장음표시 사용
281쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. IV. 27 I
Νemo Agrigenti neque aetate tam assecta, neque viribus tam infirmis fuit . qui non, illa nocte, eo nuntio excitatus surrexerit, telumque, quod cuique sors os rebat, arripuerit. Itaque brevi tempore ad sanum ex Urbe tota concurritur. Hora amplius jam in demoliendo signo permulti homines moliebantur rillud interea nulla lababat ex parte; quum alii vectibus subjectis conarentur commovere, alii deligatum omnibus membris rapere ad se funibus. Repente Agrigentini concurrunt: si magna lapidati O : dant sese in fugam istius praeclari imperatoris nocturni milites :duo tamen sigilla perparvula tollunt, ne omnino in aries ad istum praedonem religionum reverterentur.
Numquam tam male est Siculis, quin aliquid sacete et commode dicant, velut in hac re : aiebant in labores Herculis non minus hunc immanissimum Verrem, quam illum aprum Erymanthium, referri
XLIV. Hanc virtutem Agrigentinorum imitati sunt Assorini postea, viri sortes et fideles, sed nequaquam ex tam ampla, nequo tam ex nobili civitate. Chrysas est amnis, qui per Assorinorum agros fluit; is apud illos habetur deus , ct religione maxima colitur. Fa-r3. Mabores Herculis. saepius iocos Sicilien iam retulit Verres, et non mamquam in uiso . Ille verra est op imus, et animo Placet mirifice. Notum
quid sit aper Eoinanthius, ab Hercule oppressus; Iudit In hoc orator, Verin
enaglie, id est, porcum immanem ab Hercule repulsum, non minimum laborum arguit. XLIV. r. Habetur deus. Postquam a recta veritatis via homines defluxere. droraxm parens utilitas mit, inde in
numera deorum veterum cohors. Per.
tuere , Postea ad graecas latina que eivitates mos ille defluxit. Primum mais re venorati sunt, magna deinde flumina ad rivulos quoqrii' brevi ventum est.
quos numinum m are Conse ravere.
Narrat F. Ursinu habere numisma quoddam vetus, quo Chrysas inseri-hitur, una ex parte, altera verra Assorti. pro Amori. Quod vero absque aspiratione Mi scriptum, conjicit nomen illud sie scribendum Cosas. Fruis
282쪽
1nim rius' est in agro propter ipsam Viam, qua A foro itur Ennam : in eo Chrysae est Simulacrum . pra, clare iactum e marmore. Id iste poscere ASSorinos propter singularem ejus fani religionem non ausus est. Tlepolemo' dat IIierouique negotium : illi noctu, tacta manu armataque, Veni utit; soreS .aedis effringunt : aeditui i custodesque mature Sentiunt; signum, quod erat notum vicinitati, buccina datur; homines ex agris concurrunt; ejicitur, fugaturque Τlepolemus; neque quidquam ex sano Clirysae, praeter unum pem Parvulum Signum ex aere, desideratum eSt. Matris magnae β fanum apud Enguinos est : jamonim mihi non modo breviter de unoquoque dicendumst, sed etiam prictereunda videntur QSse Permulta, ut ad m. hora istius et illustriora in hoc genere surta et scelera veniamus. In hoc satio loricas galeasque aeneas. c aelatas opere Corinthi OI, hydriasque grandes, simili in genere, atque eadem arte persectas, idem ille P. Scipio, vir omnibus rebus praecellentissimus, posuerat, et Suum nomen inscripserat. Quid jam de
isto plura dicam, aut querar λ omnia illa, judices, abstulit; nihil in religiosissimo sano, prie ter' vestigia
2. Fanum ejus. II intra sarii tres arciis ingentes, ac novem Portae ex quadratis lapidibus hodie supersunt ad radicem Λssori montis; ut testatur Fagellius,
de Reb. Sie. Decad. I, lib. X. 3. Tlepolemo. Quia metit ille iam
4. AEditui. Lambinus, ceditimi enellio, XII, ro. AEditui sunt ii quo
rum custodiae, pretiosa quaeque, seu argentea. heu aurea vasa sunt commissa. -- Custodes autem totius templi curam
habebant; lii et illi in templo noctu
5. Matris maynce. Cybeles. En minos. En Ium, tint Enguion, Stelliae suit pervetus oppidum , nune penitus deletum , cuius ineolae Inguini dieti
