장음표시 사용
31쪽
Ad tertiumr Concedimus, Ecclesiam ferre non posse excommunica. tionis sententiam particularem contra Haereticum occuItum , nec istum iudieari posse in iudicio sori, in quo necesse est causam cognosci , accuri satorem, testes, S reum audire, merita facti discutere , ut sit tale iudicium Minetuae suffragium a monitum nainq; erat Ciceronis, Pro cluent. EIR Iupientis homnis anιmaduertere, qua lege reus cnetur, de quo reo cogna-seat, qua res ιη quan e Hrsetur z cum bas sivi videnda . His non obis stantibus, pet Iegem, sententiam ue generalem antecedenter prohiberi possunt occulta crimina, viciatisvistensum est, ct facit etiam CVM erit, de sentiexcam. Λugustinus loquitur de rudicio fori, & per sententiania, particularem, riliquet ex ratione, quam immediate antra assignauerata Quamuia enim vera sivi quadam , non tamen Iudici faciιὸ credenda sun ι, nisi certis indu se demolirenιur.
An confessarius quilιbις absoluere pum illum, qui haeresim Daem
ia ternam mam Zar per signa , qua non sufficereΘι adrnicandum persona praesent3 si adesset, animum suum hareticam. Idetur, quod non aliquibus suppresso nomine relatis ab
illum, qui studio, & affectu haeretico aliquod opus extet num, natura sua indifferens, praestat, huncq esse incommunicatum. Caid malis etiam de Lug , de Ddea Iρ 23. DN. M au. 1 scribit, non requiri ad luere sim externam . quod manifestetur per signa sufficienta a, vel ex se, vel ex Q unlitandi Mad persuadendam alijs haeresime cureeptam ; sed haec signa requiritan tum, ut Ecclesia in foro contentioso poenam imponere possit, non ad poenam incurrendam ipso facto in foro conscientiae, in quo testes no interrogantur, sed delinquentis conseientia. In gratiam huius sententiae arguitur .:Primo. Qui ex studio, affectuq; haeretico opus aliquod externum praestat, haeresim internam mente conceptam facto declarat, de proditis Unde fit Haereticus extemus, sub et u celesiae iudicio , &excommunicatus, ideoq; absolui a quot iboconia stario nequit. Facta: enim, &dicta ex se indifferentia, si pinced/nt ex animo haeresis interi tis, i duunt malitiam: resis, ut, si quis ex assensu haeresis menta iis, quod Christus non sit Homo, proferat negae suam illam, non est Homincerte hoc dictum habet haeresis deformitatem. Secundo. Qui infirmitatem a ieiunia xcutassem simulans. ieiunium frangeret, poenas contra vioIantes ieiunium mcurreret et si illius violatio nullis testibus posset plobarii di si excommunicatio esset imposita contra prom
32쪽
xa procurantes pollutionem, eam incurreret, qui actibus internis, velibo sumpto ex intentione, pollutione procuraret, etsi nullus posset sinermeritate iudicare, pollutionem lac utam. fui ta procuratam . Non eth Iitur necesse ad incurrendam excommunicationem in haere cicos latam,.uod haeresis interna manifestetur per signa sufficientia ad persuadet una animuin haereticum videntibuS, vς l audientibus. Tertio. Qui characteribus ignotis, sibI tantum notis, haeresim pro- .riam seriberet, puta incisea, Haereticu S e siet excomin unicatus, per ea, tuae plures docent; quiq; aliqnia in vi haeresis interioris omitteret, ea ilenicensiara ligaretur a & tamen talie x scriptura , omusioneq; persona: irssentes cognostere non possent heresim intericitem scribentisin omitentis Item. Si testator Titium haeredem tristituar, validum est tenaiaentun , quamuis adstantes intelligere nequeant, de quo ex duobus Ti- ijs loquatur ; necnon validum est Matrimonium aequi uocis verbis conis tactum, licet alij ex aequivoci Duerbis comprehendere non valeant menem Sponsi contrahentis. Quapropter etiam Haereticus erat excommusicatus per expressionem exteriorem suae haeresis, non obstante , quod .igna sufficienter non ducant videntes, vel audientes in cognitionem
