장음표시 사용
291쪽
Vinum quo conceditur, Vel n5 nisi bene limphatum, &cum cautela propi, β sulu*m natur, maxime in initio moibi, vicit. Sanctorius his declarat .mim febrici. a erum frigidioris temperamenti, qua,n aliud em 'tibM. rat,putredinem potius prohibet, quὰm eius incremento conferat, nec urinam, nec odorem prouocat, omnesq; excretiones cohibet, adeo vi nec ad ahas Uectas partes sumorum cen xum exertat, hocque in morbo crudo omni culpa vacat, or tuto serri
potest ; Verum sipost concoctionem futuam aquosum propina messiiunc oportet,quod ιl Ut cuiuscumque saporis aceria vi si, foc enim omnes excretiones prouocat, ct in concomonis initis pauca, dein maioreι quantitas erenda. Haec dicit Sanet rius:& similia in Marsilio Ficino, Ras,Altimaro, Nicolao Plorentino, Cornelio Cesto ini niuntur,ut legere poteris locis supra cit. Reliquum inodo est,ut memoria ipsa teneas,& ita vcra quamque verissima a Malosibrum latratibus defendas, dum ego argumenta ab aduersarijs proposita soluere contendo. ηεδοκῶ - Priino satis fit, argumentum illud obluctare vino tanto vi--σ yμ et noso , S gencioso, non oligophoro, quod si igidum, & humi- esse satis comprobatum eis. Secundum argutarentum soluitur,vinuvinosum illud esse,qi '' inax in id nutriat, a concoctione morbi natiuum caloiem rcumcet,ac proinde uti est sano robur, ita est laboranti morbus, non . e mὰρ oligophoron, quod parum, vel nihil nutrimenti affert , ex Caleno, qui post declaratas vini oligophori qualitates subiungit.
Demum talia cumser, ut nec caput omnino petant a ita nec comeus plane calfacrunt,nec ventras, venarumq; coctionem euIdem ter admuant, nec denique bene alendo corpora conducunt. Qirarverba Lacuna in sua Epitome illustrat hac declaratione. Huiusmodi autem τιna,vi caput minimo feriunt sic nec corpus m m e calfaciunt, nec concoctιoni in ventriculo, or venis quid quam per mucconserunt, nec alendo corpor ubminiErant. Tertium argumentum eneruatur,vinum vinosum bilem incendere, & augere, non oligophoron, quod ut superius docuimus seruorem bilis extinguit, corpus humanum refrigerat,&magis est accomodatum, quam aqua. unde hoc,non illud iure
292쪽
Ad quartum resp/,ndetur, vinum oligophoriun compescere Ad εμοια.*mplomata iebrium, acutorunaque morborum; ut iam probauimus. dc argumentum concludere de vino vinoso.
Quintum confutatur, ac vertim esse Hypocratem, & Ga- AdquisAlanum interdum aquam ad satietatem pro Lese extinguenda, vel ad prouocandum vomitum, nec non i js, qui numquam vinum gustassent propter consuetudinem exhibuisse. Ad sextum dico, vinum vinosum, quibusdam febribus ex imateria frigida prouent tibiis cum prostratione virium ab Hypocrate cocessum interdum fuisse, verum oligophoron sei
per indiscriminatim. Ad septimum respondemus, Hypocratem consuluisse cali. dis, & siccis vini vinosi abstinentiam, quia magis calorem induxisset, & excitasset, hine subiungit sed loco vini Hydromel. oligophoron bibant.
