Dissertatio inauguralis chirurgico-medica : de panaritio ...

41쪽

tionali chirurgo tale ornamento erit negotium, sibi curationis viam comparare atque munire.

Quatuor in stadia sive tempora commode morbum nostrum dividi posse, credo. i) S adium irritationis sive iuitii. 29 Stadium infammati0nis. 39 Stadium suppurationis. ηυ Stadium gangranoe F sphaeel Inter titi vilitia hanc divisionem recipi non

nereri, ex rationibus & auctoritate comprobabo. Aeaeius panaritium ana in incipiens, inflammatum, suppuratum & exulceratum discernit. y Sic Avic ENNA aliiquo. Cujuslibet sta. dii existentiam ut probem, ejusque signa enarrem. Operam nunc infigam. I. i Stadium irritationis ) Stadium irrisatioris f. initii s primae invasonis, ut a pellare ubet, solum noscitur ex dolore in aliqua digiti parte urgente. Unicum hoc in stadio urgens est symptoma atque irritamenti externi vel interni primare necessaria sequela. Probant quoque varii autores. Sic FABRi C. ab AQUA PENDENTE ait: vialium hor inter initia, cum scilicet incipit digitur dolere, hoc est, in prima doloris invasione, ue-que adhue in digito tumor ullus aut 1 rabor an rei. ZJ GLANDOR Pius expressis verbis affert;

42쪽

incipientis eortis signa funt dolor tirta ductorum

eXtrfluitates, exiguus, levis, tolerabilis. ab Et alio loco ; in primis diebus dolor exiguus percipiatur , inde fit, ut Chirurgus non in auxilii U N0cetur. b) Wεn L his verbis notat: imminentem in sim it m ho se rem denotat dolor exiguus, Atyis, re a ut tolerabilis. O BARBETI E dixit: δε-lor vere metits 8 Ggra tu torquere solet, iit nequon0 Ie neque die s0rnuum capere pes P. Hunc accedit tu so morsio c. db Alias adhu ς rationes in medium proferre necesse est. Iulia minatio 1 emper dolorem insequitur, toste etiam expςrientia dc observatione omnia phlogoseos signa in morbi principio absunt. nimo irritamentum omni

tempore len si ies nervos commoveat, priUSquam ciboriatur inflammatio atque humorum alii uxus nanciscatur. Causa semper priae cedat essecium, ha unque partium firma consor in tio earum dil- senti ovem atque inllammationem omnino in mor ibi initio cohibet. Remedia tandem illa empirica, quorum non exiguum habemus numerum,

quorum alia revera progignunt phlogo in V. g. ungi t. neapolitan ct theriaca aliaque irritantia. imo theriaca ipsa in sphacelo ad inflammationem provocandum adhibetur; quomodo nunc panariti uni ad sanationem perducere valeant haec remedia, niti ab inflammatione diversum existeri

db chirurgia pag. 3.

43쪽

ret stadium y Suffcient haec, ut credo, ad meam sententiam probandam, atque ad stadii secundi contemplationem progrediar. II. Stadium inflammationis. Non multo post, ut supra denotavimus, ex dolore consequitur inflammatio, quod testatur HILDAN Us, dicens: Statim in initio sint inti tu, alioquiu ex δε-

Is is vehementia cito concurrunt humores , qui iu-fammationem ει tumorem excitant, rec e)Symplomata di gnosin praeflantia in phto. gosi, in duos gradus secernere cogor. i In primo levillimo autem gradu generalia inflammationis symptomata Ocrurrere tantum

consueverunt; tumor nempe, rubor, partis aegrae calor atque dolor Rarillime haec ultra digiti affecti fines transgredi observantur. Raro sensionis & pulsationis sensatio vera aegrum uringe , ni si in exercitatis ex crassa, densa extensioni impedimentum asserente epidermide. Secundo in gradu dolores atrocioresimo atrocissimi evadunt, non raro per totius brachii ambitum ad axillas usque pertenduntur Tumor ruborque aliquando, sere plane non digitum corripiunt, subinde autem maximus, ita ut totam manum brachiumque iussa tum deprehenis damus. In vehementissimo gradu vasa lympha tica dolere ac intumescere incipiunt per totius

brachii longitudinem. Notata haec symptoma-

44쪽

ta statum corporis integrum in febres, eonvulsiones, lipho thymiam, insomniam atque diliria

commutare conantur. -

III. Stadium suppurationis. Stadium tertium duo iterum alia complectitur, incipientis nempe atque confecita Pantilentire. i) Iucipientem puris collectionem noscinius ex dolore omnibus pharmaceuticis aliisque auxiliis convenientibus obstinate repugnante, &continuo ingravescente quod etiam asseverat Hip-POCRATEs inquiens: dum pus conjicitur, dolores

