장음표시 사용
211쪽
A naginta.Beatus qui sustinuerit&peruenerit ad dies mille trecentos trignitati uinque. Flauius amem Iosephus Iudaeus, 'ui Iudaicas composilit historias, colligens tempora ait 1 Mose usque ad Dauid esse annos D L x x x v. A David usque ad tecta dum armi, Vespasiani Mc Lxxix. Deinde ab eo usque ad decimum annum to
nini amsi xxxv M. ita via Mose us addecimii annum Antonim sint omnes anni Hoc eccxxxiii. Alii aut e numerantes ab Inacho & Mos. cique ad morte C . modi, dixerunt esse annos MMDCCC ex Lit. Alii veno MMDCC cxxi. In Euangelis autem secundum Matthium, quae ab Abram deducitursenealogia, usque ad Mariam matrem Domini terminatur. Sunt en vitaquit, ab Abraham usquo ad Dauid xiiii generationes,& a Dauidusque ab transmigrationem Babulo-B nis generationes xii II. & 1 transi nigratione Babylonis usque ad Christum similiter aliae generationcs x ι tir. tria mystica interualla, quae sex cometentur helia. domadibus. Et quae de temporibus quidem vat ea multis scripta, & a nobis exposita fuerunt, sic habeant. Versas autem fuisse scripturas ct legis & Prophetarun, ex Hebraeo sermone in linguam Giricam, aiunt tempore Ptolemaei Lagi filii, aut ut dicimi nonnulli, tempore eius qui fuit cognominatus Philadelphus, cum maximam. ad eam rem contuli isset diligentiam Demetrius Phalereus, de ut verterentur vehementer procurasset. Nam cum adhuc Asiam obtinerent Macedones, Rex. magno studio contendens eam quae Alexandriae in eius potestate erat bibliothe- can, Omnibus scripturus exornare, voluit ut Fqierosolymitani quoque eas quae ' C apud se erant Prophetias in sermonem Grscum interpretaretur.Illi autem ut qui
adhue obedirent Macedonibus ex iis qui apud se erant probatissimi& maximae existi aiationis, scripturarii peritos & Grscae linguescientes septuaginta seniores.
delectos ad eum miserunt cum libris diuinis . autem unusquisque sigillatim ex sua propria interpretatus csset prophetia, conspirarunt omnies simul collatae in- terpretationes & sententiis'de dictionibus. Dei enim erat voluntas quae id ad Gr orum aures consulto comparauerat.Neq; vero ab inspiratione Dei erat alie, . num qui pro 'betiam dederat, ut interpretationem quoque tanquam Graecam efficeret prophetiam. Nam etiam in captiuitate Regis Nabuchodonosor,cum iniD teriissent scripturae tempore Artaxerxis Persaram RVis inspiratus Esdras Levi tes qui iactus suerat sacerdos, prophetauit omnes veteros rui sus scripturas reno, uans.' Aristoblitus autem in primo libro ad Philomatrem scribit his verbita Secutus est autem nostras quoque leges Plato, dc satis aperte ostendit se eoi um qum in eis dicuntur fuisse admodum studiosum. Ante Demetriuina ulem, priusquam rerum potirentur Alexander &Pers versa suetant & quae ab Hebraeis nostris gesta fiterant in exitu ex Aegypto,&quscunque eis insignia & facta erant & apparuerant,& regionis per vim quaesita possessio,& omnium quae latae sunt i sum descriptio, adeo ut clarum sit ante dictum Philosophum multa ex eis sumpsiste. Euit
enim multa doctrina praeditus, sicut etiani Pythagoras multa ex nosti is transtulit in stiorum dogmatum traditionem. Numenius autem Philosephus Pythagoreus aperte scribit. Quid enim est Plato,nisi Moses qui loquitur attices Hic Moles ehat, Theologus & Propbeta, ut autem nonnulli , sacrarum legum interpres. Genus
eius de res gestas & vitam ipset scripturς quae sunt fide dignet praedi dant, & tamen
a nobis quoque dicendum est, quod Moses cum ex alto petita origine si nere esse tChaldaeus, natus est in Aegypto, cum maiores eius propter diuturnam famem ex Babylone migrassent in Aegyptum. Septima generatione senitus,& regaliter
educatus,tali fortunae casu usus est. Cuni Hebraei in Aegypto cretiissent in rM- ων m. gnam multitudinem, veritus Rex regionis,ne eorum qui ex Hebraeis nascebantur
multitudo, ei pararet inlidias, iubet ipsos alere quidem sceminas est enim res ad k bellum imbecilla mulier masculos autem interimere, litipe tam habens validam
iuuentutem.Cum nobili aut eloco esset natus huesitribus deinceps mensibus cela-tes,eu parentes alebant, naturali amore vinceete Urinnicam crudeli inem, P
stea aut ' veriti ne una cum puero perirent, cum ex rapyro γε in iis locis nasci
212쪽
tur vis construxissent od palustris stignantisq; fluuii ripas puersi impositum expo Anunt. Obseruabat autem soror quid esset euenturum procul stans a puero. Regis filia, quae longo temre non concipiebat, filium autem desderabat, illo die eo
