장음표시 사용
81쪽
torio ciuitatis. Idcirco quicquid intra hunc modum est mensura diuisum , suae constat ciuitati modis
is omnibus astignatum. Sicut in Lusitania Salmatia D censibuS. Lusitania prouinciae nomen est. Salmati- censes enim vicani proprie nuncupantur. Ita & in D Hispania citeriore Palatinis & compluribus prouincijs tributarium solum per uniuersitatem popu- istis est definitum eadem ratione &priuatorum agro
rum mensurae aguntur. Hunc . agrum multis locis D mensores quamuis extremum mensura compre -
, henderint, in formam in modum limitum condi- Dderunt. Formarum quinque sunt genera: Vnum quod ex flexuosa linea continetur: alterum quod ex flexuosa & rationalibus: tertium quod ex circunferentibus : quartum quod ex circunferentibus S rectis: quintum quod ex rectis. horum sunt species infinitae Hunc ergo agrum ne in formis videamus tantummodo conditum continuo subiungit, Ina, modum limitum, ut sciamus plenissime non poste formam cuiuslibet agri, sine limitum rectura subsistere: sed praeuidere formam diligentius admonemur, Ut originem cuius interfuerit limitis efficaciter praedicemus. Scu. D M. seu Κ M. quinti quoque atque quintarij. Nec non & illos omnibus demonstrare qui solis ortum & occas um secuti sunt, Vt ΠΟ - stra professio coram artificibus integra, & omnemis Veritatem indagans approbetur. Est ager arctfinius, qui nulla mensura continetur. Hic est de quo superius diximus, qui & arcisinius & occupatorius
nominatur. Finitur ergo secundum antiquam
82쪽
obseruationem, fluminibus, fossis, montibus, vijs tiarboribus antemissis, aquarum divergijS,.&per ea re loca quae antiquitus a posses re potuerunt obtine tiri. Mensura ergo hunc agrum minime actum esse conspicimus, sicut caeteroSagros: interuentu vero litium postea per ea loca quibus nunc finitur, ex arbitrio terminos accepit. In his autem agris nul - ωlum ius subsecivorum interuenit. Recte ergo sub - μ1cciuum interuenire non potuit: quia mensura actus non est,de quo remanere aut subsecari aliquid potuisset. Subscctuum est, quod a subsecante linea ce . nomen accepit subsecivum. horum subsecivorum.ce duo sunt genera: Vnum quod in extremis assigna- colorum finium centuriaeexpleri non potuit. Hoc inuenitur L. &LX. contineri iugeribus: &quamuis exigua parte minore fuerit inuentum , de modo . centuriat subsecivum dicitur. Ita tamen si spatium maius fuerit, nomine centuriae non carebita Nam haec subseciva & concessa plerunque inueniuntur .& reddita, aliqua assignata. nam & censum quaedam: pro suo modulo susccperunci. Secundum vero illam maiorem assignati em, , subsecivum maius centum iugera dictum est: subsecivum minus L. iugera nuncupatum. In eXtrC-mis vero assignatorum finium, Ut sit assignatum, aut quae sit extremitas videamus. Extremitas finita rima linea est, quae 4nteruenit aut per iter publia cum,quod tranicendi non potest, secundum legem: colonicam. quia omnis limes itineri publico ser- .uire debet: aut per limues siue terminos aliaque.
83쪽
signa, quibus territoria finiuntur: aut ubi insoluta loca remanserunt. Haec autem sunt loca quae inlo tuta dicuntur: quae aut in saxosis sterilibus locis sunt, 'aut in paludibus, ubi nulla potuit exerceri cultura: quia dum non esset quod excoli potuisset, nullis necesse fuit limitu regulis obligari. propterea υ & soluta loca vocata sunt. Aliud genus subsecivo Vrum, quod in med ijs assignationibus, & integris υ centurhsi eruenit. quicquid enim inter quatuor D limites minus quam intractu sum est, fuerit assignara tum, in hac remanet appellatione. Bene igitur &recte subsecivum vocari debet, quicquid inter quatuor limites fuerit astigia, tum, minus quam intra eisdem potuit claudi limitibus. quia unusquisque
limes centuriae suae modum claudes,adductus cst. at ubi omnes quatuor aequis mensurjS centuriaS continentes Uno in loco conuenerunt, sicut in subsequenti libello nostro designauimus, quem diaZographum nunc auimus,poterit agnosci: & minus clauserunt agri spatium quam quod centuriae singulae,quibus seruitutem praestabant, poterant con-Dtinere, subicctuum iuste meruit appellari. Idco quod Dis modus qui assignationi iuperest, linea claudatur D & sublecetur. Nam & reliquarum mensurarum D actus quid inter normalem lineam,& cxtremitatem Dintcrcit, subsecivum appellatur. De hoc superius disputauimus. Normalis linea mensuralis dicitur:
extremitas vero, Vbi centuria,Vt expleretur, transire non potuit.