RespondeG. Consessarius quilibet absoluere potest ilIunx, qui haer
im suam mentalem exterius manifestauit per signa ex se, vel ex circum-lantias in susticientia ad persuadendum videntibus, aut audientibuS,ltrod ipse H eticus sit .. Assertionem hanc tueri debent omnes illi, qui si erunt, non e sse Haereticum externum, nisi eum , qui haeresim suam exinprimit taIater, quod si quis e siet praesens Pi obabiliter cognoscere posset,
lc alii Discipuli D Thomae ibidem , pluresq; alios refert Delbene δελι ,9. yeιιe. q. , videri potest Satelles tib. p. cap. m. d nu. 32.: Aetas externix se, vel ex circumstantijs non sufficientes admouendum audientes, velii dentes ad credendum, illum talem esse haereticum, non sunt determitata, veraq; signa haeresis existentis in intellectu; quia signum, ut tradita Lugustinus in lib. principiorum Dialia cap. F., est, o quod seipsum se ux, O rateν se aliquid animo onendit; vel, ut inquit idem lib. i. de Doct. Christi, V. p. 'in init. est res se praeter speciem, quam angerit sensibus, aliquιd aliud x se facit;s in eogitationem venire; . Undὰ ipse Augustinus ιram 3T . inisoannem . scripsit; . cuicumq;. rei ponis signum , ideis ponis, ne confusa eum ἰῆs , cogno, i a te non post; actus autem externi, de quibu&in praesenti,. ion ducunt in cognitionem mentalis haere fis, quia sic proferens , vc l sic Perans, non ita haeresim suam explicat , . quod possit iudicari ab aliis. iaereticus; idcirco tali& externa prolatio , vel operatio moraliter pro ton externa reputatur, cum dici nequeat exterius significata I nec dici,
'test subesse iudicio Ecclesiae.. Cut Ecclesi haeresim iisnpumVme
33쪽
talem p quia ab ipsa cognosci nequit, estq; nota solum habenti illam:
Dum exprimitur taliter, ut si aliquis adesset, eam percipere non posset, adhuc esset nota per se Haeretico soli, neq; per se est ab Ecelesia cogno scibilis: propterea visibili Ecelesiae iudicio, exterioriud eiusdem guberis nationi dici nequit subiecta, aut annexam habet excommunicationis censuram. Discurramus parumper in huius rei explicationem. Quia intelligis nomine haeresi S externae, quae sola reseruatae it summo Ponti siet in Bulla Gemel Proculdubio haeresim illam, quae indicat in faciem Ecclesiae animum haereticum. Hoc colligo ex Doctrina Sancti Do ctoris
supe eius adducta, ex 2 a. s. I 2, axi, p. a. a. Ad Fidem pertinet, Mon μ.lum credulitas tardis, sed etiam protestatio exteris Fiaei per exteraera vemba, vel facta, nam confeso ere amis Fidei; oe per hum αιam modum qum eam exteriora verba, va opera ad ι delitatem pertιnem, inquantum sunt
infidelitatis segna, pre modum , quo D itatis sanum dieitur . Nunc dicas, exteriora verba, vel iacta, possulune dici protestatio ex te rior. consessioud Fidei, nisi per ipsa proferens, vel operans sese fidelem deo monstret 3 Protestatume, confitetur se Catholicum per verba, vel opem ra, quae determinate non ducunt in cognitionem Fidei existentis. n ipso pIntus penetra naturam signi, verbi, vel operis protestativi, 8c agnosces. Proteilationem, confessionemq; exteriorem Fidei Catholicae fieri notis posse nisi per verba, aut opera omnino eiusdem propria, dc quae in ipsius cognitionem, quoad alios, ducant. Cur ergo idem a merendum non erit de exterioribus verbis, operibusu8 ad infidelitatem spectantibus, ita quod ille dumtaxat dicendum sit infidelis exteriori infidelitate, qui errorem suum per signa,& verba expressiua, respectu aliorum, mam se stat Pondero alia verba Angelici. Exteriora verba, vel opera ad infidelitatem pertinent, inquantum tum insidetitatis signa . Actiis externi non exprimen tes aliis animum haereticum, interiorem haeresim, suntnd infidelitatis signa Ostendimus non esse, quia incognitionem determinatam ipsius inducere non possunt. Si quis ex haere si interna, quam fouet in cord e , digitos moueat, oculis innuat, Catholicum percutiat, quidue huiusmo di faciat, per quod mala voluntas aliis non pateat, dicitur ne haeresin suam significare Non , di hoc firmant illa, quae de signo tradit S Doctor A. GR. p. q. p. σι. 9- qua l. p. ad s. Claudendus ergo discursu , dc dicendum, sic mani sellantem suam haeresim non esse Haereticum externum,
