장음표시 사용
221쪽
Is Idem dicendum in rc bus difIici l is prc 4Ii Myi quandido veritas ali ter baberi nequit, iustitia opereac vi Α- opius dictum est, & docent Iesaius,& alii. ii Ici . Multo etiam magis adnatui deben; testes aliis icta' ibiles, cpiando stant pro Sco ,.uti docet Clarusi quαst 24
II Denique ut saepius notati i) apud ians ex doni facuoctaui indulto, Praelati possunt admittere omines testst inhabiles : tatim Irus L Quod tamen maxima cum pi u ntia, Ss uinta ex quidebent, nς detrinientum, vel iniuriam sabditis insedirant,&mea sententia piae lati testes inhabiles numquana admiai deberent, nisi excomuni conscissu. maioriSpar- tis dissipitorii, vhsecurius , tutiusque procederetur in iudiciis femηdibo . . i ii Q. RegulaHs.possint esse tesies coram Iudice
222쪽
, De Tectibus. Tram PD. I pr De licentia Prouincialis. . .
s , De facto absque licentia /valet eorum tyrinjonium. σ Peccarent autem 'gulares.
I HErtum est de iure c5muni ut pluribus notat Rode- ricus quςst. II. art. . Regulares non posse esse testes apud Iudicem Acularem, vel ecclesiasticum non regularem s Verumtamen delicentia stiorum superiorum pol runt esse testes, prout dic itur in iure c. s.de iuram.& tradit Nepotis de monte Ailbano tract. de test. nu. σl. Fram
a Qua licetia nullus P latus inferior Prouinciali darepsit, Prouincialis verbsummopere aduertant, ne passam huiusmodi licentiam concedan t s sed prudenter, & mature , cum ex huiusmcidi testificatione Regillarium contra quoscumque non Regulares, vel etiam Regulares alteri iis ordinis oriri possiit multa, &grauia scandala, vel persecutioneS contra ipsum ordinem testificantium. Ita, ut vix credam posse huiusmodi licentia dari tuta conscientia: Et conformiter ad rediam prudentiam, nusi ubi aliquis magnus Princeps, vel insignis Respublica id expeteret, ne iustitia in agnum detrimentum apud illos pateretur ex defectu testium . Sc veritas aliter haberi non posset, nisi per testimonia Regularium. Numquana vero concedendam sentio, cum Couam rutila , & communi, quando ex Regularium testimonio sequeretur mors, aut enormis effusio sanguinis, vel mutilatio memtiorum enormis, ne irrigularitatem incurrerent. . '
223쪽
a 18 De Maasi cornigendi Iligulares.s Denique notandum, quod si de facto R ulares sine licentia suorum Pi statoru testimonium serant sussiciei iei probabunt, nec vitiabiture im testimonium iuxta quamdam Glossam a quam citat, disequit Rodericus ubi supra; sicut etiam diximus insuperiori capite, qubrisi laici de facto deponant absque Iicentia suorum iudicum apud Praelatos Regulares, valebit eorum testimo
o At Regulares, qui sic absque licentia testificarentur apud iudicem non Regularem, vel apud alium non habentem iurisdictionem ordinariam non delegatam, πα- uillime peccarent, grauissimaqst digniessent punitione.
1 citandi testes, re quomodo. et Testis non citatus est suspectus. 3 Vniformiter citandi semper. 4 Platanda in scriptis citatis.s circumsantiae in scripsis notandae. es Furamentum exigendum. Sis autem etiam secularis probat. 8 Prouincialis iuramentum exigere potest. s Testis interrogandus de causa scientiae. Io De auditu nil probat nisi famam. I i ynterrogandus de circumstantiis. I et Interrogandus de contestibus.13 Accidentia isterretati ponderanda. 14 Omnia
224쪽
m Testibus. Tram VI L . omnia scriptis mandanda. .a s Omnia resti relenenda, ae subscriptus iamittendus.
16 Assistentes remouendi. . : . .
i DRimolam debetestari testis non secundum interualia 'ς la, sed more Religionum recepto, ut vel INr nunc tu, vel per epistolam susscienter vocentur: & si vocati renuerint venire, tamquam inobedientes , & contumaces secundum formam statutorum puniri possent. et Nam testis non citatus redditur suspectuS,S non probat. l. presbyter. C. de Episcopis, & Clericis. quare tales depellere debent praelati, si qui inuenti fuerint.
