장음표시 사용
621쪽
tem ut esset faciendum , non ademptione civitatis, sed tecti et aquae, et ignis interdictione faciebant s. Haec ille. Deducebantur igitur coloniae eorum hominum, qui aut sua voluntate nomen dederant, Civitatemque mutabant : aut quibus
tecto, aqua, et igni interdictum erat : nam ut scribit Polybius . qui erant rerum capitalium damnati, in colonias latinas, ut Praeneste, Tibur, Neapolim in exsilium proficiscebantur .. Sunt autem colonice latiniae coloniae in Latium deductae, quibus tum quidem jus civitatis romanae concessum non erat. Nam antiquitus Latini neque suffragia serebant, neque magistriatus petere poterant: unde etiam liberti alii dicuntur ciues rom. alii Latini Itiniani: veluti qui inter amicos manumissi erant, aut ab iis manumissi, qui tantum
in honis, non etiam ex jure Quiritium servum illum habebant. Latini autem quibus modis jus Quiritium consequerentur, tradit Ulpianus in Titulis, capite tertio. Hori. Coloniae Latinae habebant tantum jus Latii. Vide de iis Sigon. de antiquo jure Italiae, II, cap. 3. Quum scribit Ho
tomannus deductos esse in Colonias, qui damnati erant, salsum est : non eo deducebantur, sed sponte illuc proficiscebantur, ut poenam effugerent Romae. GRAEV. Aut sua et oluntate. Ante haec verba nota puncti desideratur. Sua autem voluntate proficiScebantur, qui auctores erant,
quumque nometa Prositebantur. HOTT. - Sua voluntawe auctores erant et suum nomen dederant. GR EV.
Aut legis mita. Quum eis tecto, aqua, et igni esset interdictum. HOTT. Quam multam sist erre voluissent, tamen manere in es late potuissent. Alii nonnulliu noluissent, tum manere . : quod
salsum est, ut ex simili loco intelligitur hac ipsa pagina ris Qui in civitate legis vim subire vellent, non prius civitalem , quam vitam amitterent.. Nam tecto illis, et aqua, et igni interdicebatur: ac Certa poena sanciebatur, si quis eos tecto recepisset, aquave et igni iuvisset: quod si de civitate exire nollent, quamdiu aere et Vesci, et tegi possent, tamdiu Diuiti do by Gorale
622쪽
eis in civitate manere licebat. IDEM. - sterre pati, ut mu-ntis su eri in Catil. et pro Flacco. ΡAsgER.
AD ORATIONEM PRO CECINA, CAP. 34.
Quem pater patratus dedsidit. Pater patratus, fetialium Princeps, qui, si quid cum hostibus patrandum, id est,
aut helli, aut pacis causa transigendum esset, populi romani nomine patrabat. Dedebatur autem hostibus, qui cum eis Pacem lacerat, quam populus romantis ratam habere nollet. tam deditionem pater patratus, ex fetialium collegio Creatus, patrabat. De deditione exemplum est notum omnibus
de T. Veturio, et Sp. Postumio, qui dediti a Samnitibus repudiati sunt: apud Livium lib. IX. De Mancino etiam nota est historia ex Plutarcho in Giucoli ortini vita, Livio lib. LVet LVI; Valerio lib. I, cap. 6, et Cicerone, lib. de ossic. III, in Topicis, et lib. de Oratore I, his verbis : α Si C. Mancinum nobilissimum atque optimum virum, a C CONSUlar m, quum propter invidiam Numantini foederis pater patratus ex S. C. Numant is dedidisset, eumque illi non recepissent, posteaque Mancinus domum revenisset, neque in senatum introire dubitasset, P. Rutilius M. F. tribunus pl. de Senatu jussit educi, quod eum civem negaret esse : quia memoria Sic esset proditum, quem pater suus, aut populus Vendidis, Set, aut pater patratus dedidisset, ei nullum esse postliminium M. Et apud Pomponium ICtum l. vlt. D. de legat.