6. Alii, disendum est. I. V. L. . opere Corinthio. Hoc eat, aer Corinthio. De hvdriis supra diximus ad cap. I 4. imili in genere. Eodem scilicet artificio, ea deruque mairria Per
8. Printer vestigia. Base scilicet. quae nune signia quae gerebant vaeme, in Perpetuum violatam sui e religi in nem textati titur; sic vestigia sceleria sunt, et quodammodo argumenta Ver-
283쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. IV. 273
violatae religionis, nomenque P. Scipiotiis, reliquit:
hostium spolia, monumenta imperatorum', decora atque ornamenta sanorum posthac, his praeclaris nominibus amissis, in instrumento ac supellectili C. Verris numerabuntur Tu videlicol solus vasis Corinthiis delectaris p tu illius arris temperationem , tu operum lineamenta so
lertissime perspicis 3 haec Scipio ille non intelligebat,
homo doctissimus atque humanissimus p tu sine ulla bona arte, siue humanitate, sine ingenio, Sine literis intelligis et judicas 3 Vide, ne ille non solum temperantia, sed etiam intelligentia te, atque istos, qui se elegantes dici volunt, vicerit. Nam quia, quam Pulchra essent, intelligebat, idcirco existimabat, ea non
ad hominum luxuriem, sed ad ornatum sanorum atque oppidorum esse facta, Ut POSteris nostris monumenta religiosa esse videanti P.
XLV. Audite otiam singularem ejus, judiCES, CH Pidiuatem , audaciam, amentiam, in his Proesertim SacriS Polluendis, quae non modo manibus attingi, sed ne cogitatione quidem' violari fas fuit. Sacrarium
ris audaeiae diei Pomoni, quipPe qui bus iciscriptiim nomen Scipionis manserit, quod simul et datum a Scipione, et ablatum a Verre signum prositetur. 9. I eratorum. Qui victis hostibus, illa Si eulis concesserant. - Ν minibus amissis. Nam nomina ducum qui statuas dono dederant baxi inscripta Verres reliquerat. - immento. Plus instrumentum est,quam supelle ἔilla enim hoe continetur. IO. A'timerabuntur. Reg. Franc. et Veneta nominabuntur. II. Te erationem. Mixturam scῖα Ii Pt ex auro argento lue et aere. CL
ad hoe Plin. lib. XXXIV, cap. 3.
II. Cic. pars secunia. II. Humanissimus. Homo omni urbanitatis flore excelleti , et tam acuti
iudicii.x3. Religiosa. Id est, religioni diisque dicata, quae igitur homines, tam
quam Consecrata longo 1acrorum usu debereut venerari.
XLV. r. Audite etiam. Novum hic aggreditur orator Verris facinus , quo deos Duile etiam duplici scelere violavit, Primum quoniam a signi ipsi unaspectu viri arcebantur. deinde quia violentas nianti deorum simul. Ero in-jecer; t. - Sacris , h. e. negotiis longa POpuloriam veneratione conseCrati . a. I e cogitatione quidem. Sacra
284쪽
Cereris est apud Catinenses, eadem religione, qua Romae qua in ceteris locis, qua prope in toto orbe terrarum. In eo sacrario intimo suit signum Cereris perantiquum; quod Viri, Hon modo cujusmodi esset, sed ne esse quidem sciebant: aditus enim 4 in id sa
crarium non est viris; sacra per mulieres ac virgines confici solent. Hoc signum noctu clam istius servi ex
illo religiosissimo atque antiquissimo sano sustulerunt. Postridie Sacerdotes Cereris, atque illius faniantistitae, majores natu, probatae ac nobiles mulieres, rem ad magistratus suos deserunt. Omnibus acerbum, indignum, luctuosum denique videbatur. Tum isto permotus illa atrocitate negotii, ut ab se sceleris istius Auspicio removeretur, dat hospiti suo cuidam negotium, ut aliquem reperiret, quem ea secisse insimul arpi; daretque operam, ut is eo crimine damnaretur, Do ipse esset in crimine. ReS non procrastinatur : nam quum iste Catina prosectuS esset, sorvi cujusdam nomen desertur. Is accusatur; ficti testes in eum dantur; rem Cunctus senatus Catinensium legibus si judicat.
