장음표시 사용
31쪽
,, Multa alia praeterea passim vulgata sitiat febrium genera, ter
se tianae, quartanae, nocturnae, assiduae, diuturnae, incertae et vis
se gae, implacidae , inconstantes. Atque hae omnes non sine iniit se ta perturbatione contingebam. Plerisque etenim alvus cum horis roris sensu turbabatur, sudores nihil decernebant, urinaequeri quales supra descripsimus. Eorum vero plerisque haec erantri diuturna. Neque enim decernebant quae iis ipsis abscedebant, se quod caeteris usti venire solet. Omnino quidem omnibus dissi- ciles erant iudicationes, aut nullae, aut diuturnae, his vero
is quam maXime. Atque horum pauci circa octogesinum diem Ju- se dicatione absolvebantur , magna autem eX parte iis temere de secerunt. II cirum autem pauci ex aqua inter cutem moriebanturis erecti et stantes. Plerosque vero etiam praeter alios morbos , tumores eXagitabant, ac prae caeteris tabidos. MaXime autem et se gravissime assii xii tabes , plurimo Sque interemit. -
Erat autem tabidorum species ex iis qui glabri erant, subalbidi, lentis colorem reserentes, subrubri, caesiis oculis pituita alba redundantes, et quibus scoptula operta alarum instaris a tergo e X tabat ri atque prominebant, mulieresque eodem modo is se habebant. Itidem et qui ad atrem bilem generandam esse sent idonei et subsanguinei. Atque hos febres ardentes et ,, phrenitides, et intestinorum dissicultates tentabant. Juvenes creri brae et inanes egerendi cupiditates, pituitosos longa alvi pro se fluvia, acria et pinguia ventris recrementa biliosos vexabant. ,, Omnibus autem quos paulo supra descripsimus, ver quidem erat ,, molestissimum plurimosque sustulit. Aestas vero placidissi ima ,, minimeque multi perierunt. Per autumnum rursus et sub vergi- , lias inviti interierunt quartana febre detenti. V
32쪽
Summam quoque ventorum rationem habuit, a quibus multos morbos oriri credidit. Ita 5. Sect. III. ,, Austri auditumri gravantes caliginosi , caput gravantes, segnes, dissolventes. Quum
is hic dominatum tenuerit, talia in morbis patiuntur. Si vero , aquilonium fuerit anni tempus, tusseS, fauces asperae, alvi duri rae, urinae difficultates, horrores, dolores costarum, pectorum is Quum hic dominatus fuerit talia in morbis exspectare Oportet. Et Aph. 17. ibid. se Quotidianae autem constitutiones aquiloniae se quidem corpora compingunt, et robusta et facile mobilia et se bene colorata et melius audientia seciunt, et alvos siccant, et se oculos mordent, et dolorem circa thoracem, siquis praeexistat, o majorem faciunt. Austrinae Vero corpora dissolvunt et huine-- ctant et auditus graves et capitis gravitates laciunt et vertigio nes in oculis et corporibus motum difficilem et alvos hu-
is mectant ceto θ. Scilicet Insulae Aegaei maris, in quibus artem imprimis fecitHIPPOCRATES, ab Austris aestus Africae et humidos .maris vapores et pluvias accipiebant, ab Aquilone vero montes Thraciae peragrante magna frigora ceti J. Eodem consilio regionum situm descripsit in egregio illo de Aore, Aquis et Locis libro, cum vidisset morbos disserre, prouti
sto) Noxiam bane Austri in sensuum instrumenta potestatem a positivae, quam di cunt , electricitatis desectu interpretatus est SPRENGEL. Hunc enim Ventum , Cum in Graeciam ab Λsvicae desertis vovit, stagnanti aeri similem dixit. Quod, si ad egregiam electricitatis vitae motus incitandi sacultatem attcndamus, multis experimentis probatam , vero haud dissimile est. Utriun vero illius , quod sentire dicimus , quantum a nervis stat, remotior causa fluidum electi icum habendum sit, ut sPRENGEL aliique perii bent , an alia quaevis, opinatorcs dijudicent. v. I. abb. Ieq.
33쪽
Iae calidis aut frigidis ventis patent Regionem calidiquentis expositam, si humida tempestas accedat, morbos diuturnos ulceraque exedentia producere: viros ibi pituita abundare, semi- minas laborare laxitate, suo re albo et crebro ab ortu, raros esse morbos acutos inflammatorios. In regionibus frigidis siccisque ventis expositis, stricta corpora ad morbos magnos acutos et inflammatorios disponi ac saepius illis corripi. Temparatam vero regionem neque calore, nec frigore excedentem paucos morbos parere eosque calidarum regionum morbis similes. Porro Cum praegressi temporis magna potestas solet esse in subsequentium morbos, non solum interest scire quales dies sint,
sed et quales praecesserint 23J.