Octauum argumentum reijcitur. Vinum vinosum ad relata Adina .ciend.im virtutem deperditam, propter alliduum cum morbo
conni tum, ubi febris defet buerit concedi, & non initio, quorempore praeterquam quod opus non sit reparare, cum nihil sit deperditum, praepeditur natura, &distrahitiir ut diximus a concoctione morbi: sed oligophoron tuto quocumque tempore conceditur, imo debetur, ut quod parum nutilat, & non impediat. Ad nonum. vinum vinosum solum est, quod interdici do Ad umbeat, quia inflammationem auget, capitis dolorem aggravat, delirium, peruigilium, disimilia: sed vinum oligophor , n pro- 'pter Optimas, & raras,quas possidet qualitates omnia eusnodi symptoma coercet. Ad ultimum respondemus, ut ad primum. Neque quis vlt ii inmizrsus Obijciat, Galenum praecipere haud vinum oligoph iron cusebris adsit permittendum. Respondemus enim ut supra re-- sponsum est quotlascumque febris ferbuerit,& vinum oligophoron progressu temporis nonnihil caloris adeptum sit, ita ut ex albo oligophoro in fulvum oligophoron deuenerit, tunc noesse concedendum merum, sta aqua dilutum, quamuis idem
erax ad resecellandas vire exhibeatur, quae morbi diuturni
293쪽
tate debilitate suere; ut in pnsenti a Galeno nobi*praecipitur. . Neque hoc aduersatur illis, quae sexccinis in locis de vino oli. gophoro docuit idest febrientibus maxime conferre nacra X,d lirium sedare cociliare somnum, & inflamma; ionis inter Paecalorem extinguere, diuersa enim ratione de diuersis vinis Ic quutur, ut idem in ex positione tex. I. libro 3. acutorum docet his verbis. Et si quidem et nari νηπmi exen ta in colore, Alteram qualisas in guctatuscit, te tha conristentiam respicit, quartam odor progignit, Cr quinta in virtute reperitur. Et 3. de compos t. mcdicam. Dc. locos repraehendens Archigencm, qui de vinis non distinxerit haec habet. Tertio Minde loco consequen σErradices rumicis pluentris in vino eo Ias tradidit,sion σqualitatem, ct aetatem vini apposuisset, fortaissis se ego de eo iudiciu erre tentas em rcum vero non a cerit; multumque differat acerbum , aut acre , aut dulce, aut recens, aut Metπs, aut . . crassism, aut tenue, aut fulvum, aut album, aut nigrωm vinum
esse, ob i etiam ego nisil habeo, quod de hoc pharmaco incam. Nec miniis sibi ipsi reluctatur, dum hoc in textu, vinum otiagophoron comendat ad resarciendas vires,& vinosiam dilaudat: etenim sexcentis alijs in locis fatetur, vini vinosi eam csse naturam,ut virtutem corroboret, contrarium docens deos g phoro quod ex imis conceptis verbis textus,quamuis subol uri apcrtissime colligimus. Iam vinitum qualitatem,tum quam ritalcm commemoremus avito, e qaod maxime adlatia vim habeat , quando uno hoc in potu viendum censeo omnibus , qκibas
resci corpus es opus , modo non febricitentiso igitor vinom , qaod exempli loco dicatur,quale est fabinum in Italia, Arsinistrarvero in Apa,stvr fumma quadam comprehendam, quod aqν- - - is quidem alioquis . Musam natura appello vinum, quod aquo- si diluatur minimam subWinet aquae mixtionem . nam quod pis rimum aquae in mixtura fulctines , id tam vehementissimomyrum validissemum est . meriYmal hoc cauendum, quoniam imbe cillas vires feriar, at . quod aquosum natura est id percommsi dum ect , quod, er ab aquae imbecillitur recesse , or visi nox 'nondum habet ;. haec itaque respiciens rum temper ment m νtum atate ius inuexrex, quippὶ quod noueliu est, idiam κεν
294쪽
s, tum imbecillitas quodammodo est, quam ur vino conueniate antiquius veris, ac vιnosias ea ita vehementius quam ut propσ- sus M. v . quo circa citius sexto anno κοί de sabinum ιδε- neum non en P quod se diutiissi e m ctomacho, ac ventriculo in tet,se fluctuationes faciat. Ad has igitur veluti metas respiciens, etiam mixturam eius cum aqua temperabis , quin etiam examus come Iuram de iam diritis facies se vitiorum aquae cap ta memoria tenueris, porro pendent ea ex frigiditate eius omnia,
cuius culpa in praecoros diutissime morour , ct fluctuati De totis a.
