장음표시 사용
241쪽
inulacrum quodda atq; imagine, existimari necesse est. Sed quinque
sunt in luce praecipita comine iidatione,& admiratione digna. Ait e omnia, eli incomparabilis eius munditia, bc puritas. Nihil enim luce ii indius,& purius in rebus corporeis esse,ac ne fingi quidem po e l. Nain im pes omnia permeet,etiam sordidis lima, o inniaque purificet,atque ei in ut, nulla tamen sordium contagione inquinatur, nulloque sti ae puritatis damno asscitur. Deinde,perquam mira est ipsius potentia,S efficacitas. Etenim lux est generale quoddam,ac principale instrunaei tum cauisarum caelestium, quo,vis omnis siderum, omnisque caelorum defluxus de effectus,ad nos perfertur,& quo uno fit in hoc nostrati mildo quicquid caeli potentia in eo fit. Postea, lucis summa est iucunditias. Quapropter Salomon in libro Ecclesiastae capite I i. ait, Olce Dinrn, cr dele labae oculis videre solem. & senex Tobias di xit angelo Raphaeli: egaudium mihi erit, ut in tenebris sedeo, ita Lmtu caeli no via o. Scriptura quoque solet maximam aliquam laetitiain, iucunditatem bonor uinabundantiam,& selicitatem,vocabulis ad lucem pertinentibus expriri e re contra vero,summum moerorem'tristitiam, calamitalcsque &miserias, vocabulo caliginis,noctis,& tenebrarum explicare. Nec tantum lux ipsa per se iucunda est,sed etiaria facit, ut alia omnia cum iucunditate, & voluptate cernantur. Nihil praeterea eorum,quae sub sensus nostros cadunt, luce pulchrius, venustius, & amabilius est: quin, ut ait Damascenus,lux est pulchritudo & o n. amentum omnis creaturae v sibilis:aufer enim lucein,& omnia in tenebris ignota iacebunt,nec propriu decore,& venustatem ostendere poterunt, Iam vero, tuis pro
dignitate eloqui possi,quanta sit lucis foecunditasῖquanta in sui diis sione ac multiplicatione velocitas3etenim lux, quousque vis eius pertingere potest omne id spatium,non una tantum ex parte, sed usquequaque, & quoquo versus puncto temporis sparsa, claritate sua, penitus obtineto implet. His accedit,nihil esse in rebus corporeis ad percipieridam notitiam rerum caelestium, & ad exprimendam similitudinem quandam rerum diuinarum,aeque quam lux est,idoneum & accommodatum. Quo fit,ut sacra scriptura in tracta lis rebus spirit libus & diuinis,simili:udinem lucis,& vocabula omnia quae ad lucem pertinent, frequentissime usu ret. Hinc sunt illae passim obuiae in sacris litteris sententiae. aE solum
suae mundi. b Erat lux vera, γνω si uminat o mem hominem et e clientem in hunc mi ME. I wx in tenebris lucet, tenebrae ea noπ represederant. cDeus lure 68,S
242쪽
f. Ephess. 1ic Licet ni opera vestras I uti aliquanda iovebrae,nunc autem lux in Do o. i. Pet. a. ne, ut ii L cra ambulate. Benedictio Dctis, ui et orauis nos in admirabili la-h. Iaea. furim. h omne donum per sectum d sordens a patre luminum. i Signiatum
h DL,ip. t In tam: ne t ovidebimus bin m. Sed nullus esset finis enumerandi omnes huiusmodi sententias: ita multa sunt in sacris litteris huius generis exempla.Cum igitur nihil sit luce purius,efficacius, iucundius,pulchrius,sincundius,velocius, & ad intelligendas, atque exprimendas res' diuinas accommodatius, merito tres illi iuuenes, inter cetera, quae in hoc hymno prouocarunt ad laudandum Deum , lucem commemor runt, ud in qua multa sint, quae ad commendationem pertineant opificis,qui ipsam condidit. Versim,ut hanc de luce orationem tandem concludam, ponam hoc loco