Ita Aph. II. S. III. monet, post hyemem siccam et aquiloniam ac ver pluviosum et australe, aestate sebres acutas seri et Ophthalmias et dysenterias maxime mulieribus et viris natura humidis; et Aph. I 3. ibid. aestatem siccam et aquiloniam, autum. num vero pluviosum, ad hyemem insecuturos esse capitis dolores et tusses et raucedines et gravedines, in quibusdam etiam tabem. Quam autem morbis cum anni tempestatibus observaverat cognationem , eam et his cum variis corporum naturis et aetatibus et sexu reperit. Docet enim naturarum alias ad aestatem, alias vero ad hyemem bene aut male esse constitutas 24 ).
Tempestate humida homines phlegmaticos maxime assici et se
2 Quamvis ergo ha ems adeo intempestiva lacuit , nil id tamen contigisse scio , quod a ID medicam lancem trutinari debeat , neque id mirum, nam tunc temporis cudebauturru morbi, suo tempore verno scilicet) et loco erupturi. -----
34쪽
minas, quippe quae humidioris naturae esse solent. IIis enim maior ad pleila oram proclivitas ct major quoque systematis lymphatici evolutio as). Siccana autem tempestatem cholericis adversam, phlegmaticis vero et seminis prosperam esse cet6 . Atque de aetatibus,
Vere quidem et prima aestate pueros et his aetate proXimos optime degere ac maxime sanos esse; aes late vero et autumno ad aliquam quidem partem senes, reliquo autem alliumno et hyeme
Solent autem, si tempestiva sint tempora, certa quadam lege sibi invicem succedere morbi Epidemici ac Constitutiones, quae vices cum sub temperato maXime Graeciae coelo constantiores viderit Hippocrates, quam in nostris regionibus observantur, haud mirum est, ipsum temporum notitiam suo pretio aestimasse ad morborum cognitionem et artis sanandi exercitium. Verum et ipsia hac constitutionum et morborum popularium successione, optimum his ipsis natura comparavit remedium, uti docemur constitutione illa, cujus in a. Statu Epid. III. sit mentio. Umc enim humidam valde et morborum feracissimam insecuta est aestas fervida quidem, ast simul serena et siccissima,
qua Epidemiae vis haud parum fracta fuit. Sed ipsum audiamus naturae interpretem simplici at eleganti sermone hanc rem illustrantem. se Mihi porro videtur aestas illa merito multum profuisse. ,, Restivas namque morbos succedens bruma solvit et brumales,, adveniens aestas dimovit. Quanquam quae tunc fuit aestas exis se-
35쪽
sese non satis suae naturae constabat, verum derepente calida, is austrina et ventis silens fuit, nihilominus tamen ad aliam tem is poris conditionem mutata prosuit. VNeque his sinibus hujus observationis in arte sanandi utilit,tem circumscripsit HIPPOCRAΤEs , verum et summa inde Diae tetices atque Therapeutices praecepta petenda esse docuit. Alio enim tempore pleniore, alio pauciore cibo utendum est. Ventres hyeme et vere natura sunt calidissimi et somni longissimi. In his igitur temporibus etiam alimenta plura adhibenda. Innatum enim calorem majorem habent. Nutrimento igitur copiosiore indigent 28). Et Apis. 18. Se I. I. De diaeta in morbis acutis monet, aestate et autumno cibos dissicillime ferre aegrotantes, hyeme facillime, dein vere. Nec eadem omnibus temporibus apta est medicina. Purgandum enim aestate magis superiores ventres, hyeme vero inferiores 9). Q iod quidem praeceptum quanti sit usus, s icile intelligimus, si ad numerosam illam quam aestas proseri biliosarum febrium familiam animum advertimus, quae nullo modo felicius, quam emesii profligantur so . Imprimis vero in remediis eXhibendis maximae anni temporum mutationes observandae sunt, quae tum Solstitiis, cum praecique
Aequinoctiis fieri solent s . Quin etiam, qui futura in morbis
praesentire cupiat, morborum semper vulgariter grassantium impetum et tempestatis conditionem cito animo concipere oportet 3 a P. Hoc autem constitutionum et popularium morborum studium,
36쪽
quanti secerit ilippoc ATLs, vel ex iis colligere licet, quae in sine Lib. lII. Epid. legimus. is Per vero magni in arte aestimo, posse se de iis quae scripsimus cogitationem recte suscipere. Eorum is namque Ustim qui calluerit, is mihi non magnopere videtur in
se arte aberrare posse. E Xaete autem tenere oportet et propriam is cujusque temporum anni conditionem et statum morbumque se ipsum et quidnam boni commune sit constitutioni cum morbo, ,, quidnam et mali constitutio aut in Orbus inter se commune ha -
Neglecta jacuit per multa secula, quam fundaverat Cous senex doctrinam, atque inter continua medicorum de opinionum consemcntis ccrtamina intermissum fuit penitus naturae illud observandi studium, quod hic egregio suo exemplo posteris commendaverat, nec nisi excusso Scholasticorum stique Arabum jugo medicina libere coli caepit atque ex ipsis sontibus veterum disciplina peti. Primus autem qui inchoatos hos labores Ilippocraticos in se suscepit, suit GULI ELMUs BALLONI Us Lutetiae Parisiorum, qLaeschola tunc maxime sortiit, Medicinae Prosessor, qui scriptis mandavit historiam Epidemiarum , quae ab A Q. Ispo ad A' ''. 1378 in hac urbe grassatae sunt. Is quidem Hippocraticas observationes suis confirmavit illustravitque ac vel eo optime de disciplina medica meritus est, quod et haec ingenii Hippo eratici monumenta Oblivioni tradita revocaverit. Quamvis eruditionis atque in Ob
Z6. in fuerit sigili sicatio , de eo noti conveniunt intei pretes. GALENUS illic σο θόιον exponit morborum liopidaritur grassantium gcueration in , Sino eX acris conditione petitur intelligens, aut siderauit cos nitioncm, quae multiun socii ad morborum praedic tionem et totius anni constitutioracm praenoscendam. FOESIUS in Oecon. HIPP. P.