venit ad fluuium vise lauaret&aspergeret. Cum flente autem puerum audiisset, iussi ad se adduci, eiusque miserta,qu rebat nutricem.Tunc accurrens soror pueri,dixit se habere Hebraeam sceminam quq non multo ante peperist et,camque adducturam si velit. cum assensa esset & rogasset,adduxit ipsus pueri matrem, tanquam aliquam aliam,mercede constituta nutricem eius futuram.Deinde puero imponit nomen Regina,Moses,apta etymologi eo quod eum ex aciua sustulisset. Aquam enim Moy vocant Aegyptii,in qua moriturus saerat expostus.Moy- sen enim vocant eum qui ex aqua emersus respii auerit. Claru est ergo quod prius circuneiso puero, parentes aliquod nomen imposuerunt.Vocabatur autem Ioaestim.Habuit autem tertium quoque nomen in coelo postquam assumptus est, ut dicunt Mystae,nempe Melchi. Cum autem aetate esset grandior, Arithmeticam
de Geoi ne triam,Rythmicam ct Harmonicam,2 praeterea medicina smul & Muscam doctus est ab iis qui erunt insignes inter Aegyptios, & praeterea eam quae traditur per symbola seu naphilosephiam, quam in literis ostendunt Hier styphicis. Alium autem doctrinae or ,tanquam puerum regium, Graeciesi docuere in Aegrato,ut dicit Philo in vita Mosis. Didicit autem literas Aegypti orsi,&rerum coelestium scientiam a Chaldaeis&ab Aegyptiis. Vnde in eius rebus ge Vstis dicitur domis fisisse in omni sapientia Aegyptiorum. Eupolemus autem in libro de Iudaei resibus, dicit Mosem primum fruisse sapientem,& grammaticam
primum tradidisse Iudaeis,&Phoenices accepisse a Iudaeis.Graecos autem a Phoenicibus. Ad eorum autem 4eductus naturam,auxit prudentiam, eam quae erat sui generis & maiorum sirorum aemulatus doctrinam adeo ut etiam Aegyptium, qui Hebraeum iniuste inuaserab percutiens interfecerit.λunt autem eum ibis verbo occidisse Aegyptiu,scut certe postea Petrus in Actibus fertur eos qui pretium agri sibi usurpaverant & mentiti erant,verbo intersecisse. Artapanus certe in opere de Iudaeis,refert Mosem in custodia inclusum a Nechephre Rege Aemptiorum,eo quM peteret ut populus liberaretur ex Aegypto, noctu aperto carce re Dei voluntate egressum,eum in regiam accessisset, dormienti Resi adstitisse,&eum excitasse, eum autem eo quod factum merat stupefactum, iustisse Mosi ut diceret nomen eius qui miserat,& illum quidem, cum ad aurem te inclinasset,
dixisse.Regem autem, cum audiisset,mutum cecidisse,cum eum autem Moses tenuisset,i ursus reuixissea e Mosis autem educatione nobiscum quoque eosentire
EZechielus Iudaicarum tragoediarum Poeta in Actu qui inscribitur id in Eductio, se seribens expersona Mosis.
Dein Nara quae era ebar siem,rimi as is α Ensidii corpus Recreet,
213쪽
Infantiae, ar tempus hi uti rearsici Ad regiam me marer adduxit donium,
Cum cuiati dis Fr Wius mihi ore me, Gem ue parnum Dei' munera. Dum puerilis hisbis uarue aras suis, Ela in lus amplus, cr Larma ina ecpse dabantur ac siessem e sinu. Plenus Herum sies uti ae et sinus, uressu aedes remas. Deinde cum narrastet pugnam Hebi si & Aegyptii, de sepultum in arena Aegyptium,de alia pugna sic dicit. Feris cur pia te si regusep lis is autem dixit, D quis Iuscem Tebiscnsu arat Mari Mummiam occidere Me sus, heri sic t ceci viti αλ PTimens dixi. se apertum istias arto Deinde autem ex Aegrpto fugit, Sc oves pascit, ut qui ad pastores em principatum prius erudireturacii enim qui mansitetissimo hominum gregi est praefuturus, est prae exercitatio ovium Picendarum scientia, sicut iis qui hant natura bellicosi venatura.Ab ea autem eum ducit Deus,ut esset dux Hebraeorum exercitus. Deinde saepe quidem admonemur Aegyptii,qui sDe tuere insipientes. Fuerunt autem Hebraei spectatores malorum quae patiebantur alii, Dei potentiam citra vllum discentes periculum. aeoniam autem Aegyptii potentiae ei secta auditione non acci, lebant,propter insipientiam stolidi non credentes,tunc, ut est in Pro- uel bio,factum stulti cognouerunt,&postea exeuntes Hebraei magna Aegyptiorum praeda exportata recesserunt.Non propter auaritiam,vi dicunt accusatores. a Neque enim Deus eis aliena persuasit concupiscere, sed primum quidem,earum, quas omni tempore Aegyptiis praebuerunt, operarum ac seruitiorum necessariam mercedem reserentes.Deinde etiam se quodammodo viti sunt, Aegyptiis ut auaris par pari reserentes praese exportatione, sicut illi Hebreis prius moi stiam atti iterant,redigendo eos in seruitutem. Sive ergo ut in bello quis hoc socium esse dixerit:res nostium victoriae iure auferre volebant,ut potentiores i seriorum. Belli autem iι ista erat causa. Supnlices propter famem Hebraei venerunt ad Aegyptios. Illi autem hospites renctos in seruitutem, instar mancipiorum seruire coegerunt , ne mercedem quidem eis Ibluentes. Sive ut in pace: mercedem praedam ab inuitis acceperunt , qui longo tempore non sbluebant, , sed ipsbs ea privabant. Est itaque noster Moses Propheticus, legum ferendarum peritus , oidinandae & instruendae aciei gnarus, exercitus ducendi a
