Dissertatio inauguralis chirurgico-medica : de panaritio ...

31쪽

panaritium ex verme dari SOLANDER primo litteris mandavit e), quae igitur germanicam denominationem non plane rejiceret. Hucusque in germania autem nondum Observata haecce species, unde hoc nihilo modo nos attingere credo. In plebe autem hancce appellationem semel receptam cur ad nihilum redigamus y sussiciat nobis tituli significatio. in nitio realis.) Ad realem desilitionem

quod contingit, inter autores, ad aetatem nostram usque de hoc morbo aeternitati quicquam consecratos, magna versatur distenso. Sic. v. g. GLANDOR PiUS nimis amplam, modo non totius morbi decursum complectentem exhibet desinitionem f). Alii ad inflammatoriorum tumorum classes numerant panaritium. Teste experientia autem hic morbus inflammatione subinde experte observari soleti omnes autorum definitiones hic in medium proferre mihi non est animus; quod enim autores, tot sere existunt definitiones. Ideo hic, vulgatissimam, ut mihi videtur non veram, atque a plurimis receptam definitionem allegare, postea autem meam rationibus comprobatam ad lungere, mihi erit consilium. Panaritium sui vulgari titulo utar extremae phalangis digitorum es inflammatio, cum vel

32쪽

fine tumore in Wgni, magno dolore ad brachii sexu.ra insubinde δε extendente, ει febre conjtincta. Sic

uno ex ore Omne S sere hujus morbi neoterico. rum scriptores clamant. Omnia haec autem veram desinitionem non praestare, monstrandum nunc putamus nostri os licii. Nunquam morbus cum inflammatione ex omdium capit, nullo modo ad morbi essentia inipertinet. sed inter decursum accedit; quod me cum affirmat NE DELI Us. g Probant porro Ae tius h aliique pana riuum in incipiens, instamma iam, suppuratum atque eXulcerotum discernentes. FABRIC. ab AQUA PENDENI E vitium hoc inter in

tia, inquit, cum scilicet incipis digitus dolere, hoc eis, is prima doloris iuva lane, libi neque adhue in digito tumor tisius aut rub r anaret me. i) Quo modo fieri debet, quod statim in his firmis partibus oboriatur inflammatio ἶ nonne per aliquod temporis intervallum, priusquam produci possit phlogosis, irritamentum agat in digitum ' ingens

remediorum empiricorum catalogus multa phlogosin excitantia complectens, nec minus, inflammationem morbi essentiam non contingere, probat. Extremam in phalangem sp 'ciatim panaritium invehi contra pugnat eXperientiam, apud GLANDOR PIUM enim legimus, alias phalanges huic

s Ill

33쪽

huic morbo quoque obnoxias esse. k Nullo modo porro tumor quoque in ostentialem definiationem trahi potest. Sic affirmat Cl. DE HA es, inquiens, vix dignoscitur tumore malum l) Dantur adeo panaritii species, quibus fusius alio lo--co dicendum mihi erit, omni tumore experteκTumor phlogosiisque morbi decursum vel progrestum comitantur, Vel accedunt imo constitu unt subinde, atque a tempestiva adhibita cuia sibi timent. Chronica illa a Cel. AC REL observata species sine omni tumore apparuit. m) Febris tandem ut ex usu compertum habent, non semper, sed fortuito accedere, observatur. Omnibus ex his colligere licebit, notata haec, addes nitionem realem omnino reserri non possU, sed de sede, causa, cura, habitu corporis aliisque rebus pendere. Dolorem omnium jure ad definitionem realem retulerunt scriptores. Nunc tibi L. B. objurgare licet, quaenam vera definitio nunc sit ' Ego affirmo, Dolorem sive dolori cum assectum verum essentialem panaritii constituere characterem. Ut rationibus nunc consormem sententiam meam, omnibus viribus laborem in rem insumam. Allidua nobis testatur experientia, morbum semper dolore initium capere, dolorem hunc, aegrum in morbi progres-1um corripere atque augeri & ad morbi sanationem usque

34쪽

tι --- usque, plane non extingui. Cel. ROERHAvEhoc comprobare videtur, dicens: s tenuissima Iungitur acieula sub unguibus nervus, manebit fere dolar, donec homo moriatur. n) omnia huic morbo obvenientia symptomata topica quam maXime dolorosa sunt. Nonne laterum dolores sin per pleuritidis nomine ornantur, etiamsi omnia

phlogosis signa plane abfuit ' Dolor laterum constantissimum est pleuritidis symptoma, ergo mihi quoque, dolorem aliquam digiti phalangam occupantem, appellare panaritium licebit. illae a Cel.