animo violat, qui de iis polluendis
eo dium agit. Itaque Verres deam quibus poterat modis vexavit, et mente animoque foedavit. 3. Qua RO1 ME. Antiquissimus apud Romanos Cereria eultus erat; hune enim ab Arcadibus institutum in um
bem suam Romulus recepit.Τoto orbe praeterea Cerea sanctissime venerabatur, quia amissam natam quaerendo
inultas regiones obierat; ibique religiosa monumenta exstructa erant ubi via sessam stetisse fabula narrabat. Ad historiae veritatem redaeta fuit Cominmentitia illa de Cerere fabula. Biblioth.
Uniτ. VI. . Adistis enim. Ita e lebatur, ritquia mas templum suisset ingressus, capite multabatur, ut ait Fortunat. Non ubivis tamen tam severia legibus a deae conspectu viri arcebantur. Namque Pausan. de templo Cereria et Proserpinae loquitur, in quo viris semel quotannia ingredi licebat. Eadem religione vetabantur aditus in aedem V atae, seu Bonae Deae. Sic quoquo seminis
haud erat lieitum Herculis, aut Sylvani
atteoque instituto. Haec ait orator. quoniam non uaitatum Romae erat. uti senatus omnia conveniret, quo
ties timque de rerum rapitalium iudicio ageretur. - Iudiarit. Id est, more uia rem Cognoscit, et consilio iudicium quaerit.
285쪽
Sacerdotes vocantur; ex his quaeritur secreto in curia, quid esset factum, quemadmodum arbitrarentur signum esse ablatum. Responderit illae, praetoris iii Ooloco servos esSe Vi Sos : res, quae eSSet jam antea non obscura, sacerdotum testimonio perspicua PSSe coepit.
Itur in consilium; servus ille innocens omnibus sententiis absolvitur, quo facilius vos hunC omnibus sententiis condemnare possetis. Quid enim postulas,
Verres Z quid speras 3 quid spectas λ quem tibi aut
deorum, aut hominum auxilio putas suturum 3 Eone tu servos ad spoliandum sanum immittere ausi S es, quo liberos adire, De orandi quidem causa, fas erat hi si e rebus manus asserre non dubitasti, a quibus etiam oculos cohibere te religionum jura cogebant λtametsi ne oculis quidem captus si in hanc fraudo in tam sceleratam ac tam nefariam decidisti : nam id conclu isti, quod numquam videras; id, inquam, adamasti, quod antea non adspexeras; auribus lutantam cupiditatem concepisti, ut eam non metus, Non religio, non deorum vis, Don hominum existimatio contineret. At ex viro bono audieras, credo, et
bono auctore. Qui id potes, qui ne ex viro quidem audire potueris λ Audisti igitur ex muliere, quoniam id viri nequo vidisse, Deque nosse poterant. Q Halem porro illam seminam fuisse putatis, judices λ quam pudicam, quae cum Verre loqueretur λ quam religiosam, quae Sacrarii spoliandi Ostenderet rationem 3 At
6. Ne oetilis quidem captus. Quanta fuerit Verris amentia audaciaque demonstrat Orator. qui se ad scelus tantum non apecie gigni quod admiraretur, sed tantum rumore hominum, et fama aceinxerit. Vividissime Verrem exagitat; nam quid it anius est, quid minus serendum quam praetorem Populi romani in omnia ficelera irruere , quod signum Persectum esse audierit:
nee dubitare sanetissimam deam riori modo animo, sed et manu contaminar . quoniam impudicae millieris verbis ani- mufi cupiditate insanu est ric En usp
286쪽
minime mirum, quae Sacra per summam castimoniam virginum I ac mulierum fiant, eadem per istius stuprum ac flagitium esse Violata.