tem tenens , politicus & Philos hus. Ac quomodo quidem sucrit Propheticus , post b c dicetur quando de Prophetia tractabimus. Ordinandae autem
214쪽
aciei peritia , suerit pars artis Imperatoriae seu ducendi exercitus. Ars autem λducendi exercitus, est pars regnandi scientiae. Et rursus legum serendaririn i,eritia, regnandi scientiae pars suerit, sicut etiam iudicandi facultas. Regnandi autem scienti et una quidem pars siderit diuina,cuiusmodi est quae est ex Deo& sancto eius filio, i quibus & quae ex terra bona sunt, &quae externa , & persecta suppeditatur felicitas. PETiTE enim inquit, magna ct parua vobis adiicientur. Secunda est aute regni species post eam administrationem quaerationalis pure est aediuina, ea inquam,quq animosa seu iracunda animae parte solum in regnando vii-tur, per quam speciem, Hercules quidem Argivorum, Alexander vero rex filii Macedonum. Tertiacst, quae unum ibi iam concupiscit, nempe ut vincat & euem stat, ut malo autem vel bono sit victoria curam gerere, ei minime inest, quo quidem v si sunt Persae cum bellum gererent in Grsciam. Irae enim, una quiJem paraest solum contentiosa, quae quaerit potentiam Ut dominatum obtineat, altera vero boni & honesti studiosa, ira utente anima ad id quod bonum est &honestum. Quarta autem regnandi species est omnium pestima, quae statuitur ex cupiditatibus, ut regnum Sardanapali, &eoiram qui hunc finem sibi proponunt, ut plurimum indulgeant sitis cupiditatibus. Regnandi autem scientiae, tam quae virtute vincit, quam quae vi, instrumentum est, aciei ordinandae scientia. Alia autem in alia natura & materia. In armis quidem & pugnacibus animalibus, per animata di inanimata, anima de mens est id quod ordinat. In animae autem perturbationi cbus in quas virtute dominatum obtinemus,ratiocinatio est id quod est ordinandi potestate praedatum, ut quae continentiam,& temperantiam cum sanctitate, & bonam cognitionem cum veritate obsignet, sinem ad pietatem Deique cultum reserens, sc enim virtute utentibus prudentia est quae ordinat.diuina autem,sapientia humana vero, politica, seu resendarum ciuitatum scientia .Omnia autem , scientia regnandi. Rex itaque is est qui imperat ex legibus, qui est praeditus scientia imperandi volentibus, cuiusmodi est dominiis , qui eos qui in ipsum & per ipsem credunt admittit. o M N i A enim tradidit Deus, ct omnia Christo subiecit, Regi
nostro, ut in nomine Iesu omne genu flectatur coelestium terrestrium is in semorum,& omnis lingua consteatur quod Dominus Iesus Christus in gloriam Dei in
Patris. Strategema autem, seu ratio ducendi exercitus, tribus continetur speci bus, cautione, audacia, & quae ex utrisque mixta est. Unaquaeque autem earum componitur ex tribus, aut per orationem, aut per facta, aut per utrunque simul. Haec autem omnia licebit enicere, vel persuadendo, Vel cogendo, vel iniuriam saciendo in iis ulciscendis quibus expedit, vel faciendo id quod iustum est, vel mentiendo vel vera dicedo, vel etiam sinul utendo aliquibus eorum in eodem tempore. Haec autem omnia, & quomodo oporteat Vti unoquoque eorum, cum Graeci accepissent a Mose, non paruam accepere utilitatem. Verbi autem gratia, unius aut alterius, Imperatorii exempli meminero. Moses cum populum eduxist et,sus
picatus fore ut persequerentur Aegyptii, breui ct compendiosa via relicta, con- auersus est in solitudinem, & maxima ex parte iter noctu faciebat. Alia enim erat Oeconomia qua docebantur Hebr i, per multam sblitudinem& longum tempus credere unum ibium Deum esse, per moderatam assuefacti tolerantiam. Mosis ergo docet strategema, oportere ante pelicula prouidere ea quae sunt utilia, &se aggredi. Et certe euenit id quod suspicatus est. In equis enim & curribus persecuti sunt Aegyptii. Sed cito perierunt,cum mare disrim um esset,&ipsos cum equis & curribus obruisse adeo ut eorum nullae remanserint reliquiae. Posthaec autem sequens columna ignis eos enim praecedebat duxit Hebraeos per regionem inaccessam, laboribus & itineribus ad robur & sertitudinem eos exercens ac indueens, ut postquam eorum quae videbantur graui periculum fecissent,quam bona pesset appareret regio,ad quam eos ex via invia transiuittebat Iam vero nostes quoque qui prius regionem insidebant, in fugam verses occidit, cum eos ex sest itave&via aspera talis enim est virtus Imperatoria in eos inuasisset. Hoc enim
215쪽
