장음표시 사용
141쪽
A nus. Sunt autem etiam pili in balba numerati atque adeδ etiam quae sent in toto corpore.Non est ergo aliquid vellendum praeter Dei institutum, quod in volunta
te eius annumeratum est. Nisi utique vos ipsses non agnoscitis,inquit Dominus,
uod Christus Iesiis est in vobis. Quem si inhabitantem sciuiliemus nes io cluom oo ipi um probro afficere in animum induxissemus. Picari autem ac velli,vereor dicere qi iam fit indecorum & tuipe factu. Aueisis,incuruatos, & arcana naturae aperte denudantes,exilientes,& coxarum vertebras propemodum luxantes, & cuerubescendae sint eorum figure ipsi non erubescentes, in ipsi, iuuenum coetu & me
bo gymnasio ubi vitetus virorum exercetur se indecore gerentes,hoc praeter natu pei sequi exercitium,quomcdo non est extremae intemperanties mini in
opertoliam faciunt,vix ullo, domi fuerint reueriti. Qiue in publico autem est inia temperantia,testatur eqm quς est in obsciaro in summa licetia libidinem. Qui enim sub Solis radiis virum abnegat, clarum cst eum noctii conuinci mulierem: NON x xii autem, dixit Verbum per Mosem, meretri et ex sit alliis Israel, & non erit scortum ex filiis Israel. At pix iuuat, inquiunt, imo vero facit et quis mase at diat. Nemo autem qui sapit voluerit scortum videri, si eo morbo non laboret,& studere ut pulabra linaso vituperetur.Si eos enim qui stant vocati secudum pro- potitum Deus praesciuit consermes imagini filii sui propter quos, ut vult Apollo-lus praetiniit ac praedeliinauit beatitudinem.Vt sit ipse primogenitus in multis fratribus: Quomodo non sunt impii, qui consorme Domino corpus iniuria probrin. oue afficiunt Ei autem qui pulchercsse velit quod est in homine pulcherrimum, mandanae L nempe mens, quam oporter quotidie pulchriorem & magis decoram ostendere.Ucllendi autem Lint no pili, sed cupidit. ites. Ego vero eorum etiam' 'ti ab iis sal mancipia venundant veneunt pusionum misereor. Atqui probro &iniuria non a seipsis at sciuntur,sed tulli miseri ad turpem qiixstum faciendum ornantur diu autem sua sponte lubentesque ac volentes ea faciunt, quae qui ilibent capite punirentur,si viri essent,quomodo non execrandi: At nunc quidem vita e
proceis i intemperantiae instillante & lasciuiente iniquitate,& cpiidquid est impudicum &libidinosum,dii susum est in civitatibus,&iam pro lege habetur. In eis D stant in semice mulieres,camem suam ad probrum voluptatis venundantes, & pueri docti abnestare naturam,mulieres simulant. Omnia immutati it luxus: hominem probro ac dedecore affecit. mollis&luxuriosa sit perflua curiositas quaerit omnia, omnia aggreditur,naturam coercet, homines patiuntur muliebria, e staminae preter naturam viros agunt,& nubant uxoresque ducunt sxniin.: nullus cst meatus ad quem non pateat aditus impudicitiae. Iam vero eis quoque communis venus publicitur,conuiuiorum delitiae. O miserandum spectaculuin.O nefandum studium. Haec ciuilis nostrae intemperantiae osteduntur trophaea. Fhagitia arguunt,quae prostant in fornicibus.O quanta est haec iniquitas. Sed neque ilitelligunt miseri quantas s,petrastaedias excitet incertus coitus.Cum meritorio filio & meretricibus si liabus si e patres coeunt,expositorum siliorum minime recordantes,& viros ei eos qui senuerunt ostendit nimia libidinis licentia. Haec sapientes leges permittat: licet autem eis peccare ex lege, & nefandam voluptatum appellant facilitat . Seesse ab adulterio liberos exiitimant,qui naturam adulterant. Eos autem consequitur,corum,que sagitiose ab eis perpetrata sunt,ultrix iustitia.& in seipsbs ineuita
bilem attrahentes calamitatem parito nummo mortem emunt. Harum mercum miseri mercatores nauigant, tanquam frumcntum, tanquam vinum, sornicationem importantes. Alii autem longe miseriores, tanquam panem, tanquam ob niuin, voluptates comparant. Et nec illud quidem Mosis eis venit in mentem. NON PRO pii A NArris filiam tuam,ut eam facias meretricem.& non larnicabitur terra .cti terra implebitur iniquitate. Haec olim prophetice dicta sunt,est autem manifestus' exitus. Omnis iam terra de fornicatione iniquitate plena est. Suspicio autem &admiror veteres Romano tum legislatores. Ii muli lue ct cflceminatum vitae studiit odioliabue iunt, Acorpolis cum fixinina consuetudinem praetor naturae Legem,
142쪽
vim terram deretur ex Lege iustitiae aequi im existimarunt. Nefas est enim ba
Procedens aut ciniam inungitur, dum barba delectatur, in quam unguentum d scendit Proplieticum, dum Aaron honoratur. Oportet autem eum qui a Paedagoso recte instituitur,super quem pax habitauit,etiam cum pilis suis pacem agere. Quid non igitur admisei misceminae ad libidinem prope niae,dum vident viros t Maudere lino vero ii non viri,scit Batali& eminelli dicendi sunt, quorum v ces sunt compressae & fraciles,vestis autem cum tactu tune tinctura ipsa est eliceminata. Ex moribus autem externis aperte arguuntur hi homines,ex amietu, calceatu, a figura&habitu,tonsit,ashectu: Ex AsPECTU enim vir cognoscetur, inquit Scriptura,& ex occursu hominis homo agnoscetu Vestitus viri,& gressus pedis,3 risiis dentium de ipse annuntiabit. Ii enim etsi aliis pilis maxime cani sint, eoi umqui sunt in capitς solummodo curam gerunt, Vittis,non secus ac foeminae,comas propemodum alligantes. Atque leones quidem de hirtis sitis pilis se iactant,ssed in pugnaeis armantur.Capri quoque ipsi gloriantur de suis critus, sed eos pilis inhorrescentes pertimescunt venatores. L- rasumpse oves densio sum Medere onustae.