Eum, inquit, qui legatum pulsasset, Q. Mucius dedi
hostibus, quorum erant legati, utilius esse solitus est respondere : quem hostes si non recepissent, quaesitum PSt, an civis roni. remaneret : quibusdam existimantibus ren a-
623쪽
nere, aliis Contra : quia quem semel populus jussisset dedi,
ex civitate expulisse videretur; sicut saceret, quum aqua et igni interdiceret; in qua sententia videtur P. Mucius suisse . . Id autem maxime quaesitum est in Hostilio Mancino, quem Numantini sibi deditum non acceperunt; de quo tamen lex
postea lata est, Ut esset Civis rom. et Praeturam quoque gessisse dicitur. HOTT. Aut suus pater Nendidit. Haec erat non vera, sed simulata , et ficta venditio; nam venditionem in emancipationibus, aut adoptionibus fieri solitam significat; de qua Caius sic scribit Inst. libro I: . Emancipatio autem, hoc est, manuStraditio, quaedam similitudo venditionis est : quia et in emancipationibus praeter Certum patrem alius pater adhibetur, qui fiduciarius nominatur. Ergo iste naturalis pater filium suum fiduciario patri mancipat, hoc est, manu tr dit : a quo fiduciario patre naturalis pater unum aut duos nummos quasi in similitudinem pretii accipit, et iterum eum acceptis nummis fiduciario patri tradit; hoc secundo et temtio fit; et sic de patris potestate exit. . . Tamen quum tertio mancipatus fuerit filius a patre naturali fiduciario patri, hoc agere debet naturalis pater, ut ei a fiduciario patre reman- Cipetur, et a naturali patre manumittatur : ut si filius illo mortuus fuerit, ei in hereditate naturalis pater, non fiduciarius succedat .. Haro Caius. Ulpianus autem in Τitulis, Cap. Io : α Liberi, inquit, parentum potestate liberantur emancipatione : Id est si posteaquam mancipati fuerint, manumissi sint. Sed filius quidem ter mancipatus, ter manumissiis, sui juris sit; id enim lox XII tabularum jubet liis verbis : Si pater filium ter venianduit, filius a patre liber
esto. Ceteri autem liberi, praeter filium, tam masculi, quam seminae , una man Cipatione, manumissioneque sui ii iris sunt. . Haec quum ita sint, videndum an non commodius locus hic sic Iegeretur : α Si pater ter vendidit eum, etc., Nam ho rmendo nihil esse in libris antiquis frequentius, nemo in iis
624쪽
EXCURSUS XXIXAD ORATIONEM PRO CAECINA, CAP. 34.
Quibus lege aut νυmania citatas, aut libertas erePta sit. Cur ergo privilegia de Cicerone et Clodio lata sunt, ut exsularent 8 Responsio ex more et instituto intelligitur. Nam primum reo dies a tribuno pl. ad populum dicebatur : deinde
citabatur, et ter ante intermissa die accusabatur, quam multa irrogaretur; itaque trinundino accusatus a populo aut morte, aut alia poena damnabatur: cum eo tamen ut ne poena Capitis cum pecunia conjungeretur: id est, ne simul pecunia et capitis multa ei a tribuno diceretur. Magistratus autem
sic populum rogabat: a Velitis, jubeatis, Quirites, ut Clodio, puta, aut M. Tullio, aqua et igni interdicatur .. Si Populus juberet, poena etiam sanciebatur, si quis M. Tullium
tecto recepisset, et aqua aut igni Ceterisve rebus, quibus vita continetur, juvaret. Non ergo ferebatur ut exirent: sed tantum, ne quis reciperet; quod si minus vertici esset civitatem adimere , re quidem vera nihil aliud erat. Hoc autem primum in eam rem valebat, ut ipsis manere in civitate liceret, siquidem acro solo vivere ac tegi vellent : d inde ut
ne prius civitatem rom. amisisse viderentur, quam essent in eam recepti, quo Montendi, hoc est, minandi soli causa venerant. Haec Cicero disper se in Orat. pro Domo sua. ΗOTT.