T. II p. 16J. Cf. BALLONIUS EPH. d. i. p. OPP. T. I. Ed. TRONCHINI.
37쪽
strvando diligentiae laude magis quam ingenio conspicuus sue tit s tamen K. SPRLNGELio de ipso judicium serenti
plane adsentiar, vetant Viri merita, Vetat aequitatis et humanita
tis ossicium, quod et in republica literaria summa lex est cas).
AI ora tamen quam BALLONI Us praestitit sYDENI IAM Us ille, alter Hippocrates cui et observandi studio et ingenii illis dotibus, quae in medico artifice praeprimis requiruntur, parem vix quenquam inveneris , superiorem Vero neminem. Hic inter Chemicorum et Mathematicorum bella natus 36b neutris pamtibus se addixit. Probe enim intellexit, non de veritate, sed de opinionum commentis certari, unde arti parum commodi, detrimenti plurimum oritur.
se Ad praxin medicam, inquIt c 7 , cum accessisshm, mox in
se eam veni sententiam, quae me cuin ad hodiernum usque diem cre-- vit; hanc scilicet artem haud rectius perdiscendam esse, quam ab se ipsius artis eXercitio aeque usu, Veroque admodum csse simile, , quod
pag. 425. Si cui liaec re metu scripsisse vi lcar , cvolvat quaeso, quae de Plilei, Otoavinitae usu caute circumscriben O liabet Auctar , Dec non de planis itidis verae ae s nuriae disterentia et huic adcommodata medendi methodo T. . I. ag. 64-66, pag. 7 a I eq. pag. III, Ibo, 165 , I7o; videatque, num ut soliguli iuritie medicitiae et scillaesi, triarum instantinationum diaguoseos reus sit. Se illsu nsam dicat: D Quum quis. D sic habet pag. 1eto, laboriit dolore lateris nullus ii ou magnus medicus est, imon barbitonsor hac in re ogregius magister 'est. Secatur vena , demitur liberaliis satin pilis, si quid vitii in si lici ficie habeat iterum secandi capitur occasio. et pag. j eq. Considerare hoc oportet, quoniam non stat san uis, nisi post multas easque dis fiet- . les mutationes, carnificis ebi noli: ahlem medici ita lihoraliter et parva de ea usu venam D aperire, quum sauguis naturae ilicsauriis sit atque uinicus. uetorum da udum quidpio quo vixit tempori, dandum quid naturae humanae, sicu i erraverit, quod inrriove a sPREvGLLIo allato casti factum dolemus.
