuit crudelis : leniter
. Rem demonstrat. Id est, narrat Praetori, re .hil senatum uel uin delata, nullo modo illud fieri pome; senatum dato nullo responso dies ressisse: ita liae non lic re ei statuam illam e sede suadeturbare. Quanta suerit Praetoris audacia indμ sacile patet, qui non tanto Tyndaritani senatus in ipAram consen-
dieere solitun negotiatores Coth venire Cotini P riant. - De se M. Stabat enim Verres in sella Phurisnea more magistratuum romano m.
a. Praec stem in fortim deficiant. Id est . inopinantem in forum raptim
detruderent. 3. Plane imperatum. Multi edd. plane etiam imperatum. 4. iste corderet. Irontest in Verrem. Inde quatita suerit praetoris crudelitas maxime apparet; quippe qui arte etiam in supplicio exigendo sit usua; non enim usitatum hoc Pinnaesse Han est, hominem Perfrigida tem- Pentate nudum in aenea xtatua tUigare . divaricatis eruribus . simulque Praebere ceteris deridendum.
275쪽
IN VERREM AC Τ. II, LIB. Iv. 265
hominem clementerque accepit. Equestros Stitit medio in foro Marcellorum statii ae, sicuti fere ceteris in
oppidis Siciliae : ex quibus iste C. Marcelli β statuam delegit, cujus ossicia in illa civitate totaque provincia
recentissima erant et maxima : in ea Sopatrum, hominem tum domi nobilem, tum summo magistratu
praeditum, divaricari' ac deligari jubet.
Quo cruciatu sit affectus, Venire in ment m Decesse est omnibus, quum esset vinctus nudus7 in aere,
in imbri, in frigore. Neque tamen sinis huic injuriae crudelitatique fiebat, donec populus atque uni VerSamultitudo, atrocitate rei misericordiaque commota, Senatum clamore coegit, ut ei simulacrum illud Mercurii polliceretur. Clamabant sore', ut ipsi sese dii
immortales ulciscerentur : hominem interea perire innocentem non oportere. Tum si equora S senatus ad
istum venit; pollicetur signum. Ita Sopater de statua C. Marcelli, quum jam paene obriguisset, vix Vivus
XLI. Non possum disposite istum accusare, si
s. C. Marcelli. Qui Siciliae paullo
ante praemerat. Duplex hie praetoris crimen arripuit orator, quod priuium Vimn innoeentem, civitatisque fi uiae ummum magistratum supplicio insa. mi asse rit; deinde quod ad supplicium exigendum statua praestantissimi viri sit usus. Quid enim turpius Mariscellis, quam statuam suam in supplicii instrumento ab insatio Praetore suisse Conversam l6. Diacirierari. ApertIa extendi cruribus ἔ duetum ab lia qui naturae vitio adeo sunt pedibus diseretis et in se contractis, ut eos in diversum habeant eparatos , die si latine , et=ari. . Nudias in .ere. Nudux in e tuo aeneo vinctus; ΜSS quidam habent aere, sed hoc amnitate Pro rere fieri Ptum est, et cere legendum esse locus satIs per se indicat. 8 mmiabant fore. G t. vocem hanc cla barit, tamquam additam rejicit. Frustra. XLI. r. Disposite. DIstincte, ordInatim. Non Possum orationem meam ita apte distinguere, ut singula crἱmina locum suum obtineant; hoc autem dieit, quia erimen illud ad sequentem librum, qui de suppliciis inscribitur, pertinebat. Sed adeo multa sunt Verris crimina, ut quamvis summo arti si-eIci ad ea disponenda utar, attamen Mepius aliud eum alio tantam habeat an initatet , uvab eo sejungi ae seI-- rari non Pos it.