- Quibus lige aut ratione cipitas, aut libertas erepta sit. Si in veteribus libris. Pro ratione repositum est a Victorio et Manutio romana; sed magis placet Ant. Augustini conje-Ctura, qui pro ratione emendat rogatione, quamvis idem fere sit. F. UnsIN. - Quibus lege aut romana cisitas , aut libertas erepta sis. Ursinus testatur in veteribus libris esse . lege aut ratione civitas ; quod minus probabita est, quum scriptura - Diqiligod by Coos e
625쪽
altera nihil habeat incommodi. Alia porro, quae corristiam binus in hac pagina, mihi videntur integra omnia.
P. FABEn. - Sane Vett. Venetae per Compendium mne, et me. Cameriarius romana ex Naug. probavit, licet Herva g. ratione. GARAT.
filium enim non supplicium est. Hoc est, quod dicit in eadem orationc : . Exsilium per se ipsum calamitatis nomen esse, non turpitudinis. Quando igitur est turpe' re vera, quando est poena peccati: opinione autem hominum, etiamsi est poena damnati ,. Ex quibus verbis intelligimus duo fuisse exsilii genera : primum si quis sibi conscius ante damnationem sua sponte in exsilium proscisceretur, ut C. Verres, et L. Tubulus, de quo mentio sit in libro de Finibus II, aut post damnationem, quum lex serretur, ut aqua , et igni damnato interdiceretur, ut Cn. Dolabellae Vere. ΙΙΙ. Prius Oxsilii genus etiam Athenis usurpari solitum apparet
ex his Demosthenis verbis in orat. κατα ἀριστοκρ. Tis' lurcvτ
ρ oc κωλυσαι. n BCus autem calumniae jusjurandum dat eodem
modo : et licet, ut oratione priore loco dicta, cedat e medio, Salutique suae consulat: quod neque accusator, neque judices, neque aliorum hominum quisquam prohibere potest M. Et de Romanorum lego ac consuetudine verba Polybii sui jicienda sunt; quae hunc locum aperte, ac dilucide declarant:
igitur exercet populus, quum pecuniae persaepe multa graVior malefico est irroganda, praesertim vero ubi ros corum agitur, qui magistrariis eorum gesserunt: publipa vero capitis solus, Di0ili dis by Corale
626쪽
quo in genere mos apud eos viget laude et commemoratione cum primis dignus; qui mos capitis accusatis potestatem facit, dum ipsorum celebratur judicium, abeundi palam, et in spontaneum secedendi exsilium : licet e tribubus, quae ad peragendum judicium convenerunt, una etiamnum EX Stet, quae suffragia vcdum tulerit. Exsulibus autem impune degere licet Neapoli, Praeneste, Tibure, item aliis in urbibus , quibus hoc jure foedus intercedit cum Romanisu. Huc etiam illud Lactantii pertinet, ex lib. de Orig. erroris II, cap. Io : α Exsulibus quoque ignis et aqua interdici solebat; adhuc enim videbatur nesas, quamvis malos, tamen homines supplicio capitis afficere .. Hom.-Tusc. V:. Exsilium, si rerum naturam, non ignominiam Dominis quaerimus, quantum a perpetua peregrinatione dissert, in qua aetatem suam nobilissimi philosophi consumpseruntis. Et in Parad. . Terribile exsilium iis, quibus quasi circumscriptus habitandi
locus, non iis, qui omnem orbem terrarum unam urbem aeesse dicunt. PAME .
AD ORATIONEM PRO CAECINA, CAP. Z5.
