장음표시 사용
411쪽
A Diuii: Hieronymus putat significari duos libros,unu in bonor viri, D. Hierou operum. qui dicitur in diuina icriptura liber vitς seu viuentium atque mus. hie liber in apud Deum & sanctos angelos, alterum malorum ope- Liber vitarum qui eli penes diabolum: quem ipse tunc proseret ad homines ac- ct libercusandos,& condemnandoS- apropter in Apocalypsi cap. 12.sathan mortu qui appellatur accusator sto trum: quin id ipsum nomen diaboli significat. sint. Et hic liber ritE nominatur liber mortis, ut in quo scripti sunt aeterna morte co ademnandi.Nam quod Augustinus ait, & beatus Thomas in D. rhomo prima partu 2 . q. confirmat,non sicut datur liber vitae, ita dari librum in ι. q. .. mortis hoc intelligendum est de libro mortis, qui siit apud Deum: non art. i. B enim in more positum est, scribere in libro, eos,qui repudiantur & reiiciuntur, sed eos tantum, qui eliguntur.Non est tamen negandum, e iusmodi librum mortis, cile penes daemonem, & clim de bomine coram Deo iudicium fiet, esse ab eo proserendum. Verumtamen, quem tiber vita admodum liber militiae tribus modis intelligitur, vel in quo scribun- tribri mo
tur milite, ad militiam desecti, vel in quo traduntur praecepta tractan di, simi podae militiae , & disciplinae militaris, vel in quo descripta sunt militum is tam bona quam mala facinora: ita quoque liber vitae dicitur, vel in quo scripti sunt electi ad vitam aeternam, qui est liber aeternae praedostinationis: vel in quo ea continentur, quae conducunt ad conseque C dam vitam aeternam liuiusmodi liber est diuina scriptura ,& lex Dei, vel in quo bona & mala opera bominum couscipia sunt, qui liber, vi exponit August. libro ro. de ciuitate Dei. cap, i non est aliud, quam mira quaedam vis & potestas Dei in extremo iudicio , quaecunque vel bene vel male ab hominibus facta,dicta,concupita & cogitata sunt singulis in memoriam reducens: & quasi in conspectu mentis liquido recognoscenda cinstituens. Ex his liquet, quales intelligere oporteat se , relibros,quos Daniel in illo iudicio apertos vidit.
Ecce, cum nubibus cmb, quasimus hominis venient, D que ad antiquum ilierum pervenu γ inconstem eius οἰ-
tulerunt eum, dedit ei pol salem aeternam,so' regni , a quod non corrumpetur, omnes retes, omne ue populS, 'trib s, m linguae, eruient obedient ei.
V o o hic dicitur,filium hominis,id est Messiam icta Euan- Christius uelio saepenumero appri tum, propcer assumptam naturam silus bomia humanam, cum nubibus venisse usque ad Deum patrem, vi- nis dicatur.
412쪽
detur reuera euenisse eo temporς quo nube euectiis ascendit in eos Alos,tunc enim omnes sancti angeli. beataeque animae eorum. quos Elimbo eduxerat,simul cum eo in coelum ascendentes deduxerunt eum
usque ad thronum Dei patris cantantes id quod scriptum est in Apocalypsi cap.quinto. Di nus est qui occisus est, accipere virtutem,odiuinitatem, sapientiani, G sortitudimens,, honorem, ct gloriam. ben rictionem,ctomi em creaturam quasuper caelum super subterra,ct quasunt in mari is qua in eo u inomnes aud ut dicentes sedenti in
thronoo agno, benedictis, o honor, ct elaria, ct porHIM ut faecula facu&Qumodo rum. Dicitur autem agnus tunc fuit se dignus accipere diuinitatem,non Christi di quidem ut Deus ellet nam hoc fuerat etiam ab initio suae generati ncatur in A- nis & nullo ipsius praecedenti merito: sed quia propter pallione suam ροcia si meruerat honorem & gloriam diuinitaris. hoc est, ut tam ab angelis, cap. s. fuisse quam ab hominibus . tanquam Deus sapiens, sertis.& eloriosus adora- digna ψostretur de coleretur.&boc est,quod Paulus dixit Christu propter ipsius