XLVI. Quid ergo λ hoc solum auditione expetere coepit, quum id ipse non vidisset y imo vero alia complura : ex quibus eligam spoliationem nobilissimi at- quo antiquissimi sani; de qua priore actione testes dicere audistis. Nunc eadem illa, quaeso, audite, et diligenter. sicut adhuc fecistis, attendite. Insula est Melita'. judices, satis lato ab Sicilia mari periculosoque disjuncta; in qua est eodem Domine oppidum', quo iste numquam accessit: quod tamen isti textrinum per triennium ad muliebrem vestem conficiendam fuit. Ab co oppido non longe, in promontorio. sanum est Iunonis antiquum 4; quod tanta religione semper fuit, ut non modo illis si Punicishollis, quae in his sere locis navali copia gesta atque
versata Sunt, sed etiam in hac praedotium multitu-cline semper inViolatum sanctumque lacrit. Quinetiam hoc memoriae proditum est', classe quondam Masinissae regis ad eum locum appulsa, praesectum
virorum , quod absurdum Plane est, quum orator superius dixerit , . a viro rum conspectu deam semper arceri XLVI. r. Quid ergo i Vivida trans ilio, qua iudices audientes suscitat.
Hoc 3oram. H. e. signum Veneris.
2. Insula est Melita. Diodorus eam a Xyracusis abesse ait stadia octoginta. Eiris ineolae felices habebantur, quoniam varias artes exercebant, Praeserin
tim telas lineas faciebant, tum tenuita . te, tum mollitie insignes 3 itaque erresi hi semineas vestes texendas Curabat. In qtia est eodem n. ore. Quod unicum quidem tunc erat , nunc vero Plaeter vicos inultos insula qua intuor rarbes habet egregie munitas. 4. Faniam est Iunonis antiquum. Duo suere in insula sana, Iunoni alterum in Promontorio, alterum Hereulis meridiem ver u
S. Illis Punicis. Quidam vertitam illis redundare arbitrati, illud anstillerunt tamquam inane prorsus et inutile. Quod absonum est, etenim rem po loro auget, tam tuam orator diceret belli, illis tam longis tamque gravibus. 6. Memoriorρroditum est. Hoc etiam nariat Valer. Maxim. lib. I, CAE P. I , et sactum illud Masinissae admirans, ait minanti illud magis quam punico sanguini convenire. Rex enim Μasinissa punica origine cretua erat.
287쪽
regium cientes eburneos, incredibili magnitudine, e fano sustulisse, et eos in Africam portasse, Masini Meque doliasse. Regem quidem primo delectatum esse munere : Post, ubi audi Sset, unde essent, Statim certos homines et in quinqueremi misisse, qui eos dentos reportarent. Itaque in his inscriptum literis Punicis suit: α Regem Masinissam imprudentem accepi SSe; rea cognita, reponendos restituendosqUe curasse M. Erat praeterea magna viS eboris, multa ornamenta; in quibus eburneae Victoriae', antiquo OP ere, aC Summa arte persectae. Haec iste Omnia, ne miniis morer, Uno impetu atque uno nuntio, per SerVOS Veneri OS, qui Sejus rei causa miserat, tollenda atque asportanda curavit.
XLVII. Pro dii immortales l quem ego hominem accuso λ quem legibus ac judiciali jure persequor Z de
quo Vos sententiam per tabellam seretis p Dicunt legati Melitenses publice spoliatum templum Sse Iunonis; nihil istum in religiosissimo sano reliquisse :quem in locum classes hosti iam Saepct acceSserint; tibi piratae fere quotannis hiemare soleant; quod neque praedo violarit antea, neque umquam hostis attigerit,
. certos homines. Hotomaon. in telligit homines rei unius caiisa Paratoa; imo vero apud Ciceronem vir certus est. ei via fide dignus, cui rein quampiam tuto committas. - I ruis dentem. Hoc est, ignorantam sacro
illos sui ..8. Eburneoae Victoriae.Vid. de ebridineis veterum statuis, quae disseruit Iimne ad ealcem primi voluminis Historiae artis a Winhelmatin exaratae. XLVII. 1. Pro dia immortales' Tinitim caput illud vivida est transitio ad gravius multoque magis horrendum saeinus. Paullulum sistit orator, et ses-
soa tot aceterum narratione animos totis eloquentiae viribus suscitat ac remeit.Verrem appellat, eum iPs res est, Iiune urget oblita scelerum mentione, ne animis fastidium moveat. Vires suas recolligere videtur, rit eum tutius tot male factorum pondere opprimat.
