장음표시 사용
211쪽
I1 8 De Mouo corηigeias Regulares.s Denique notandum, quod si de facto Regulares sine licentia suorum Pi statoru testimonitim seram sussiciei iei probabunt, nec vitiabitur eorum testimonium iuxta quamdam Glossam; quam citat, disequitur Rodericus ubi supra; sicut etiam diximus in superiori capis, qudd, si laici de facto deponant absque licentia suorum iudicum apud Praelatos Regulares, valebit eorum testimo,
σ At Regulares, qui sic absque licentia testificarentur apud iudicem non Regularem, vel apud alium non habentem iurisdictionem ordinariam non delegatam, grantisme peccarent, grauissimaqst digni essent punitione.
1 citandi testes,st quomodo. r Testis non citatus est suspectu - 3 Vniformiter citandi semper. tanda inscriptis citatis.s circumflantiae inscriptis notandae. 4s Dramentum exigendum. Sic autem etiam secularis probat. 8 Prouinciatis iuramentum exigerepotest. s Testis interrogandus de causa scientiae. Io De auditu nil probat ν famam. I i ynterrogandus de circumstantiis.12 Interrogandus de contestibus.1 3 Accidentia interretati ponderanda. 14 Omnia
212쪽
i DRimo Ioco debet citari testis non secundum interual la, sed inore Religionum recepto, ut vel IV:r nunc tu, vel per epistolam sussicienter vocentur: & ii vocati renuerint venire, tamquam inobedientes , & contumaces secundum formam statutorum puniri possent. 2 - . Nam testis non citatuS redditur sit spectus, Sc non probat. l. presbyter. C. de Episcopis, & Clericis. quare tales repelleredebent praelati, si qui inuenti fuerint. 3 . Nil autem refert, an Vocetur ex munere assumptus, vel ad instantia partis induetiis: semper enim est uniformis in Religionibus modus citandi. Sed bene debet notari in scriptis, an sit testis exossicio
assumptus, veIa denunciante, siue ab actore inductus sita ut in processu appareat, qua Via citetuta 's Secundo debet testis nomen,&cognomen scribi, atque status ipsius, & gradus. c. qualiter, & quando.& cuius .aetatis existat; nam, si forte sit ψ cularis minor viginti annorum n criminalibus non probat.J.test.sfdetest.n si esset socius criminiis, ut in peccato sedomitae, vel simili- bus. Csterum, qub ad fratres profestas, cum semper excedant sextum lecimum annum iuxta Concilii Tridentini decreta, semper legitime probant, ut superius dixi, Verumtamen staS saeculi,& anni Religionis sunt notan di : nam quo maior numerus annorum, eo, csteris par, dus, grauius testimonium. Tertio iuramentum ab eo exigendum: nam testis no iuratus, etiam episcoeus, Vel Card.nil probat. l.iurandu C.dC
213쪽
I o D -cori ygong Ite ut sis. C. de test.&extra. de testib. cm Nuper nobis. Et Gl in recepta, &doctores ibidem. Et sacerdos iurare debet sit- per pectus: non sacerdos super Euangelijs, vel alia re s
Errat autem quidam inseredo corrollarie,quhil Praelatus regularis assumere nequeat sςcir lares in testes . qa licet n n possit eos cogere ad iurandii, cum non habeat iurisclictionem supcr illos: tamen si consentiant iurare a Pr aetato roquisti, valet iuramentum, & validum est tmstimonium, ali)s non obstantibus exceptionibus, ut Q- :perius dictima est ' 8 Afratribus verbiuramentam nullusin serior Prouinciali Ministro nisi de eius auctoritate exigere potest, exa- .ctum tamen de facto validaret testimonium,quoad hoc, sed exirent tam exigentes , quam strentes testimo
9 Quarto interr*ari debet de scientia. & causa scientiae , idest, qua ratione, vel via id norit, quod deponit, &hoc diligenter perquirendum . . . Io Nam, si deponeret tantum de auditu, parum. vel nil probaret, nisi tantum famam secundum sit perius determinata. II Quinto interrogandus est de loco ,-tempore, alii Dque circumstantiis, ex quartim concordia, vel discordia dignoscatur , an testes s n t con resteS, & plene probent,v9 non: nam,s non concordent in principalioribus, ut inferius dicetur, non probant. 1 l .quaesit. 7.c. NOS. S. Item Daniel.& 3.q. s.cap. Nihil, & 3 f.q.σ.c.de parent. Praeterea sunt etiam cireum stantiae examinadae: quia vel aggravant crimen, vel indicia, vel suspicionem secundum circumstantiarum diuersitatem, maiorem, vel minorem indu-
214쪽
ndlaesint niselehebr e v. g. sitiit aptae ad maleficii3 l. r. S. tria Idistinavi vide vent. insciuii: siruliter solus cusola in loco remoto , nisi essent grauissimae personae, ia
inmae si matri '. I a Sexto, quilibet testis interrogandus est de contestib. ad clariorem veritatis notitiam , ex concursu, & conuenientia multorum testium , & sngulorum dictorum. Et dum interrogatur super his omus , aduertere debet Praelatus diligenter , an prompte, Vel tarde iespon- .deat,& an cu tremore, vel rubore, vel pallore, de similia. accidentia ponderare, ut inde eliciat, an sitierax, uel .falsum,quod deponitur, &sia liquod notabile accidens
uiderit, scriptis est demandandum, sicut caetera omnia.