passionem obedientiam exaltatam esse a Deo da umque illi nomen . quod eli suo mortem per omne nomen,ut in nomine eius omne genu flectatur coeleriti .d . accipere δε Ceterum de illo quinto regno priores quatuor monarchias conse- Unitatem. quuturo,easque funditus eueriuro cuius incomparabile gloriam .am-H D. a. plitudinem, potentiam & aeternitatem, tam magnificis verbis praedicat Daniel magnum nobis certamen est cum Gentilibus & Iudaeis, e- C. tiam cum quibusdam viris Catholicis Gentilium omnium. no armis, sed scriptis, acerrimus hostis.& acerbissimus in istator Christianorum Porphyrius,cum illud cornu paruulum interpretatus esset regem Ar tiochum Epiphanen , inseitissimum Iudaeorum hostem, quam eius in- an quinta terpretationem pauA supra & memorauimus, de refellimus, cons regn*m mi quenter exponit quintum regnum , a quo scilicet illud cornu paruum cὲ lau- tum fractum& contritum elimon aliud sui sie:quam principatum Madarum hic chabaeorum . qui multa bella cum Antiodio prospere gesserunt: eius- a Daniele, que d icibus superatis,proil satisque exercitibus, i sibi immortalem fueritas t- gloria.&pa rimae ciuibus ς' oriolam libertatem acquisiverunt: quaru Dchaba rerum historiam plenissime narrant libri Machabaeorum. Verum nancmm pri Porphyrij sententiam. falsam esse atque a mente Danielis longissimὸ 2 in. remmam&supra ollendi miis & nunc praeterea tribus argumentis peruincemus. 'rincipio. Daniel aperiens illius quinti re ni originem &au rem: ait.quendam similem filio hominis, venisse in nubibus caeli
Vsque ad antiquum dierum e t igitur huius regni. coelestis & diuina go,quapropter ad terrenam ill : de temporariam Machabaroruni
413쪽
A dominationem minimc pertinet.Deinde, regnum illud destructurum erat sibque subiecturum alia omnia regna,cunctisque orbis terrarumnat ones at Machabaei,vix intra Iudaeae angustissimos fines, principa tum tenere potuerunt:nec illis externae gentes seruierunt.Adiice , illud regnum praedicari a Daniele indissolubile ac sempiternum , quod regno Machabaeorum neutiquam competit. Nam si loquamur de tri- condiubus illis nobilissi is & gloriosissimis Machabaeis, Iuda. lonadia.& Si- principatia
mone,quorum admirandae virtutes, nec unquam satis laudata facino- Mactabora, omnium seculorum memoria praedicabuntur, eorum principatus. rum duro
duos tantum & tringinta annos stetisse, in priori libro Machabaeorum uolt. B proditum est: siquidem coepit anno regni Graecorum centesimo qua- .dragesimo sexto eiusdemque regni anno celuesimo septuagesimo se timo post mortem Simonis , finitum est. Sin autem loquamur de eo principatu, prout ab illis Machabaeis conditus in eorum deinceps su cessoribus perdurauit usque ad Herodem,ne ille quidem stetit plus annis centum viginti sex,ut tradit Iosephus libro I . antiquitatum. Ete nim initium habuit circa Olympiadem centesimam quinquagesimam quartam: exitum vero & finem ,circa Olympiadem centelimam Oct gesimam quintam. Sed pauca haec satis sint aduersus Porphyrium : cu- ius opinionem miratur Theodoretus, etiam quibusdam pietate prae-C statibus viris placuisse sic enim scribit in extremo huius capitis commentario. Vehementer miror, quosdam pietatis magistros, quartum bestiam Theodore vocasse regnum Macedonum ,sea Graecorum. Debueram enim considerare, tin. tertiam bestiam,quatuor habu se capita. quod aperte indicabat.post Alexaη-dri obitum qua ripartitamore regni eius diωsonem. Ad hoc, ebuerant anini uertere,quartam bestiam eodem tempore decem habuisse cornua ct co na paruum,tria priora cornua radicitis euulsisse: at vero in regnavi Alexaαδει, non decem reget sed quatuor tantum successe. Illud quoque confidorandum ipsis fultos quarta bestiae interitum, sanctos Dei Alti mi, regnum toto orbe orent imum o aeternum,accepisse atqui post Antiochum Epipha
D nen, Ruratum illa cornu paruo,nequaquamsancti tale regnum exceperunt. . Nam etsi potentiam quodam adepti sunt Mactabat, non tamen diu regnarunt. Etenam Iudas tres atmos, Ionatas undeviginti,Simon octoi fuerunt
populo: alij, cum paululum regnassent, vel morte extincti, vel magnis attriti calamitati bin, imperi, quepriirati sunt. Alioqui, ne omnes quidem isti sancti,cilm quidam iturum improbi extiterint: ct ut omnes isti figent sancti, hi
tamen omnibus deletis, Herodes alienigena ct impius , rotis Iudaea rex con-
414쪽
deletum cornu illud paruum,omne regnum Ouin inique gentiam potestatem dominationem qua sub caelo s, datatu iri sanctis Iti, mi et regnum eο-rtim fore sempiternum 3 isorum enim nihil in illam mch ab eorum dominatione ni competere liquid. mu Hactenus Theodoretus.