2. Per tabellam feretis. olim indices sententias voce proferebant: at L. Cassiua tribunus plebis anno si si tulit de suffragiis legem, aeti tabellariam , qua sancitum est ut deinceps sententiae per tabellas darentur. 3. Ptibliae. Publica auctoritate suinesvitalia donati.
288쪽
id ab isto sic spoliatum esse, ut nihil omnino sit relictum. Hic nutic aut iste reus, aut ego RC USator, aut hoc judicium appellabitur criminibus enim coarguitur, aut suspicionibus in judicium vocatur λ Dii ablati, sana vexata, nudatae urbes reperiuntur; earum autem rerum nullam sibi isto neque inficiandi rationem, neque defendendi facultatem reliquit; omnibus
in rebus coarguitur a me, convincitur a testibus, ii getur consessione sua, manifestis in maleficiis tenetur: et manet etiam ac tacitus facta mecum Sua recognoScit.
Nimium milii diu videor in uno genere versari Criminum. Sentio , judices , Occurreiadum esse satietati
aurium animorumque vostrorum. Quamobrem mulial rietermittam : ad ea autem, quae dicturia S Sum, re
scite Vos, quaeso, judices, per deos immortalest per eos ipsos, de quorum religione jamdiu dicimus; dum
id rius lacinus commemoro et Prosero, quo pro Vinei tota Commota est. De quo si paullo altius ordiri, ac repetere memoriam' religionis videbor, ignoscite. Rei magnitudo me breviter perstringere atrocitatem criminis non Sinit. XLVIII. Vetus est haec opinio , judices, quae Con
St, neque accusator, neque judicium lIu iudicium enim qui accusat, suspi ciones assert quas delere reo liceat; nun r , Dinu .ila de Verrep Noti suspieiones objiciuutur, sed manifesta scelera, omnium Siciliae civitatuin textimOuio obruitur: adeo manifestis suriis tenetur, ut neque ea inficiari, neque etiam defendere possit. Itaque non
jam reus, Red Condemnatus, nec ego accusator, sed Fuiua vindex lum con--itu tussi.
in subseIliis, nee in exsilium abit. Recognoscit mecum. Tacitus, dum loquor, surta sua recenset, nec sine Rusemi laetitia secum quas vinavit gentes recolligit. Hoc sensu Virgilius, Mn. III, Iaa , in Dona recognoselim.
dationem eorum temporum, qui a cultus ille institutus est. XLVIII. r. Vettis est hine vinio. Faetum grave orator quum sit dicturus, audientium animos primarat et paucis quae praemittit, studio cognoscendi criminis accendit. Incipit me
289쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. IV. 279
stat ex antiquissimis Graecorum literis atque mori u mentis , insulam Siciliam ' totam esse Cereri et Liberto Consecratam. Hoc quum ceterae gentes sic arbitrantur, tum ipsis Siculis tam persuasum est, ut animis eorum insitum atque innatum esse videatur. Nam et natas esse has in his locis deas, et fruges in ea terra primum repertas arbitrantur. et raptam esse δ Liberam, quam eamdem Proserpinam vocavi, ex Ennensium
nemore; qui locus, quod in media est insula situs, umbilicus Siciliae nominatur : quam quum inVestigare et conquirere Ceres vellet, dicitur inflammasse taedasiis ignibus, qui ex aetnae vertice erumpunt; quas sibi quum ipsa praeserret, orbem Omnium peragrRSSE
Enna autem, ubi ea, quae dico, gesta esso memorantur, est loco praecelso atque edito; quo in summo est aequata agri planities β, et uquae perennes. Τota
morando quanta veneratione ex omni
tempore, Cererem et Proxerpitiam sint Prosequuti Stellie es. Ex hac enim insula ambae originem ducunt, et Proserpina in Ennensibus lucis erat. quum eam Plato rapuit. Nihil suavius est , nihil mollius quam descriptio illa Ennae et vieini ruris. L eus ille raptum virginia declarare videtur. Descriptionis hio posita mihi videtur, ut rem variet, sessosque tot saei norum intuitu nimos molliori aspectu reficiat. . Instilam Sisinam. Narratur olim Vulcanum eum Cerere de Siciliae dominatu eontendisse, et arbitram litis hujus fuisse Ennam oreadem nΤm- Pham, quae Vulcanum damnavit. Cui sabistae loeum dedit ipsa loci natura ;nam seraeissima est Sicilia, et subterraneis scatet ignibus. Ceres in SieIlia regnavit circa primas nascentis mundi aetates, et quum incolas artem serendido isset, defunctam eam tamquam deam religiosissime coluerunt. 3. Rutam esse. Quod factum Cicero ipse explicat, de Nat. Deor. II.