lucullantissimum lucis, praesertim vero eius, quae sotta est, enc inium,a B. Dionysio in libro de diuitiis nominibus,disertis limis verbis compositum: sic enim in . cap. primae partis eius libri scrimum rei Praeconium opuit. F sunὶ liquida diuinae bonitatis Grago , ma Au ure semperque lis cenσι lucti ex D. pro exigua bonis militudine. Omnia enim, qua ipsum hauriret ossunt, illuminat: o sio habeteit e lucem eminenter expisca .m, ex cirra ins illam seper omnem hunc via A, evagita sibilem mundum, upra atque infra vibrans rinio uos. usi s si Did est, quod non hauriat,id non aut imbecissitati, aut Mehitati luminii uti burionis impurant m Used iis,quae percissendae luci minus idone sunt, eque se ad comsirtium lucis extentant. Nihil et sebile est, pod sit non penetres excelli si lucis gnitudine , si ad Usam quoq'egenerarione ense iii :m corpor m o
fera, uisue ad vitam mouet,nurris ivge perfici purgat, 2 renon. t. sensu- cra quoque. π numeruchi horarum. icrum tori que l. b. vlis tempor , lux. IDUM.t. ses enim ea lux, etsi tunc erat informi Pod uiuium I O ait quae pri mdistinxit i de uit d/erum nos,orum Visitarem. Et sicut ominis,honi as ad se conuertit, quae distersisunt eo regat,vel ui unitatis aucto Er unis detras,
omni iue issem vel iprincipium' vem desideram, ET D φω Omnia cosat, ac veluti is omnis temere pr/sidioque seruantur,cr. Ad V mertuntur . . o ia , lirit ili ι qui m a rationalia, scienter: sense Alia vero sensibiliter, quae μ' autem nisi ne sensu,t miro Uitalis de siserj metu, quae autem vita carent ,f- 'm' Iὐ uesent, sola aptitua,ne participanda substantia: auer quoque rux,Accum
sandam imaginis ratione ad se conuertit cir cogit omnia,quae videntiqua mouentur,quae ictaminantur,quae calefiunt , quaeque omnino ab radiis c-- Dtinentur. Idia est Vraeceditatur Mor, ex eo quod feruet inuiolam omnia,
243쪽
'ab ramum illum nari,ces liri,atque omnino a luce ipsi scont mri cupientia, 'Neque hoc dixi condim Aseletam veri latis rationem sol Deussit, munianae machime conditor, visibilem mundum peculiariter regens oe conser- qt imgφxanista q=ia,Ot driisl imago diuinae bonitatis 6',2 qvia ut uiuus Paulus ait,
inuisentia Dei per ea quas uafuntantest ita cou jiciuntur, sempit a quoque eius virius es diuinitos. Hetc illo loco de luce Dionysius.At enim, licet aliquis,cum tenebrae non situ aliud quis lucis priuatio, hoc est , plane nimii sint,qui possunt benedicere,seu laudare Deum , quia nimirum haec ipsa lucis priuatio & absentia,cum oportune & ad tempus fit, utilissima est rebus mortalibus,quibus contra, perpetua lucis praesentia exitio esset,sicut de noctium ac dierum vicinitudine, paulo supra dia
Benedicite fulgurabo' nubes Domino
V o d supra monui, etiam hoc loco praefandum est,uoca bulo fulguris,d vera fulgura de quae vocantur fulmina, in praesentia significari. Quid autem fulgur differat a fulcia:- mine,breuibus indicat Seneca in lib. 2.naturalium quaesionum. lcurati inquit, in i ostendit fulminatio emittit. IIa,ut ita dica n,comminatio est,commotiosne ictu sta, iaculatio cum lini. Itiae Uulmen non in ierras et siue perlatum hac est fulgur ue in terras perdu-ς uum. Q nn etiam in diuinis literis vocabulo fulguris,ipsum fulmen ex primitur. Nam,quae narrantnt in nono capite Exodi,ad Aegyptios terrendos & aiiugendos,demissa fulgur ea fuisse vera fulmina, non est dubitandum. Scriptumesi in cantico Mosis Deuteronom. 3 2. Si acuero ut fulgur gladium meum, re arripuerit iudicium manus mea. Et in cantico