Distulatio Deinceps pugnandum nobisaeli cum Iudaeis qui Christianis insensi eum rudaeis infestiq;.& iniquo animo furentes quae de illo quinto regno tam prς- Au iilud clara,& glorioia praedixit Danie ea ad regnum Christi: ct Christiano
quintum rhina accommodari, nulliina non mouerunt lapidem, ut clarissimae ve-
regnum it ritati, quantas maximas pollent, tenebras offunderent: & quam ipsi regnum tu lucem refugerent,aliis quo ite eriperent. Itaque obnixe contendunt da rum 2 ostendere, quae de illo quinto regno traduntur hic a Daniele ea re- namgud. Or gno Christianorum nullatenus conuenire Paulus Burgensis,ex nobilinu paruum iudaeo nobilior faetiis Christianus, bene longam & accuratam dere- saurauerit gno Christi aduersus Iudaeos disputationem scripsit. Duo autem im- Ch istu do primis aduersus Christianos Iudaei probare conantur. Vnum est, reminum no- gnum Christianorum , non esse illi uintum regnum a Daniele de lyram. scriptum: alteriim est, illud cornu paruulum a sanetis fractum de con tritum secundum germanam & propriam verborum Danielis sententiam significare Christum,regni Christianorum principem & condi-Iudo ,ura torem illud, tribus argumentis confirmant Primδ illud quintum retione, fisti gnum,Daniel assirmat, futurum diuersum a regno Romanorum, quin Cles quibus ctiam potentiam Romani impe ij dele urum at regnum Christi, non a tris ut rea citeriit potentiam imperii Romani: quippe vivente Christo sub Au-gnum quiti gullo & Tiberio floruit principatus Romanorum , quam clim maxi-ium nonsi S postpa mortuo Christo, mult:s seculis Prrdurauit. Quinimo suis as sere princepi Christianorum, qui est Summus Pontifex coronat imperato suum Chri rem Romanum,simulque uterque principatus viget & storei, tanti immanorum. regnum Christi Romanum imperium omninδ destruxerit. Quid quod potentia & magnificentia regni Christianorum,ab impe- ratoribus Romanis'. primum quidem a Constantino Magno, tum ab aliis qui post ipsum imperio praefuerunt. profecta & confirmata est. Summus item Pontifex, potentiam sui principatus a Romanis impe
ratoribus accepit Addunt ludaei alterum hoc argumentum Danielem affirmare illud quintum regnum fore totius orbis potentissimum,ceteraque regna subiecta illi sere,quod minime quadrat in regnum Christianorum , plurima namque sunt regna illi contraria, non selum di uersa,& non subiecta. Cernimus praeterea imperium Turcarii in potentius esse atque storentius, quam regnum Chri banorum. Denique,
415쪽
multo plures sunt, qui non parent Christianorum regibus quam qui sunt eis subiecti . t ostremδ , idem confirmam eo argumento illud
quintum regnum praedicari a Daniele , incorruptibile ac sempite num : atqui Christianorum imperium magna ex parte corruptum &euersum eli amisit enim dominationem in Africa. Agypto, Syria.Asia nec in paucis Europae partibus id autem quod est secundum partes corruptibile.aliquando totum tandem corrumpetur,sic enim Aristoteles in libris de coelo argumentatur, coelum esse incorruptibile, Aristib. t. quia post omnem omnium hominum memoriam,nulla eius pars, vel de caelo ca.
