장음표시 사용
101쪽
dicitur affuisse, qua etiam de re ad Ciceronem scripsit. Aderant vero scribendo vel eius gratia, cui Senatus concesserat aliquid, ut si Triumphum quis impetrassen, vel eius certe,qui retulisset,vel ipsius cau-is,quam Rei p. putaret utilem. Quaeritur etiam an diebus omnibus haberi Senatus posset, & sane non poterat. Mensis enim Ianuarii diebus plusculis Senatus non cogebatur, neque mense Februario toto,
nisi alendis haberetur. Quod Cicero scribit ad
Lentulum.Senatus,inquiens, ante Kalendas Februa
rias per.l. Pupiam, id, quod scis haberi non potest: neque mense Febr.toto,nisi perfectis,aut reiectis legationibus. Idem in Verrem. Quando hic in curia nisi mense Febr.aspirabit J quod nunquam esset aspiraturus. Credo etiam ludis publicis, festisq; diebus' cogi Senatum no potuisse, nisi qua sorte res grauior incidisset, unde Senatus legibus solueretur. Hm de
senatu quae traderemus habuimus longius fortasse quam oportuerasitum Vt Veterem Remp.paucis ob oculos italucremus, si cui forte haec nostra placeret. partim ut doceremus Senatu simul cum Roma coibstitutum suisse,praefisisseq; Reip.non propter plebis, populi ue cogendi dissicultatem, quemadmodum Pomponio videtur;sed quod eam gubernandi rationem cum Romulus ipse, tum caeteri Reges, ciuessiam liberi etiam & principes ipsi optima statutilant.. L Excu
102쪽
E n e M tempore U 'atus iura reddebant , o vescirensciues quod ius, is quare quisiue dicturus esset, si
praemunirent edicta proponebant,quae ius honorarium constitus runt. Honorarium dicitur quod ad bonorem praetoris venerat.
I V M E N , princepsq; peripateticorum Aristololes in his, quae de Rep.doctissime, praestantissi-ines conscripsit, de numero magistratuum dubitat, quod videlicet in singulis oporteat esse ciuitatibus dubitat praeterea praestet ne rebus singulis singulos praefici magistratus,an pluribus unum sit satis praeeς te,& quod ad numerum attinet,ratio certe habendae ciuitatis videtur. Turpe est enim plures esse, qui iubeant,qui I praesint, quam qui obtemperet. itaq; in utraq; Repub. numerum magistratuum diligenter Socrates constituit,ad easq; ciuitates accommodauit,quas munire legibus instituerat. Alterii sane d bium soluitur facilius, intentiusq; rem una aliquam singulos magistratus curaturos, quam in res VariaS distracturos animos; sunt tamen leuissima quaedam, quae dignitatem adimant magistratui, si sela cure tur, cuius generis uni atque eidem tuto plura commiui possunt. Populus igitur Romanus aucta praesertim civitate singulis rebus, quae in iudicium venia
103쪽
re possent, certas leges,quaestionesq; decreuit. Itaq; maiorum prudentiam extollit saepen umero Cicero eccum A. Cecina defendit,& pluribus aliis in locis, qui nullius ne minime quidem cause actionem,quiestionemq; praetermiserint. & quoniam non omnia unus poterat magistratus complecti diuersi creabantur. nam & aucta maiorem inmodum urbe non duo tantum praetoreSVrbanus s& Peregrinus, sed plures creabantur, qui & repetundarum iudicarent, & de ambitu quaererent, & de ueneficiis, &postea lege Cornelia inter sicarios.Testatur Cicero prima actione in Verrem se suis horis ad dicendum non uti ne iudicium a Glabrione praetore ad Metellum transi- relicui euenerat Arte,ut anno proximo de pecuniis - repetundis quaereret,quod is Verris amicissimus e set. Meminit & diuerserum iudiciolum,ac iudicum in Cluentiana desensione. Inde ergo ut sciret populus quod ius,a quoq; magistratuum petendum esset, seq; praemuniresinata tradit Pomponius edicta. Est autem edictum lex in certum tempus i magistratulata,quae cum ipse finiatur magistratu. unde Cicero in Verrem in oratione, quae praetura inscribitur u bana edicto praetoris,qui plurimum tribuunt legem annuam esse dicunt. Constat tamen edicta quaedam Vis recepta, atque probata vim legis obtinuisse, ut successorium edictum, de quo. ff. eodem toto Titi L 2 inde
104쪽
xnde edictum perpetuum putatur acceptum , de quo alibi latius. Edictorum autem duo seruntur genera. Aut enim in totum tempus magistratus e dicitur, ubi primum initur honos, aut eX Occatione edicendi nascitur ratio, ut cum edixere Tribuni plebis ne qui inprouinciis damnati capitis essent Romae manerent, cuius edicti testis est Cicero in Ve rem in praetura Siciliensi. Erant & edicta, quae tran Dialitia dicebantur, quae totidem verbis a superioribus magistratibus mutuabantur pbsteri, vel quae ab Vrbano edicto in prouincialia transserebantur. Mi- rum est autem de s bio praetoris edicto Pomponium esse loquutum, cum & alii magistratus edicerent ut ostendit Tit. Ede aedilitio edicto. Credendum est ea
men praestantiorem p toris dignitatem Pomponium sequutum, sed dubitari potest utrum aedilitia, Quaestorias edicta ius conficerent honorarium, Zelicet nihil ausim affirmare pro certo cum praetorium solum legatur honorarium vexistimo tamen caetera quoque honoraria edicta censenda , ea tamen lege, ut absolutius ius praetorium dicatur hono-4arium. Erat ei tim praetor collega Consulum, eis
105쪽
O v I s s I Μ Escut ad pauciores iuris cytisuendi uia tra se ipsis rebus dicitantibus uidebatur. per partes evenit, ut esset necesese reip.per unam Conuuli,nam Senatus non perinde omnes prouincias probe ressere poterat. Agitur conflivso principassitum es ei ius, ut quod coblituisset ratum esset.