ne excommunicatum, ut, praeter citatos scriptores docent etiam Αχon lib. 8. cap. 9. q. I 1. Duardus In Bulta Caenaiis. 1. can. a. q aq. D lana sta ι.ε. tract. q. resoι. aqo. , sed a Consessario quolibet absolui posse. Ex quibus prudens Consessarius colliget, ac sciet, posse se absoluere illum, qui interius credit aliquid, quod ipse putat esse Haereticum, seu contra Fidem, reuera tamen non est, illudq; exterius protere absq; animi proprii manifestatione; atq; credentem propositionem aliquam veram, animo
crediadi contrarium, tametsi Esclesia illud definitet, si talem proposi-
34쪽
tionem, tacito suo animo, externe pronunciet; Nec non absolutione nosci se impartiri ei, qui narrando, vel transcribendo, vel legendo Libros, inarrat, scribit, vel pronunciat haeresim, quasti intus fouet; aut interna eκ haeresi blasphemiam non haereticalem profert; siquidem casibus i ii is iciteriorem haeresim non ita manifestauit, ut si quis esset praesens, illam percipere posse l. Ad primum, quamuis talis, quoad se, prodat haeresim suam externam, tamen non quoad alios, & in faciem Ecclesiae, respectu cuius ipsius hae.
resis non dicitur externa, cum ex signis sic indi Uerentibus non sufficiente e terminari possit ad credendum , quod ille talis Haereticus sit: Si enim quis in mente habeat hi resim, Scin illam consentietis,exterius proferat, ita en etsi ex errore interiori, quod Deus non sit, dicat, non est- aut non credens Corpus Christi esse in Hostia consecrata, hac de causa
coram Ecelesia caput non detegat, non potest dici Haereticus externus. Num autem verba, &opera ista externa, procedentia ex animo interioris hae tests, malitiam haeresim contineant, dissiduam aliquod videtur inter Doctores; nos dic in iis, in faciem Ecclesiae,malitia haeresis non infici, quoniam in tantum ad infidelitatem,&haeres m pertinent, inquantuni
sunt allius signa, diximus autem exterius non esse, neq; homines iudicaxe possunt, ipsa prouenit ex mala credulitate, & interiori haeresi . Ad secundum satisfacio, d istinguendo de actibus laternis; qtridam enim sunt, qui externis prodeunt peractu SimperatOS, per quos consumantur, quamuis non sint signa eorumdem, sicuti cxterni actus pollutionis, & comestionis contra ieiunii praeceptum sunt consenum tiones actuum intemperantiae, a quibus procedunt, qhratenus effectus immediate ab illis procedentes, S non formaliter, ut signa,& tunc non est necesse, actus ex te mos esse tales, ut videntes ipsos pollini arguere, & venire in cognitionem externorum . Alij sunt interni actus,qui exterius non mani se uantur, nisi per signa, sicuti est haeresis, quae exterius non prodit,
nisi per verba, vel opera ipsam significantia, iuxta Doctrinam adductam Angelici Doctoris i Et quia signum sormaliter est talis naturae, ut duc ad
in cognitionem signati, per ea, quae tradunt Dialectici, & Theologi , in amatim de Sacra Vnris, ideo haeresis non dicitur externa, nisi exprima tur per verba, Operaue, ex quibuS audientes, vel videntes;prudenter arguere possint ha resim interiorem. Maiori S claritatis gratia dico, quod in casibu s adductis a Cald.de Lugo, exterius haberetur totum id, quod est prohibitum ab Ecclesia, videlicet exterior fractio ieiunis, & ex te rior pollutio, in casu nostro non esset Iraeresis exterior, seu haeresis cono sumata in faciem Ecclesiae .