a erat peritiae & ducendi exercitus scientiae, hostium regionem occupasse.Hoc cum animaduertisset Miltiades Inmerator exercitus Atheniensium, qui ea quae in Marathone sitit pugna vicit Persas, hoc modo est imitatus. Noctu duxit Athenienses, per loca invia iter faciens, & eos qui ipsum obseruabant Barbaros decipiens. Hippias enim qui defecerat ab Athenienslius, barbaros in Atticam induxerat,&opportuna quae praeoccupauerat loca seruabat,propterea quia erat peritus regionis. Ac diu cile quidem erat latere Hippiam. Vnde merito Miltiades& locis inutis&nocte usus, aggressus Persas quibus praeerat Datis , in certamine cum iis quorum ipse dux erat, superior euasit & rem bene ac feliciter sessit. Quinetiam Thrasybulo, tui exules ex Phyla reducebat & latere volebat, dux sit columna, &, Thrasybulo noctu per loca non trita ingredienti,cum nee luceret Luna hibe numque coelum esset&caliginosum videbatur ignis praecedens,qui cum eos clatra vllam deduxisset offensionem,defecit ubi nune est ara id est, Liici serae. Vel ex hoc ergo evadant nostra Graecis credibilia, nempe quod nee re potest Deus Omnipotens ut columna ignis Hebraeos noctu praecedat,quae etiam aux sit
eorum itineris. Porrδ autem dicitur etiam in quodam res,3nsb. Exhitidians Bacchus Thebaraus ecty re columna.
Ex ea quae est apud Hebraeos historia. inetiam Euripides dicit in Antiopa.
e Significat autem columna,Dei non posse essingi imaginem. Illuminata autem eolumna, praeter hoc quod significat non posse estingi imaginem,Dei quoque stabilitatem signiscat ac firmitatem, & immutabilem eius lucem quaeque non potest
fgurari .Prius itaque quam accurate perfecteque tenerentur imaginum hamius, veteres columnas eri entes,eas colebant tanquam statuas.Atque idcirco se scribit qui Deit Phoronidem. Caniae citaem Obmpi,
Aginae Lin is oenis atque corollis Regi mmum es a pia exorirara columna.
Quinetiam qui fecit Europiam,sgnificat eam quae est in I elphis Apollinis im
D ginem, esse columnam, per haec. Vt dumia in Deo primos frumis Ecemus, s exuet octis cel pae colκ . Apollo quidem certe, qui mystice ex priuatione multorum intelligitur, est unus Deus .Quinetiam ignis ille qui columnae erat similis, S ignis qui ingrediebatur per loca in uia& ad quae non patebat aditus est symbolum ac signum sanctς Lucis, quae transit per terram, & in coelum rursus recurrit per lignum, per quam etiam datum est nobis videre per intelligentiam. Plato autem philosophus, a Mose in legibus serendis adiutus, reprehendit quidem Minois & Lycurgi Reip. administrandae rationem ut quae ad ibiam animi magnitudinem respicerent& sortitudinem, laudauit autem ut honestiorem & magis venerandam, eam quae Vnumquid dicit,& semper ad unum dirigitur decretum.Nam & robore &honestate &prudentia dicit nos decere magis philolbphari,si ad ci eli dignitatem respicientes, immutabiliter & citra ullam prenitentiam, eadem sententia, & de iisdem viamur. An non interpretatur ea quae in lege dicun tur,ut ad unum Deum respici
cies,unam quidem,legitimum alteram vero,politicum,aequi uoce nominatum. Et politicum quidem proprie signiscat opificem in libro eiusdem nominis , &eos qui ad ipsum respiciunt,& recte operantur & iuste vivunt cum contemplatione,ipsos quoque nominat politicos.Qusd autem politicum vocatum est, aeque ac legitimum,& in mundanam diuidit mentis magnitudinem,& in priuatum ordinem,quem moderationeis,dc concinnitatem vocavit& temperantiam, qua
216쪽
do Magistratus quidem couenientes fuerint iis quibus imperant,ii autem quibus Iimperatur,paruerint Magim alibus. Quod quidem ut fiat, Mosis opus mas no studio contendit. Praeterea legitimum quidem ad generationem, politicum autem ad amicitiam&concordiam pertiner dicit adiutus Plato, & legibus quidem ea qui cst in Epinomide philosophum coniunxit,qui nouit transitus omnis gener tionis quae fit pererrantia. Philosophum autem alium Timaeum,qui est& Astr nomiae peritus,& illorum motuum,& eam quae est inter se consensionem&s cietatem contemplatur, coniungit libris de Republica Deinde. Finis enim est, ut existimo,& Politici,& eius qui ex lege vivit,conteplatio.Necessir est ergo ciuitatem recte administrare.Optimum est autem plutosophari. Qui enim sapit, omnia sua referens ad cognitionem vixerit,vitam quidem sitam bonis factis dirigens,quq au atem sunt contraria despiciens,& quae ad veritate conferunt disciplinas perseques. Lex autem est,non ea quae lege decernuntur,nam nec sunt ea quae videntur Visuri neque quaevis opinio, non enim ea quoque quae est mala, sed i x est opinio bona, bona est autem quae est vera Bona est autem,quae id quod est inuenit,& id assequitur. QVI EST autem, misit me,inquit Moles. Cui consequenter,bonae scilicet opinioni quidam dixerunt legem esse rectam i ationem, quae iubet quidem ea quae sunt