Derelinquo jam communem causam. Locus aperte mutilatus : hoc amplius veteres libri, pro u communem. Om
Derelinquo jam communem causam. In libris vulgatis legitur, v communem causam. , in antiquis, α Omnem Causam s. Existimat Hottomannus, ante haec Verba, post verbum concessit, aliquid deesse; quod item mihi videtur. Quid desit autem, incertum. Hottomanno videtur deesses tale quiddam, α nunc in civitatis controversiam vocatur. ; ullis Diuitigod by Corale
627쪽
tale quiddam, . ideo in civitatis discrimen veniis; in quibus
ego me esse profiteor. Alius Praeterea mihi subest scrupulus, quod haec, quae mox sequuntur, v is homo ita se probatum, EtC. . usque ad , Quapropter, etαω identur esse Ponenda ante, a derelinquo jam, et . . LAMBIN. Qui quoniam, recuperatores, suum jus on deseruit, nequa qui illitis audaciae petulantiaeque concessit. Derelinquo
jam mmmunem causam. Locus aperte Corruptus. HOtto-
mannus conjecit aliquid desiderari. Lambinus itiane spatium etiam reliquit. En quo progressa coniectura. Ego plus unalitera esse dico , quam hic a Cicerone umquam pronuntiatum scriptumve sit. Quam frequenter titulus ille, qui vocali superpositus valet Ν. occurrat in libris, et impressis; et is quam sit similis illi velut apici literae a, quid attinet dicere pAt hoc animadverso quis non malit hic a de reliquo O, quamae de relinquo Μ, sorti ere Θ nemo prosecto qui videat, quid hic sententia postulat, quidve in eamdem sententiam tam multis antea dictum sit. Quod si etiam exemplum hujus formulae desideres , haec una de plurimis fuerit, opinor, satis ex lit,. I de oratore : . Quoniam id , quod difficillimum videbatur, ut omnino de his rebus, Crasse, loquerere, asS quuti sumus, dc reliquo nostra culpa fuerit, etc. . Ergo ad AEneid. lib. II, Servius, α quod superestu, bene interpret tur, a de reliquo. , potuit . qMod reliquum est . , ut Graeci
dicunt τὸ λοlara, , potuit u de cetero M. Sed multus hic sum. P. FABER.
Nihil variant edd. quas vidi, omnes. optime quidem Faber, sed non video, quid inepti sit in vertici, u derelinquo.. Reliqua ex superioribus firmissima. GARAT. Disilirso by Coralla
628쪽
EXCURSUS XXXIM ORATIONEM PRO CAECINA, CAP. 36.
Multo etiam minus quoeri, A. Caecino fundus sit , etc. Sic olim hunc locum restitueram, Georgii Buchanani, Scoti,
viri quum omni doctrina praestantis, tum Poetae optimi, auctoritatem sequutus: u Multo etiam minus quaeri, A. Caecina fundus sit, etc. . cujus verba edenda curavi: sic igitur ille :Ιn oratione pro Caecina extrema ita vulgo legitur : a Multo etiam minus quaeri, A. Caecinae fundus sit, necne: me tamen id ipsum docuisse, fundum esse Caecinae.. At enim docere fundum esse Caecinae, non magnopere ad praesentem quaestionem pertinet et nec id Cicero uspiam docuit : nisi forte id docere quis vocet, quod in orationis narratione paucis rem verbis attigit: ut in pauca conseram, α testamento iacto mulier moritur: facit heredem ex deunce et semuncia Caecinam .: paullo vero inserius adeo se id non docuisse ostendit, ut de hoc agro tamquam controverso, et ambigui juris loquatur, his verbis : α Atque iste omnes introitus, qua
adiri poterat, in eum fundiam, de quo Controversia fuerat, in 'esimi in illum proximum, de quo nihil ambigebatur, urinatos opponit M. Vides, ut de illo sutido Controversia sit, de altero nihil ambigatur Θ ubi ergo dueet
Cicero fundum fuisse Caecinae8 Nam inter argumenta Causae nulla de hac re mentio est, ubi maxime id Oportuit doceri. Tum enim res Controversa docetur, quum Vel argumentis,
vel testibus, vel multis, magi isque indiciis probatur. Quod si nusquam Cicero sacit, cujus improbitatis est in causa Praesertim tam multiplici ac perplexa, id in epilogo pro
Confirmato numerare, cuius nusquam in tota causa iacta sit
629쪽