Ad tertium, Salicite Elib. I, in Decal. cap. 8. ηu. ID. scribit, non esse Haereticum externum, excommunicationisq; vinculo innodatum, scri- 'bentem haeresim propriam characteribus, se ii e i seis a se repertis, quae a
nemine possint liuelligi, in quam sententiam est etiam Lictuli. de iure
35쪽
pulon. lib. s. eap. 9. nu. 7. Hurtadus se subscribit, dij. 87. ρα s. I s. . ruando illi characteres ab ullo alio intelligi neqμeant, sicuti accidi tatim sunt pauc i, incoqcinne, & contra se ribendiregulas format i. Λt, a ab alijs peritis in ea arte explicandi huiusniodi scripta intelligi possint. talis luere sis per se erit manifesta,& nonnisi per accidens occuIta. Si quis etiam antea dedisset alteri regulam legendi notas illas, cista'; oc-c ultas, idem esset; sicut pariter,si apud se inscriptis teneret regulam coisgnoscendi, A luteaigendi characteres, cistas,, notaste praedictas soli
apii notas, quoniam non repugnarer ex natura rei, mortuo, vel absente auctore, vel alici casu fortuito, scripturam illam repetita , qua reperta . . alias haeresis illa interna manifestaretur. Quid autem, si Het reticus mentati s haeresim suam scriberet notiSobstrusis, quas nemo, praeter ipsum tunc legere possit, postea vero elapso tempore, memor, vel immemor fortasse illius Scripturae, amico suo modum lugendi characteres illos communicast et, atq; ideo illa Scriptura inciperet esse intelligib iis e Di,co, quod si hocie recta illa. Scrip tura solam haeresim piae teratam manifestet, nec aliquo modo eius Perseuerantiam significet., talis non esset Hς- re tuus exieruus secus si perseuerantiam inhaeresi indicare possetia Asmotinum de testamento, negamus verba Testat is non indicat: praesentibus intentionem stram testandi, quana uis enim sit adiqua dithcultas. circa haeredem ex nomine Tits , tamen omnes sufficienter cognoscuneipsum voluisse sacere testamentum; & quia non expreιlit , cui Ti tio voluerit haereditatem telinquere, nisi ex circumstantias arguatur , potius de illo, quamde alio, dicuur nonnulli,diuidenda esse bona inter utrumq;. Titium - Verba eriam ambigua contrahentis Matrimonium possimi ex circumstantiis in rpretari susticienter, ut exprimant consensum; alias non stillicerent ad Matrimonium, & obligationem. Ipse Card. de Lugo, xui i8. videtur adhaerere nostrae sententiae, dum scribId. Non incuννιι quis excommanicationem , si haresim internam predit im aliquem actum externu qui tamen de te non significat completἐ haresim internum, ut si cogitans harasm internam, eis assentiens, percutiat mensam, eιcendo Ita eli se .