276쪽
cupiam: opus est II ori Solum ingenio, Verum etiam artificio quodam singulari. Unum hoc crimen videtur ESSe, et a me pro uno ponitur, de Mercurio Tytidaritano : plura sunt; sed ea quo pacto distinguere, ac Separare possim, ne Scio. Est pecuniarum GPtarum, quod signum a sociis pecunice magnae sustulit; est
peculatus', quod publice populi roinani signum, de
P Pila hOStilina captum, positum imperatoris nostri nomine, non dubitavit auferre; est majestatis, quod imperii nostri gloriae rerumque gestarum morium rata QVCPtere atque asportare ait Sus est; ost Sceleris, quod religiones maximas violavit; est crudelitatis, quod in hominem innocontem , in socium nΟStrum utque ami-Cum , novum ac Singulare Supplicii genus excogitavit.
Illud vero quid sit, jam non queo dicere; quo nomine appellem nescio, quod in C. Marcelli 4 Statua.
Quid est hoc Θ patronusne quod crat 3 Quid tum Z quo
id spectat 3 utrum ea res ad opem, an ad calamitatem clientium atque hospitum valere debebat 3 an tu hoc OStenderes, contra vim tuam in patronis praesidii nihil esse λ Quis hoc si noti intelligeret, in improbi prae sentis imperio majorem esse vim, quam in honorum absentium patrocinio 3 An vero si ex hoc illa tua singularis significatur insolentia, superbia, contumacia 3 Detra-2. Est peculatur. Ilic locus Ostendit, quid inter peculatus et repetundarum crimen itiirrsit. Illo tenetur qui rem populi romani, hoc vero, qt i rem so eiorum et Provincialium avertit.
ter illud Oratoris artificium occurrit , quo rem graviorem enicit. Videtur enim ita sceleris magnitudine territus, ut nomen etiam ei imponere Non valeat; et hac exspectatione judicum ani. mos magia in reum acceudit.
4. Quod in C. narcelli staIud. su-hand. hic. factum sit, aut Sopatrum deligari Iresserit -- Quid hoe est ' Cur ad hoe potissimum Marcelli statua est delecta 3 - Patronus. Siciliae Patro
ciniuiti Marcellorum gens UMe Perat.
5. Quis hoe. sed vel absque illa tua in Marcellos injuria, quis est qui non
intolligeret, e C. 5. An E ero. Nonne autem potius ex hoe tuo facto dexIgnatur, quanta fuerit animi tui impudentia.
277쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. IV. 267
here et videlicet aliquid to de amplitudine Marcello
ruin Putasti. Itaque nunc Siculorum Marcelli non sunt patroni: Verres in eorum locum substitutus est. Quam in te tantam virtutem esse, aut dignitatem arbitratias es, ut Conarere clientelam tam illustrem, tam splendidae provinciae, transducere ad te, auferrea certissimis' antiquissimisque patronis p Tu ista stultitia, nequitia, inertia, non modo totius Siciliae, sed unius tenuissimi Siculi clientelam tueri potes tibi Marcelli statua pro patibulo in clientes Marcellorum fuit Θ tu ex illius liotiores in eos ipsos, qui honorem
illi habuerant, supplicia quaerebas Θ quid postea λ quid
tandem tuis statuis sere arbitrabare An voro id, quod accidit Θ Nam TyDdaritani statuam istius ', quam sibi propter Marcellos, altiore etiam basi poni jusserat, deturbarunt, simul ac successum isti audierunt. XLII. Dedit igitur tibi sortuna Siculorum C. Marincellum judicem, ut, cujus ad statuam Siculi, te pM-tore, alligabantur, ejus religioni te eurndem vinctum adstrictumque dedamus. Ac primo, judices, hoc Signum Mercurii dicebat isto Tyndaritanos C. Marcello
huic Hsernino vendidisse; atque ho C Sua causa etiam Marcellum ipsum sperabat esse dicturum : quod mihi numquam Verisimile visum est, adolescent in illo loco natum, patronum Siciliae, nomen suum isti ad translationem criminis commodaturum. Verumtamen
. Detrahere. Iam sane Marcellos elevare eonsilium habebas, qui postea tu eorum locum te gripponere es aggressus, quum praeclara tua Verrea in locam Mareolloruin instituenda et ce- Iebranda curavi fit . 8. Certissimis. ornatissimis scilicet, et qui clientes numqi iam desererent. i. Tu eae inius honore. Tu volebas ut illa statua, quae In illius honorem fuerat posita, fieret instrumentum sup
pliciἰ in eos, qui hane illi statuam posuerunt.