facietida, prohibet autem quae non sunt facienda. Vnde merito dicium est Legem datam este per Mosem,ut quae si regula iustorum S iniustorum,& eum proprie ε σόαν id est ritum, dixerimus, qui a Deo per Mosem est traditus. Habet eataque eam que est ad Deum dedi ictionem.Dicit aut e Paulus quoque. I. E x P R OP T E R praeuaricationes est posita donec veniret semen cui promissum est. Deinde veluti sensum explicans ac prosequens,infert. Priusquam autem v cniret fides, sub lege custodiebamur, conclus timore, ex peccatis scilicet, in eam fidem quae erat reuelanda Quare Lux Phlagosus noster fuit in Christum,ut ex fide iustiscemur.Est autem legis serendae pertius, qui id quod conuenit, unicuique animae parti,& eius factis, tribuit. Moles autem, ut semel dicam,erat lex animata, quε ratione bona seu verbo bono gubernabatur. Subministrauit itaque bonam Reip.administrandae rationem .Ea autem est bona educatio hominum in secietate. Iam veris facultatem tractauit iudiciariam, ius est stientia peccata prister id quod est iu osum,corrigens. Eiusdem aut citi cum ea ordinis, en pulliens facultas,quae tenet mentiam moderandarum castigationum.Cum sit autem castigatio,est animae cis rrectio.Versatur autem,ut sema dicam,tota Mosis institutio,& in docedis iis qui possunt esse boni & honesti,& in iis venandis qui sunt eis similes,quq quidem hierit ars imperatoria.Quae aute versatur in recte utendo iis quae ratione ac verbo capta fuerint ea suerit legum ferendarii sapientia. Eius . n. vi quae sit maxime rUia,
est propriu & acquirere & uti. Solum itaque sapientem,Philosoplii Regem legissatorem,imperatorem,iustum, sanctum, Deo amicum praedicant. Si liaec autem in Mose inuenerimus,ut ex ipsis ostenditur scripturis; recte persidas dixerimus sapietem re vel a esse Mosem. Quemadmodum ergo Passtoralem artem ovium curam agerere dicimus: ita enim Pastor bonus animam ponit pro ovibus: ita ctiam legum ferendarum artem dicemus,virtutem hominum comparare,humanum bonii pro viribus excitantem,ut quae fresis hominum curam gerat & prouidentiam. Quods frex qui a Domino dicitur allegorice,nihil est aliud quam grex hominum; idem erit bonus Pastor & legisator. Vnius gregis,nempe earum quae ipsum audiunt ovium,unus est curator,nempe is qui perditam & quaerit & inuenit, lege & ratione, si quidem lex est spirit alis,&qtiae ad ipsem ducit beatitudinem .Quae enim spiritu sancto facta est,est spiritalis.ls autem est revera legistator, qui non solum Cona & honesta prostetur, sed stit etiam .Huius lex quoque est,qui stientiam habet iustum salutare,vel potius lex est iussius stientie. Potentia enim& sapientia est ra- , tio seu Verbum Dei.Et hic ipse rursus est legum expostor, per quem lex data est, qui est primus expositor diuinorum praeceptorum, qui sinum patris explicat ac
exponit, filius unigenitus.Deinde qui legi quidem parent,quod nabeant aliquam
217쪽
cognitionem,neque possunt non credere, nec isnorare veritatem.
non credunt,& in factis & operibus minime esse volunt, ii quoque i
se veritatem ignorare fatentur. Quaenam est ergo Graecorum incredulitas i num
nolle credere veritati quae dicit I egem per Mosem datam esse di initus, cum ipsi ex iis quae apud se scripta sunt Milem honorent,& Minoem referant ad Iouis antrum venientem, nouem annorum spatio Leges a Ioue accepiste, & Lycurgum scribant assidue Delphos euntem ad Apollinem,leges ab eo didicisse,& Plato &Ephorus,&Cham leo Heracleotes in opere dc e etate,& Aristoteles de Republica Locrom,Zaleucu I. rum leges S Minerua accepisse, literatu monimetis
mandarunt. autem Graecorum leges, ut maxime ii de dignae videantur pro viribus efferentes, ad Deos referunt, ad Mosai prophetiae similitudinem, sunt ingrati, ut qui non fateantur veritatem & exemplar, archctypum eorum quae a se narrantur. Nemo ergo propter stipplicia insectetur legem, ut non bonam & honestam . Non enim qui aufert morbum corporis bentricio afficere videbitur: qui autem ab iniustitia animam conatur liberare, non maiorem videbitur curam gerere, quo est anima corpore praestantior. Sed pro sanitate quidem corporis,& secari & vri di medicamenta potare sustinemus, & qui haee adhibet, diseruator vocatur& medicus, & nec ei inuidet, nec male vult aegrotus,& ut artis dictat ratio partes quoque aliquas rescindit,ne sanae partes unacu eis intereant,nec tamen quis medici artem criminis arguerit. Animae autem gratia, non similiter tollerabimus aut exilia,aut mulctas,aut vincula, si modo quis ex iniussitia sit restituendusi'ustitiam ' Lex enim eorum qui ei parent curam serens, ad pietatem in Deum initituit,& dictat ea quae sunt facienda, propulsat unumquodque peccatum, poenas imponens iis quae sunt mediocria. Cum autem viderit aliquem ita se habere, ut videatur immedicabilis, utpote qui ad extremam prouehatur iniustitiam:
tunc aliorum iam curam gerens , ne ab ipso corrumpantur, tanquam aliquam partem a toto corpore resecans, sic eum qui est huiusmodi, occisi saluberrim i V D I i. r. iticari autem a Domino, inquit Apostolus,castigamur, ne cum mundo condemnemur. Praedixit enim Propheta .c AsTiGANs castigauit me Dominus,morti autenon tradidit me. Vt enin te sitam doceret iustitiam, castigauit te, inquit & tentauit, & fame & siti te alsiixit in deserto. Vt cognoscerentur omnes iustificationesct iudicia eius in corde tit o, quaecunque ego tibi praecipio hodie, Ic scias in corde avo, quod ut siquis livimo castigabit tilium situm, ita castigabit te Dominiis Deus o noster. Qiud autem exemplum corrigat. t A M malus, inquit, videns malum puniri, ipse vehementer castigatur. Nam generatio sapumiae est timor Dominii Est autem maximum &persectissimum bonum, quando a male faciendo &ὶ remale gerenda, ad virtutem & botiam actionem possit quis aliquem traducere, quod quidem lex facit. Quare etiam quando in immedicabile aliquod malum ceciderit, ab iniustitia & auaritia obseuus aliquis beneficio afficietur si intem sciatur. Lex est enim benefica , quae alios quidem potest iustos ex iniustis fa- eere, si modo velint audire, alios vera liberat a malis praesentibus. Eos enim qui temperate & iuste vivere Heserint , immortalex satagit reddere. Nossa autem legem est bonae mentis. Et rursus. v I R i mali legem non intelligunt. Qui autem quaerunt Dominum, intelligent in omni bono .Oportet autem eam quae administrat prouidentiam , esse & Dominam di bonam Utriusque enim vis procurat salutem , illa quidem , stipplicio castigans , ut Domina r haec vero, per beneficentiam commodans , ut benesca . Licet autem non esse filium incredulitatis, sed transire a tenebris ad vitam, &aurae sapientiae accommodata, esse Dei legitimum, seruum quidem primum:dcinde siletem famulum, timentem Dominum Deum. QDd si quis ascenderit, resertur in numerum filiorum, . . Postquam autem charitas operuerit multitudinem peccatorum, beatae spei perfectione; licet eum tune aurium charitate suscipere, relatum in electam stiorum adoptionem quae Dei vo est amica, iam votum canentem&dicenti. m. sit
218쪽
οἰ-MEmihi Dominus in Deum. Legis autem benescentiam, per eum locum in quo agit . Acum Iudaeis, declarauit Apostolus se scribens. si Tu autem Icadaeus cognominaris, & in lege requiescis,& in Deo gloriaris,& cognostis voluntatem Dei, & probas utiliora instructus per legem,& confidis teipsum elle ducem caecorum, lumen eorum qui stant in tenebris, eruditorem in spientium, magistrum infantium, habentem sermam seientiae de veritatis in lege. Haec enim posse legem certum est &extra controuersiam ctiam si ii qui vitam ex lege non instituunt,se tanquam inlege glorientur vivere. B E A T v s est autem vir qui inuenit sapientiam, & mortalis qui vidit prudentiam. Ex ore autem ipsius, sapientis scilicet, iustitia egreditur legem aute& misericordiam seri in lingua. Vnius enim est Domini operatio, qui est Dei virtus & sapientia Lex & Euangelium,& quem timorem genuit lex,is est amisericors ad salutem. ELEEMos YNAE autem fides & veritas ne te deserant,alliga autem eas collo tuo.Similiter autem ac Paulus,Prophetia exprobrat populo, quod legem non intelligat. CONTRirio &amictio in viis ipsorum, re viam pacis non cognouerunt. Non est timor Dei ante oculos ipserum. Dicentes se esse sapientes, stulti faciti sunt. s ci M v s aute quod lex bona est si quis ea legitimu utatur. i autem Volunt esse legis doctores,non intelligunt,inquit Apostolus, necque dicunt,nec de quibus affirmant. Finis autem praecepti est charitas, excorde puro,&conscientia bona,& fide non ficta. At Mosaica quidem philosophia quadripertito diuiditur,& in partem historicam,& eam quae proprie vocatur legiti- Cma,qne qui dein fuerint propriae morum traditationis, tertiam autem eam quY pertinet ad sacrificia, quod quidem est naturae conleplationis, & postremo quartam, speciem Theologicam,quae est superna contemplatio,quam dicit Plato esse re vera magnorum mysteriorum .Hanc autem speciem vocat Aristoteles ατατα rauit
hoc est posti aturalia. Et quae est quidem ex Platonis sententia dialectica seu ars disserendi, ut dicit in Politico,est quaedam scientia inuentrix eorum que lunt significationis.A viro autem bono ct moderato est acquirenda, non ut aliquid dicat vel faciat eorum quae dicuntur aut fiunt apud homines, ut faciunt qui nunc sunt dialectici, qui vers uitur in rebus Sophisticis, sed ut possint quidem dicere de