Atqui eorum quoque pilos multiplicauit benignus Pater in tuum δ homo, inum, edtini te vcrera tondere docuit. Et ex gentibus quidem Galli & Scythae comam nil triunt , sed non su immodice colunt , ct terribile quidem quid prae se fert densum
barbari capillitium,& flauus ille color bellum minatur,ut qui videatur cognatione habere cum sanguine. Ambo hi Barbari luxum odio habuere. Apertos telius pros rem Germanus quidem Rhenum; scytha vero plaustrum. Nonnunquam autem euenit ut Scytha plaustrum quoque contemnat. Diuitiae barbaro eius esse videtur masnitudo,& relictis delitus vitam agit frugalem. Domum sufficientem,& equo agi siorem,equum scilicet,acceptum conscendens Scytha, eum ducit quo vult. Fame autem laborans, petit ab equo alimentum. Ille vero praebet venas, & quem sb lum possidet sanguinem Domino suppeditat. Porro autem equus quoque N madi est divelliculum Scibus. Alabiorum autem sent hi alii Nomades adpu- osnandum apta aetas camelos conscendit: Praegnantes hi camelos educunt. Illae vero simul & pascuntur & currunt. Dominos suscipientes una quoque cum eis domum ferunt. Dd si potus quoque barbaris defecerit ac mulgent: exinanito autem nutrimento ne sanguini quidem parcunt,ut fertur de lupis rabie agitatis. Illae vero Barbat is mansuetiores,etiam iniuria assectae,mali accepti non recoidanturi sed Gliti dinem cons.lenter hercurrunt, Dominos simul portantes & sentes. Pereant ergo immanes beluae, quibus est cibus sanguis. Neque enim hominibus fas est tangere sanguinem,quibus corpus nihil est aliud quam caro exculta sanguine. Verbi particeps filii humanus sanguis,& gratiae per spiritum habet communionem. Si litis eum iniuria assecerit, non latesit:licet ei, etiam si si nudatus figura ipsam alloqui x Dominum. Barbarorum autem probo frugalitatem.Expeditam vitae rationem diligentes Barbari,reliquerunt delitias. Tales nos vocat Dominus nudos a fastu & a rogantia, nudos a vana glori auulses a peccatis,solum vatae lignum fiarentes, colam
E R v M E NIM vero impiiidens transilii spiritu consequentiam, ad quam rursiis est i euertendum,e c reprchendenda est multorum seruorum posscss o. Per se enim operari,c per se ministrare fugientes,ad fantulos confugiunt, obionatorum,& mensae stri ictorum, ν eorumque qui caria es in frusta artificiose disiccant,magnam em tes multitudinem. In multas autem & varias partes eis sunt diuisimercenarii. Ac nonnulli quidum corum laborant in iis quae ad explendam
143쪽
femiam gulae ingluuiem tertinent, structores,& ciborum conditores, & alii quidem bellariorum, alii vero, liborum ac placentatum,& alii pulmentorum ac sorbitionum sunt compositores&architecti. Alii vero ponunt operam in vestilius superstuis. Alii autem aurum custodiunt,ut Gryphes. Alii argentum seruant, & aia itergunt pocula,& conuiuiorum apparatus praeparant. Alii Dicant iii menta, & ab eis exercetur turba pocillatorum, tormoserumque adolescentum greges tanquamlie cortina a quibus cmulsent pulchritudinem.Ornatores autem di ornatrices mu-ieribus ornandis deseritiunt,& he quidem speculis: illae autem vittis: aliae vero praesum pectinibus. Eunuchi multi, iique lenones: propterea quia sit probabile eos libidini non poste operam dare, iis qui volunt vacare voluptati inseruientes cura vllani suspitione in . Eunuchus autem verus est, non qui non potest , sed qui non vultd.ire operam voluptati. Transgrestis itaque Ilidaeis per Samuelem Prophetam Verbum pi otestans, putenti Regem populo non humanum pollicetur Dominum, sed ruendam se ins blentem daturum eis minatur Tyrannum , libidini & voluptati
editum: uai vrsτRΑs, inquit, filias accipiet in unguentarias, cofitias, ta pa- i. Retumvniscas,ut qui belli lege eas inuaserit, non autem sequatur pacificam reipublicae administrationem. Et sui mulierum quidem lecticas in altum tollant, & perniciter eas serant multi Galli sunt: lanificium autem,telae lite texendae aletiscium, muliebreque opus ac domus administratio & culiodia, nusquam est: sed qui mulieribus
quidem falsa nai rant,toto die cum cis versantur,amatorias fabulas nugaciter IcDientes, ea iramque corpus & animas falsis factis& verbis mendacibus enecantes. NON eris alit cm, inquit,cum multis propter vilium,nec adiicieris cum multitudi ree . . ne: quoniam sapientia in paucis. Contusio aut em & immoderatio in multis cerni- L 3. 7.tur. Atque illi' quidem non propter honestatem quod nolint aspici qui lecticas earum portent conducunt. Reete enim ageretur, si huic assectioni hunc asserrem praetextum: sed per summas delitias vehuntur a famulis, per pompam traduci cupientes. Aperto itaque velo eos qui ipsas respiciunt acrius intuentes, mores suos ostendunz. Saepe autem etiam extra prospiciunt, quae est extrinsecus honestatem hac nimis lubrica&superuacanea cura probro afficientes: NE REspi Ci As autem, in- Eccles.