illo Davidis, quod in az.cap.libri :.Regum positum est,sic legimus: ibi gulassias , σissipauit eos: Digura, consumssis eos. caeso us locis nomen sessuris,pro vocabulo fulminis positum est.. . Porro usque eo mira sunt fulminis opera, ut nihil dubii relinquant, uin diuina lusit illis, & subtilis potentia. Loculisintegris&illaesis,c5 .atur eruum: manente vagina gladius liquescit:inuiolato ligno ci pila errum omne disti illat: stat,fracto dolio,vinum,nec ultra triduu
D rigor ille durat. Malorii serpenti ii,& aliorum animalium quibus mortifera vis inest,curii fulmine icta sunt,uenenum omne consumitur: quod . eo Maeumento copertu est:in venenatis enim corporibus,vermis,no na
244쪽
icitur,fcilini ne icta,intra pauco, dies verminant Illud praeterea mirum, quod vinum fulmine gelatum cum ad priorem habitum redit, potum, Aaut exanimat,aut demente, ficit. Cur, inquies quia inest fulmini vi, petiisera, quam in covino aliquatenus haesisse,cxistimandum est. Nam ct olei quoque,& omnis unguenti, terer post fulmen, odor est. Praeterea,quocunque decidit fulmen,ibi odorem splpburis esse certum est, qui,quia natura grauis est , saepe haustus , alienat . Ex quo apparet , inesse quandam subtilissimo igni , & contra naturam acto, pestilentem potentiam , qua non tantum icta cadunt, sed etiam afflata. Praedictis, haec item ex Plini j lib. 2. addenda sunt. Fuim
ne,dolia ex oriuntur ima tu operimentisinusicque alis vestigio relicto. Pr-tia princeps Romauar i im narum Elafulminegrauida artu exanimato, psu, itra vilium aliud in m dum vixis.Noctu magis erream intendi . laetonis ihus fulgurat. Vnum auimal homiπcm,non sc er extinguit, diem a ii ico,hoc videlicet illi natura tribtiente honorem,c tot beluiae iis isti rassent . Omnia con B inarias incubam in partes: homo, Nisi conmertatur inperchi salon Expirat. Vigia Ians,fulmine ictus, onuistentibi soci lis,dormiens aiensibus ire; eritur. animal risi exanimatam, fulmine accenditur ulnera si minatori morigi ου riliquo corpore sint. Ex tys, I ae ter gignuntur,ucrifulicem non icitful- mn,vec unquam,' i qVe altius pedibus,descendit in terram. Idropati di, alti.
res petis tuti ima potAnt, ut tabernacula epellibus selluarum, quas vitutis marinos appellant , qt o tam hoc solum ammes ex mari .is , non per colit fulmen, sicut nec evolumbi i Miti j v, uacb hoc , anmigera huius telis itur. .
Nec illud silentio inuoluediim est,tria esse genera fulminum, unum quo terebrat,hoc subtile est de sana meum,cui per angustis inum suga Cim 'μ est,ob sinceram & puram flammae tenuitatem . Itaque huiusmodi fulmen per id foramen quod ingressum est, redit & euadit.Alterum est, quod discutit&dissipa .hoc conglobatum est & habet commixtam vim spiritus coacti & procellosi,eiusque late sparsa vis rumpit icta, noperforat.Tertium est quod urit, multum terreni habens, igneumque magis quam flammeum. Itaque relinquit magnas ignium notas, quae percussis inhaereant. Nullum quidem sine igne sulmen venit, sed hoc propriὰ igneum dicimus, quod manifesta ardoris vestigia imprimit.
Hoc autem, &vrit, de suscat, urit tribus modis: aut enim amat,&leui iniuria laedit,aut comburit, aut accendit. Fuscat vero, decolorando , id est, priorem colorem inficiendo, scilicet,reddendo cὀrpus,vel pallidum, vel caeruleum, vel nigrum. Pauca adhuc adiiciam, ad enaretandam.