B Quod autem illud cornu paruum significauerit Christum, ita pro- Iudaeoru rabant ludari. Dicitur illud cornu initio miste paruulum: similiter Chri- tiones qui-stus, initio humilis,obscurus. 3 contemptus fuit, paucos item. eosque bus probat
viles atque ignobiles habens discipulos & sectatores. Loquebatur il- Christudο- Iud cornu ingentia id est, magnifica de se & gloriosa praedicabat: Chri minum nostiis quoque iactabat se sine peccato cile de cςlo descendisse,antiquio stam esserem et se Abrahamo. filium Dei,& saluatorem mundi. Proferebat etia cornucipam illud cornu sermones contra excelsum, id est . blasphemabat Deum: uulum. Christus itidem iniuriosus, contumeliosus,&blasphemus in Deum filii, primus enim docuit. & in vulgus enunciauit, Deum generasse C silium,& habere filium naturalem, sibi consubstantialem & co. aeto num,& clim ipse homo esset. Deo se tamen aequalem faciebat. a radi tur prqterca,illud cornu tentas te mutare tempora Sc leges,id est tollere temporales festiuitates Iudaeorum. ritusque. ac ceremonias legales: hoc ipsum Christus facere aggressus est, violato saepius sabbato, contemptisque legis Mosaicae c remoniis. Quin, eius sectatores,legis o seruantiam, non solum neglexerunt, sed etiam damnarunt & omnino interdixerunt. Quid multaὶ Cornu illud, tribus annis & dimidi ' regnaturum erat: tanto etiam tempore regnasse christum. confessione ipsorum Christianorum constat. Nam ex quo post battismum in pu D blico versari ac docere.& sectatores habere coepit, usque ad eius necem, tres anni additis praeterea aliquot mensibus, transierunt. Ad extremum Danieli ostensum est illud cornu paruulum tandem iri fractiim contritumque a populo Dei,&sanctis Altissimi: nec hoc, non maxi- md quadrat in Clirilium quem ludaei qui erant populus De ignominiosa crucis morte necatum e medio sustulerunt.
Haec Iudaei,odio Christiani nominis caeci, aduersus clarissimam ve Refc πη- rizatem cotumaciter & perfidiose disputant.Sed adeo tela corum ob. tur IK M.
416쪽
issa sunt & infirma. ut de illis verissime dici queat illud Dauidis ex Apulmo 63. Sagitta paruularum facta sint plagae eorum: o infirma sunt contra eos lingua eorum. Versim quo notior, & testatior fiat praedictarum rationum inanitas ac sutilitas scicndum est, duplicem Christi aduentum in sacris litteris praedici ac praedicari: primum & secundum. In priori aduentu,venit Clitisius non ad iudicandum & damnandum, Duplicem sed ut ipse dixit, a ad saluandu mundum. t ditandum dico spiritualiter Ch 65 - - magis quan corporaliter. Quapropter,eam vitae formam ac rationem μζη up - in priori aduentu suscepit, quae ad curandos spirituales animorum dic. ri in morbos; ersei tamque mentis sanitate comparandam. plurimum conscriptμ serre polle visa est.Quocirca.non venit Christus cum humana poten- Ra Ist η 3- tia 6 gloria: sed humilis & pauper, clarissimum praebens exemplum patientiae,humilitatis sui ipsius mortificationis denique omnium terrenorum bonorum despicienti aeuiis enim rebus sciebat ad extrahen-st Plechri dos ex animis hominum errores & vitia,virtutesque,ac coelestem do sti regnμm ctrinam inserendam,esse opus.Non igitur primum venit in mundum, iv priori temporale ac terrenum possessurus restatim , sed potius spirituale, tui ad c*- ideoque b dixit suis discipulis. venisse te .non ministi ari,sed ministra-b Mart. q. re:& Pilato, regnum suum no esse de hoc mundo,& item Apostolis,c Ioan ii. dixit Regnum Dei intra vos est: nec regnum eius nominatur regnum
. d tr. mundi,sed regnum coelorum latro quoque phndens in cruce,iamque C. moribundus. Christo itidem cruci amxo dc moribudo dixit: ς Memento