postremum, in tota paene causa firmissimum, quum cetera commemoraris, id in enumeratione praeterire P Horum quum neutraim in Ciceronem convenire possit, hunc locum nimia castigantium audacia dicam, an inscientia, corruptum esse non dubito. Ego vero quum ad eum corrigendum nihil habeam, quod asseram, praeter conjeCturam, eam in medium Proponam, ac suum existimaturis judicium relinquam. Sic igitur legendum censeo r. Multo etiam minus quaeri, A. Ca cina landus sit, necne: me tamen id ipsum docuisse, fundum esse Caecinam .. Id ut ita esse existimem, quum illa, quae
fiupra adversus veterem leCtionem disputata sunt, tum etiam
rapitum ordo, quibus haec causa continetur, facit. Primum enim Cicero vim factam esse probat: deinde verbum illud,
unde, cuius interpretatione causa adversariorum maxime nitebatur, secum sacere contendit : tertio loco, Caecinam Possedisse ostendit : quarto loco civem esse Caecinam, a posse jure civium romai orum hereditates Capere, neque
legem Corneliam, quo minus id faceret, impedimento esse probat. Quatuor haec, quibus tota causa continetur, Capita, in peroratione, eodem, quo dixerat, ordine enumerat. Quod si ita legamus, ut habent vulgati codices, quartum quod rat in refutando caput, in epilogo videbitur plane praeteriisse : sin, ut ego legendum puto, cum Cetera oratione
constabit epilogus. Nam quum funis lis tur populi sui alibi Cicero scribit) ii, in quibus ju rore um , velut infundo, resedisset, non potest dubitari, qhin coloni rundi essent, siquidem cives essesnt Rom. hoc est ut Ciceronis verbis utan quin lege agerent, et suum jus Persequerentur, et omnes jure civili sine cuiusquam aut magistratus, aut
judicis, aut periti hominis, aut imperiti dubitation , uterentur. Igitur A. Caecina quum colonus esset ejus coloniae, cuius coloni cives esscnt: non dubium est, quin sit fundus, et juro civili romano utatur, suumque jus Persequi, et hereditates civium mitianorum rapere possit: nec hoc jus ei quisquam per vim auferre potuerit. Legitimus ergo Caesen-DisitiZ le
630쪽
itiae heres, ut, qui optimo jure, suit A. Caecina. Haec omnia Cicero ut in epilogo breviter complecteretur, landum esse Caecinam dixit. Quod si quis pertinacius contra dicat, a veteris lectionis fidem tueri velit, quod satis credat esse pro
batum, fundum esse Caecinae, quum sit demonstratum, eum Caesenniae esse heredem : ex iis, quae supra disputavimus, satis perspicuum esse puto. alterum non Statim sequi, si Caecina heres sit Caesennite, ideo fundum esse Caecinae, non magis, quam Fulcinis, qui ex duabus sextulis, aut butii, qui ex una sextula, ejusdem scriptus fuerat heres: alterum Vero necessario sequi, heredem esse Caesennise non potuisse, qui fundus non esset. Postremo, Si, ut ego Censeo, haec clausula orationis ultima legetur : et sensus Ciceronis erit apertissimus, et idem ordo in epilogo servabitur, qui fuit in argumentatione et confirmatione : quod enim in argumentatione quarto loco positum erat, id in epilogo quartum locum obtinebit. Sin vetus lectio retinebitur : nevistrum, meo judicio, constabit. Hactenus Buchananus. Ego vel ita , ut Buchananus censet, legendum arbitror, vel hoc modo, quamvis a recepta Scriptura remotius, α multo minus gilaeri, A. Caecina, civis sit, necne, etc. η et paucis P t,
a civem esse Caecinam s. LAMB.
Cincince funduta sit, necne. Lambinus scri hit Buchananum virum omnium judicio plane singularem legendum putare, Cincina r ut funcius dicatur pro colonus p ea rations qua m-
dicebaturfundus. Buchanani iudicio nemo plus tribuit, quam ego, sed quominus ei assentiri possim , haec obstant, primum quod a fundum hominem dici, pro me, nusquam logi. Docui quidem observ. II, c. 5, fundum eum dici, qui alicui rei auctor est; multaque in eam sententiam disputavi: sed fundum pro cive, pro eo qui juris civilis Particeps est,
nusquam legi. Prieterea praecipua totius istius causae vis in eo vertitur, utrum Abutius, an Caecina sundi istius controversi sit dominus. Nam si Abutius dominus non fuit, certe
injuste dominum aditu sui liindi prohibuit. Quod vero Bu-Disiligoo by Corale