I Debet igitu r postremo loco sec rc ta rius om n i a d i ligeter scriptis demandare testium dicta eo codcm sermone, i quo ab ipsis pro seruntur, & eadem phras, & uerbis iis- .dem, ut inde ualiditas, &iueritas ditiorum perpedi pos,
sit informando iudicio. I Has fi in fine examinis, uel depositionis ora,&singula di- stactu libet testi relegenda sunt diligenter ad effectum, .ut addat, uel minuat, uel confirmet ; post qua relectionu- similiter statim scribendum, scriptis demandandii, si quid addit, uel minuit,si auteola confirmet, addatur; Scretectum examen in omni b. co firmauit, & statim in fine subscribi debet propria manus, vel si nesciat scribere , alius pro ipso subscribat in cius prs sentia, de eo consen- tiente, & approbante subscriptioncm, S sic subscriptus dimittatur; quae omnia diligenter sunt praestanda more maiorum in Religione inoleto ad fraudes omnes tollendas, S ad supplendam: auctoritatem secretarii culoco notarii sit positus , non habens tamam auctoritatem.
215쪽
I σ2 De Modo eorrigendI Regularesas Quibus obseruatis superflui mihi videntur assistentes omnino, cuperemque tolli, ut sumi dictum est. i I
inando quis teneatur in iudicio usi eam. VN.
3 Et iliterquado crimenes cotra bonumpineum 4 De P notabile detrimentsi persona riuatae immineτ-x Testis occiatans meritatem ad omne ianum tenetiris
' Praetiti testes idiotas doceant.
I Ico, qudd sis,per testis ad hoc tenetur sub peccati
poena, quando, seruato iuris ordino, interrogatur,&delinquens, ontraquem procednur,laborat infalma, i saltem nota; vel, si contra eudem sit iam semiplenε pro- 'batum, vel peralium testem deponentem , vel per aequi- ualentia indicia. Et uniuersaliterquadocumq; per suam depositionem deliistum plene probatur, semper testinc, ridebet, siue procedatur contra reum per viamisquihtionis iudicialis ex munere, siue pecvlamdenunciationiSiudicialis, siue per viam accusetionIS- l . 2 Et addit Nauarrus c. 2 1 .num 7.quod quando a rdemmciat, velaccusat exeo, quod in conscientia obligatur ad hoc, & id notum est ipsi testa: tunc testis aenetur sponte se offerres: sed quidquid sit de hoc certumest, quod c status no potest repugnare praecepto isque griniuisitata lethalis peccati cul Pa. ac '
216쪽
. res dus. Trasy. VII. I 6 33 modo tenetur obedire testis etsi cottia reum non adsint infamia, vel indicta , vel semiplenae aliae probationes ) quando ex delicto, de quo inquiritur, damnum bono publico imminet, quod nulla via ex pr ostensis per correctionem fra rnam , Vel denunciationem, ut sipra,auerti potest,sed solum per iudicem auctoritatiue,&iuridice. Quod idem intelligendum est etiam, quando graue , detrimentum alicui priuatae personae immineret e quod similiter impediri nequiret, nisi iuridice a iudice competentes In his enim, & similibus test is, qui non obedierit praecepto iudicis praecipientis, peccat mortaliter,&gr uissim E. Et si praeceptum sit stib excommunicationis latet
sententiae poena, incurrit censuram,ut docet Nauar.cap. II. num. 34. 3 alibi.
s Et praetera si ex tali inobedientia, & occultata veritate sequatur detrimentum vel damnum, sue Reipublics, . siue alicui particulari, testis, qui celauit, in integrum tenetur damnum resarcire, ac restaurare pro viribus, ut docet Communis. σ Caueant itaque testes,ne snt nimis procliues ad testi .ficandum, ubi non tenentur: nec sint nimis duri, ubi debent , ne damnationem sibi sternam ultra Reip. vel pro . ximi damnum acquirant.
Et ego sum huius sententiae, quod Pi Hati tesses, ,t
plurimum idiotas, & ignorantes haec omnia praedocere debeant, illo'; praemonitos,& cautos reddere, ut sciant, ad quid in conscientia teneantur: & Praelati, qui secus
faciunt, grauissime peccato Q d si & ipsi lisc ignorant, vel renuncient ossicium, voluitem peritorum consilio, Vistentia viantur, ne in laqueum incidant diaboli, I, a Sin
217쪽
I De Modo corrigen lagoianu.& in etern a damnationem sinital cu subditis ii ulla est inrignorantia illos excusat, cum ex munere scire teneantur.