245쪽
randam vista fulminum, mira vulgo propter causa ina igi; ara icii dira: loetis,qui norunt causas,abest Mimi ratio Potentia fulminis non eodemodo omne materiam vexat.Valentiora,quia rc sistunt, v licui eritis dissipat,cedentia,non mira quasi ne illimia transit. Cum lapide Diroque,&duris limis quibusq; confligit,quiaviam necesse est per illa impetu q rq
rat, dc vi faciat viam, qua cffugiat. Teneris, & rarioribus parcit icet sanimis opportuna videantur: quia transitu patente, minus serit. Quapropter loculis integris, pecunia, quae in his fucrst, consata reperitur. igne tenuissimo per occulta foramina transcurrente. Nec uno ni sofulmen saeuit, diuersitas autem,ipso opere effectuque cognoscitur. Interdum in eadem materia vis eiusdem fulminis, admoduin illucr a facit, sicut in arbore,quod aridissimum est,urit: quod solidis limum & durissimum est, terebrat & frangit,suin mus cortices dissipat,interiores libros in parte interioris arboris rupit ac scindit, folia pertundit ac stringit. H. xc de multiplici et mir. i fulminum potentia effectisque in pra sentia referre volui,ut palam esset, quam locuples & copis, sum, quam magnificum& splendidit diuinae laudis argu naentu,consideratio fulminum,naturam, vires,& opera eorum contemplantibus, praebere cliteat.
T si terra,ut sitis,ita etiam natura sua infimum in hoc mundo locum babet,ea tamen tam multis & pr charis a Deo rebiis,quasi dotata & ornata est , ut inter Omnus elemen' omium taris mundi partes,facile principatum obtineat. Nam, ut
hinc de ea re dicere ordiar, quid tam varia terrae facie &multiformi partium eius distinctione,visu pulchrius,aut luciindius esse potestὸ Est enim terra,montibus sublimiter ardua,vallibiis humiliter depressa,campis aequabili terplana,collibus molliter elata, specubus multifariam caua,tot tantisque fluminibus, lacubus , stagnis, fontibus,adsertilitatem sint ut & amoenitatem irrigua, mari partim circumsuo, partim variis locis, magna ipsius pulchritudine, & hominum utilitate, interfluo, virens neibis, 'decora floribus, foecunda mictibus, vestita arboribus , estissinnis densissinisque inumbrata , atque opacata sylvis, tanta multigenarum animantium diuersitate habitata, tanta disci ori u varietate , amplitudine . & magnificentia exornata, tanto mortalium studio, a ligentia , & attincto tractata & cul- .
246쪽
ta. Nec minus sitiat mira,quae intra viscera sua includit & occultat, sci- licet immensos thesauros pretiosis limarum rerum diuitias dico & delicias,omnemque humani luxus &fastus materiam.Hinc enim,quq nutilo recti & honesti,ac ne vitae quide respectu,tam avide & curiosequinritur,metallorum opulentia existit,tam varia,tam diues, tam foecunda, tox seculis sub oriens,cum latum quotidie orbe toto populentur ignes, ruinae,naufragia,bella,sraudes,tantum vero luxuria & tot mortales conterant gemmarum lictura tam multiplex,lapidum tam discolores in culae,interque eos, candor alicuius, praeter lucem, omnia excludens: medicatorum sontium vis: ignium tot locis emicantium perpetua tot
seculis incendia. Terra, lini Videtur etiam terra ad humani corporis exemplar Armata. Sunt Iis humano enim in corporibus nostris,uenaeci arteriae: illae sanguinis, hae spiritus a corpori. receptacula.In terra quoque sunt alia itinera, per quae aqua,& alia per quae spiritus currit,adeὁq; illam ad similitudinem humanorum corporum natura finxit,ut veteres, aquarum appellauerint venas. Sed quemadmodum in nobis, non tantum sanguis est, sed multa genera humorum,alia necessari j,alia eorrupti, ac paulo pinguioris, in capite cerebrit,in ossibus medull. ae,saltu. aeq;,& lachrymae, de quidda additu articuli per quod agilius sectatur ex lubrico,sic in terra quoq; sunt humori senera coplura, quaeda quae natura duretur: hinc est omne metallorum 4enus, ex quibus auru argutumq; petit auaritia: qu a,quae in lapidem ex liquore vertuntur. In quibusdam vero locis terra humore liquescit, sicut bitumen,& cetera huic similia. Et sicut nostrum corpus, spiritu
interius clauso,saepe quatitur & conflictatur, ut tremat: ita e iam con- Ctingit terrae: unde horribiles terraemotus, exitia non modo singulorum hominum & locorum,sed etiam populorum dc regionum exilitat. De-Ilin. D.a. nique,uni omnium nitidi partium terrae ut inquit Plinius eximia pro- 'ear. 36. pter merita,cognome indidimus maternae venerationi Scriptura quoque in libro Ecclesiastici cap. qo. matrem hominum, terram appella-
Terra cur uit: non tam,sicut ego interpretor , ut commendaret terram, quam viniater homi nostram deprinieret superbiam,vilissima omnium mortaliu e terra orian in dica- gin ante oculos posita. Ceterum non immerito,inatris nomine,&h tur. nore terra dignatur. Haec enim nos nascentes excipit,natos alit, semetique editos iustinet semper,nouissimὰ complexa gremio , iam a reliqua
natura abdicatos, una maximE, ut mater operiens, etiam monumenta Dac titulos gerens,nomenque prorogans nostri , ct memoriam extendens contra breuitatem aeui. Haec sola est,quae nunquam videtur irasci.