Ac L dono nobis datae observationes nonne ma. ni felle dolorem qua panaritii essentiam declarant 'Per annorum intervalla ellina dolore conquerebantur aegrotantes. o Mec una tali dem sentiunt Gel.

comparare ausiit, dicens : O. Butaliae praecipua

mytomatum explicatione. Decursus.) Nunquam non in una vel alis tera parte digiti , cum dolore, aliquando in parte affecta perseverante, nonnunquam se existendente, n) De morbis nervorum. pag. 238. o) l. c. p) l. c. p. ao9.

35쪽

IT tendente, quin ad axillas usque ascendente, ita

ut totum interdum brachium trahatur in consortium, morbus incipit. Continuo enim augetur dolor, ita ut intra duodecim horarum spatium non raro per totius brachii circumferentiam propagetur. Dolorem per aliquod temporis intervallum perdurantem, vel ex irritamqnto increscentem, insequitur semper vel cum vel absque tumore atque c sua tensione & pulsatione utplurimum conjuncta inflammatio. Dolor nunc fit atrocissimus, ct multoties per volam ac ma nus dorsum ad ligamentum annula te usque, in flammationem tumoremque ultra fines loci aD

secti digredi observamua ; re quod pessu num

est, subinde supra hoc ligamentum iterum incipit, atque ad anti brachium dc cubiti fibxuram usque, quin ad axillas proficiscitur. Vasa lymaphatica ipsa, vehementiori in malo a digito adaxillam, imo glandulae ipsae tumefactae ad do lentes observatae sunt. Sequuntur ex his saepe

febres, insomnia, deliria, spasmi , convulsio. nes, syncope, nausea & vomitus , suppuratio bona vel mala, unguis delapsus, imo plana de-

fructio, ut non recrescat atque saepe ultima pha lanx funditus perdatur, caries, ostiuita in gela tina resolutio, tendinum eroso ac putres actio, gan

graena ct sphacelus subinde, imo mors ipsa. Fit aliquando, quod horum nihil conspiciatur ae

morbus si leuissimus. Ρost curationem tando munius vel alterius digitorum articuli remanet ri

riditas subinde. B Necella,

36쪽

Symplomatum explicatio.) Necessaria

symptomatum hoc morbo occurrentium explicatione allegare, hujus loci opportunum existimo, quael nunc aggredior. Dolor prae Certillimum hoc in morbo exhibens symptoma, duobus ex fontibus scaturire videtur. Primo loco, vel ex- vel interno digito allato irritamento, aegro in initio in digiti aliqua parte essiciente dolorem. Nullum enim mihi innotescit exemplum panaritii consensualis. Ergo e re est, topicam irritationem ad dolorem provocandum, semper esse necessariam. Aliae enim doloremem cientes causae, Ut repletio, exinanitio, vel nimia irritabilitas morbum periculosiorem quidem

procreare, nunquam autem panaritium edete valent.

Affigit irritamentum, ut supra denotavimus, non mediocri quantitate in digitis sparsos

nervos, atqUe eX eorum irritatione dolor, ut primum symptoma quo aeger corripiatur, originem trahit. BOERHAUIUS ad morbos nervo. rum inde numeravit hunc morbum. r) Raro dolor extra paris irritatae pnes vagabitur, nisi irritamentum magnopere sit acerbum vel no. biliores digiti partes affecerit. NunqUam autem, ut in prima doloris invasione fuit dolor, permanebit, semper aliquo modo exaggerationem patietur aegrota HS. Per experientiam probata

exstant axiomata varia , primo scilicet, quod ir-Aitatio

37쪽

ritatio Istrabat, deinde quod dolor por longum temporis spatium perdurans, pariat inflammationem, atque postea quo magis pars languens sensibilitate nervisque sit impertita, eo vehementior sit inflammatio. Nonne plane haec cum morbo nostro cohaerent' Sanguinis igitor in partem laesam fit impulsus major, manum di digitum constituentes tenaces oc antea ad nutritionem necessariam tantum sanguinis uantitatein complectentes partes oc nervi, nec non per irritamentum irritata, nunc praeter naturam con stridia vasa omnia haec resistentiam atque impedimentum afferunt, quo minus extendi, a Diluxuique languinis aucto locUm cedere qUeant.

Quod per autores quoque corrobo nare possum ;sic legimus apud Cel. DE HA EN dicentem: in omni loco ubi potes infamilista pars tuti ere, minus dolet. s) Et Dio Nis expressis verbis asseverat :Le panaris es le plus i utoreux op eme, parceque rextremite des dolis ne l. eus pas s'efendi Gautant qu iI faudroit. t) Dolor inde ortus,

Omnesque vicinos nervos in consociationem trahens, acutissimus evadet, unde elus exstansio in confesso esse videtur. Ecce nunc doloris ejusque tramitis secundam originem. Ad initammationem quod spectat, iisdem ex causis proximis sive fontibus, ut dolor, prosilire videtur. Irri s) l. c. p. 2II.