re febres occidunt magis, quam Iam cstincto. f Porro incipiens perspicitur suppuratio ex inflammatione in omnia remedia coinua vertente, α tumore duro volumine in cresc en te. a) Confectam purulentiam ex vehementi Lsimo pullante atque derepente remittente id Olo- Te, ex febre evacuatione critica experte, si adsuerit, aegrotantem fugiente. Porro ex horripila-ltione turbatur aeger l, in aegra parte ponderis, frigoris re obscuri doloris sensus percipi solet. . In media tandem innammationis parte nec raro fluctuationem , atque oculorum conspectui sub cu. te puris subjectam collectionem observamus. Ad cariem, tendinum erosionem, & in eorum vagina suppurationem natam in hoc stadio occurrentia eorumque ligna quod attinet, postea prolixius verba mihi sunt facienda. Alium hunc locum s Aphor. Sect. 2. Aphor. 47.

45쪽

locum, pro horum symptomatum contemplatio. ne, commodiorem existimo, propter horum afectuum, clausa cute, propriorum signorumal sentiam, quae igitur post operationem, vel cuintis spontaneam rupturam primo in conspectum veniunt; porro propter eorum non semper ocincurrentem praesentiam. Hoc stadium enim non

semper comitantur.

IV. Stadium gangrenet sphaceti. Qua ti s adii gangraenae & spha celi nempe, hujus locin entionem facere non incongruum credidi.

P uic morbo familiare esse non solet, sed ne ami terem aliquid quod huic morbo fortuito quoque cccurrere loleat, id stadium hic tractare mihi est consilium. Signa Chirurgo artis perito satis no ta supponam, ut vix de his allegare aliqua mihi sit permissum. Integritatis gratia ecce necessiria. Partem aegram omni calore atque sensitione desii tui observamus. Colo antea ruber in fuscum ac caeruleum abit, solida mollescuntat ue non mediocrem foetorem sparpere iocipii nt. Omnia haecco stadia, ut postea mon-stiandum mihi erit, ad rectam indicationem, α medendi methodum stabiliendam cynosuram mihi praebebunt. ii Dum specierum considerationem 'callere nunc mihi eli animus, harum campum ab anti: quissimis temporibus non satis exaratum invenio, ct confuse, ut cum Cl. CAΜPER loquar, racentio

46쪽

38ro id vitium fra Iaut dividentes in plures ecies morbum, qui natura sua fimybc fiuius e s. g

Veteres fere omnes de divisioue in species nullam se erunt mentionem. CELsus h , Ae-τius i) alii lue de panaritio circa unguem solum haerdote locuti sunt, quod de tota. extremitate . se dixi lse credit GLANDOR P. Panaritium non semper habere eandem similitudinem, quis est qui non ilitelligit, si morbi decursum conssideret ' aliquim do morbus est levissimus , alio tempore periclitatur, imo de vita periclitatur

aeger. Porro non unam eandemque partem panaritio semper assici, observamus, ct eandem In dendi rationem non semper susticere. Morbi tu species divisimiem igitur praebendam non absonum eme, ex lati lucide conspicitur. Ad nauseam usque putriri morbus hi ς passus est di Visio. nes, ita ut hodie in au odiguus exstet specierum num eius, Chirurgo pracstico mentem in diagno si morbi & cui itione omnino perplexam reddens GLANDOR Pius dups in medium profert species, in supeisicie ad radicem unguis, vel digiti extremitatem . atque alteram sub peri ostio, quae ad nervosas tendinosas ct cutaneas partes CX- tenditur. L) Wi E s E 11 A N N o tu benignum S ma-

Iignum separare lubet panaritium. l Benignum illud

47쪽

illud vocat. quod in cute horret, & malignum, quod tendinum vaginam ct peri ostium Occupat. Ego cum eo non sentio ; illud enim, quod benignum api' llavit . ex perversa curatione vel mala corporis constitutione in gangraenam transire potest, quod satis tunc ira dignum occurrit. Malignum per se non est malignum, sed ex inepta

medendi ratione , vel aegrotantis negligentia, vel malo corporis statu in malignum degenerat. Nunquam autem in malignitatem vertetur si tempestiva N integra medendi methodus ei opponatur. Ad morborum malignitatem corporis habitus non mediocres affert luppetias. Sic in cacochymico corpore, fere nihili momenti laesio externa, malis nitatem assumere potest, tibi econtrario in insegro morbus erit leuistimus.