In quibus casibus tests interrogatus sub .praecepto , ω is
ramento, eveletiam excommunicatione test sari non teneatur. . cap. VIII.
I . Tectis numquam tra cari debet, quo sotaminem . - fessione sacramentali nouit. i , a. Similiterneque id, quod obsecreti sigillo accepit. ,3 Adidem tenetur Tralatus. 4 Ratio Soti soluitur. . ' . x Secus si per aliam viam nouit. . . . 'clσ Non tenetur ad secretum in damnum tertii . /ando non tenetur quis testificari. s inuandonam tenetur in re ablata.s Neque cum suo damno. I o Neque ad illa, quae tantum per auditum nouit. II Neque coram iudice non competenti.
Constat ex superiori capite, quod in uniuersum testis' non tenetur aliquid in iudicii deponere, nisi iuridice interrogetur. Ad particularia vero descendendo, primo non tenetur testari, si nouit deliciti ni in consessiones sacramentali: id enim nulla ratione, etiam graui; sma; .etiam pro salute totius Reipub. reuelare, vel patefacere Vmquam poterit.
et Secundo , si delictum sub sigillo secreti detectum fuit illi, vel consilij,vel auxilij petendi gratia,&similiut tunc enim testificari non poterit, etia si contra delinquentem esset
218쪽
quid dicat Sotus estcri meis a. q. n.iandi nam Vterrigemvritu iure nempe judex iuridice interrogando, aestis colando sive quod bona fide sub si
f . Secusatilem, si alia via &al medio, qtiam peroom in sus secretum nouit illainc enim testis tellificari teri secreti praeiudicio, dum inodo de industria non inuestigauerit, occ1 2sionς accepti secreti: nam tunc ita ipsamet inues bigatio ne,etsi hil aliud γ' r illa via indagaverit, iam fregi au turpicier, Ieccauit mortaliter,&damns resarciretu iactur , si extati pervestigatione delinquente diffamatiit.
G. 1 3.Vlt eTius non tenetur ad secretum etiam sub iurat en-
219쪽
ex quo patet, quod non tenetur quis testificari, si sciat nullum alium esse testem Contestem, vel aliquod squiualens indicium,sive procedatur ex munere,siue ad instantiam partis, ut dictum est. E tego aliquando interrogatus sub praecepto,& iuramento super delicto,quod scitam, nullum alium nosse, nisi denunciantem, numquam testificari volui, etsi de visu, S: certa scietia potuissem, quod pluta conscientia fecisse reputaui ,& reputo. 8 Quarto , non tenetur quis testificari super ablata re contra eum, qui tantulit compens ilionas causa illam rite
accepit, ut docet NauarruS cap. II. num. I Isias Quinto non tenetur quiς testificari cum notabili', & 'euidenti suo damno, nisi Reipub bonum illi praeponde
Io Sexto non tenetur quiS testificariea , quae tantii in exauditu cognotiit,sive a fide dignis avd ierit, si ueindiqn istnullus enim tenetur pervestigare; an prima origo di rusita fide dignis Scideo tutius hinnit testificari deliss,. quae per auditum tantum qui, nouit, & relinquere onus. illis, quia liatiouerint via. Sic tenere videtur Nauarrus: cap. 2 s num σώqaidquid alii dicant: nam si auditur a fide nomiignis, idern est, ac si penitus nesciatur, si a fidedagnis,&ex consequenti iustis,ad illos pertinet testificari, visiiperius alias dixi. .II 1 Septimo nullus , tenetur testificari coram iudice nonc Petente; ut constat,&OmneS fatenture immo tunc , . praeceptumest nullum, Cpotest cogi testis, vel adiurata dum ves ad testificandum . l.
220쪽
An teneatur tectimaritia, qui rationabiliterdubitat,an. iuradice interrogetur. . VIIII
Nisus unetur reui risi rationa siliter dia=itat, an iuredico interrogetur. μυ-ia Soli defoditur ab aduersariis, te raetonet . contraria dissoluuntur. . , Mors, vel aequival n3 imminere patiar Regulaerisus. Menegare: eritatem nustum est precatum. Inpeccato notoris no procedit Sotisententia,quiatune
is . iuridice interrogatur. I: , o . .. Et tune tectis isus negare potess. P .
Contraria opinio multat, ubi biatus dubitat .s ue
Io cuiles tenetur obedire suo Duci, etiam sacrilego inibilo iusto. I .:i zes M Hautem juiriteneturetiam admentem Soti, bipernicies public sequeretur ex occultistione 'i imaris iis, is aliud ite tiamsi diatret, ani ridice interrogetura . . Asterum rarivsa uisen dubitans test cari Mn t ne tur quantumcumque obstrictus subiraeeo s.
a noli teneri quis testificari; si rationa- iaer lithitat, an iuridicὸ interrogetur: Desertima Praelato aliqualiter suspecto. is, si se rationa