xes excitat,o tu statum mutatur et corrumpitur, O ita ventri. cuti resoluit robur,sicut deterius de niue concoquat, sed nec H- gophorigerendo per corpus alimento aliquid magnopere conducit. At v ro memoratorum vinorum virtutibus comprehensis iam aquae viti s aduersam quodammodo naturam habent, cum nec insent
praecordia, imosi insata t fulsidere faciant, nee inibi moram
Irahans,propter caloris mediocritatem. Adde quod cum digestis. nis vias aperiant, se pariter impellant, ac nutrimentum fumum agant ad celeritatem deductionis in corpur cond--e. sunt ρυ-rer a boni succi, est admιscenda concoquendaque ea, qua in Uea triculo, es' venis furar idonea . Iam vires quoque organorum ad-aVent, ' impellandis excrementis via faciunt,eoq; sit vi etiam ratia vina, praeter caetera,vrinas moueanta, quando se i a totum
corpus celeriter transeunt, σ impetu cursus fui excrementa se, cum expellunt ac victum quidem alibi diluentiar ect de monora facultate aque, ac ciboria, conuenit, τι qui araem methodo tradi istudet,omnis materiae vires prius praedidiceriti nec expectet, ut eas in singulis assectibus audiat, sed simulac curationis tam tum speciem norit,debitam victus rationem inuenire pisit. Si
enim non allucinor in gramaticae praeceptis Galenus in hoc textu quem Parmam, & Achillem aduersarii suum ostentant nihil aliud indicat, nisi vinum oligophoron es merax concedendum, veluti nobile Sabinum in Italia, Arsiiiiii in in Asia
quotiescuinque corpus morbi diuturnitare infractum , ac pendlabefacti tum fuerit: &n5v num vinosum; ob rationcm,quam idem iii expositione . Aptior. adducit. Qinare ne lectore On
rem, & vllacibus sibi ipsi Galenum conciliem, transcue hunc
295쪽
tur ex ipsemet textu, si licet hoc modo argumentari. Quhd viares adauget sebri noxium est i Nobile Sabinum sex annorum vires adauget ; ergo nobile Sabinum scκ annorum iubii noxi Argumentum aduersarijs fauet. Ned aliud pro nostra se tentia instituamus. Quod vir:bus incremeto non cli, sebii coci ducit. nobile Sabinum ante sex annos vires non infert; ergo nobile Sabinum ante sex annos febri conducit. inare huius nego iij summa ad tempus referenda est. Hinc Galenus eodem
in textu dicebat. Adhaec itaque restuiens tum aetatem eius, tum temeramentum inuenies. L- Sed libenter a Galeno percunctaret si recens huiusmodi vianum non adesset, Quid faciendum e Galemis. Ad has gitur' - eriet eluti metas respiciens etιam mixturam eius cum aqua tempera- 'ias. Rursus ego erit ne adeo accomodatum, ut recens supra 'dictum Θ Galenus. At ver a memoratorum vinorum viri tiabus comprehensi iam aqua υi dis aduersam quodammodo naturam habent, cum nee inue utpraecordia, in is sim sata sinι ob
dere faciant,'nec inibi moram trahant, propter caloras me tiocri tutem'. Adde quod eam digectionis υιas versant ac celeritatem Eucrionis in corpus conducunt ,sunt praeterea boni succi, o ad misicenda,concoquendaque ea, qu.e In ventriculo, cst venissent idonea. tam vires quoque organorum adaugent expellen dis excrementis Ham faciunt, eoque fit ut etiam talia vinauri nas moueant. Instarem; mihi persuadeo tuum praeceptum, Galene, percepisse: sed vellem illustriorem huius rei declarati
nem, ut facile aduersarijs textum exponerem. Galenus. At diactum quidem alibι Hlgentius ect de vinorum acultate .eque,ac ciborum conuenit, vi qsi artem methodo irari sibι studet,oianis materia vires praedidicerit, nec evectet ut eas in singulis a sectibus audiat. ἰIam conclusionem textus perspicuis verbis intellexistis; ei. cui medendi ratio proposita est,opus esse,ut habeat earum rei a facultatem probe notam,quae ad medicinam spectant,&iuxta opportunitatem iudicio adhibito utatur; interdum aegro cocedendo ubi vires morbi diuturnitate fractas habuerit vinuoli- sophoron veteranum, & puruui, quod lente vires instaurar,&non
