Clarorum hispanorum opuscula selecta et rariora tum Latina, tum Hispana, magna ex parte nunc primum in lucem edita, collecta et illustrata a Francisco Cerdano et Rico, ... Volumen primum

51쪽

Lum . DE VITA ET SCRIPTIS

licere nobis est visum epistolas aliquot & praefationes ex auctoris nostri lucubrationibus erutas , quibus reliquas hic. praetermissas alibi adiungemus, quum ob eruditionem ac stili elegantiam dignae sint, quae ramnium manibus terantur. Suma de doctrina christiana, que eampusF en Latin ei doctor FEDM cAVISIO . t traditaeo en lenena

Castellana eI Actor GASPAR CARD ILLO DE PA

LLALPANDO. It. Vis declaraesen det Psalmo Miserere mei Deus: en Alcata For nan Isignea de Loqueriea. M. D. LXXVI. 8. - Catecismo serve sara ensegar a las ninos. Ibid. M. D. LXXX. 12. J

IO. B ADT. CARDONA, Valentiae, cui natales debet, philosophiam ac theologiam addidicit, ibique

in celeberrima illa scientiarum omnium academia I ar xium ac theologiae laurea doliatus est. Multa quidem ille ob egregias suas virtutes ac doctrinam adeptus estniunera, nam primus designatus est .a canonicus, ut V

cant,

Iler en artes, i estu lante M theologia . estuto con Dan Celaia, Pedro Maza, Francisco Castro, i otros cathedraticos, cinco anos i seis me ses. no solo et curso de theologia, sino tambien Eos anos i medio la sagrada Eseritura. a Vid. MARTINEE Anti ue-

auela, Pag. 2 4- I In commentariis, quos ΤΟ

torices quondam in academia Valentina professor concinnavit ex libris, qui patrio sermone vocantur Manuati, & eorum nomina continent, qui in illa academia graviora studia consectabantur , & philosophiae, theologiae aliarumque scientiarum publici professores fuerant designati, sic scriptum reperio:

52쪽

cant , Magistratis a Philippo II. Hispaniarum rege in ecclesia Oriolensi , apostolicus fidei quaestor in Hispaniae triremibus: quod munus sub commissarii titulo

duobus sere annis exercuisse tradit I LUD. PARAMUS.

Romam delatus anno iubilaei M. D. LXX V. Orationem habuit coram Gregorio XIII. Doni. o. Μ. de dimo Ste-shano protomarure ibi primum editam eodem anno apud Iosephum de Angulis in . Deinde Lugduni typis Petri Roussin eodem anno , etiam in A. cura ac Studio Alexandri a Bervicii abbatis commendatarii B. MDriae de Scarp , ordinis Cisterciensis Ilerdensis dioecesis. Dum Romae CARDONA versaretur, nihil habuit

antiquius , . quam ut sanctorum patrum editiones cum manuscriptis codicibus conferret , quo Vcram eorum

lectionein anquireret , ac depravatis locis medicinam faceret: cuius rei specimen exhibuit in Hilarii & Leonis Magni operibus, ut ipse fatetur in libello de regia S. Laurentii bibliotheca pag. yo8. nostrae editionis. Scripsit& varias lectiones, ut credere par est, ex ipsis codicibus erutas, quarum meminit in epistola ad AN T. AV-GusTINVM Tarraconensem antistitem ' alentiae exarata pridie Idus Iulii anno M. D. LXXXI. cuius particu lam ex autographo, quod possidet cl. Vir GREGORivs MAIANSIVS, adfert XIMENVS Vol. I. pag. I 8 .

Anno M. D. LXXVI. Romae in lucem prodiit lihellus sub hac inscriptione : IOANNIS BAPTISTAE CARDONAE doctoris theologi , eanonicique Valentia

ad S. D. N. Gregorium XIII. Pont. Θt. Max. de ex- sungendis Lereticorum propriis nominibus etiam de libris , qui de religione ex professo non tractant. Adiecta

53쪽

est IOAN. MATTHA ET GR ILLI , nobilis Salernitas, ad fratrem epistola de rationibus is eatissis , quae eum mo- et erunt, ut ad ecclesiam catholicam Romanam rediret.

Cum licentia sup-riorum Romae apud Bsγhum de AAgesis. I M. D. LXXVI. in 8. Eo quoque tempore sucrba sunt et ANTON arin de regia S. Laurentii bibliotheca libi litim edidit CARDONA , sive consilium eostendi omnis gim ris utiles libros, se per idoneos ministros fructuose callideque custodiendit cui Aldivnxit de bibliothecis quae Lim eae FVIVIO URSINO, deque Vaticanaea ONVPHRII schedis. His studiis tantam sibi nominis gloriam comparavit, ut Gregorius XIII. superius laudatus , egregius & ipse ingeniorum aestimator eum inter viros doctos adlegerit, quos repurgando ac nitori suo restituendo I Gratiani decrem p posueratia Tot scriptis clarus CARDONA, fieri non poterat. quin ad summoi honores eveheretur. Quare Elnensi pri-inum; deinde Ausetano , demum Derissensi episcopatu donatus eSt.