- in rius quilibet ab Gere pest ab si e si interiori manta
Idetur posse, iuxta doctrinam Palat tract. q- diis. D3.n DΗurtadi, de Fide d*. St. S. I t q. aliorumqοῦ dicentium verba huiusmodi aequivoca non facere haeresim externam, nasi prolata sint a persona alias de haeresi
suspecta . Primo . Vciba ambigua, ct dubia interpretari debent
36쪽
debetκ in bono sensu, iuxta doctrinam S. Doctoris 3. 2. q. 6 . an. 4. , ac Diui August. lib. a. cap. ιε. de Sem Domm in monte, Nati. 7. ubi explicans dictum iIlia . Nolite iudicare, scribit. Hoe ιacombιι aliud nobis prael ρι existimo, nisin τι ea facta, qηα dubiam eri, qu& imo fiant, an meti rem partem interpretemur. Quod euim scrιptis est, i fractibus eorum eognoscetis eos, de manifestis ἀτctum est, quae nou posunt bono modo fieri . sunt quadam facta messia, qua ignoram h quo animo fiant, quia in bono, O malo fieri ,possunt. de quibus temorarium sudicare, maxime, ut condemnemus. Ulia deri possunt Bernard. ferm. 47. am cantιc., de Senec. dib. I. defra p. a . Est etiam communis Doctorum animus, tacta , & verba, quae duplicem possunt habere sensum, unum Catholicum, de a lium Hae ericum, esse In o Catholico interpretanda. Igitur ex verbis aequivocis non conltituitur
quis Haereticus externus, & excommunicatus, ac proindd a Confessario quolibet absolui potest. Secundδ. Ad hoc, ut quis incidat in excommunicationem inHaereti-
eos latam, requiritur, quod signum externum tale sit, ut videntes, velatidientes prudenter. &absq; temeritate colligere postini animum haeretitum, ut nunc suppono, ex sta. praced. Audiens verba aequivoca,& ambigua, quae in bono, & Catholico sensu interpretari possunt, prudenter, Si absq; temeritate iudicare non posset,prolatentem illa haereticum animum habere, si alms non sit persona suspecta, nonenim talia verba, exis, vel ex circumstantias sufficuant ad errorem suum cxplicandum. mo. Qui,cogitans de Christi praesentia in Eucharaitia, has profertroces. Non est ua, m censuram non incidit, ex eo quod audientes Iraecreiba iudicare nequeunt, ipsum loqui de Christo in Eucharallia; sed eadem et atro, quando quis ex haeresi interiori aequivoca verba profert, exempli gratia, si quis intendens loqui de Deipara, dicat, Ma a no Gait κινgo, siquaeem audientes non possunt prudenter iudicare, quod loquatur de Christi Matre. Vnde aequi uoce loquens in casu mollio ex-zommunicatus non est, sed absolui poterit a Confessario quolibet. Respondeo, praemittendo cum Angelico Doctoreis opule. de FoII telis
V. Q. , aequivocationem esse.deceptionem ex hoc prouenientem . quod
madictio plura significat, sicut exemplificant Dialinlci ae hac voce . ams., quae Terrethrem , Matinum, Caelestem; Canem significat. Vsus guttaequhiocatione Cicero, cum FaustusSyllet filius, obaeiis alieni ma- Ilii tudinem, suppellectilem suam proscripsisset, inquiens, ει α prascraginionem mag apyrobo, quam paternam, Lusis ambiguo v ibo. yroscribi- ur res, quae in auctione venum exponitura de proscribuntur homines aluouis iugulandi, quo crudelissimo genere, Sylla quamplures ciues procripserat. Plutarch. in Rom. Apopbtum. In casu nostro , quis exprimeo et haeresim suam per verba aequivoca, si corde adhaerens haerest He bio litarum,Cherinit, aut Eluidij, proferrethaec verba, maris non es, Uirgo.