296쪽
noa vinosum, quod imbecilles vires serit .l contaverdidiunn uerbus acutus sauci, qui breui terminatur,& vires prostratae a. lara. . sterint) propin do vinum Ytiaosuin iuxta dictum Hypocratis. Mativo rem ore extennat μνι corpora lenia reficere oportet, ιμ- aucem secus breuiter . Quod si liueichini cum debilitate virium, aut sine debilitate adfuerit febris, ab utroque meto atastinenduin; sed concedenda diluta ea praescriptione, qua tertio notabili declarauimus, vel vinum recens oligophoron supra propositum iubendo. quod nulla dissicultate, & ut vocabulumvlarpem Galcni mirepide concedere possvinus, quoniam stabri eptibu . code auctoro, ut toties inculcatum est,maxime G-- fuit idelirium sedat, somniisu conciliat, ut mittamus maiorab neficia, quibus huiusmodi vino afficimur. Vinum mino Etecce veritatem rationibus, Auctoritatibusque patefacta, sum vinum vinos uinin inorbis acutis ab omnibus classicis medicis
atu iimmoti interdici: non Oligophoron; quod initio tuto semper: quamuissυώρυη illud in sinc, cum moibi vis squire dc sierit,si pius causa morbi, debilitata virtute, cocidatur: Si tamen prsscripta Hypocratis, Galeni,& Avicennae, piobatorumque Auctorum ommium sequi volumusmec in animo est, quosdam nostrates med icos h ius temporis imitari, qui nulla veritatis luce vel indagata, vel discussa laustrati, incirculis temeraria iis c verba inici dum csta
sunt , de erat quidlibet Galearus D ocrates numquam vinum ubi se beat febris exhibust. Percunctatuibus rationem exacutam, & doctam eorum responsionem: malo errare cumpi ribus , quam bene fasere cum paucis . Et lamentabimur, me
dicam artem in situ, & squallore iacere, mcdicos irridori, nulla fidem vel mcdicinat. , vel medicis adbiberi ξ conqueremur hac tempestate salutem, qRam inicbces aegi oti a medicis implaioxia discrimen, imperitia ne dicam,an medicoru ncsligentia,V carie dolcbimus miseram nostrae aetatis vicem, si omnia proba torum, &.illusti tu auctorum praecepta obsi ritationes,tain prae clara litais consignat doctring monumenta pcsium ire maxi mo cum dolore videbimus P Ego certc non miror, si quam Plu s. sint, quibus com tu videatur, se sortuna potius, quam medi rum sidui committere; cum videam tantam nescio δ'
297쪽
appestea vecordialiri an insaniam putresulaxeorum sane prae ceptis, qui in hacfacultate tanta insudatum industria,quibu*dam minutis doetoribus vellinus adhaere e. Ela igitur obsecro vos quicumque libellum istum, qualem qualcm euoluitis,imprimisque artis medice peritos, velitis deposita, confidentius dicam mentis,consilijq; vestri durit:ae issi mi in istam hoc sollim nomine certam ,γt semidoctiloquutur constantemq; sententiam horrere, ac detinari, vinumq; saluberuinum illud quidem egrotis comendare,imoetiam eis. dem proponere bibendum, ut una cum vino diu cupitam tandem ebibantianitatem: Quod eo certius praestare potastis,quo plures habetis eosque praeclarissimosduces, tu tacem prael runt auctoritatis, quos,relatos a me apud vos commenaeitisti . . mos in posterum fututos confido , bis enim ille est qui non nrauult errare cum Pa incipe Galeno, quam vera suntire cum omnibusὸ Etenim ille hoc apertissime comprobatiit. Quod si acutulus aliquis insurgatidicatq; plurimis locis Galenum sequutum fuisse contrariam huic, de qua loquimur Opinionem, Credat quicumque ille est, Galenum de calido po i Iiphero, Quod idem est de vinoso, non de aquoso pauci fero, seu oligophoro,quod pluribus ostendimus,seritionem inibi stacisse. Sed satis conquestum est.