38쪽
M quod qui ad naturalia morborum phoenomena Oculos animum- ,, que accuratissime maxinaeque diligenter adverterit, in eliciendis se curativis indicationibus veris ac genuinis maxime pollere debeat. .ri l Iule itaque me methodo totum tradidi satis securus, quod natu-
,, ram si sequerer ducem ctiam avia terrarum peragrans. loca nul-- lius ante trita solo, nunquam Vel latum, unguem a recto trari mite discederem V Et hanc methodum sequutus illud imprimis egit, ut quam diligentissime observando naturae leges in morbis producendis, mutandis, sanandis, tum cujuscumque morborum speciei distinctam haberet notionem, tum, quonam ordine Variae hae species sese cxcipiant, rite cognosceret. is Aequabilis olnim adeo, - ait et ubique similis est naturae ordo in producendisse morbis, ut in diversis corporibus eadem plerumque reperiantur si ejusdem morbi symptomata, ac illa ipsa quae in so ΛΤE aegro- tante observata suerilat, etiam generaliter ad hominem quem-μ cunque eodem morbo laborantem transferri possunt; non secus,, ac universales planetarum notae ad omnia cujuscunque specieiis individua rite se diffundunt. ----- Et quidem existimo, nos ob ,, eam potissimum causam ad curatiori morborum historia ad hune,, usque diem destitui, quia scilicet plerique cos pro confusis in- is conditisque naturae male se tuentis et de statu suo dejectae ense sectis tantum habent ac proinde laterem lavare crederetur is, se qui justam eorundem enarrationem moliretur. Summum vero naturae ordinem in successione morborum his verbis laudat s 39 :,, Denique anni tempestates diligenter observandae sunt. Non in- is sicior nonnullos esse omnium horarum, alii tamen nec pauciora rςs
39쪽
,, res occulto quodam naturae instinctu annorum tempora nouis secus, quam quaedam mos aut plantae sequuntur. ,, Saepe quidem subiit mirari hoc morborum quorundam in is genium satis obvium a paucis tamen hactenus fuisse observatum, cum quo sidere stirpes aut pecudes solemniter procreentur pli rimi curiosius adnotarint. Sed quaecumque sit huius oscitatio nis causa, pro certo statuo, tempestatum in quibus aegritudines ingruere consueverunt notitiam multum medico prodesse, tam ad speciem morbi dignoscendam, quam ad ipsum morbum extirpandum, atque hortim utrumque minus seliciter evenire,
ubi istiusmodi observatio negligitur. V Egregie eandem hane rem probat p. 2 . I. I. Et profecto haud minus se natura si methodo adstringit in his tum producendis, tum maturandis, quam se in plantis sive etiam animalibus. Quinimo ut cuilibet sive planis tae, sive animali proprii quidam ac peculiares affectus compe- ,, tunt, ita se res habet in qualibet succi cujuscumque exaltari tione, ubi semel in speciem proruperit. Exemplum hujus rei sa- ,, tis luculentum quotidie nobis ingerunt et ob oculos ponuntis variae istae excrescentiarum species, quas arbores fruticesque emitis tunt, vel ob succi nutrititii perversionem et depravationem, is vel alias ob causas in sorma scilicet musci, visci, fungorum se aliorumque id genus, qΠae Omnia essentiae sunt, sive species se a parente sive arbore, sive frutice diversae plane atque distinc-- tae. Et sane qui serio atque ad amussim pensitaverit φαὶ νομενα- illa, quae febrim v. v. quartanam comitantur; quod vi doli detis semper sub ad tunimo togreditur, quod certum Ordi nem ac ty-
si pum ubique seri at, revolutiones periodicas quarto quoque die non minus certo repetit, quam suas repetit horologium, sive Da , , ali-
40쪽
. aliud qhioddam eiusmodi αυτοματογ nisi ab accedente aliquo ex ,, trinsecus adveniente hic ordo perturbetur quod cum rigore,, ac notabili frigoris selasti adgreditur, quem excipit caloris per-D ceptio non minus sensibilis, quae tandem in sudore effusissima
es terminatur, quod denique morbus hic quemcumque demum in- ,, Vaserit , vix ante vernum aequinoctium abigi poterit et fugari qui haec, inquam, omnia pensiculatius truthraverit, haud minus. ,, firmis rationibus inducetur, ut credat morbum hunc speciem esse, ,, quam stant illae ob quas credat, plantem se speciem, quae ,, parem semper ad normam e tera a nascitur, foret interitque atque in reliquis asscitur pro ratione essentiae fuge. Sc. VIJaud levis res mihi videtur sYDENAAM1 interpretatio, qui cur vin hisce studiis atque in hoc scribendi genere, ipse sibi dux et auctor suerit, peculiaru qui ct habet sibique. soli proprium, ad quod
nisi animum attenderis., vix cjus mentem Capere poteria. Atque
hinc faetum esse arbitror, quod multi orationis .colore. atque Vestitu ab ipsis quae subsant sententiis male. distincto culparint quem non intellexerant sun ENHAai Uar quidem lubenter fateor, hunc mihi semper maximopere placuisi, atque uti grave fert animus illatam amico injuriam, ita cl. ego commoveor, ipsuin cum Videam multa ab iniquis et imperitis judicibus injuste pati. Prius autem quam, quid de Epidemica Constitutione senserit,
tradam, res mihi paulo altius repetenda Videtur. Quod de Hippo CRATE quondam vere adeo praedicaVit BA GLI VIUS, elim naturae non hominis voce locutum eSse, de SI DENHAMI etiam assirmari posse crederem, qui cum naturae Observationi totus se dedisset, ex hoc fonte omnem circa rem medicam cognitionem petivit, quam incomta et simplici oratione posteris tradidit. Hanc