quit, in vicis ciuitatis nec erres in eius Glitudinibus. Est enim vere sblitudo etiamsi sit turba incontinentium, ubi non est homo pudicus. Hae verb circuseruntur per templa sacrificanteli, &diuinales, cum praestigiatoribus '& circulatoribus, & cum sceleratis vetulis, quae domibus exitium afferunt, qNotidie una pompam transmi tentes: dc aniles si is urros ad pocula sustinentes quaedam amatoria & cainnina in matrimonii perniciem composita a prςstigiatoribus ediscentes.& hos quidem viros habent, illis vero adlaae reicunt: alios autem eis vates pollicentur, se autem falli nesciunt,& seipsas quidem, an quam vas voluptatis, iis tradentes qui volunt explere libidine: siram autem pudicitiam probro turpi si mo permutantes,vituperandum imprimis exitium pro magno lucro ducunt. Multi autem sunt meretriciae impudicitiae ministri,unus hinc,alius aliunde stibeuntes. Facile enim ad libidinem feruntur intemperantes, sicut porci ad eam aluei partem quae deprimitur Vnde Scriptura constantist me admonet: NE INT RODUCAs quemvis hominem in domum tuam.
Dolos enim hominis multae sunt insdiae. Alibi autem: vi Ri iusti, inquit, sitit tui
conii tuae,& in timore Domini tua permanebit gloriatio. Abeat in malam rein r- ibidem. nicatio. Hoc LN ι M scitotc, inquit Apostolus, qhiod omnis sornicator, vel immundiis,uci auarus,qxii cli cultor id Olcmrm,non habet haercilitatem in resno hristi & Dei. Illae vera eis cminatorum virorum dele tantur congress bus: intro autem constulini cinaedor vini turbae lingua est renatae. stet crati quid cin corpore, &scelerati oratione,ad ministet ia impudica viriles,adiit terio deseruientcs. impudic)ridentes, di susura antes &fornicatorium ac cinaedicum ad lasciuiam si,niam per nares edentes. impudicis vobis & figuris delectare conantes,& ad risiim filii est fornicationis praecursbr prouocantes. N o nunquam autem vel qualibet ira inceris, vel ipsi qui scorta sunt,uel qui ctiam citi aedorum turbam tanquam si clix ciuid ae beatus iiii
144쪽
in suam perniciem seduntur, naribus non secus ac ranae plausiam edunt, ut qui in Anaso bilem veluti inhabitantem habeant.Quinetiam quae sunt ex eis paulo ciuiliore ,aues Indicas pauonesque Medicos nutriunt: ct accumbunt quidem una cum cuto capite monstris, scinnis portentis letates,&rident quidem et i in Thersiten audii int: ipsae vero I hersitas maximi pretii ementes,non de coniugibus, sed de illis
suae sunt ter pondus se iactant, & modestam quidem & continentem viduam, Melitaeo catullo longe piastantiorem despiciunt,& iustum senem negligunt,qiii
est,utputO,monstio aere empto magis decorus&honcstus. Puerirna autem orph num non admittunt,quae Psittacos,&gracculos enutriunt,sta silios quidem do mi natos exponunt: gallinarum autem pullos excipiunt:& quae fiant expertia rati nis, iis quae ratione sunt predita praeserunt:cum Oporteret senes alere,qui moderationem profitentur & temperantiam,&sunt,ut ego quidem existimo, sintis inosores,& loqui possunt melius lusciniis,&illud in med:um adducere: ro N E R A τ v R Deo qui miseretur pauperis, de hoc: QI A T E N v s autem, inquit, uni horum minimorum secistis, mihi secistis.Eae autem contra, intemperantia praetulerunt temperantiae, ut quae sitas iacultates in lapides conuerterint, margaritas scilicet & simaragdos Indicos . minetiam in futilibus euec evanidis tincturis , et inemptitiis mancipiis temere profundunt,& pecunias abiiciunt, non secus ac galli satiatae,vitae stercora fodientes: PΑvPERr As autem, inquit,vitum humiliat. Per paupertatem Volunt dicere parsimoniam, perquam pauperes sunt ii qui sint C id uites,ut qui bona non communicent.
v αδ in balneis se gerere paruat. csap. V.