Tandem haec di Viso a morbo sibi relicto uel neglecto est de sumta. Ob simplicitatem autem aliorum divisonibus praeserri meretur. BOER-HAvius septem panaritii species nobis reliquit. m Cl. DE HAE N decem specierum catalogum s li-ptis mandavit. n) Qualem con sonem in dia gnosi di hujus sit orbi curatione, supervacua haec di Uisio in Chirurgi animo producati omnium

quid em specierum signa annotare conatur Cl. DE HAE N , multat autem harum specierum symptomata sibi habent analoga. Si autem plures species simul intercurrunt, quid tunc agendum 'Faum) l. c. p. aga. Ob l. c.

48쪽

Fae fieri posse , quod Chirurgns quamlibet

speciem cognoscat, qualem indicationem praeticam inde traheret' ut ego credo, nullam. Quid ei ergo prosceret ampla haec divisior Recentioribus hodie, in quatuor species. stabilita divisio, sedem morbi in cute, in vagina tendinum in periosso & sub ungue complectitur. PLΑΤΤNER. o GAREN GEO T. p) LE DRAN. q)PL EN κ. r) aliique hanc divisionem nutriunt. Hic morbus frequentissimus indeque observationi causam praebens optimam, tamen inter autores hucusque in medium de hoc morbo prolatos scripta ratione naturae & sedis non constituunt ideam distinctam a que divisionem. Fere omnes in ac-

eurata divisione & specierum distinetione, porro in symptomatibus quae cuilibet speciei propria

allegant, non conveniunt. Sic v. g. tendineo

panaritio attribuit tumorem PLATTNER s) quem plerumque adeste subinde etiam abesse affirmat GARENfEor t) In petaostiati ΡLEN Rius inflammationem a i humerum usque propagari, manum imo brachium intumescere, gangraeniam &glandularum axillarium inflationem sequi annotavit. v SAGAR iteium in hac specie symptomata

o) institui. chirurgiae edit. a Krause pag. 58. p) Trai te des operations de chirurgie TOm. a.

q) Operations de chirurgi e pag. 4 a. r) Systema tumorum, pag. 65.s l. c. o l. c. pag. a 86. Q l. e. pag. 57.

49쪽

anata non in brachium re se extendere a fleverat; x &sic porro. Ampliorem contradictionum farraginem lectori adhuc tradere possem, nisi ejus animum accendere timerem. Ex his in conseilla elle videbis, autores specierum signa peruetuo confundero, re in dis gnosi ae cura Chirurgum, quam nam habeat speciem ad tractandam, saepe sngore aequari debere. Me non in tene bris versari credo, li contendam, quod variar liae salsae distinctiones ac symptomatum contradictiones, ex specierum complicatione vel collisione sint ortae. Nunc ad meam, & ut mihi videtur, necessariam pracsticam divisionem me convertam. Diuido igitur panaritium. I. Ratione loci quem occupat.

a in palmare, quod digiti palmam assiciat.b In dor his, quia digiti superficiem dorsa

leni occupare soleat. Sive unguiculare, quia circa unguem obsideat. Haec species jure πκρονυχια Vocari meretur, quam Gallimi savanture s. Tourniole vocari consus

appellarUnt. II. Ratione sedis ubi haeret panaritium tam palmare quam dorsale iterum sejungere cogor.

Haec ab Systema morbor. sympl. pars I. pag. 56. yb GAREN GEOT l. c. pag. 286.

50쪽

III. Ratione diuturnitatis sejungo. a) in acutum. b) In thronicum.

Nunc de quavis specie, ratione diagnoseos speciatim disseram; quaelibet enim species propria sua habet syria plomata, quibus ab aliis speciebus distinguere valemus. Ad primam speciem quod attinet, aquam cribro haurire viderem, s; operam ad signa impende. rem enucleanda. Ad secundam autem divisionem eo melius intelligendam hanc praemittere, non inutile esse existimavi. Supersciale pomare pavaritivmo Supem scialem palmarem speciem illam voco, quae superficiales palmae digiti partes s culaneas & organon tactus aggredi consuevit. Est vera inhammatio aliis in partibus simili modo apparens, ergo cum illi phaenomenorum perpetuorum ratione conveniat. Incipit cum dolore sensim sensimque ingravescente, aliis partibus graviore, quem insequitur tumor, rubor atque calor. Albquando pulsationis ac tensionis sensu aliquo conqueritur aeger. Facillime in suppurarionem transitum experitur haec species. Rarissime supra locum aflectum expanditur, sed corporis habitus