Anno M. D. LXXXVII. 6 prelo subiecit Tarraco

ne I TIMENVI allam mem rat Romanam editionem libri De e . Heret. Propr. nom. anni M. D. LXXIX. in 4. a Bibl. -υ. tonu. I. pag. 489. col. I.

3 V. libellum G Bibl. S.

Taur. pag. S 18.4 De Elnensi episcopatu silet inscriptio mox adserenda. Sed NIC. ANTONIVs Bibliot/. N. N. Vol. I. pag. 489.

liique CARDONAM praesu-

Iem suisse Elnensem constanter adseVeranti

si sede ad Dertusensem transelatum anno M. D. LXXXV. ac die I 7. Maii in eius possessionem venisse discimus ex veteribus illius ecclesiae monu

mentis.

6 Collectionem hanc longe rarissimam esse, magnique aestimari testatur DAVID CLEMENT Vol. VI. operis inscru

54쪽

CLARORUM HISPANORUM. M

ne apud Phil. Mey I. vol. 4. opuscula a nobis edita a P. 4 9. Priori loco comparet libellus I de regia S. Laurentii bibliotheea , quem vernacule primum ab auctore Suo exaratum adservari ait xt MEN Vs M. S. in eadem Scurialensi bibliotheca. Alter de repungendis hae; eticorum propriis nominibus auctior prodiit in editione hac Tarraconensi, uti eam cum priori conserenti patebit: tertius ac postremus de a Djuchis nusquam antea, quod sciam. editus fuerat. Obiit vir pietate iuxta ac eruditione spectatissimus in coenobio divae Virgini deI Png dicato , apud Valentinos , quo se contulerat voti exsolvendi, anno M. D. LXXXIX. ductusque est Dertusam , ubi sepultus iacet in sanctae ecclesiae claustro sub hac ingcriptione:

lo ANNES BAPTIsTA CARDONA VIR sVORUM TEMPORUM ERUDITIS, lMUS, PRIMO AUSETANAE , SECUNDO DERTSSANAE ECCLESIAE EP. SCOPUS, HIC CANDITUS. ITA FUNCTUS EST TERTIO QALENDAS IANUARII. M. D. LXXXIX.

Laudant plurimi CARDONAM , quos vide apud

habet de viro eruditissimor Romae ea fama doctrinae, mestiplicisque divinarum atque humana1ram rerum periatia floruit, ut inter eos, qui insι auran Arum ad veterem

et Libellus de biblioth. S.

Laurentii integer ab sCIioΤ- To inscrtus est suae bibliothecae Hisp. pag. 68. & seqq.a Editionem hane rarissimam esse docet GAs P. SAGITTA-Ri us de natalis iis marorum cap. I. S.I7. 8c Io. EN R. LRICHI Us in praefat. Diatribes Mini Vchis veterum . , de ae

sucho Em. Quirini , Lipsiae

55쪽

in DE VITA ET SCRIPTIs

hctus sit. . . Diademate pontiscio insignis , nee minus is terarum ornamento clarus ad mortem usque viast. Industriam suam patribus ad veram lectionem Fe manuscriEtorum restituendis Fraecipue addiserat , cet.

Iii obitum I. B. CARDONAE , Valentini, episcope

Dertosani hoc exaratum reliquit carmen ANDR. SCHOTTVς Antuerpianus, pag. 6o9. Bibl. F. Stet moles immensa super titulasque sePulcro , Cinus , is insculptus stemmate sarcophagus RN a stent caelo minitantia Mausolaea, Marmoreque o Pario sint monumenta licet. Credite , tempus edax atque inΥidiosa vetustar struet: haec celeri sunt peritura die. Ast manet aeternam ingenii decus : inclita virtur

Durabit , nihil his )lamma vel unda nocet. Nee caelo missum fulmen , telluris hiatus , Eluet , aut vastis suctibus Oeeanus. Sic tua perpetuum pietas , CARDONA . vigebit

Doctrinae , verae religionis amor. .

Fallor 3 An aeriae serunι tua funera nubes ρAdsidiιus tristes dum rigat imber agros tSedibus at postquam superum mens jsa recePta est , I Stalesque auras deseris , alta seiunt. Clarior ecce redit dispergens nubila Titan , Signaque laetitiae terra polusque ferunt. Salve ergo atque vale. Cinis hic atque ossa quiescunt,

Ssiritus. aethereas dum petit ipse domos. IO. VERGARA, Toletanus, vir non solum Hebraeae , Graecae , Latinaeque linguae, sed & graviorum scientiarum callentissimus , scripsit patrio sermone in- lter alia , quae copiosius alibi recensebimus, cruditum lsane atque utilissimum libellum VIII quaestionum de sem lFis Salomonis, quibus totidem argumentis sibi ab In- l