DE finiri potest exquisita pestilens,quod sit caloraccensus
in corde,&diffvius per uniuersum corpus, ab uno vel pluribus, vel omnibus humoribus putrescentibus intra venas continue, maligne,contagiose,& vulgaliter. In qua defitutio' 'sinitioni ne primo cominetur materia&estetinus, Sec dolacias,deetantra venas. Tenio modus.&est putredo. q. rto inuasionis modus, i cesteontinus. Ultimb conditiones et Postilentis putredinis, des nimati tax,contagiositas,o vuA '
rinabiturprimo de materia. :Vbi aduertendum est, quia Aduerim is .cet detur Epli cra pesti lens,& heetia pestileos: in omnibus p Πηλε
298쪽
tamen nccessaritati est, humores vel per se; vel per conscnsum putrescere; nam cum humores regantur potius calore spiritu u, quam proprio , non possunt spi litus, aut membra putrescere,
quin quoque invadant humores. t .V .
Adumddum Aduertendum secundo,quod multoties unus, thultoties v secun . ia plures humores putrescunt; Ratio autem huius diuersitatis partim pei det ab ipsis humoribus, partim ab ipsa pestilentia. ob humoribusquidem, na vel per se, vel propter alimenti prauitatem, Cmnes humores ad corruptela indiffercter apti sunt, vi cmnes simul putrescant . aliquando vero unus ad putredine paratus est. Ratione vero pestilentiae diuo simode unus, vel plures humores putrcscunt, primo quia Pestis occulta potius, quam manifesta contrarietate intradit, rum vero,quae occul ta proprietate agunt vix potest rationalis, & certa regula assu. gnari; agunt enim auXta analogiam, siue proportionem, quam ad unum, vel ad plures humores habent. Et quod magis mirandum est,non Llum inter humores, sed etiam inter immbra, EpT de facultates reperitur.wReferturcni in ab Hypocrate, muli '' in pestilenti js, corruptis carnibus, nuda ossa remansisse: multoties, genitalibus putredinem inuasisse, quandoque ossa in sphacetum, seu corruptelam mutata suis . inter facultates i. De diffib. Veronarrat Galentis allisto itate Tucididis, peste asscctos sola memoriam amisi sic, illaeso ratiocinio, & imaginatione. inrclia quis quoque membris eadem disparitas obstruata est, ut quod
vcntriculus attraheret,&coqueret, non tamen retineret,&c5-
tra. Deinde distinguitur pes ilentia, sicut alii mo ibis cundum' magis, & miniis, nam caeteris par: busicuis pest: lentia unum; vel alterum humorem in iacit, tortior vero omnes corrumpere,c f. i. d d 1 potest ; quam ii crito comparat Galenus igni, selet c nim ignis primo paleas,& sicca silandes, deinde vi rgulta,&tadein tru c seXurere: at maximus ignis sane ulla electione omnia indis . Si usti- serenter deuastat,& vrit'; hinc ergo pendet ut pestilentia saepi i 3 nora eu- sine inium tertianarum ordinem teneat,corrupta scilicet bi-sez: Uri te: saepe qua tanarum, corrupta inclancholia: S tandem quotu
dia pariam; corrupta pituita: sae pe synocarum, corruptis indifferenter huminibus omnibus : & saepe nullum typum serumti -
299쪽
Lemones de Petribus. 2 3 obus, prout inordinate quoque ipsi humores in variis sedibus
putrescunt. Et haec quoad materiam. Quoad secundum docum pestilentiς assignauimus intra ve- αν humortinas. Quod partim probari potest a posteriori videlicet a continuitate febrili, partita etiam a priori non enim rationabiles , et dest, in tam graui affectu humores existentes in venis a putredia venH. ne esse exemptos: imbcredendum est, illos magis esse putres, quia magis conclusi,& miniis ventilabiles sunt. Putrescunt igitur humores aliquando in magnis.aliquando in paruis venis; de modo contincntes, modo continuae febres gignuntur. P tet quoque ex partium asteistibus; in aliquibus enim asscitur cor syncope,& palpitatione: in aliqnibus alia membra; atqui