Io. Statuam istius. Verris scilicet. - Propter. Iuxta Marcellorum ata.
XLII. I. AEsemino. Desie Λ ser nia. I oc additur, ut euin ab altero Marcello secernat, qui Paullo ante Siciliam provinciam obtinuerat.
278쪽
ita res mihi tota praevisa' atque praecauta eSt, rati, Si maxime esSet inventus, qui in se suscipere istius cul-Pam crimenque Ciaperet. tamen is proficere nihil POSSet: eos enim testes deduxi, et eas literas deportavi, ut de istius sacto dubium nemini eSSe posset. Publicae literae sunt, deportatum cSSe Mercurium MesSanam Sumptu publico : dicutit, quanti'; prae
fuisse huic negotio publice legatum Ρoleam : quid Z
is Ubi est λ Praesto est; testis est. Proagori Sopatri jussu: quis est hic Θ Qui ad statuam adstrictus est: quid Θ is tibi est λ Testis est; vidistis hominem, et Verba ejus audistis. Demoliendum curavit Democritus gymnasiarchus quod is eo loto β praeerat : quid λ hoc nos dicimus p imo vero ipse praesens; Romae nu Peripsum esse pollicitum, sese id signum legatis esse redditurum , si ejus rei tostificatio tolleretur, Cautumque esset, eos testimonium non esse dicturos.
Dixit hoc' apud vos Zosippus, et II ismenias, homines Mobilissimi, et principes Tyndaritanae ci Vitatis. XLIII. Quid Θ Agrigento nonne ejusdem P. Sci-
2. Prorrisa. Codd. reg. et edd. Plures ρ Misa, quod Graevius Garatonius que praeivierunt. 3. Dierunt quanti. Ea deni literae d clarant quanto sit pretio deportatu . - Proagori. Dicunt etiam Mercurium Messanam Sopatri ius u fuisse depor
4. mnasiarchus. Gymnasium, In apud Graecos erat, in quo iuventus Iactabatur, discum iaciebat, et aliis huiuscemodi rebus exercebatur. Inom sita etiam postea confabulari Philosophi eoeperunt; quare ea, delectationis et exercitationis gratia primum a Graecis suis e instituta , ait Cicero, orat. II , cap. 5. Qui omnasio PraePositus erat, is gymnasiarchus dicebatur. Vir erat inter praecipuos sua civitatis, nec semel eligebatur; sed qui optime gymnasium administra set, in saepius ei pristetebatur. S. Eo loco. Gymnasio scilicet. Nos erat apud veteres. loca illa ornandi, omni luxus et magnificentiae apparatu. SIgna erant Herculis, Nereurii et Μ
nervae; sed in Prima ea qnae ex Μinerva MercurIOque conflata, Hermathenae dicebantur.
6. Diaeit hoc. Lat Ini sermonis ratio requirebat dixerunt: sed nullis in ΜSSoccurrit, et aimile quoddam, ita ipso
XLIII. r. Quid ρ Agrig. ΝOva hic
incipit narratio, qua nocturna Verrissurin narrantur, apud Agrigentium ,
279쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. IV. a
pionis monumentum, Signum Apollinis pulcherrimum, cujus in semine', literulis minutis argenteis, nomen Myronis ' erat inscriptum, ex aesculapii religiosissimo sano sustulistiῖ quod quidem, judices,
quum iste clam secisset; quum ad suum scelus illud, furtumque nefarium, quosdam homines improbos illicos atque adjutores adhibuisset, vehementer commota civitas est. Uno eodem tempore Agrigenti Di beneficium Africani, religionem domesticam. Ornamentum urbis, iudicium victoriae, testimonium societatis β, requirebant. Itaque ab illis, qui principes in ea Civitate erant, praecipitur, et negotium datur quaestoribus et aedilibus', ut noctu vigilias agerent ad pedes sacras : etenim iste 7 Agrigenti credo propter multitudinem illorum hominum atque Virtutem, et quod cives romani, viri sortos, ac strenui, et honesti permulti in illo oppido, conjunctissimo animo, Cum