vi us Moni autem stant eis lauacra' Domus artificiose compa ctae perspicuae,quaeque circumferri possunt,tegimtur sndone , Dcathedrae aureae,argenteae,& vasa innumerabilia aurea &argeri tea, quorum haec quidem ad propinandum:illa vel δ ad vescendiit alia autem ad lauandum circi imi runtur. luinetiam carbonum craticulae. Ebenim veniunt intemperantiae ut coenent& sint ebriae Ddum lauantur,et argenteam sit pellcctilem,cum Ha pompam transmittunt,arroganter in balneis proserunt. atque adeo fortasse etiam diuitias propter immodicam si perbiam. Maxime autem voluntariam in lentiant,per quam viros piislli di effoeminati animi arguunt, ut qui victi sint a sceminis ostentant: &quomodocunque seipsas non poste convcnire, nec sine militis vasis posse sedare comprobant. Etenim quae sunt pauperes,cum pompae non sint participes, lauacris ex aequo si uuntur. Hasentitaque sol des diuitiarum,opes nimias malediciorum. Hac veluti esca irretiunt miseros,auri splendorem ore hiante admirantes. Ea enim ratione eius quod bonum & honestum .st ignaros in stuporem adducentes, ut ipsas mirentur amatores callido comminiscitntur artificio, qui eis paulo post nudis in- η stillant. Atque ipsae quidem suis maritis no se exuerint, simulatum pudorem probabiliter prae se serentes. Licet autem aliis volentibiis, ora quae domi sent inclus, , nudas videre in balneis. Hic enim se exuere spectatoribus tanquam corporum cauponiblis non erubescunt. Sed Hesiodus quidem. ω pus sinum se rachiti cis. Sualet.Viris autem & se in is communia aperta sint balnea,& ex eo exuuntur ad intemperantiam . A visit enim hominibus an cir prosciscitur) perinde ac si sit eis
pudor in lauacris obrutus. Quae autem no usque adeo omnem pudorem exuerunt, cxtemos quidem excitidunt:vna aurem cum suis ministris collauantur, k seruis nudae exuuntur,& ab eis fricantur petetimescenti libidini concedentes, vissecure con νtiectet.Qui enim nudis dominabus ad lauacriim introducuntur, student se exu re,ad cupiditatis audaciam malo more metum circumscribentcs. Ac veteres quidem Athletae virum nudum ostendere erubesckntcs,dum certamen peragebant a
145쪽
einctis Ilibligaculis seruabant verecundiam. Istae autem eum simul cum tunica pudorem exuerint, volum quidem videri pulchrae:similiter autem malae vel inuitae cci uincuntur. Etenim per ipsum corpus maxime apparet lasciua cocupiscentia, quemadmodii hydropicis per cutis si persciem quod numidia continetur.Quod autem in utroque aegrotat,ex visu cognostitur. Oportet ergo viros se pulchrum veritatis exemplum foeminis praebentes,erubescere una cum eis exul,lubricumque ac periculosum aspectum effugere.Qui enim curiosius,inquit,respexit,lam peccauit. Oportet ergo domi quidem parentum & famulorum pudore assici in viis autem,eorum qui fiunt obuiam: in lauacris verb,mulierum:in s litudine autem,siiiipsius: ubique
autem,Verbi quod est ubique, & sne ipsse fictum est nihil. Hae enim solii rationest ut quis nunquam labatur, si Deum sibipsi semper adesse exillimat.
r itaque habendae diuitiae ut est rationi consentaneu, stantque benigne, no autem sordide nec insolenter comunicandae,nec est honesti studium in sui amorem superbiamque & arrogantiam consumendum,ne sorte nobis utique dicat quispiam. uus eius est pretii quindecim talentorum, vel fundus,vel si mus ,vel aurum: ipse vero est tribus obolis vilior. Iam enim aufer mundum a taminis,et tuos a Dominis, nihil inuenies Dominos differre ab emptitiis mancipiis non incessi non aspectu non sermone, adeo sunt similes mancipiis. Quinetiam in hoc discrepant,quὁd sint seruis imbecilliores,et ita educti sint ut sint mapis valetudinarii. Hoc ergo ex dogmatibus optimum est perpetuo canendum, quod vir quidem bonus, qui est ni eratus δc iustus,in coelo rcc t thesaurum pecuniae. Is qui terrena vend:dit. & dedit pauperibus, inuenit thesaurum in quem non cadit interitus,ubi nec tinea est, nec latro. Is emo est vere beatus, etiams sit
paruus, imbecillus, & inglorius isque re vera magnas possi det diuitias.Quia si se vel Mida& 'Cyni raditior, sit autem iniustus&in lens,qucadmodum qui purpura & bysso luxuriose vestiebatur,Lararum autem contemnebat,& miser est, & in moerore vivit,neque vivet. Diuitiae ergo sunt serpenti similes,quem si quis nescit inoffense eminus accipere, bestiam sine periculo summa cauda appendens: ea m nu circumplicabitur, mordebit. Pulchre callent serpentum instar repentes diuitiae,dum a perito vel ab imperito apprehenduntur,ini rere,& mordere.Sed siquisse magnificum praebens recte & seienter eis utatur,cum Verbi quidem carmine Dostiam detraxerit,ipse vero illaesus manserit.Caeteru,ut videtur,non sitis animaduertimui quis sit is selus diues, qui quae sunt longe praetiosis sma possidet. Magni autem