장음표시 사용
201쪽
aium circulum medium secet. Per hunc sol, hoc est infra, ire fertur, & orbem terrarum viginti & quatuor horis circumire. Harum ferunt XXIIII. horarum iunctarum semper unum esse interuallum. Nam crescendi aut descrescendi inter ipsas horas alternam esse mutationem: hoc ipsum per umbrarum motus deprehenditur. Nam cum sol orbem medium conscendit, Vmbras omnium in hoc nostro tetartemorij meridiano axi facit ordinatas. Ab hoc enimexemplo sescontrariae partis, quae Videtur eisdem horis inluminari, umbra describitur. Dubium fortasse esset de parallelo nostri tetarie morij, si secundum Zodiaci circuli cursum oceanus meridianus interueniret. Nam totius terrae quatuor partes mari diuiduntur, nec hominibus Vltra quar tam partem ire permittitur. Sed quoniam oceanus meridiano subiacet circulo, quem Zodiacus secumedium, apparet inter aequinoctialem & meridianum circulum, a media terra quicquid est in orie te , Vltra cursum solis esse, quam regionem quidam
fescontrariae partis appellant: & quicquid a media
terra in occidentem inter brumalem & meridia -
202쪽
num circulum subiacet, nostrae esse partis, si solis cursum sequamur. quoniam omnibus terris in hac parte in occidente spectantibus,vmbras in dextrum emittit, exceptis illis quae sunt ab AEgypti fine usque ad Oceanum, qua finit circulus aequinoctialis. Has terras fertur inhabitare Indos, & alias gentes. apud , hos in occidentem spectantibus umbrae in sini
strum emittuntur, ex quo apparet eos ultra solis cursum positos, sicut & Lucanus, Inui um vobis Orabra venistis in orbem, Umbras miratι nemoram non ire simi iras. Nam&AEgypto medio die umbra consumitur: ex hoc ibidem mediam terram terrae partem esse comprehendimu S.
Optimum est ergo umbram horae sextae deprehendere, & ab ea limitem inchoare, ut sint semper
203쪽
i84 HYGEN Imeridiano ordinati. sequitur ut & orientis occidentisque linea huic normaliter conueniat. Scribemus primum circulum in terra loco plano, & in puncto eius sciolerum ponemus, cuius Vmbra& intra circulum aliquando intret. certius est enim, quam orientis & occidentis deprehendere. adtendemus quemadmodum a primo solis ortu umbra cohibeatur. Dein cum ad circuli lineam peruenerit, notabimus eum circunferentiae locum . similiter exeun tem umbram e circulo adtendemus,& circunferentiam notabimus.
Notatis ergo duabus circuli partibus, intrantis umbrae & exeuntis loco rectam lineam a signo ad signum circumferentiae ducemus, & mediam notabimus per quem locum recta linea exire debet a puncto circuli, per quam lineam cardinem dirige mus , & ab ea normaliter in rectum decumanos emittemus, & ex quacunque eius lineae parte nor maliter inuenerimus, decumanum recte consti
204쪽
Est S alia ratio qua tribus umbris comprehensis meridianum describimus. loco plano gnomonem constituemus , A. & umbras eius, qualescunque tres enotabimus, CDE. Has umbras normaliter comprehendemus, quanta latitudine altera ab altera distent. Si ante meridiem constituimus, prima umbra erit longissima: si post incridem, nouissima.
Has deinde umbras proportione ad multipedam in tabula describimus: & sic in icrra seruabimus. Sit ergo gnomon, A. planitia, B. tollamus Vmbram maximam, & in planitia notemus signo D. sic &terram signo E. ut sint in basi proportione longitudinis suae, B ED C eij ciamus hypotentisas ex C, in A,&ex D, in A. nunc puncto, A,&interuallo Ε, scribamus ordinatas: deinde lineas basi, hoc est planitia: ehciamus in cathetum ex praecisuris hypo A a
205쪽
tenus arum & circunserentiae ex F, in G, & ex I,in K. longissimam deinde lineam maximae umbrae imprimemus , & a signo B, notabimus, G F. secundum
lineam umbrae secundae notabimus, Κ I. deinde ex signo F,&int, rectam lineam cij ciemus: itemque ex C D, finibus umbrarum. hae duae lineae altera alteram compraecidet,signo I. chciemus deinde rectam lineam ex I,& E. quae erit ortus & occasus. ex hac in rectum rectana lineam cij ciemus,hoc est norma liter, haec erit meridiano ordinata. Eisdem signis id ipsum constituimus, & intuebimur quatuor caeli partes, quibus limitum ordinatio hac ratione con
sti tuta omni tempore conuenit.