Amori nos , Enguinos, Catinenses et Melite ea. u. In femine. Femen quod rarissime Poniturin pars cruris interior, exterior vero semur dicitur. Non miram quod te nomen suum literni Is tantummo do opifex inscripserit. Nomen enim fiuum fitatuis apponere veteribus haud Leebat. sie Phidias parvulam aut imaginem sub Minervae elypeo Collocarat. quod nomen obtrudere non licitum
3. Uronis. Iam de hoe celeberrimo opifice anpra dictum est; narrat Plinius hoc signum Apollinia a trium viro Antonio sublatum, Ephesiis restituisse divum Augustum, in somnis assi
4. Uno eodem tempore. Od. vet. uno enim te ore; quod Graev. et saratori. Probant, ut Ciceroni magis ot linie loco convenieri . s. Meletatis. Cum Popnto romano nam quum sIguum illud virtute romani ducis recuperatum haberent, testim innium hoc erat eos cum republica consentire, quippe qui muneribias a romanis imperatoribus donarentur. 6. Quersioribus et eaedilibus. Nominam nanorum magistratuum in provinciis saepissime usurpabantur, quorum exemplo similes creabantur magi
. Etenim iste. Hotomannua conis jecit. omnem hane verborum seriem non sedem suam obtinere, eaque pu
tat superius deberi locari, post verba illa. qtium iste eum fecisset. Sed quum nulla sit quae pro eo pugnet MSS auctoritan, non loco movenda sunt verba illa ἔ ora icit enim rationem indicat eurnoetu vigiliae constitii ae sint. et optime verba illa rum ceterin mihi congruere et Consentire videntur.
280쪽
ipsis Agrigentinis vivunt ac negotiantur) non audebat palam tollere, aut POScere, quae Placebant. Herculis templum est apud Agrigentinos, non longo a foro, sano Sanctum apud illos et religiosum : ibi est ex pero simulacrum ipsius Herculis, quo non facile quidquam dixerim me Vidisse pulchrius stametsi non tam multum in istis rebus intelligo, quam multa vidi), iisque eo, judices, ut rictum ejus' ac mentum paullo sit attritius, quod in precibus et gratulationibus non solum id venerari, verum etiam osculari solent s. Ad hoc templum, quum esset iste Agrigenti, duce Ti
marchide, repente, nocte intempesta ', Servorum a maiorum sit concursus atque impetus. Clamor a vigilibus, fatii quo custodibus tollitur; qui primo quum
Obsistere ac defendere conarentiar. male natu Cati , clavis ac fustibus repelluntur. Postea convulsis repagulis, es actisque valvis, demoliri signum, ac vectibus labefactare conantur. Interea ex clamore fama tota urbe percrebruit, expugnari deos patrios, non hostium adventu neC opinato, neque ro pentino Praedonum impetu, Sed ex domo, atque cohorte pra toria, manum sugitivorum instructam armatamque venisse.
g. Rietum ejus. Multi antea risitis ejus , quod barbarum ex . u. Osetiliari solent. Antiquis enim
solemne erat de rum simulacra et os mlari, et manibus et Iam saepis in e eon
tin re . tamqriam iis blandirentur, aversorino mollirent animo . Huno morem expressit Homerus, Iliad. I , ot . tibi Thetis Iovem supplex adit.
harbam lust et g m uanu mulcet. Νρο- quo tan Nm mrritum Contrectabant. edet manus ipsas, ut, quum Ralia tantes aliquem dextrae dextram coniungi itius. Testa trir lint C morrm Lucretiu .
I, a ir, de diis , talibus,ttuorum sedes erant in portis orbitim, et quos Ion Mna aliquod iter adornantes eo ritu salutabant; . tum , Portas Propter , ahena signa manus dextras ostendunt
attentiari Saepe salutantum taetra, Prae terque meantum B.
x . Noele intempesta. Ν te scilieet media . sie dicitur. aut quia nihil haehcira agi tempestivum est, aut quia
omnia qui Arunt silent. I. Mulcati. Sic omnino legendum , Latiitnno duce. non mulctati. I. V. L. 2. Commisis rePa lis. A Timar-ehide nimirum.