e Luca/3 mei Domine,cum veneris in regnum tuum. Nec tantum Christus huiusmodi regnum terrenum & humanum non ambitiose quaesiuit, sed etiam studiose curioseque fugit. Cum senim sciret multos esse quis Ioav. c. ipsum regem facere vellent sese illis subduxit, fugito ue. Fuit igitur in priori Christi aduentu regnum eius non corporale, sed spirituale: a que hoc regnum, in illa visione statuae, quam rex Nabuchodonosor Daniar. vidit in quiete, praesguratum est:&quae de eo regno Daniel eam visionem regi interpretatus, disseruit, ea ad priorem Christi aduentum quoi do magna ex parte pertinere, duo sunt manifesta indicia. Alterum, quod D
prior Corm ibi Christus signiscatur similitudine lapidis abscissi de monte sinesti adue manibus .quod lignificauit carnalem Christi ex matre, sine admixti rus a Da- ne virilis seminis generationem alterum, quod ibi Christus signific mcle prψ' tur primo tanquam paruus lapis,deinde paulatim in nraximum mon-- u fuit. tem excrescens quod ad posteriorem Christi aduentum nullo modo, ad priorem verδ. aptissime potest accommodari. Hoc autem spiritu ὶς Chrita regnum destruxit omnia alia regnamon quidem corporali
417쪽
Ater secundum humanam eorum potentiam, sed spiritualiter,uidelicet, sicut ipsum erat spirituale:destruxit inquam secundum vitia & errores praesertim vero secundum idololatriam, quae per omnem orbem vigebat & r nabat. Nec ad hunc modum destruxit omnia regna sumul & uno omnia tempore, sed paulatim,& longo temporum pocetasu. Etenim sere nullum in orbe regnum eii, in quo fides & religio Christiana non aliquando floruerit. Ex his palam eli hoc Christi re- Regnum gnum longἡdmersum fuisse . regno Romanorum Hoc enim corpo- Rom norurale,terrenum & temporale filii illud spirituale,aeternum coeleste Et Chii regnum quidem Romanum destructum est a regno Christi .non qui- de II,
B dein corporaliter. sic enim non aduersatur regno Chrisii,sed spiritua-- liter.quia destruxit errores, superstitiones. denique idololatriam, quae ter. Romanis maxime dominabatur: secitque ut R omanum imperium spiritualiter esset subiectum,atque obediens imperio s. hristi. Quo licet minarchia intelligere,summum Dontificem,qui vicarius Christi, summam in re- sinimi Pongno eius potestatem habet,non tam corporaliter . quam spiritualiter toto orbe regnare,& hac spirituali dominatione cunctis mundi prin- ruam. cipibus pr cellere,& in uniuersum orbem terrarum habere imperium, propter,& si ditionem terrena ab imperatore R omano potuit accipere, a tamen spiritualem , propter quam est seminus Pontisex, &C totius Ecclesiae monarcha, nec ab hominibus, nec ab angelis potuit accipere. Quis enim, nisi solus Deus. potuisset concedere diuinum Est a Deo illud munus de potestatem remittendi peccata, consecrandi corpus ιmmediat Christi,gratiam conserendi ,excommunicandi contumaces animas ligandi ac soluendi denique coelum aperiendi,& claudendi .dc, ut in iis quae ad fidei Christianae doctrinam pertinent. condendis atque dece nendis, nullatenus falli posset Non imus inficias, hoc regnum Christi aliquatenus diminutum de corruptum esse, non per se quidem. scenim incorruptibile est , sed ratione eorum . qui huic regno subditi sunt, quos aliquando plures esse contingit ,& aliquando pauciores. D QPnquam ex eo non potest concitidi,hac ratione fore aliquando. vi Quomodoto uni Clirim regnum in terris sit corruptum,& plane deletum. Siqui- regnu Chridem quanti ini in una parte orbis dim: nuitur, tantum propagatur in inivieris altera: ia quod nostris hisce temporibus condis si e liquido cernimus: si corruit quantum enim Christiana religio in hoc nostro orbe cotracta&coan in vilata est. tantum, atque eδ amplius, est dilatata in nouo orbe occi- corruptibGentali, de in tot tantisque Orientis regionibus dc prouinciis. itaque trisimiliter Christi regnum dici potest corruptibile, ut philosophi docet,
418쪽
quatuor elementa esse corruptibilia : scilicet, non secundum se tota A ut loquuntur ipsi sed secundum partes. Etenim nunquam totum clementum simul interit sed tantummodo per partes, ita tamen, ut quanipsi ex una parte deperit, tantum ex altera parte eidem aggene