pretii sunt,non gemma,non argentum, non vestis,non corporis pulchritudo, sed virtus. Ea est autem ratio tradita per Paedagogum ad exercitationem. Haec est ratio quae abiurat delitias, ct eam que per se si operationem in ministerium euocat, laudatque fiugalitatem filiam temperantis: Aecipi TE, inquit, distiplinani, et non argentum,& cognitionem super aurum probatum. Melior est enim sapientia lapidibus pretiosis. idquid est autem pretiosum nequaquam est ea dignum. Etruritis: coLL lG lT E me super aurum,& lapidem pretiosum,&argentum. Gei mina enim mea meliora sunt amento electo. Quδd si etiam distinguere oporteat, sit quidem diues qui multa possidet,estque auro onustus,ut sbrdidum marsiipium: at in iusto quidem certe inest honestum ac decorum. Decoriam enim est ordo, qui in administrando ita ut oportet largiendoque desnietur. Sunt enim ciui seminant, et plura coli igunt. De quibus striptum est: D i s P E R s i T, dedit pauperisus, ii istitia eius manet in seculum iaculi. arenon qui habet,& seruat:sed qui impertit, est diues,& imperiitio ac communicatio,non autem possessio beatum reddit. Animae autem fructus est communicatio. Diuitiae ergo stim in anima. . tqui bona possidera ibium possunt a bonis.noni autem Christiani. Homo autem insipiens vel intemperans neque boni sensum habuerit, neque possessionis. A sblis ergo Christianis pos-
146쪽
sunt bona possidera. His autem bonis nihil est diuitius. Hi sunt ergo soli diuites.V rae enim si int diuitiae iustitia,& ratio,quae est quouis ilicsauro pretiosior.Quae quidem diuitiae ex pecoribus &piadiis non augentur,sed a DU donantur diuitiae queauserri non pollunt, cuius est thesaurus sela anima, possessio ei qui illam possidet
optim quae hominem vere reddat beatum. Cui enim adest nihil eorum expetere quae non sunt in nostia potestate,ea autem quae expetit consequi: quinetiam quae sancte desiderat,ea petentem a Deo accipere. quomodo non is multa,imo vero omnia post det,nui thesaurum aeternum, nempe Deum habeat: PETENT i, inc it, dabitur,& pulsanti aperietur. Si Deus nihil negat: pietate ac religione praediti viri stant omnia.
E LITIAE autem errantes in voluptatibus,graue sunt ac pericul ' sum hominibus naufragium. A vero enim honesti studio,& quae viro bono conueniunt voluptatibus aliena est haec ilicunda,& ooriae ac laudis expers multorum vita. Homo mim est natura excelsum & erectum animal,& quod veri cuiaerendi ae inueniendi desiderio stenetur,ut qui unius opus sit et citectum. A diuina autem vita alie 'num est libidinis,voluptatisque studium, utpote similiter.quidem vestiae passeres:eoire autem similiter ut hirci di sues. Voluptatem enim bonum' existimare,est plane persectae eius quod honestum est inscientiae. Porro autem nimia diuitiarum cupiditas hominem a recta vitae ratione dimouet, persi radens ut ad res turpes omne plane pudorem exuat, si modo ei sicut serae liceat quibusvis vesci, . et quaelibet similiter bivere,& in rebus venereis suam quacunque ratione libidinem explere,&ideo rarissime regni Dei fit l, res. orsum ergo tot parantur ob niat Annon ut unum ventrem impleant' Quam re sit immunda ingluuies, arguunt sterquilinia, in quae ventres nostri expuunt reliquias conuiuii. Quorsiam autem tot pocillatores congregant, cum calice uno possint impleri' morsam autem v stium arcas Qimi sum vasa aurea & quorsum ornamenta Compilatoribus Jc sceleratis hominibus haec parantur, & oculis qui satiari nequeunt: ELEEuosv MAE irael.ra . e .is. autem dc fides,inquit Scriptura,te non deserant. Ecce igitur Heliam quoque Thou r stitem habemus pulchrum exemplum frugalitatis: quando sedit sub rhamno, de Angelus ei afffert alimentum. Erat subcinericius'panisordeaceus, Ecanipbora quae. Staiiodi prandium ad eum misit Dominus. Proficiscentes ergo nos ad vertitatem, cinctos esse Oportet: NE PORTET is, inquit Dominus, crumenam, non peram, neque calceamentum. Hoe est, Ne post aeatis diuitias quae lumincrumena reconduntur,ne vestra implete horrea,tanquam sementem in pera deponentes, sed iis etiam qui egent impertite.Ne de iumentis de famulis sitis nimium solliciti, quae diuitum ingressus calceamenta, cum onera portent,allegorice dicta sunti Abiicienda est ergo vas brum multitudo,dc pocula aurea dc argentea, &funulorum turba, cum pulchras dc venerandas pedissequas a Paetasoso acceperimus, per seipsi im operationem scilicet&srualitatem.Iam vero ita incedendum est ut conuenienter Verbo ingrediamur,& si cui adsit uxor dc siti, domus nequaquam est onus, quae cum prudenti viatore migrare didicerit. Uxor quoque quae virum diligit, coercenda est Sc componenda ut similiter ac maritus iter ingrediatur. Pulchruest viaticum viae quae ducit ad coelum, si magalitatem cum Vna moderata grauitate iungamus. 1ensura autem sicut pes ealchi,ita etiam uniustulusque posscisionis est corpus.Quod autem superabundat quae sunt, inquit,ornamenta Jc sappellex diuitum, non sunt ornatus corporis.Oportet autem vi in coelos conscendere, & pulchrum baculum,benescentiam stilicet,circumferre,& iis qui asiliguntur elargien- item veram quietem percipere. Fatetur enim Scriptura animae redemptionis protium esse proprias diuitias. Hoc est, si ditescat,salutis erit per elargitionem. e admodum enim quicunque putei staturiunt, exhausti in pristinam menseram re