56쪽

nico MeindoZio Italantatus priiκipe propositis non minori eloquentiae vi , quam do strinae copia satisfacit: quod adeo cumulate praestat , .ut Simul in sacrarum litterarum , & in historiarum ac chronologiae studio quam diligenter versatum se prodat. Quanti vcro sit habendum hoc' opusculum , ex eo satis intelligi potest , quod vir eruditissimus iuxta & disertissimus MELCHIOR CANVS optimam eius partem In librum de laeti theologicis XL. inferre non dubitaverit. Testatur id BENEDICTVs PERERIVS , Valentinus , S. I. egregius sacri eodicis interpres , praefatione in librum X. Comment. Danielis postquam RAPH. VOLATERRANUM, IO. LUD. VIVEM & alios Berosi & similium consutatores laudavit quibus VERGARAM praesert absque haesitatione , subiungit : Hic scripsit Hispano sermone libellum de octo quaestionibus , de quibus permulta

in Latinum sermonem conversa MELCHIOR CANVs in XL.

librum de locis theologicis , qui est de historia , ad verbum transtulit , se ex illis viri fontibus hortum illam suum mulifariam ἐν abundanter irrigavit. Ipse etiam CANVS , ceu tantum decebat theologum , palam profitetur , quantum ex VERGARA profecerit, nam quum Io. Carionis ineptias quasdam explodere nece sum esset, manum consulto abstinuit, quod eas, inquit, I. c. cap. omnes sigillatim M. VERGARA, eanonicus Toletanus , etis Graecae ac Latinae Enguae seritissmus in libello VIII. quaestionum Fane edito accuratius refutavit. Cuius nos opera is diligentia mustum hoe keo adiuti sumus. Mallimus enim , quod nos Plinius admonuit in prooem- N. R mutuum omnino reddere, uam in furto deprehendi, cet. Editae sunt semer ΙΟ VERGARAE Quaestiones VIII Toleti apud Ioarinem. perrer anno M. D. LII.

8. quue mirum non est libris rarioribus merito ac

57쪽

Mortalium prosecto essem ingratissimus, nisi testatam hic relinquerem singularem humanitatem viri supra laudes omnes , IOSEPHI MONNINI , comitis do

Florida Blanea , CAROLO III. a sanctioribus consiliis & secretis , qui non modo operis huius conficiundi consilium approbavit, sed & opuscula omnia,

nostrumque etiam c-mensarium, quod non exigui beneficii loco pono , percurrere non est gravatus. Nec his contentus, summa ope nisus est , ut primum hoc

nostrae collectionis volumen CAROLI regum maximi praesidio suffultum dias in luminis oras prodiret. Quo ego favore , velut calcare adhibito , incitatus , alacrius posthac , maiorique animi contentione coeptum iter pergam , nullis neque laboribus , neque difficultatibus fractus aut debilitatus. Quapropter secundum volumen , nulla interposita mora , aggrediemur.

AMENDATIONES ALIQUOT

. turna. Ibiae. 27. post respicias sic lege t Educatur hoc in gymnasio ipsa iuventus liberaliter & feliciter. Eadem ip a iuventus te rogat, ne. . . II 3. 2O. abigas N. II S. 23. Crimini N. a 8. quod. Ibi not. I. & a. Lutetiae. I16. I 3. pungit N. II 7. II. N. D. 26. N. Calumnia. I 2. 4. POMPADORE O. 12 3. 4. deveniant. I7. . fraudem V 26. eram. Ia . in not. Germanus. I 27. 24. de N. petitione. I 28. 2I. me Certiorem

I 29. I9. N. fabella. I 3o. 9. deque. III. 7. De N. 23. &gymnasia. I 37. 26. Fost omnia arae : καὶ ριετα

I43. I. Vellem hoc. I 44. Im quare quum meam. IOS. 22. cubicula. Is 4. 2o. imparibusque. 2. fragrans.

Nesar GELIDAE Epistolae XVII. & XVIII. debebant Praecedere XULMI ta

58쪽

DE RAPTU INNOCENTIS

MARTYRIS GUARDIENSIS

PHILIPPO II. HISPANIARUM REGI CATHOLICO

A sECRETIORIBUS CUBICULI NEGOTIIS ET LARGITIONIBVs GVARDIAE , ROMERALIS , ET VILLARNOVAE DOMINUM CLEMENTISSIMUM.

MADRITI ANNO M. D. XCII.

EDITIO IL

60쪽

IOANNES A SALE

IN IURE CIVILI DESIGNATVS

LECTORI CANDIDO.'πNter Opera, quae poeta non invitis Musis in lucem edidit, studiose lector, hoc poema Omnium meo iudicio elegantissimum emittitur: ubi perquam graphice GuARDIENsIs MARTYRIS INNOCENTIs depingit historiam, ex qua politioris litteraturae professores tamquam ex Viridario quodam eloquentiae flores colligere, & poetici concentus suavitate adflari possint. Hi vero qui Dominicam passionem memoria cupiunt repetere, eius effigiem ad vivum expressam hic intuebuntur. Dum saevissimi quidam homines si homines appellandi sunt, qui humanitatem prorsus exuere) puerum innocentissimum e matris complexu abdu stum verberibus adiaciunt, caedunt, puniunt, perque montis dum ea , confragososque scopulos raptatum, ad ultimum supplicium deposcunt: res quidem ob atrocissimi criminis immanitatem omnium lit. teris atque linguis celebranda, & quae non tam tum admirationem, sed stuporem quemdam A a as