Chri*ἴ DO Quod autem Iudaei inueterato nostri odio insani & amentes, comminum na- menti sunt,illud cornu paruulum sigii uicasse Christum dominum no- sirum non strum adeo manifeste falsiim & absurdum eli,ut iuuet magis ridere buese signisia iusmodi continentum,quam confiitare. Nonne Danieli Ostensum est, catum per postquam illud cornu esset stactum de contritum , tunc demum re-c mu par- gnum sanctorum Altissimi fore potentissimum atque storetissimumὶ Bu tum pro si igitur contritio illius cornu significauit Christi caedem factam a Iu- atur.. detis,& regnum sanctorii Altissimi denotabat imperi si populi Hebr i, - quomodo vaticinium istud cu ipso eventu ,& veritate non solum non congruit, sed etiam omnino pugnaci auantum namque lud i post ne cem Christi floruerint,& quam seliciter regnauerint,res ipsa docet,&ipsi experti sunt,hodieq; expetiuntur. A b eo enim tempore quo Christiam occiderunt,x itio mortis eius, ita cos persequitur, urget, prem; tu; omni orbet, miserrimum ubique terrarum perpessos exilium,durim-mamque seruitutem, ut nullo rempore,nulloq; loco eos consistere, A atantis malis, vel ad punctum temporis, respirare sinat. His accedit, Da Gnieli ostensum esse,illud cornu paruum,ex medio aliorum decem maiorum cornuum quartae bestiae, progeneratum iri,id est,tunc futurum cum illa quarta bestia figurans imperium Romanum, habebit decem :cornua,id est ut supra diximus, decem, vel multos roges: quorum re gum tres illud cornu partium primo euellet,id est debellabit&subius abit. Haec autem nullo modo congruere Domino nostro, etiam Iudaei, nisi scienter ac voluntarie caeci esse velint, non possunt non liqui-
db videre.Non est igitur dubitandum, regnum illud sanctorum, s)ratum in statua Nabuchodonosor,& a Daniele interpretatum, fuisse regnum spirituale Christi , quod in priori eius aduentu fundatum, ad Dhanc diem stetit,& usque ad consummationem seculi permansurum cst, De cuius regni amplitudine, opuletia, maiestate gloria & Delicit te,multa extant apud vates tam priores Daniele , quam posteriores, clarissima & praestantissima vaticinia: apud Dauidem in pratino a qq,7, io9,i .apud liai cap.2.21.3o. 3, 49.6o. 63. de 66. denique apud Aggaeum cap. 2.
Uud praeterea adnotandum est,hoc Christi regnum spirituale, om- nibus
419쪽
A nibus huius mundi regnis octo rebus praecellere. Primδ.duratione: sie It nururit regnum Christi ab ortu suo ad banc diem, plus annos mille quingentos octoginta,in posterum vero stabit usque ad consummationem rebus,cet seculi. Omnium vero priorum monarchiarum diuturnissimum sui tris omni bis Assyriorum imperium, quod tamen mille quadringentos annos non regnis an- expleuit. Deinde amplitudine ditionis S dominationis. Etenim se recellit, re omnes mundi regiones dominatu suo complexum est: & nunc in prim. nouo orbe,& in terris Orientis, quae loca veteres, ne per auditionem ratione. quidem cognouerant, regnum Christi latissime ac florentissimὰ viget. Secta. . Tum,vi&esticacitate imperii: liquidem aliorum omnium regnorum plitudine. B vis & potentia,ad ea tantum,quae extra hominem sunt, vel summum, Tertio vi, ad ipsa hominum corpora, pertinere potest, at regnum Christi , Vsque Ur e caci
ad intimos animorum recenias penetrat, atque animis mentibusque rate.
praecipue dominatur. Praeterea praestantia eilectus & utilitatis: quibus Porio ν- enim Christus dominatur,eos peccati, &diaboli seruitutis excussis tu tilitate. go,vere facit liberos, iustos, ab omni vitiorum, & crrorum labe integros,& puros, denique filios Dei, atque haeredes vitae aeternae. Postea, quinto momodo quo regnum hoc est acquisitum & partum. Non enim,ut mun- do quo ac-dana rcgna,terrore armorum, ilica potentia, & caedibus hostium, quisita est.