minem praeter Senatum, populumq; Romanu iuris condendi authoritate habuisse constat.Etenim con-
IehianEunitidn est ibertati ab uno aliquo leges a i*rte ferundis legibus ciuitas praefoetetit ut Solone Atheniensis,Pittacum Mitylene,& si
quae aliae legumlatoreS quaesierunt ; quae tamen non prius vim legum, authoritatemq; coeperunt,quam a ib T veptae, comprobataeq; fuerunt, i quibus etiam acceptae antiquabantur vel ipse consilietudine,quod de Draconis legibus proditum est memo- rite. Itaq; Plato i Cirenensibus rogatus leges, ut suae Reipub. diceret,recusasse traditur, quod intelli rei ciuitatem luxu,omniumq; rerum copia iam prope collapsam leges moratas, sanctasq; iusta praec,pientes , prohibentes contraria non accepturam.
Quare palam est liberos populos nullis legibus
106쪽
CATA LEX EOS IN L. et Lobtemperare voluisse, praeter eas, quas ipsi sibi iustsissent, atque sciuissent. unde verisiimum illud est libera Roma serendae quidem legis, ac promulgandae ius peners magistratus suille, perserendae non suisse, siquidem tum perlata lex intelligebatur, cum Populus,Plebesue sciscebat. Itaq; ridiculum est,quod quaeri vulgo videmus in principio.l. Gallus. E de thberis & polthumis. Fuerit ne lex illa Aquilii, an formula quaedam actionis. Etenim necesse fuerit
qui legem illam dixerit, illud quoque docere quo
in magistratu tunc suerit Aquilius, & quando populus, aut plebs illam sciuerit legem , & licet coi stet formulam quandam ab Aquilio traditam,quem etiam Cicero tradit actionem de dolo malo primum conscripsisset, tamen an lex fuerit sic ambitiose a plerisq; disputatur, ut sibi videantur magnum aliquid in medium attulisse. Dicamus igitur iuris absoluter constituendi penes nullum ex magis, taburi hondendi si consulerentur peste 4se, qui ius ipsit non constituebaut, sed quid iuris gset interpretabantur. Testis est Cicero in oratione pro Murena, cum enim facile ius ciuile vellet ostendere inquit , cum de iure consular si vere r spondero, idem uidebor dixisse , quod Servius, sin fallum dixero videbor in controu*rso iure versa
107쪽
ri. quae nos sententia docet non iuris, leguumve factores, sed interpretes suisse prudentes. sed ad principem ueniamus,cui mihi uidetur Pomponius admiari. Etenim credibile non est uirum tantum principatus originem ignorasse. quid igitur ait S cum nec populus facile regere prouincias posset, neq; Senatus probe tueri propter magnitudine imperii, princeps est constitutus, eiq; summum iuS datu, ut qui quid tonstituisset haberetur pro lege. Nos contra quid dicimus S oppressa Rep. inuitoq; Romano pompulo principatum coepisse. Q utS hoc negat S certe nemo. constat enim uictorem ciuilium bellorum C.Caesarem perpetuam obtinuisse Dictaturam, non
quide a populo, sed ab his, quos ipse Consulatu decorauerat,quo extincto Antonius uir sane militaris Caesarianarum assertor partium,qui tu Consul erat, Remp.conatuSest occupare, qui Roma pulsus cum Mutinam obsedisset,quam D.BrutuS Caesaris intemsectorum unus propugnabat, superatuS est tandem ab Hircio, & Pansa Consulibus, & C. Octauio Pro praetore,qui adoptione C Caesaris, cui erat ex sorore nepos in Iuliam familiam venerat, & C. Caesar a pellabatur. Antonius igitur in Galliam profugit,ses eum Lepido iunxit,nec satis certum est volante ne, an inuito Lepido. Nam,ut Plancus ad Cicerone scribit vltrocitroq; cursitatum erat ab Antonianis, ut . Lepidum
108쪽
83 CA. TALEx EOI IN I. In ι Lepidum conciliarent Antonio, uisusq; fuerat Lepidus assentiri,quem ob dolorem necare se voluit L terensis,qui Lepido suaserat, ut Remp. tueretur, 3cipsit promiserat Plancio Lepidum in Senatus, ac populi Romani potestate futurum. Ad haec extant Bruti ad Ciceronem epistolae de Lepidi tuendis liberis. . seror enim Bruti Lepido nubserat. Ciceronis prete. rea ad Brutum,quibus in Lepidum acerrime inuehitur. unde coniici facile potest uolentem Lepiduabossicio recessisse, seq; Antonio coniunxisse. Plutarchus autem scribit in Antonio Lepidu.Antonio L gubri habitu barba, crinibusq; promissis ad exercitu
concionante tubas canere iustisse, ne audiretur ora tio, uetue Antonium miseraretur exercitus. Illud cer, te constat Antonium in castra receptum, neq; Lepido nocuisse,neq; dignitate hominis minuisse, quod certe non fecisset Antonius, qua fuit animi sieuitia , nisi Lepidi animum ante sibi cognouis Iet ρddictum.