Pi .mam uomcn, Maria, aequinocum est ad Draparam, diciar taminas,
37쪽
S si intelligeretur dicta propolitio de Μatre Dei, esset Iiaerellast, fido
alia scemina carnaliter cognita a viro, vera. Conueniunt Scr. ceteri quod, si Haereticus mentalis pro serens ex haeresi interiori verba aequiuo ca, sit alias de tali haeresi suspectus , per talem prolationem exteriorem, fit Haereticus externus, excommunicatus, nec absolui potest a Conseia
sario quolibet; sicut etiam, si proferens sit vir doctus, S praeuidere deis
beat, ne celsariam e si e apud auditores explicationem propositionis ambiguae in sensu Catholico. Rictui l. de aure perlev. tib cap. 9. & citati Scriptores, qui volunt, quod si alias non sit persona suspecta, non fit Hae reticus externus, hancq; sententiam probabilem esse dicit Dei bene , dubit. 49. petιι. q. nu. s. Nihilominus seu tio , exprimentem haeresim proin priam interiorem per amphibologica, ambigua, ct aequivoca verba,qui
in aliqua propria significatione haereticum sensum habete possinit, ite et in alia significatione sensu non careant Catholico, & proseruntur ex animo significandi haeresim menta Rm, absolui non posse a Consessario quolibet, sed illius have sim csse Ponis fici reseruatam. Si quidem , huncas et Haereticum excommunicatum,docent quam plures Scriptores, inter quos Suar ea decensur. ἀι p. . si a xv. 17. . de Die di p. zl . lect. a . nu. io B Onac. disp. a. de Cei . q. s. pulicto a. nu. 6. Sanchea . . a. in Decal. cap. 8. ηu. 26. Card de Lugo, de Fide dιφ. 2 p. stff. a. , cuius tamen non a inprobo discursuin , qui est . Non plus requiritur ad incurrendam censuram excommunicationis, quam ad contrahendum Matrimonium, haeredem instilliendum, ad legata, dc similla, ad quae omnia requiritur, vo cibus, vel signis internum exprimere consensulia; sed in illis non tollitur valor, ex eo, quod verba suerintqquivoca, quod probat per ea, qui ac ducta fu erunt in 3. argum. sect. praced. Igitur neq; per aequivoca verba tollitur exterior manifestatio haeresis. Diximus namq; respectu expressionis intentionis testandi in illo casu verba non e sse aequivoca, sed tam tum in ordine ad Haeredem; Sc in Matrimonio ratione circumstantiarum exprimere consensum Sponsi, & tamen Card. de Lugo, innixus suo pri cipio, putat vel ba atqui uoc sufficie iuet constituere Haereticum exteronum, etiamsi talia sint, ut audiens illa probabiliter haeresim internam Proferenti S cognoscere non valeat. At bitror, verba aequivoca vere si gnificare haeresim internam, atq; ex se apta esse, ut ex illis auditores heresim mentalem cognoscant, quamuis per accidens lila,& nunc prude Ier illam coniuere nequeant, ex eo, quod sensus Haereticus coopertus
cst alio non Haeretico, qui per accidens se habet respectu haeretici senius, dc audientium, qui ha reticum sensum audire impediuntur, dc ipsum discernere; unde iudicandum est de haeresi expressa verbis aequi uocis, sicut de Occulta per accidens, verborum siquidem ambiguitas solun deseruire potest ad ii resim per accidens occultandam, nec fictam causam minuit, sed per accidens occultat. Quinimo addo, haeresim intri nam sic Oxpressilin colam Per accidens Occultam osse, iu
38쪽
manifestam, quoniam verba aequivoca habent vim sullicientem ex nam ista sua significandi animum haereticalem , etenim suppono aequivoca iverba, de quibus loquimur , in propria significatione habere posse hae. oti cum sensum, & sicuti stinicienter exprimunt sensum Catholieum, sic
sua ex vi, ac natura haraeticum etiam animum patefaciant; & quamuis illa audiens non debeat ipsa in sensu malo interpretari, hoc non est, quia attentavi verborum, & significationis,Homo non habeat susticiens sua.damentum interpretandi ca in sensu haeretico, cum proprie, & lite ratiter talem significationem contineant, nec erraret in regulis grammaticalibus intelligendo dicta verba Haereticali in significato, nec falleretur in attingendo vero sensu ipsorum, & facilius potest salii anterpretando ea Catholice . quia in pluribus accidit, quod aliqui male agant, cunia,