sed paupertate humilitate, perdomandis cupiditatibus, bonis omniabus terrenis negligendis,malisque tolerandis, quin etiam mortis ipsi uroppetitione,quam & monarcha ipse Christus,& principes eius sectatores, voluntariὸ subierunt, regnum hoc spirituale ab initio constitutum,& postea toto orbe amplificatum, & usque ad hanc diem conse uatum est.Ad haec. excellentia legum de institutorum, quibus regnum Sext. Iea hoc a Christo descriptum , temperatum & formatum est:ii enim Da- excer una. uid in Psalmo i8.de lege Mosis tam magnifica,& mira pr dicat dicens
Lex Domini imnaculata conuertensammas, testimoniam Dominis cle , δε- pientiam praestans paruulis, Ociquamb verius eadem, ac multo etiam
maiora,de hoc regno Christi,& lege euangelica dici possunti Sapie D tiores philoserbi,fere dcctiorum omnium assensu , dixerunt, mona chiam,optimii esse genus gubernationis,praesertim verb,quo ad princeps sapiensis&iustus fuerit:atqui huius regni dux, moderator& princeps unus,est Christus, adeo sapiens& bonus, ut nec ipse filii, nec a lios sellere queatmec a plectione probitatis& sanctitatis, vel transuersum Vngue discedere.Praestat etiam ceteris regnis fine,qui quide in a. Septimὸ bis iugnis praeterquam quod humanus & temporarius in, in hoc au- , tem regno, coeleltis de Iempiternus: etiam, ipsius principis, m squam
420쪽
quam sub litorum utilitate gloria continetur. Huius autem regni si- Ams es eos qυi sub hoc regno vivunt ad immortalem & beatam vitam
octava Octaua huius regni excellentia aestimari debet ex praestantia digni ipse regis ratis eius,qui prςesinuic regno. Qui de rebus, principi ad bene ac scclia
praestantia. citer imperandum recessarias praecipiunt, tres in primis commendanti prudentiam, iustitiam & potentiam,in quibus rebus , velle alios principes cum Christo ulla ex parte comparare , non est aliud nisi perexiguum lucernae lumen, cum immensa claritate solis contendere & com Iocussata ponere velle.Isaias cap. v. cum de Christo dixisset, imperitonesiu)u- cap. s. ' per humerum eius, protinus sex illius principis eximias proprietates Bplicaturi subiungit: Vocabitur cinquit nomen emi, admirabilis: in clarum nomen& celebris fama,quae in bominum laude & admiratione versatur, in gnam princi pi auctoritatem ,& maiestatem afferunt. Tum addit, comsuarius Quasi diceret, usque adeo non eget cuiusquam consilio, & in
tantum superest illi prudelia, ut aliis consiliarius esse possit,& debeat. Proia . Consilio autem & prudentia stabiliri de nobilitari regna, cuit Salomon in prouerbi js. Postea subditi fortu scilicet ad debellados omne; bo ies, sibique subie istos validissime defendendos & custodiendos.Ad
hoc nominatur Deus ex quo apparet , nequaquam timendum esse, ne
monarchia haec, cuius de conditor & rector ac defensor Deus est, uno Ctempore deficiat. Praeterea, dicitur pater futuri se ab regnum enim Christi inchoatur in hoc seculo, sed in altero persectum est, & omni bus numeris absolutum: cum ceterorum regnorum, idem qui huius seculi, terminus re sinis futurus sit. illud autem nomen patris indicat hoc regnum non constare saeuitia tyrannica , nec regali fistu , sed paterna Dauitate, caritate, & benignitate: de ita Chri itium potetate rogum esse omnium , ut amore tamen & cura,singulis pater sit. Postre- rivis om- mo, laudatur prim i pacis id est, pacificus; videlicet, qualis suit Sal ηium reg- mon, qui multis rebus similitudinem eius praetulit. Est sane finis om- mm pax nium regnorum ut iustu secundum leges, & item tranquille ac pacisi icu vivatur. Sed ea pax , quemadmodum di iustitia,ciuilis latum & bu .mana est. Christus, dcleto peccato victo mundo,debellatisque daemonibus,nec non de patre placato de propitiato,spiritualem nobis,xtς namque pacem attulit. Qimpropter in eius ortu pacem cecinere angeli : de ipse abiturus ad patrem, pacem suam. quasi legauit discipulis,
ρψη- aicem pacem Dieam do vobis, pacem relinquo vobis: d PQ resurrecti