sacere ea quae Deo grata sunt,idque uniuersum pro viribus. Cum ut autem vera Ddialectica,philo phia permixta veritate,res considet ans, facultatesque & potestates examinans transcendit ad prinantistimam omnium essentiam de audet etia 'ultra progredi ad Deum uniuersii um,non rerum mortalium poritiam,sed diui narum coelestiumque scientiam prostens,quam consequitur, etiam in rebus humanis qui in Oratione & resus agendis versatur proprius usiis.Meritὁ ergo scri- plura quoque tales nos est evolens dialecticos, sic hortatur. EFFICIAMI Ni au. te in probi trape fit ,alia quidcm reprobantes, quod autem bonum est tenentes. Haec.n .re vera dialectica, est prudentia praedita vi diuidedi eaque percipiuntur intelligentia, & pure ac sincere citraq; omnem mixtione ostendendi subiectum e rum quae si int: aut facultas quae vertatur in rerum generibus diuidendis, descen- adens usque ad ea quae sunt maxime specialia, pr bens unumqti que eoruni quae 'sunt, intuendum quale sit. ocirca ea sola veluti manu ducit ad veram sapientia quq quidem est diuina potestas, quae ea quae sunt viqiis sunt cognoscit,habens id. quod est perfectum, libera ab omni animi perturbatione,non sine seruatore quia nostrae animς videndi potestate a mala couersatione infiisa in cal ginosam ignorationem diuino verbo amouit,&reddidit id quod est optimum ac praestantissimii, ριὸν ai κώ αῖ- ut recte cognoscamus hominemque Deumque.Is est qui revera ollendit quomo-l nos ipsos cogi oscere porteat,qui uniuersorum patrem cui vult reiiciat,& tacit ut intelligat quoa iseri potest ut humana natura comprehedat. Nemo enim
nouit filium nisi pater:neque P trem nisi filius.& cui filius reuelauerit. Meritber , so Apostolus dicit per reuelationem se nosse mysterius'. emadmodum prius scripsi in breui, ut eossitis legentes intelligere intelli Rentiam meam in myuerio
Christi.Vt pol sitis uixit, quoniam λςbMaliquos lacsolum accepisse, nonduio
219쪽
A auti m cibum,&nec lac quidem lummodo. Tribus autem modis Dei voluntas est nobis accipienda,velut syum aperiens,velut praeceptum confirmans ad re- habe meum,ctam institutionem,uel praeuicens, ut prophetia. Sat autem scio esse virorum , ea inputo itaeducluae sunt huiusinodi discernere ac dicere.Non enim una Miconis, uniuersa ad in . tellicendum scriptura,vi dicunt qui utuntur prouerbiis. Est autem quam maxime neri potest dialectice ad eam accedendum, consequentiam diuinae doctrinae ve nia, linea nantibus. nde pulcherrime Sacerdos apud Platone Aegyptius. O Solon Solon, inquit. Vos Graeci,semperestis queri, nullam penitus in animis per Veterem audi ouod uri, ut uritionem antiqtiam habentes opinionem,ex Graecis autem nullus est senex. Senes, nos in ver. , ut arbitro dicens,qui antiquior hoc est nostra, nouerant,ut rursus iuuenes, qui recentiora,&quae exercebantur a Graecis, quae heri&nuper facta merant,ut vetera &anti via reserebant. Subiunxit itaque. Nec distiplina ulla cana tempore,more quodam barbarico non ficta & plane pura nobis utetibus metaphora.Qui sunt ergo viri re vera bona mente praediti&cordati,absque ullo artificio accedunt ad totum figmentum interpretationis.De Graecis autem dicit,eorum opinionem Parum quid dii serre a fabulis. Non sunt.n. pueriles audiendae fabulae, sed nec ii qui pueris fabulae ficti sunt. Pueros aute dixit ipsas quidem certe fabulas,utpote quod parum videant qui se apud Graecos existimant sapientes,per canam disciplinam,tacite significans antiquiissimam quae est apud barbaros, veritatem.Cui verbo oppoe fuit illiad, puer fibula, arguens fabulosam recentium tractationem, ut quae puerorum instar, nihil habeat antiquius, utrunque c5muniter,& Abulas eorum, Orationes esse pueriles ostendens. Diuine ergo potestas illa quae Hermae loquitur in re uelatione. visio NEs,inquit,ct reuelationes propter eos qui sunt duplici corde, qui disputant in cordibus suis sint ea nec ne . Similiter aute ex redundanti quoque doctrinae copia validas esticiunt demonstrationes,confirmantque ac sundant rationes demonstrativas,quatenus eorum tanquam iuuenum mentes pendent subli mes in aere. Lucerna ergo est praeceptum bonum, ut vult seriptura. Lex autem est lumen vitae.Vias enim vitae arguit disciplina. I. ex rex est omnia mortaliu & ἔmortalium, inquit Pindarus. o autem periise exaudio eu qui legem tulit,& Hesio- β. ἴαo dium illud dictum esse accipio de Deo uniuerserum,etiamsi ex coniectura a Poeta Hesiodu
dictum est,non autem ex comprehensione. Humano generi lex nanoue est a Due tira,Pisies arque ferae uolucre cire tur apra notes S se e it, eum sita iati hau unaisium.