stultorum infinitus site nummus, ut dicitur sceles p. Proni enim sunt se a sus Hominis ad malum ab adolescentia sua. Genet. 8.; & hoc concedit etiam DiuuSThomas a. a q 6 o. art. q. ad a. inquiens. Potest eontingere, quod ille, qui in melioreis p.rrum interpretatur, stequentius fallatur. Quod agitur non interpretemur aequivoca verba, ab Haeretico prolata corde haereticali, in sensu harte cico, prouenit solum ex quadam virtute ducentenos ad habendam bonam opinionem de proximo, quae etiam facit, ut si mala videamus bona suspicemur; non autem derivatur ex natura ipsa sade significatione verbo/um aequivocorum . Si quiS dicat, canti en eas . Quis .me prohibet accipere hoc dictum, de Cane Caelesti, aut de quocunq; alio Cane, cum de omni insensu literati, & proprie verificari ponsit ' Sic pariter. Si Haereticus ex interiori haeresi, quod Deipara Virgo non sit, exterius pio ferat . Maria non en Virgo i cur, stando in verborum
significatione, intelligere non possum hanc de Matre Deit Vetat min. hanc interpretationem bona Dpanio, quam teneor habere de proximo; sed denuis me operari contra hanc virtutem; nonne tamen & proferens, ct verba prolata, mihi sufficiens praebent fundamentum liurus interm rationis Z Pio indubitato hoc habet Aragon a. a. q. 6o arι 4. ubi sequenitia dat verba . Faιιor tamιn, quod si tale proximi detrimeatum non ivtινί acret, sempcr deberemus rem dubiam secundum prudentiam in deterio cm paris rem interpretari, propter rationem argamenti , ratio autem erat, quia iud
cium in dubiis cum declinat in deteriorem partem, regulari tex, ct, ut in pIurimum,est verum. Magis firmo 'dhuc assitionem . Ad hoc, ut haeresis dicatur externa,non requiritur, ut sesigno externo possint auditores euidenter iudicare h*resim internam in proferente, sed susticit, quod probabiliter possint de illa iudicare, vel prudenter dubitare detiassensu haeretico proserentis; sicut enim ad internam haeresim susticit positiuὰ dubitare demisterijs Fidei,sic ad externam sat est aliis prudentem dubitationem iniicere, &suspectum proferentem reddere; nec ad rationem signi exposci videtur, ut ducat ad formandum iudicium fir
mum, di certum de existentia signati, quod puto voluisse innuere Ioan-
39쪽
nem Abbatem Rayth. cap. p. in schia. Ioau. climaci, dum scripsit. Sintum est ae contingontibus, o verisimilibus, argumentum vero de eo eouenisti s naturam . Lemus ah. a. de iure. σ ιure cap. 19. dubιt. q. num. 27. inis
quie, quod non tenemur lege iustitiae dubia negatim , & speculati ὀ inaterpretari in meliorem Partem, ita ut non opinemur, seu suspicemur ici. lam in re est improbum, Quando dubrum estposituIum,quia tunc utrinarsuppinant argumenta ad probabiliter opinandum utramuis materis cum formidine de opposito; unde, si assentiar parti deteriori, opinando esse improbum, non τι factoloiuriam, cum argumenta ad talem opinio. nem ancipitam animo ingerendam sum ciant, nec habeat ius, ut de ipso non suspicer, etsi nequeam dare certum iudicium de ipsius improbitate. unde an casu nostro,possum,probabiliter saltem, arguere animum haereis istum proserentis, huncq; haberesi pectum. Quapropter talia verba sumetunt ad constituendum Haereticum internum; & massis manifesti fieta eritas haec ex argumentorumsolutione, Ad primum, verba haereticalia dubia, aequivoca, & ambigua, si proferantur a persona alias su specta, interpretari debent in deteriorem partem. Royas pacti p. aebaret. m. o3. Diana para. . Da 1. 8.δeisl. 