247쪽
A Aquae subeunt imbres, rigescunt in grandines, tumescunt in sitistiis, praecipitantur in torrentes: aer densatur nubibus,surit procellis. At lisc, benigna,mitis, indulgens, uiusque mortalium semper ancilla. Quas res coacta generatλQuas sponte funditλQuos odores succosque3 Quos soporesZQuos tactusZQuos colores λ Quam bona fide crediturn enus redditZNec sanὰ tantum utilitatibus hominum inserui sed etiam voluptatibus &delitiis indulget. Multa porro terrarum miracula veteres prodiderunt:sed sere aut sa- Mir. tibulosa, aut non tam naturae potentia , quam vi S fallacia daemonum, terraromperdendis impia superstitione hominibus,effecta Aiunt in fano Velie- ale ilibiuris Paphos,quandam fuisse aream, in quam nunquam implueret: sicut proditis, s etiam circa timulacrum Mineruae , quod erat in Nea oppido Troadis. vel f Iuxta Harpasa oppidum Asiae, cautem stetisse horrendam , uno digito fla,vel dae
mobilem: eandem, si toto corpore impelleretur,restilentem. In Tauri- mcni, artinorum peninsula in ciuitate Characena,terram esse, qua sanentur om- Hi a lania vulnera. Circa Asson Troadis, lapidem nasci, quo consutriuntur om- vel naturaenia corpora,idemue Sarcophagum vocari. Duos esse montes iuxta su potentiam men Indum:alteri natura es ut ferrum omne teneat, alteri ut respuat: no excedenitaque si sint claui in calce ento, vestigia avelli in altero non posse, tia.. in altero sisti.Spiritus laetates multis ex locis emitti,alicubi volucribus Plita a. tantum noxios: alibi praeter hominem, ceteris animantibus. Hierapoli ρη. est D. in Asia,matris tantum magnae sacerdoti innoxium,ceteris mortiferum exhalari spiritum. Esse praeterea noni sultibi fatidicos specus, quorum C exhalatione inmulenti, litura prscinant,ut Delphis nobilissimo oraculo. Hae s& alia de terrarum miraculis tradita sunt ab antiquis. Ego,unum duntaxat hoc loco ponam veris limum & exploratissimu:
quod si veteribus narratum fuisset,haud dubi E non modo ipsis perqua mirum,sed etiam incredibile accidisset , esst sanE illorum doctrinae ac
sententiae omnino contrarium. Sententia fuit omnium veterum,terram
inter duos tropicos interiacentem,prorsus esse inhabitabilem, scilicet propter intolerabiles solis ardores,nimiamque siccitatem, de suminam pabulorum atque aquarum penuriam. Hoc autem argumentabantur illi, eo qudd cernamu ex solis ad nos accessu, siccitalcm & inopiam aquarum euenire,siotraria vero ex eius a nobis discessu, ut manifestu inest in diei noctis hyemis atque aestatis 'icissitudine. Quaproptcr illi
omnem terrae tractum,inter juos tropicos interpositum, zonam torri
248쪽
orbis , quem vocant Indiam occidentalem , Americanam dico regio 's ηδε ς nem,& eius prouinciam Peruensem,cum inter utrumque tropicum in-am ' terclusus,subiaceat et onae torridae, mirifice tamen temperatus est: nec ροω η,τ tantii in habitatus,sed propter abundantiam aquatum,copiam siue usi, Q te inperient,salubriter & iucunde habitatus. In qua regione mul rae ta mira,nec facilia explicatu,litteris tamen nostrorum patrum,qui Am ς resiones illa; praedicandi Eumgelij cairna adierunt, de peragrat ut, nul- lcga totque annos incolit erunt,rel atu quoque eorum, qui ad nos illinqvene ' V nobis compellissima. Quae igitur admirationem cuiuis afferre possint,limc ferξ sunt in illa regione. Prii: cipio,tena pore