38쪽

Irritatio attrahit, ergo ex irritatione humorum auctior at fluxus , atque ex languentis partis resistentia sanguinis traii situs cohibetur , quem inflammatio inevitabilis consequi debeat. Propter hanc nimia in resistentiam, ut gangraenam pariat innummatio , saepe ad illum gradum adscendit. u) Dolorem porro edere inflammationem per observationes compertum habemus quo magis locus abundat nervis , eo pejor erit dolor, ergo etiam inflammatio. Mihi est proximus IIII DAM 's verbis exponens: ex dola it vehementia cito concuri lint humores , qui ingam masionem ta tumorem excitans, tota manus iu-

fatur subinde , propter dolaris vehementiam. x)Dolor ergo phlogosin , atque in dammatio iterum dolorem progenerat. Nunc auteria recentiorum egregia explicatione, in illanimationis na-t ua, humorum praeternaturalem a19tinum, vasorum ex irritatione factam constricii onem complectitur ii digitorum structura singularis, sanguini alii uenti impedimentum tran situs opponens. ruborem atque tensionis sensuvi manusto declarant. Porro innammationis naturam in parte aegra humor uia motus a uctus consti tu it. Cois inam eii naturae ad tes lentiam superandam eo illucescere videtur, itide lue pulsationis sensatio certissime petit ortum. Tum Orem, ex sanguinis , confluxu uJ Id. Ric ATER praeceptor summe Venerandus, undaraneyhunit. I Band p. 7 o. ix OPIervat. & curat, chirurg. Centur. I. Obs 97.

39쪽

eonfluxu indeque orta distentione asorum ac repletione oboriri,asserere ausi in . Cui etiam tam rubrorum, quam lymphaticorum vasorum atque ne vorum conspirationi haud immerito tumoris expansionem adlcribere licet. In brachio ubique sparsa magisque sanguine repleta nempe vasa, tumorem prolixius dispergere posse, quis est, qui

neg. bit ' Nervorum memorabilis conlς' ius eo modo dolorem, ultra digitum aegrum pro pagare videtur. Febres ex dolore di per illum concitata nervosi systemalis irritatione concussioneque initium ducunt. Plexus scilicet brachiales nervis brachii originem luppeditantes, immediate ex medulla spinali maxim qua cum cerebro aliisque corporis humani nervis conspirationem habente, prodeunt. Quis est, qui pune inficiari tent/bit, miri bilem illum cou sensum

febri aliisque symptomatibus j istam pra: bere posse

ansam ' vehemens systematis nervosi concussi qad cor propagatur, spasticam in eo commovet

contractionem, ut circulatio velocior evadat,

sebrisque pariatur. Haud aegre ς nucleandum nobis nunc erit, unde sy'cope, convulsiones, nausea, vomitu , delirium ac in fomnia fumant sontem primitivum. Systema nervosum per irritationem, instammationem, subinde per animi affectus quoque agitatum , nunquam, absque noxa has lippressiones serre solet, quod omnes tam vitales quam animales atque naturales ii in stiones praeter modum his non affligerentur.jProbationis

v a ratione

40쪽

2aratione huc portinentia axiomata referri 'mearentur quod dolor videlicet febrem convulsionesque edere Valeat, nec raro eUeΓVationem, quae spallicae lip thymne originem declarat. Suppurationis bona vel mista conditio a morbi sede, corporis constitutione, causa morbi atque curati orae i communiter pendere consuevit. Puris ala ratio vel in parte affecta diu retentione protracta , vel in corpore ipso orta, corrosioni

partium suo de buctioni, re unguis delapsui praebet fomitem iudicientem, tau de phalangae caries quiu & detrimentum e re est Gangraenae spha- celique causa proxima alium considerationis commodiorem locum occupabit. Quibus ex causis enascatur rigiditas, alio loco uberius mihi erit serino. Ad ollium in gelatinam conversionem denique quod attingit, acrimoniam quanda in corpori inquilinam, quaecunque erit, di vi ostis partes terrestres solvente, praeditam, jure accusare molior. CAP. IV.

De morbi in stadia ρο species divisone.

Morbi decursum paululum accurati US pe lustrans & perpendens, morbum non sempersi hi similem este variaque inde morbi tempora nec non species jure stabiliri posse, quisque haud aegre animo complectetur. Medici mo borum internorum decursum, ut habeant vias ad quas iudicium in indicationum formatione di.