Si locus in quo colonia constituitur, cultus erit, ex ipsa ciuitate maximum D. &K. incipiemus: ita si colonia a solo constituitur, D M. autem & cardinem optimi mensores agere debebunt, eidem &quintarium ad singula cludere, nequis error operinat, quod post amplum actum sine rubore emen dare difficile est. Quod si aut ferramenti Vitium, aut conspiciendi fuerit, vana contemplatio in uno
206쪽
quintario statim paret, & tolerabilem habet emen dationem. Subrunciui minus erroris habent peri culum. hos tamen aeque diligenter agi oportet, nequam & hi recorrigendi moram praestent.
Multi perpetuos limites egerunt, & in illa operis
perseueratione peccauerunt, sicut in veterum colo niarum finibus inuenimus, frequentius inprouinciis, ubi ferramento nisi ad interuersuram non
DLineam autem per metas extendemus,& per eam
ad perpendiculum cultellabimus: actuarios palos
207쪽
188 H Y G E N Ιsao quemque numero inscriptos, inter centenos vicenos pedes defigemus, Ut ad partitionem acceptarum mensura acta appareat. mLimitibus secundum suam legem latitudines cogemu S. pluri limitis perpetua. glegentiam non potest. Cultis locis limitem sulcis optime seruabimus: prensis tamen conspectu longinquo signis, limitem agemuS. dabimus, & aperiri in perpetuummum enim agentibus praeitat acti rectura. ex hoc diuerti, nisi per ni
208쪽
Si limites post urbem conditam inchoabimus, ex proximo decumanum maximum primum & K. incipiemus, eisque latitudines secundum legem suam dabimuS. Si propter locorum dissicultatem prope urbem
limites inchoari non potuerint, tunc in ea regione ubi assignaturi crimus, decumanum M.&K. conrstituemus, sic ut decumani ordinationem ortus &Occasus teneant, cardinis meridianus & scptςntrio
Limitibus latitudin s secundum legem & constitutioncm Diui Augusti dabimus. decumano M. P XXXX. K. M. diXX. Actuariis autem limi-ributi omnibus4ccuminis, Si cMdiui tua pςdes ah. subruncitus pedes vi in medus t trantibus lapid s
209쪽
defigemus ex saxo silice, aut molari, aut ne deteriore , politos in rotundum, crassos pedem , in terram ne minus habeant pedib. ii.f. super terram sesquipedeIn.
-- '-- lco Inscribendi nominis una sit ratio . hanc itaque ex omni opere certissimam eligamus,& hac potissimum Vtamur. D. M. O. & cardinis omnes lapides in frontibus inscribamus: reliquos in lateribus clusaribus. Omnes enim centuriae singulos angulos habent clusares. Incipiamus ergo ponere lapides a D. M. O. Λ Κ. inscriptione qua debent, Decumanus maximus, DecumanuS totuS, K. M. Κ. totuS. Applicemus nunc singulas centurias maxim. D.&Κ. hae omnes iiij. quaternos lapides impositos
210쪽
habent. sequitur ut illis unus tantum clusaris angulus vacet , noc est singuli, quibus debet inscribi DD. I.VΚI. & SDI.VΚI.&DDI. ΚΚΙ.& SDI. ΚΚΙ. Sic & in ceteris obseruare debebimus. His angulis lapides defigamus, quibuS centuriarum appellationes in lateribus describemus ad terram deorsum versus S DI. V K I. in ea parte lapidis inscribemus quae erit SDI. teque V I. quod quum in altitu dinem exponi in hac planitia non potest, in scriptione lapidi applicabimus,quam in re ipsa lapis habere debebit:sic &DDI. VEI. sic & SDI. ΚΚI.