147쪽
a uertuntur.M GIam elargitio, quae est bonus sons benignit alli, potum sitientibus communicans ,rursus augetur & repletur, Memadmodum ad ubera,quae suguntur vel etiam mulsentur,solet lac confluere.Est enim minime indigens, qui Deum Verbum habet omni tentem,& nullo eorum quibus opus habet unquam eget. Vt
bum enim possestio est cui nillil deest,&est causa omnis copiae. Si quis autem dixerit se e vidisse iustum cui panis deerat ,hoc quidem ratum est , ct id ubi non est alius iustus,sed tamen illud quoque legat: NON ira selo pane vivet iustus, sed in verbo Domini: qui est panis verus panis coelestis. Vir ergo bonus nunquam laborat inopia quamdiu habuerit fatuam in Deum c5sessionem. Licet enim ei petere & aecipere ea quibus indiget a Patre uniuerserum,& propriis Dui, si stium custodiat. Hoe quoque adest nullam sentire indigentiam.Hoc nostrum Verbum iungens munere Paedagogi,dat nobis diuitias, nec ditescere vlla est inuidia iis qui peripsit possident ut nullius egeant.Quin has habet diuitias,sat haeres regni Dei.
r evis autem vestriim, delitias perpetuo fugerit, 1 frugalitate seductus,inuoluntarios labores facilius sustinere med.tabitur,voluntarias asilictiones pro persecutionum peipetuis habens exercitiis: ut cum ad necessarios venerit labores, & dolores ac metus, ad eos tolerandos non sit in exeicitatus.Et ideo patriam non habemus in terra,Vt possessiones terrenas contemnamus. Est itaque ditist mafrugalitas , quae exaequatur expensis non descientibus, quas conuenit pendi ad ea quae oportet & quantum oportet .npense enim sunt pensiones. Et quomodo oporteat quidem uxorem simul cum marito vivere , & de domus administratione,& usu famulorum,& quomodo eam per se operari conueniat, & de tempore matrimonii,& de iis quae ad mulieres pertinet, disieruimus in libro de Nuptiis. uae autem ad paedagogicam itistitutionem pertinent,ea nunc nobis loco don icriptionis addenda sunt,Christianam vitam exprimentibus. Et plurima quide iam dicta & in formam Paedagogicae institutionis redacta sunt. Quod autem restat subiiciemus.Neque enim parui ad silutem momenti sunt exempla.
Telemachus lata marito nanque tinxerat Marisum, Acubile in aestumans7 manet. Pasiti ossim exprobrans adulterium, pulchram temperantiae imagῖnem ostendit,ῖn maritum amorem. Ilotas autem seruorum nomen sunt soles Lacedaemoniic
Otes inebriari, sibi ipsis se iis ea quae faciebat ebrietas, correctionis curationisque loco ostendebant.Obseruantes ergo illossi turpitudinem, docebantur ne in idem, quod damnabant vitium inciderent,ex ebriorum probro hoc mictus conseqlientes quod iesi non peccarent. Ex hominibus enim alii quidem docti seruati sunt:alia vero sua sponte virtutem vel amplexi sunt,uel quaesierunt.
Optiminiae quidem ea quu percipit omnia per se. Ipse est Abraham qui Deum quaesiuit.
Hi sent Discipuli,qui Verbo crediderunt. Et ideo ille quidem appellatus est amῖ-eus: Ili autem Apostoli.Vnum&eundem Deum; ille quidem magna cura& studio inquirens:hi vero praedicantes. sunt autena ambo populi. Holum autem amborum auditores, ille quidem per inquisitionem commodum consecutus est: hie vero suis, . uus euasi per inuentionem. Sed panecpersea prendῖ nec rena monente. micatio, reptor, .memr inutilis in
Populus alius est gentilis, inutilis,hic est populus,qui Christum non sequitur.M
148쪽
tis tamen modis iuuans paedagogus, cui est clemens&benignus, haec quidem saa- sit:illa vero etia exprobrauit. iam vero aliis quoque peccantibus eoi iam nobis ostendit turpitudinem,& quod eam consequitur si applicium, sia utque & consolans &admonens, se cse bc nigrium & clcmentem ostendit,hoc c5silio ut nos a vitio auerreret, ea quae pasci sunt oncndens. Per quas imagines & similitudines xi eos quiadem qui male anceti erant ccssarent effecit:eos vero qui iis smilia audebant prohibitit: alios ad tolerantiam fundauit:alios a vitio repressit alios vero etiam curaui per contemplationcm eius quod est simile , traductos ad id quod est melius. Quis cnim quempiam invia sequens non cauerit, si prior in fossam ceciderit: ut deuit et
periculum, pcccati consequentiam segiens' id vel ὁ si quis se exercet, viam quae sducit ad gloria didicerit, re videns atlileiam qui cum praecessit praemium habuisse,