hyeiaris,qtio longius abscessit sol, eo tranqu)llius & serenius est coelum, nulli tunc ili4bres,nulli venti. Contra vero,cui resol proximd accesssit, & cum direcibi erit incolarum capita media scilicet aestate,tunc creberrima ,& graui Lsmae sunt te inpetiates, tensissimi in bres,altissimae nives, magna flumi- ρnu:ia incrementa, di frequens exundatio. Quin etiam,s:ngulis diebus, matutinum tempus,sercnum & tranquillum citi ineri dia mim aute, nimbosum N pluuio iii m. Deinde,mira est varietas terram, quae intra duos tropicos continetur. Etenim, Monona' a, & pretiosi Ioannis regio. seruore solis exuruntur,omnesque indi lar atri sunt coloris,idemque
contingit in insula Sancti Thomae, qtiae est sub media linea: & insula,
vulgo dicta Capotierde. Contra vero, Peruensis regio, a Granatensi &Pompeiana prouincia usque ad Limensem valde teperatii est, nonnunquam etiam frigidior, homine sque gignit planὸ albos, Quanquam ne
haec quidem tota aequabiliter fertilis est, dc aquis abundans, siquidem omnis eius ora australis,pluuiis destituitur,dc sterilis est,praeter valles, suuiorum ex montibus defluentiu irrigatione gaudentes. Ad hoc,om- cnis prouincia Brasiliensis boreali oceano exposita, calidissima est, at Peruensis,eodem penitus climate,australi obiecta oceano, temperatis sima est. Adiice & illa,sanh mira,sed incolis experta & familiaria: in regione Peruensi sole ardentissimo, si quis leui tectus fuerit umbraculo, ardorem solis non sentit. Noctes aestiuae non sunt ibi calidae. In celsissimis montium iugis,inter altissimas niues,li olerabilis tamen sentitur aestus. In prouincia,quae vulgo Upellatur Collao, sub tenui umbra frigus est: in sole proximo,minimc ierendus ardor. Peruensis regio maritima,cum sit viquequaque arenosa di fabulosa, molli tamen & temperato coelo gaudet. In eadem regione Pothosiensis,&Platensis urbes, breui interuallo distantes,adeo uigoris & caloris diuersitate distant inter se,ut Platensis temperata,& stusisera sit, Potholiensis autem prae
249쪽
A frigida,& infrugifera.Tantae igitur varietatis, quae cernitur in regionibus zonae torridae subiectis,alias esse causas,praeter cliana&solis ardores,necesse est fateri. Qui autem de his rebus ac nos ex illis locis scripseruiit,unam de primis o potissimis causis tradunt,frigidorum ventorum,quibus terra perflatur,frequentiam,quae quibus terris adest,maiorem in modum vim solismittigat, coelumqtie refrigerat: quibus vero abest, in illis ardor solis omnem suam vim exercens, intolerados facit aestus. Et quia meridie frequentius excitatur ventus in regione Peruenii dictus Euroaquilo,ab Hii panis Brissa, propterea sit,ut matutino tempore,non solum caleant homines, sed etiam sudent: meridiano autem, B vchementer refrigerentur. Verum de miraculis terrarum, & olim proditis & hoc tempore compertis,satis dictum sit. Diuina vero scriptura, cum de terra loquitur, tribus praecipuE in re- g inter bus,Dei potetia & sapietia,admirari & magnificare solet. Primit,quod rares mira
diderit. Audi quid Isaias dicat c. s. mcdicit imisus enim calos, js: lis si scii De
vth θ tartini fretravit eam. Apud Iob aute c. 38.elegati similitudine de- dicaste spascribitur terrae fabrica,a Deo taqua architecto,summa ratione atq; ar- kai seriptute des gnata de persecta. Vbi eri,inquit Dem, quando scyubcmfndamenta ra.