3 . Nil autem reseri, an vocetur ex munere assumptus,
vel ad instantia partis induetiis: semper enim est uniformis in Religionibus modus citandio 4 Sed bene debet notari in scriptis, an sit testis exossicio
assumptus, veIa denunciante, siue ab actore inductus sita ut in processu appareat, qua Via citeturia 's Secundo debet testis nomen, cognomen scribi, atque status ipsius, & gradus. c. qualiter, & quando.& cuius aetiitis existat; na m, si forte sit ψcularis minor viginti annorum, in criminalibus non probat. test.sfdetest.nia si elset socius criminis, ut in peccato sodomiae, vel similibus. Csterum, quoad fratres professos, cum semper excedant sextumdecimum annum iuxta Concilii Tridentini decreta, semper legitime probant, ut superius dixi, Verumtamen stas saeculi,&anni Religionis sunt nota di : nam quo maior numerus annorum, eo, ceteris par, dus, grauius testimonium. Tertio iuramentum ab eo exigendum: nam testis no iuratus, etiam episcopus,ves Card.nil probat. l.iurandu-C.da
225쪽
Q detest.&extri detessib. cap. Nuper nobis. Et ota recepta, & doctores ibidem. Et sacerdos iurare debet super pectus: non sacerdos super Euangelijs, mi alia res 7 - Errae autem quidam inseredo corrollarie,qubii Praelatus regularis assumere nequeat fiscillares in testes' qa
licet non postit eos cogere ad iura noti, cum non habeat iurisdictionem stiper illos : tamen si consentiant iurare a Praelato roqui siti, valer, amentum validum est testimonium, alijs non obnantibus exceptionibus, ut superius diruim 8 A fratribus verb iuramentam nullus inferior Proui ciali Ministro nisi de eius auctoritate exigere potest, exactum tanten de facto validaret testimonium, quoad hoc, sed exirent tam exigentes , quam serenteS. testimo' .
9 Quarto interrogari debet de scientia,&causa scientiae, idest, qua ratione, vel via id norit, quod deponit, &hoc diligenter perquirendum. Io Nam, si deponeret tantum de auditu, parum, Vel nil probaret, nisi tantum famam secundum superius deter-
II Qintito interrogandus est de loco, &tempore, alii l-que circumstantiis,'ex quarum concordia, vel dii cordia dignoscatur, an testes sint conresteS, & plene probent,vdnon: nam, si non concordent in principalioribus, ut in serius dicetur, non probant. i I.quaesit. 7.c. NOS. S. Item Daniel.& '.q. s. cap. Nihil,& y f.q.σ.c.de parent. Prin terea sunt etiam cireum stantiae examinadae: quia vel ag grauant crimen, vel indicia, vel suspicionem secundum circumstantiarum diuersitatem, maiorem, vel minorem
226쪽
Ia Sexto, quilibet testis interrogandus est de contestib. ad clariorem veritatis notitiam , ex concursu, & conuenientia multorum testium, & singulorum dictorum. Et dum interrogatur super his offus , aduertere debet Praelatus diligenter, an prompte, Vel tarde respon- .deat,& an cu tremore, ves rubore, vel pallore, S: similia. accidentia ponderare, ut inde eliciat, an sit uerax, uel .falsum,quod deponitur, & si aliquoil notabile accidens uiderit, scriptis est demandandum, scut caetera Omnia. I Debet igitur postremo loco secretaritis omnia dilige ter scriptis dcmandare testium dicta eo eodem sermone,
i quo ab ipsis proseruntur, & eadem phrasi, & uerbis iis- dem, ut inde ualiditas, &lueritas dictorum perpedi pos- sit informando iudicio. Das stin fineexaminis, uel depostionis Oia,&singula dicta clulibet testi relegenda su ni diligenter ad effectum, .ut addat, uel minuat, uel confirmet ; post qua relectionu- similiter statim scribendum, & scriptis demandandii, si
. quid addit, uel minuit,si auteola confirmet, addatur; Scretectum examen in omni b. co firmauit, & statim in fine
subscribi debet propria manus, vel si nesciat scribere , alius pro ipse subscribat in eius prs sentia, Se eo consen- tiente, & approbante subscriptioncm, S sic subscriptus
dimittatur; quae omnia diligenter sunt praestanda more maiorum in Religione inoleto ad fraudeS omnes tollendas, S ad supplendam auctoritatem secretarii culo conotarii sit positus , non haben S tamam auctoritarc m. . I - L 1σ Qui-
227쪽
I σ2 De Modo corrigenae gulares ἰis c ibus obseruatis superflui mihi videntur assistentes omnino, cuperemque tolli , ut siquidictum sest.
mando quis teneatur in iudicio testificam cap. VIL
I sis tenetursem adtest cura seruatis se adii
2 Item tenetur alia ratione. . 3 Et interquado crimenes eoira bonumpialuum 4 De qu notabiis detrimenta personaepriuatae imminer. x Testis occultans meritatem ad amurrinum tenetiit.