non contendit ad coronam,ipsit in antiquiorem imitans Multe sunt eiusnodi sint litudities diuinae sapientis. Vnius autem exempli meminero,et paucis expona quod
accidit Sodomitis;1 fuit quidem iis qui scelus admisirant iudicium: Paedagogica autem uastitutio iis qui audiuerint.Sodomitae cum propter multas delitias in libidinis ct intemperantiae vitium impegissent,adulteria quidem secure committentes, puerorum autem insano amore ardetes, i espexit eos Vcibum quod videt omnia citiem latere non possunt qui hesaria perpetrant. Neoue Vero eorum libidini acquievit via silans humanae naturae custo s,nos autem ab illorum imitatione auertens,ad suamque mederationem & temperantiam instituens, aliquos inuadens peccatores, ne si ei inpunita relinqueretur impudicitia, ea seueretur nimia securitate, iussit comburi Sodoma prouidi illius ignis aliquid eariandens in intemperantiam, ne si non castigata esset eorum libido, si res nimis aperiret iis qui toto impetu seruntur ad volupta tem.Fuit ergo iustum Sodomorum supplicium, salutis bene ab hominibus considerandae imago. Qui enim non similiter peccarint ac ii qui puniti sint, nunqtiam pescatoribus cmiles poenas dederint,vi qui propterea quod non peccarint ne paterer tur cauerint. Voco enim vos scire,inquit Iudas,quod Deus qui semel seruauit populum ex Aeprpto,secundo perdidit eos qui non credideiunt,& Angelos qui non custodierunt sinim imperium, sed reliquerunt proprium habitaculuna in iudicium magni diei, vinculis aeternis sub caligine agrestium ansciorum custodiit. Et paula- olim eortim qui iudicantur imagines admodum ad doccndum appositὶ explicat. v Aeteis quod in via Cain ambulauerunt,& in errore Balaam effusi simi, & in contradi ctione Core perierunt.Eos enim qui serre non possunt libertatem adoptionis filiorum laci,arcet metus ne se in lenter scrant. Ideo enim sunt minae ac supplici ut timentes poenas a peccatis abstineamus. Possum tibi narrare poenas nimiae ornatus cupiditatis,& inanis gloriae,non autem solius intemperantiae:& praeterea maledicta afferre in eos qui propter diuitias male sentiunt&se gerunt n quibus Deus terrendo prohibet a maleficiis. Canerum parcens prolixitati operis, adaucam Paedagogi praecepta quae sequuntur,ut minas caueant.
uariam de causast lalneum accipiendum. cap. IX.
A L N n i ergo ab eo enim digressia est oratio in quatuor sunt eause,
per quas ad ipsum accedimus.Vel enim causa. munditiei, vel cal ris, vel sanitatis, vel postremo voluptatis. Se ergo voluptatis caua lauare reiiciendum est. pudens enim voluptas est omnino excindenda. Sumendum est autem lauacrum ulieribus quidem munia dationis causa & sanitatis.Solius autem sanitatis causa , viris. Catoris vero causa lauari est supersuum,cum quod frigore horridu eva sciit possit aliter recreari .Porro autem balnei frequciato usus Vires adimi uit naturalemque roboris vehementiam relaxant, sepe autem dii luunt, ct ut quis animo , linquatur eisiciunt. odammodo enim corpora,non secus ac arbores,non sbliunore, Ita etiam iis qui sunt in toto corpore meatibus inter lauandum bibunt. Huius
Aut iei est indicium, quod qui saepestici int, deinde in aquas descenderint, siti
149쪽
A remedium inuenerum. Nisi ergo ad aliquid prosit lauacrum, non oportet nos eo res luere.Veteres ea ιάρ hoc est,hallonicas hominum officinas vocatin, quoniam citius quam par crat pannosa corpora ei sciunt, dc ante tempus cogunt senescere,abstergentia dum non secus ac in sere calore caro molliticatur. Hinc fripidi veluti tinctura & temperatura opus habemus. Neque vero semper est laua
dum,sed siue paulo fueris inanior, vel riri sis paulo repletior, respuendum est ballaneum. Sed eo certe utendum cst liabita ratione aetatis corporis, & temporis anni. Non enim omnes semper,nec si inper iuuat ut qui carum rerum sunt perati fate tur.Nobis autem sufficit symmetria, uam semper ut vitae nostra opem ferat accres sinu, eque enim balneo aded utendum est,ut manus alicinis egeamus adminiculo.Neque vero assidue & saepe in die lauandum est,sicut s equenter in forum ventitamus. Iam vero multos quoque habere ciui ministrent,est proximos iniuria affic re perdelitias,& est eorum qui non intelligunt oportere esse commune eorum qui lauantur balneum.Oportet autum maximὰ quidem lauare animam purgante rati ne,& nonnunquam etiam corpus,propter sordes quae ei adnascuntur. Qi Vtiam sunt nonnunquam resbluendi labores: v AE enim vobis scribae ee I harisaei hypocritae,dicit Dominus,quoniam smiles estis sepulchris dealbatis. Sepulcitrum pulchrum apparet extrinsecus intus autem plenum est mortuis ossibus,& omni immuditia Et ursus dicit eisdem: VAE vobis,quoniam mundatis quod est extrins ecus C poculi &patinae intus autem plena sunt immunditia: munda primum quod intus Hi poculi,ut sit etiam mundum liod est exterius.Optimum ergo lauacrum expuria at sbrdes animae,estque spiritale.De quo dicit aperte Prophetia: A B L v i Til diminus sordes filiorum & filiarum Israel,& mundabit sanguinem ex medio ipsim,s,naeunem iniquitatis,&caedes Prophetarum Pua gationis autem modum subiunxit Dominus, licens: iN spi R Tu iudicii, hin spiritu'stionis. Qiri est au tem corporis carneum, vel pcr solam aquam abluitur, ut sit saepe rura, ubi non ea