83. ct a iij commua iter. At loquendo de persona, de qua sinistra suspicio non habetur, verba aequivoca dubia interpretanda sunt in meliorem partem, quando agitur de dissiniendo, siue detumnando, sed , si tractetur de vitando aliquo damno, vel adhibendo remedio, sunt in partem deletiorem accipienda, iuxta Doctrinam Diui Thomae, uti supra rit a. non iudicando prox unum esse Haereticum, sed radicaudo ita exterius cauendum. ac si dubia e siet probitas proferentis. Aragon, ct Iemus, ubi supra. Quare audiens verba aequivoca prolata ab Haeretico mentali. prudenter potest opinari, S dubitare proferentem esse Haereticum, saltem ad finem euitandi eius consortium, vel etiain consulendi eiusdem
Secundo dicimus, talia verba posse in partem deteriorem interpretari, non formando indicium certum de haeresi, sed probabile , didubium, modo in eorpore sectionis explicato . Doctores scribentes, propositionem habentem Catholicum, Et haereticum sensum interpretandam in Catholico, Ictquuntur, quando causa agitatur in iudicio , quoniami dubiis fauendum est reo, delictumq; excludendum, quantum possibile est. Sed in foro conscientiae est in casu nostro excommunicatus. Tettio satisfacimus per ea, quae in adcursu pro nostro asserto retuli mus, ea quibu1 etiam patet solutio ad alia obiecta. , O
40쪽
An Confessarius quilibet absoluere passitab Laeresi interna, eampli δ
manifestata exierius Per verba prolata in somno, vel ebrietate.
Idet tir non posse, vivi. Satis probabi Ie et nrani sta tiom m haeresi sint e rnae factam in ebrietate, & sOm no, secum ferre censiaram, ut docet Bonae ina disp. a. de censur. q- ι ρι ηct a. nu. Nam secuta in ebrietate, ct somno impiatarii olent ad poetias inducendas, quu inio Pittacus Muylenaeiis legem tolerar, ut qui peris .inciam sceleris aliquid commi fissent, duplici poe. na puniremur. Fornicatio ac in pollutionem in solamo, & ebrietate, si praeuid i an tu r, esse PE ccata, docent Theologi, 6c videri potest etiam νPane in. c, Ut ini tmams q. arx zq.- c cnsin.in ει, ubi etiam nu.q6s .inquit, ebitum voluntarium non excusari ab irregularitate, vel excommunicatione sata contra actuonem habitam In ebrietate. Caiet. a. a. q. I oaxt 4 Iate pertractat malui iam hanc de peccatis in ebrietate commissis, doce ins . ebrio imputari blasphemias,quod etiamdocet Passerin. xu.qq9. se undo. Si verba in somno, dc ebrie rate pro Iata non manifestant persecte haeresim, nec fit iliciunt ad constituendum Haereticum externumta, hoc ideo erit, quia non sunt verba humana; hoc autem es falsium, quia licet somnus fit 'ain ηωπ μη-μm, secundum Arist. hiri de Ionim σ vigia ha ; vel priuatis aevositionis anima imperantis sensibus, in virtutibus exterio νibus , ut inquit Avicen. x nihilominus, eodem tesse, dispositione in ista
rasit. anima, imm p. de somno sermonem habens, scripsit - Quia sua dum naturam en talis commutatio , qua rescit corpus is laborιbus, non tamin hae adimit animo, vel sentienaei vim, veι intelligendi. Neq; ebrietas tolIit
iudicium rationis; Undd ebrius, ac cormiens retinet ea, quae hominis propria sunt. Praeterquam quod ad actionem humanam sufficit libertas in causa, haec qi in actionibus ebrii, dormientisq; repetitur. Tertio. Sacramentum est validum per verba in somno, ves ebrietate prolata,quando aliquis cum intentione proferendi verba illa,& ad hune finem,uult se inebriare, & dormire, tunc enim verba oriuntur immediate ex intentione illa priori, ct sunt voIuntaria. Nec omnes Sacramen. tales actioneς sunt volitae immediate in seipsis, ut, cum qius effundit aquam in puerum,uidetur velle ablutionem ineausa'. Igitur, quando quis invigilia praevidit, se ob assensium praesentem haeresis, fore eam in somno mani se statur um, & vula somnum ad talem finem, sufficienter est
haerCucus externus, di per consequens abstrui nequit a quolibet