' Praetiti testes idiotas doceant .a , qudd semper testis ad hoc tenetur sub peccati poena, quando, seruato iuris ordino, interrogatu& delinquens, contra quem proceditur,laborat infamia, saltem nota vel, si contra eudem sit iam semiplenE probatum, vel peralium testem deponentem , Vel per aequia ualentia indicia. Et uniuersaliterquadocumq; per suam depositionem delictum plene probatur, semper testilic ridebet, siue procedatur contra reum perviam inquitationis iudicialis ex munere, siue petuliam denunciationiSiudicialis, siue per viam accusitionis. let Etaddit Nauarrus c. zy.mm1 7.quod quando actor denunciat, velaccusat exeo, quod in consciomia obligatur ad hoc, & id notum est ipsi testi: tunc testis tenetur
sponte se offerres, sed quidquid sit de hoc certum est, quod citatus no potest repugnare praecepto absque gram
228쪽
. IN ' rinilω. Trasy. VIL is 33 n ut simili modo tenetur obedire testis etsi cotra retim non adsint infamia, vel indicta , vel semiplenae aliae probationes) quando ex delicto, de quo inquiritur, damnum bono publico imminet, quod nulla via ex prio stensis percorrectionem fra rnam , Vel denunciationem, ut supra,auerti potest,sed tauin per iudicem auctoritatiue,&iuridice. Q Nd idem intelligendum est etiam, quando graue idetrimentum alicui priuatae personae immineret: quod similiter impediri nequiret, nisi iuridice a iudice competentes In his enim,&similibus testis, qui non obedierit praecepto iudicis praecipientis, peccat mortaliter,& gr uissim E. Et si praeceptum sit sub excommunicationis latet
sententiae poena, incurrit censuram,Vt docet Nauar.cap. II. num. J4.3 f.&alibi.
s Et praetera si ex tali inobedientia, & occultata verita te sequatur detrimentum vel damnum, sue Reipublicς, siue alicui particulari, testis, qui celauit, in integrum tenetur damnum resarcire, ac restaurare pro viribus , ut docet Communis. σ Caueant itaque testes,ne sint nimis procliues ad testi ficandum, ubi non tenentur: nec sint nimis duri, ubi ἡ bent , ne damnationem sibi sternam ultra Reip. vel pro . ximi damnum acquirant.
Et ego sum huius sententiae, quod Pr,lati testes, ut plurimum idiotas, & ignorantes haec omnia praedocere debeant, illosq; praemonitos,& cautos reddere, ut sciant, ad quid in conscientia teneantur: &Pr,lati, qui secus faciunt, grauissime peccate uim si & ipsi lisc ignorant, vel renuncient ossicium , vel saltem peritorum consilio, ssistentia viantur, ne in laqueum incidant diaboli, I, 2 &in
229쪽
I De Modo corrigend7 gaiam.& in eterina damnationem siliui cu subditisin ulla est 1ni o ignorantia illos excusat, cum ex munere scire teneantur. In quibus casibus testis interrogatus sub praecepto , es' is
ramento, et eletiam excommunicatione testis ininon teneatur. iap. ' VIII. i ta t
I. Tessis numquam tra cari debet, quo sotam incom. fessione sacramentali nouit. a. Similiter neque id, quod sub secreti s Eo accepit. . 3 Adidem tenetur Praelatus. Ratio Soti fluitur. ιν Secus si per aliam viam nouit. .. uσ Non tenetur ad secretum in damnum tertia.. 7 4uando non tenetur quis sesi cari. - . 8 gandonam tenetur In re ablata.s Neque cumsuo damno. Io Neque adula , quae tantum per auditum nouit.
II Neque coram iudice non competentiis c
a C Onstat ex superiori capite, quod in uniuersum testis
' non tenetur aliquid in iudicio deponere, nisi iuridice interrogetur. Ad particularia vero descendendo, primo non tenetur testari, si nouit delici lina in consess Oneci sacramentali: id enim nulla ratione, etiam Erauissima; .eciam pro salute totius Reipub. reuelare, vel patefacere Vmquam poterit.
et Secundo , si delictum sub sigillo secreti detectum fuit illi, vel consilij,vel auxilij petendi gratia,& simili ut tunc enim testificari non poterit, etia si contra delinquentem
230쪽
iEcontra ius diuiuum naturalei, &positi mina.
suo utitur iure si neua pei iudex iaridice in terroga n do, ' Saestis celandos vel negando id, quod bona fide sub si
gilli secreto accepit. l. LI 's Seeus autem, si alia via-alio medio, qtdm per com- missupa secretu in nouit i itunc cn i m testis te li is cari teli fg x inquite te absque commilii secreti pro eiudicio, dummodo de industria non inuestigatreriri occκ- ,si cacae ep.ti secreti nam tunc in ipsamed in uestigatio- in eis. nil aliud per illa via indagaverit, iam fregis si te . xu turpi iter,& peccauit mortaliter,&damma resarcircω- ncliar, si e vitali pervestigatione delinquente diffamatiit. σii Vlterius non tenetur ad secretunt etiam sub iuramento acceptum, si sit contra bonum publicum, vel in danasium te rivi quia tuncdeficit tuititia pian secreti,quant iu- branaenti, Sideo testificari quis poterid nulla utriusqilest istente yi, aut obligatione i tali ri Psi INV --7 Tertio non tenetur testificari. si delinqvcmgna Iabb--cat in linia, VHRqui ualentib&xu Deinon cinioltu latu1 Eq.ost isti iritivessperatur relinqliindicio octio pritia-M tu habrini olei icecificiinpri via i q-quisitionis ex munere, siue ad mliauptati irincla 'litaObtire videntur Siluester verbo inquisitio. e. nu. 7. & verbo L 3 corre-