QuoI aeretilia snt eligenda iis qui vitam agunt ratiora
DoLEsCENTI Bus autem sufficit mnasium,etiamsi adsit baneum.Etenim lice viris quoque longe balneis anteferre,forte nomalum suerit,ut qu* habeant aliqvid quod linienibus confert ad sanitatem,studiumque ac laudis cupiditatem afferunt,ut non sollim bonae corporis habitudinis,sedetiam animi magnitudinis curam perant. rassat absque eo quod a rebus melioribus alta strabantur,scitum est & non inutile.Neque vero hic sunt abdi cendae mulieres a labore corporis, sed non ad luctam ct cursiim exhortandae sunti sed in lana & tela fiunt exercendae,& ut pistrici adsint,si opus sit. Praeterea auten, ipsas per se uxores oportet ex penu aiseri e ea quibus opus habemus ,&neque eis a d pili rinum aut motandinum accedere turve est: Sed neque in coquendo obsonio versari modo id sit marito gratum mulieri domus custodi i auxiliatrici est dede eus Iaic verb & per se vestes stragulas excutere,& sitienti marito potum praebere, cibum lue apponere honcstissime poterit,seque ad moderatam sanitatem ita exeraeuerit.Talem mulierem suscipit Paedagogus, quae cubitos extendat ad ea quae sunt utilia manus suas colo silicit:casdemque pauperi ap erit. carpumvero mendico porristit ne Sarram imitando, viatoribus ministridi olficio tandi erubescit. Dixit enim si Abra am: r L s r i M A & csimiste tres mensur similae,& fac subcinericios. Rachel autem filia Laban veniebat,inquit,cum ovibus patris sui. Nec ea suffecerunt,' sed doce, quam ab omni esset fastu aliena, subiunxit: lys A EN M pasicebat oues patris sui. Alia nobis innumerabilia praebet Scripturae exempla frugalitatis, laboris &etia exercitii.Ex viris auic, alia qua de nudi luctentur:alii vero paruo quoque scibo
150쪽
ludant eo ludo ciui Phenis ' dicitur,maxime in Sole. Aliis vero susscit deambulatio
si cxi-m ligonem tradiaverint, non est haae illiberalis nec sol da mercatura oeconomica,ad agricolam petetine tis exercitii.Caeterum oblitus sum propemodum dicere quota Pittacus ille Rex Mytilen vorum motuit,eo efficaci utens exercitio. Pulchrum est autem etiam aquam per Le haurire,& ligna sicindere quibus sit usurus. Iacob autem pascebat oues Laban quq relictae fuerant,regale habens signum, Virgam syracinam,quae per lignum me ditabatur naturam mutare in melius . Multis quoque quae alta sit voce lectio, est exerciti lim. Iam vero lucta quoque quam selegimus,non assii matur gratia inutilia contentionis & vanestoriae cupiditatis ted ut viriles excernantur sudores.Nee veto laborandum est in ostentando ea in re artificio,sed recta ludia certandum est collis,manibus,& lateribus implicatis.Est enim honestior & virilior quae cum decoro robore sit line mota,exercitatio,quae utilis & conducibilis sanitatis eratia assumitur Relioui alii, gymnasticae, nonliberalium vitae studiorum meditat nem prota tentur. Modus autem est ubisue attendendus. Quemadmodum enim est optimum Iabores cibos praecedere:ita stupra modum laborare,est & pessmum,& laboriosum,
α morborum caussa est Neque ergo oportet esse omnino otiosum, neque est. Omnino nimis laboriosium Sicut enim de alimento diximus ita etiam dicendum est ubique in omnibus Non ad voluptatem luxuriosamque vitae rationem vita astenda est: cnec rursus ad contrariam,& quae nullum habeat temperamentum, sed eam quae in- obtinet,inque temperata ac moderata,& pura ab utroque vitio,delitiarum sicilicet,&Darcitatis. Iam verb, sicut etiam ante diximus, virtus ea
Per quam contenti simus est exercitium a fastu alienum, & ipsium sibiipsi calceos induere, di pedes lauare,& oleo unctum seipsum confricare. Porro autem ei nu que qui fricauit mutuam dare operam,id quoque est communicatiuae iustitie exercitium,& dor re iuxta ami Iam aegrotantem, quique non potest sibiipsi ministr 4 L hc 'RPDonere, ET APPosvlT eis,inquit,tribus Abraham prandium sub arbore,& adstitit eis comedentibus. Pistatio quoque, qu admodum Petro si nobis silperfiterit a disiciplinis oti tim:Haec est autem ni lior pia
voci Re A &aumn festare,&molliori uti veste, non omnino rescindendum est Sed frenande sint rationis expertes affectiones, ne hernimiam dissolutionem abripientes ad mollem nos ae luxuriosam vitam impellant.mae enim in satietatem impegerunt desi