inter ligna obseruauit Hypocrares,Critonem secunda die nom r. Dirimis tuum ex nigris pustulis iuxta pedes natis. rum. Quoad tertium, necesse est in pestilentia,humores putrescere; nam siue a coirupto aere, livea corruptis cibis pestilentia oriatur, necesse est ipsbs humores putrescere, utpote quia ex affecto aere contaminantur, & ex prauis alimentis prauos qu
que succos gigni experientia docet. Quoad quartum, modus inuasionis continuus dicitur, non enim periculii affere posset si intermittenter offenderet. Quod si obiiciatur, Hypoc ratem sermonem saepe habere de febribus,tis. O A. intermittentibus. Respondendum erit non numerare illas, Obierit Vm jatamquam pestilentes, sed tamquam occurrentes inter pesti
Quoad quintum, prima conditio pestilentirest malignitas;
malignum autem dicitur ex Galeno, quod vitae perlaulum in- Sreundo peraducit, lices communior sententia sit,inalignitatem in Febribus analogice deduetam esse ex malignitate hominum , siue fraudulentia; solemus enim malignos horti ines appellare qui aliud me haruerit. habent in ore, aliud in animo, quales sunt febres typiri. e. in quibus maxima est fraudulentia, quod dum mites esse videmtur,lethalia nocumenta apportant,&dum videntur mitescere, acerbius inuadunt. De malignitate hac incliori occasione abu-- - .
danter. Breuiter dicendum in praesenti, quibus signi dignosci diis. stata
300쪽
Triam. Primum itaque malignitatis argumentum est; si intra breue temporis spatiuin lethalia, & extrema afferat symptomata; significat enim, maximam esse essicaciam putrescentium humo.
au E. Secundo si simul omnes partes vel principaliores maximara offensam recepisse videantur: nam si in principalioribus,
fortissimis,quae suiu vitae funda nenia, multo magis deplorat da erit conditio partium priuaarum. Tertio. Tertio ex frigore ternarum, & internarum ardore ι unde Hyyocrates. Infebribus non ιMermittentibus si partes ext Nores frigi , lyte iores υtantur,.sitian habeat,lethule . Eta, Prognostia Galenus. Si caput, manais,ac pedes elidi sunt, ventre,costi in E. uius ici causa assignatur ab Attice ima, cur cum dicit. a virtus effunditur ad locum, in quo est laesio, 27. i. i. . idcirco casteriora a calore relinquuntur Et Galenus:qtita so fit δει in iis infla miratio m prosundiori parte corporis, vel Erysipelastem ra ν Π euenit: unde totus ex toto corpore sanguis ad patientem locum trahitur,ut fit in principijs accessionum,&c. Puartoc inarto, quando morbus non correspondet symptomatibus, a ' fim ut si maxima adsit febris, & sitis non adsit, quod maxjme Ub- rara is A seruat Galenus, cum ait ; In febribus ardentibus non stire aut
morbo letha facultatis appetitricis extinctιonem , aus mentis aberrauonem c. n. r. Quint ex nigredine alicu:us partis, inducitur enim nigr do extincto natiuo calore, unde necessarium est, vel partem emori, aut cum parte totum.
Mae δ. Scxto, cum leuantur, hoc est mitigantur symptomata sine .mm . 1o 'ratione- quod monet Hypocrates, dicens his, quae sine ratione leuantur fidere non oportet. ἄσώ-- Septimo, ex ignorantia proprie conditionis, nam in quovis morbo nullum maius malum est, quam non cognoscere suum flatum
Secunda conditio pestilentiae est contagiositas, hoc est ins ctio, siue contaminatio unius ad alium ; Vbi tria breuiter aduertenda sunt. Primum quid contagium sit. Secundum, quκ sunt eius causae. Tertium,quae eius differentiae .