4. Vertice. Crater alio nomine dieitur soramen illud, Per quod ignissum que erumpunt. Patet ambitu sta.diorum viginti; sunt passus his mille et quingenti. - Quas sibi. Inde sae Ceres exhibetur sacem dextra gereus. 5. Planities. Pratum Diodorus vo cat. Ciceronem vero et Diodorum re
prehendit Cluverius, quod pratum d lud , sive aequatam agri platatiem . in ipso Ennae urbis eoisse praecelso atque edito in primis. imperite collocarint. Spelunca etiam illa de qua mentio fit.
tota eat nune oppleta, et os eius etiam nune est ad aquilonem con emum.
290쪽
vero ab omni aditu circumcisa, atque dirempta est tquam circa lacus lucique Sunt plurimi, et laetissiminores omiai tempore anni; locus ut ipse raptum illum virginis, quem jam a Pueris accepimus, declarare
versa ad aquilonem , infinita altitudine , qua Ditem
patrem serunt repente CUm CV mi exstitisse, abreptamque ex eo loco Virginem Secum asPortasse, et
subito non longe a Syracta sis penetrasSe Sub torras, lacumque iii eo loco repente exstitisse; rabi usque ad hoc tempus Syracusani sestos dies anniversarios
agunt, celeberrimo Virorum mulieri unque conventu.
XLIX. Propter hujus opinionis Vetustatem, quod eorum in his locis vestigia ac prope incunabula reperi irritur deorum mira quaedam tota Sicilia privatim ac publice religio est Cereris Ennensis. Et nimmulta saepe prodigia Vim rius numenque doctarant; multis siope in dissicillimis rebus priPsons auxilium jus oblatum ost: ut haec insula ab ea non solum diligi, sed etiam incoli custodirique videatur.
Nec solum Siculi, Verum etiam ceterar gentes nati ν-nesque Ennensem Cererem maxime colunt. Etenim, si Atheniensium sacra ' Summa Cupiditate expetuntur, ad quos Ceres in illo errore δ venisse dicitur,
XLIX. r. Deorum. Grerem et Pro serpinam intelligit, more Graecorum . qui diu et deabus idem nomen saepellabant. a. Atheniensitim sciera. Eleusinae ellicet Cereris in ysteria. Gleberrimatis a Graecia erant. et 'it in ne annis celebrabantur. Ceres ipsa ritum et Cae-rtitionias itisti luerat, quum natam Per omnem terrarum orbem requirens , Eleusim veni et, Proximam Atheni urbein. Laeta incolarum amico hospi- io, terram excolere docuit, et simul sacra sua ita retexit. Grae Ct oinnes, et Praesertim Avienteuses, Mor riliti illo rum Participes esse conabantur. A te nerrima aetate adniittebantur; et crimini sibi vertissent, si natorum aliquis sacrorum illorum expora obiis et. Lege antiqua, barbari omnes ab iis arce
bantur.3. Illo errore. Quum Milicet totum