sit lapidem an talarem seu λDeinde,cum terra,secundu naturale elemeto.
ru dispositione,tota subsidere de subiacere aquis deberet,eius tam e magna parte Deus supra aquas extulit vi comodii animatibus, praesertim aute nomini, domiciliu & pabulii exhibere posset. Atq; hoc indicasse mihi videtur David in Psi cu dixit qui findastit teri assercst as, hoc. est,qm terra animatibus habitabile, elatiore & supereminete aquis enfecit. Simile est illud eius dein Ps. 23. Domini est tirra I lenitudo clur,o - Tini Dia Adbu terrainc ceret niuersi qui ha itat in eo.ciba issis per mari. f. nael: i: Der t-s perflumina praeparatiis ea. Q a quod quida ex praedictis duobus scripturae locis argumcurri volueriit,terra esse fundata 2 Deo super aquis, ta- qua illis supernatale,id sand friuolii est. Na & cotra rationc est,ut aqua terra, magis quam ipsa est grave&ponderosam suilentet:& cotrarium planc docet experietia: tu quia sub qualibet aqua reperitur terra, quasi naturale quodda aquae solum & sunda lientum: tum etiam quod parte, terrae in aquam deiectae,no supernatant,sed mersae,nsi prius serri deorsim desistunt,quam ad terram,quae in imo sub aquis es , icueuiant.
250쪽
Denique illud etiam in terrae solet mirari scriptura, quod Deus ter- Aram tantae motis,tantique pon Mis, secerit immobilem,ita ut, ex quo est ab eo condita,ne transuersum quidem unguem, loco suo ullam in partem mota fuerit,hoc admirans Dauid cecinit in Psalmo 92.Firmauit
Deus orbem terraeqm non commouebitur. Et in prioris libri Paralipomenon c. i 6. scriptum est : Deu Andanu orbe in te, immobilem. Et Salomon in
exordio libri Ecclesiastae, To inquit,m Et quidem hoc eo mirabilius facit scriptura,quod affirmat, terram nulla re quasi funda uicto fulciti sustetari,sed quasi suspensavi super nihilo teneri a Deo
sic enim inquit Iob c terram er nihilum, Huius autem immobilitatis terrae, non alia quaerenda cause est, quὶm summa eius prauitas N pondus,quo fit,ut ipsa,infimo mundi loco,quod est centrii, snaturaliter gaudeat,& in eo conquiescat,nec nisi per vim,inde amouem qii eat Et vero, quana cumque in partem inde Cucretur, sursum ascenderet .Haec igitur g uitas terrae facit, ut in centro locata, miliare' nus moueatur. Quod etiam hocta ille indicare voluit,ciun inquit, . Otiidim i. circo Hiis pendebat in aere iectas. Metamori. Ponderibiis libram fis. Scriptura quoque idem declarare voluit, cum in Psalmo Io 3. cixit:. Visi si in uit te ram sever stabilitate uam n inclinabiturinseca lwmsecui vel vi Hebraea sonant ad verbum, qWi fundauit terramspe b. O sea , on maei labiis usu furibit in aeternum. Nihil vero aliud est terrae stabilitas GaIr . seu bases,velut vocantur in alio Psalmo, collimnae, quam ipsius terrae evis & natura,quae suopte nutu & pondere, medium ci inninum mundi locum petit,in eoque fixa,haeret semper immobilis
O N tantum ex necessitate materiat, sed ad utilita e quoque stirpium atque animantium, necnon & ad ornatio ac decorem terrae, actos montes existimari conuenit. Etenim varietas collium & camporum,distinctiὀq; vallium& montium, eximiam terrae pulchritudinem de decorem addunt. verum ingens & multiplex est inontium utilitas. Multum enim conserunt montes ad salubritatem aeris,ad sertilitatem soli,ad maturitatem Ductuum, d coercedos frangendosq; maris impetus,ad surorem ventorum refraenandum,ad generetionem sontium d si uminum, rere ori inem habent E montibus. Quapropter David cecinit in Ps. Io 3. Qui emitti fontes in conua I bus : inter duum montium Ieri os δη 'μοῦ