- hominum teneritu tramissi res 'optim, cessis.
Sive ergo naturalem legein quae est una cum generatione, siue eam dicat quae rursus data est,sed i Deo;&naturae&distiplinae una est lex,ut etiam Plato in Politico dicit unum legissatorem,in legibus autem,unum ea quae ad muscam pertinent intellecturum,per haec docens unam esse rationem & Deum unum. Moses autem videtur Dominum appellare . Ei iii, hoc est pactum seu testamentum. E c C Eeso, dicens, pactum meum tecu.Nam prius quoq; dixit pactum ipsemno esse quae ἀώrendum in seriptura .Est enim pactum quod Deus statuit qui est auctor Ui- Mvh uersi. Deus autem Graece dictus hoc est, ex εάσ, positione ordine de administratione.In Petri autem praedi m&ία. catione inueneris Dominum vocari Legem &Rationem. Sed qui ex vera quidems imitur philosbphia,cognitionis moniment rum primus
liber Stromateus hic terminetur.
220쪽
CLEMENTIS ALEXANDRINI, ASTRO MATUM LIBER
sese aut si dinposset, charitatitia
μ υλωάασEIN C E P S autem suerit tractandum, quoniam Barbarae philosophis fures Scriptura Gr cos esse dixit, que admodum hoc paucis ostendatur. Non sesum enim,exilis quae a nobis narrantur, ea quς simi admirabilia & plter fidem imitantes, scripsisse ostedemus: sed etiam pi incipalia dogmata surripientes, eaque adulterantes, custnostrae snt, ut demonstrauimus, scripturae antiquiores,
conuincemus, nempe S in decretis de fide, & de sapien--tia,&spe,& charitate,&de poenitentia, & cotinentia,
quin etiam de Dei timore Examen certe virtutum veritatis,& quaecunque postulabit quae in proposito loco fit adnotatio,comprehendentur, & quod maxime Oeetilium burbarae philoibi hit symbolicum hoc & e nigmaticuin scitus sunt uti- cti,qui actione di exercitatione priscam sunt sectati philosophiam, quod quidem
genus est utilissimum,atque adeo maxime necessarium cognitioni veritatis. Post haec existimo esse coniequens iis respondere quae dicunt Graeci dum in nos inuehutitur, paucas adducendo scripturas, s sorte continnat ut Iudaeus quoque paulatim exaudiens,ex iis quae credidit, possit conuerti aὸ eum quem no credidit. Praeelaros autem egregiosque philos pnos merito excieici,acharitate prosecta, eoi uvitae& inuentionis nouarum dogmatum reprehensio,non ulciscentibus quide nobis inimicos, multum quidem abest,cum etiam eis bene precari ac benedicere didicerimus qui nos execrantur,etiam si in nos maledictis inueliantur sed ut illi conuertantur,si sorte erubuerint qui omni sunt ex parie sapiunt es,Per barbaram cor- trecti reprehensionem, ut possint tandum nerspicere cuiusmodi sint discipline,quarum gratia pereurinando transinarinas obeunt regiones. Morum enim sunt fu res,ea quoque sunt demonstranda,eis nimio sui amore detracto , di maiori quam
par si cle se persitasone quae autem ipsi quaerentes, gloriantur se inuenine, ea itini reprehendenda Consi cluens autem est,ut disciplitiarum qui vocatur orbis osten-ἀamiis quam si inutilis,& de Astrologia,Mathematica, Masica de arte praestringendi oculos,quae dicitur γοήrcia carsim est a nobis traditanaum.De iis enim tanquam maximis scientiis, omnes Graeci se iacstant,& sibi placent. Q ii autem libere. Saudacter reprehendit, est paciscus. Saepe autem diximus, ncque nos ut Graecies emus exercuisse,neque in eo studium ponere.Hoc mim sufficit ad multos popli alari quadam perstasione a veritate abducendos. Quae vere est autem plillosoplua, non in lingua sed in mente iuvabit eos qui audierint. Operiet autem, ut opineri eum qui curam gerit veritatis,non insidiose captoque consilio accura adhibita dictionem componere: sed conari tantum id quod vult quo modo potest exponere. Eos enim qui haerent dictionibus,,si in eis sunt occupati,i es ipsae effugiunt. Atque agricolς quidem est proprium,rosam quae in spinis nascitur citra noxam carpere,& arti scis eam quae in ostrei came in isa est margaritam inuenire. Aiunt aute sallinas quoque carnem habere suauissimam,quando ei, non copios b apposito nutrimento,& eae pedibus sedientes,cum labore alimentum colligi an t.Si quis ergo eius .
quod est simile contesandi potestate praeditus,cupit in multis probabilibus iisq ν Graecis id quod verum est persequi : tanquam sub laruis verum vultum studiose
perscrutatus,venabitur.Dicit .n.quae Herm in visione apparuit potestas. aiiod tibi contingit reuelari reuelabitur. Proptur tuam autem ne efferaris sapientiam, dicunt