Haec tamen hactenus, cum Lepidus, & Antonius, 3cut Plutarcho videtur,Plancius ipse, qui exercitu coa iunxerat,in Italiam reuenissent,amboq; Consules interiissent, & exercitus omnes haberet Octauius non procul ab urbe Bononia Triumuiratum interiit m
gna cum ciuium &caede, & proscriptione. Quo in flagitiosissimo Oedere Lucium Caesarem AvunculuAntonius Octauio tradidit interficieadum.Accepit
109쪽
I . contra Ciceronem Antonius, cui nihil non debebata Octauius. Lepidus vero Paulum fratrem necandum a tradidisse sertur. Hinc perspici sicile potest veram hi illam Aristotelis esse sententiam. Animantium omni ritum hominem esse teterrimum, ubi ad scelera si s mel coeperit declinare ,habet enim arma prudentiar, e qua in astum, calliditatemj conuersa ad omne facuit : hus flectitur perniciosum, ut nulla fidei,nulla rectii se cura. Non tamen hic est doplorandi locus. Illud p Certe iure optimo gloriabitur Bononia suo in agro prope sua flumina diuisum orbem terrarum,non se ii cus ac patrimonium suisse. Sensit Bononienss agerr- tres maximos,atque sortissimos exercitus, totidem
ri imperatores Romanum imperium inter se partien-i- tes, quod & monumentis, posteritatiq; mandatum 4 Bononiae nomen reddet illustrius. Scio quosdami birium Imperatorum decus orbem interse scinden ii tium potius, quam diuidentium Mutinae tribuere, i .certe nec locus procul abest a Bononia, Zc sine com1 trouersia patrum, atque auorum aetate agri suit Boi noniensis. unde laudabitur magis studiorum parensi dinibus propagatis,si modo tractus ille fuit aliquando Mutinensium. Nec mirum sane cum paruis pr0-
secta initiis, bellisq; ciuilibus exagitata, pluribuSI: vexata turbinibns Aemiliae tamen imperarit uniuer-
sae Bononia ipsam subegerit Mutinam, cum Venetis M triem
110쪽
triennium varia victoria pugnarit, sederit exercitus' aliquando, & Secundo Federico Imperatori potem tissimo terribilis fuerit,cuius etiam captus est filius,
enim perculit Octauius, & aliquot post annos sup rauit Antonium , quo socio Brutum , Cassiumq; sustulerat. Cum ergo se peremisset Antonius, solus' rerum potitus Octauius, totius Reip.orbisq; Romani occupauit habenas, & ut rei atrocitatem nominis lenitate sedaret,nec Regem se dici voluitineque Dictatorem sed Imperatorem,& principem , prii Cip - tusq; potestatem Tribunitiam nominauit, quot semit . tegeretur facilius Nec inficior Octavianum sarem, quem postea Augustum dixere,optimc soluRemp. administrasse. non tamen id quaerimus hoc tempore, sed volente, oppressove populo coeperit principatus,cuius originem latius Q equim opo tuisset, altiusq; repetitam tradidimus, ut apertius principatus ostenderemus initia. Illud tamen & P ponio, & caeteris concesserimus Romanum popula adeo sita magnitudine laborasse, ut libertatem di lius tueri nequiret. Cum praesertim, ut Theophanes Mityleneus apud Pompeium disseruilicum ex clade Pharsalica unica navi vectus Mitylenam venisset, ut