si Elt ager similis subsecivorum conditioni extra-
84쪽
clusus, &non assignatus, qui si R. P. populi Rom. μaut ipsus coloniae cuius finc circundatur, siue pere-μgrinae urbi, aut locis sacris & religiosis aeque ad po - repulum Romanum pertinentibus datus non est,iure re1ubicciuorum in eius qui assignare potuerit, rema- μnet potestate. In ambiguo videtur hic ager & velut indefinite remansisse. Si enim his omnibus supra dictis datus non est, utique in assignantis remanet potestate.Hunc agrum Frontinus ita remansisse te status este sed videamus ne forte postea iussu prin-: cipis alicui datus sit qui terram metiri denuo praeceperit, sicut Caesaris Augusti temporibus factum est. Nam alia subseciva Vespasianus vendidit alia au . tem quae remanserunt, Domitianus donauit atque concessit. propterea hic ager silccedentibus hucus temporibus, ita, hoc est in ambiguo, non potuit remanere:qui si remansit,in eius potestate profecto, qui assignaro potuerit, hoc est,qui acceperit a principe assignandi licentiam. Nam agrimensor omnis doctus centurias delimitare potest, ac suis redintegrare limitibus:assignare autem nullo modo potest, nisi sacra fuerit praeceptione firmatuS.
SusCEPIMVs quoque tractatam controuer- .siarum status cum diuino praesidio.Materiae,inquit,
85쪽
is controucrsiarum sunt duae , finis, & locus. harum D conditio alterutra continetu r. sed quoniam singulaeti controuersiae diuersis conditionibus obligantur. is propriae nominandae sunt. Genera autem contro uersiarum , ut ait Frontinus, sunt numero xv. sed ,
quia his generibus species non dedit, &quia secun dum regulam dialecticam, neque genus sine specie, neque sine genere species potest dici, omnino dixit improprie: nos tame suum illi idio ma relinquentes, ad intelligendas eas atque exponendas sicut promisimus transeamus.
D DE positione terminorum controuersia est i ister duos pluresve vicinos: inter duos, an in rigoreo sit positus terminus caeterorum, siue rationis: Inter plures,trifiniumfaciat, an quadrifinium. Cum ergo possestor inuenerit terminum in possessione sua aliter formatum, aut aliter positum quam caeteri qui in ea possessione sunt, aut inscriptum ut adsolet agit de eo in qua sit positus ratione, seu ipse trifi nium faciat cime ab sio lineam procedentem excipiat.Dumque vicinus possessor huic extiterit ambiguitati contrarius, magna inter Vtrosque contro uersa. agitatur. Solent enim hae controuersiae de compostionalibus nasci terminis. Nam si de eorum. latere linea quasi ex artificis manu composita videa tur exire, i atque in unius termini angulum impingere, qui in limite est positus, in istis ut ait Fronti nus, velut inllantium argumentorum opportunitas controuersialis aptatur. hoc enim plerunque
potest in limitibus inueniri. Nam si veteranus: filijs i
86쪽
suis unam possessionem diuidens in tres aut qua tuor portiones, terminos Voluit interesse, potuit quiddam tale contingere, Ut ex multis quicunque respiceret angulum illius termini qui in maximo est limite constitutus. hos siquidem terminos qui intra possessionum fines inueniuntur, comportionales appellauit antiquitas: qui si secundum pristini tem- iaporis possessionem non conueniunt, diuersas atti-ωguis possessoribus controuersias generabunt. Sede alius forte de loco, alius de fine litigat. Videndum hoc diligenti cura , & circuiri agrum ante omnia oportet, de quo intentio vertitur, & redintegrato suis fundo limitibus, per maXimorum limitum rationem , tum de comportionalium terminorum positione, quos vice tabellarum antiqui intercidendis portiunculis inter filios suos defigebant, integra ab artifice ratio proferatur.
D E rigore atque de fine licet similem posuerit
controuersiam, Vnamque eis conditionem esse firmauerit, tamen credo inter eos aliquid posse differre. Rigor enim naturalis est. qualiscunque enim rigor interuenit constituentibus limites, rarioribus locis terminos posuerunt, &seruari iubetur. rigor
si inuentus fuerit de triginta pedum latitudine,Vt ne ab utroque posscssore tangaturi quod si plus de xxx. pedibus patuerit, iam collis est: qui exigit ut superior possestor in planum usque clascendat,&sibi defendat omnem deuexum locum. Hoc enim lex prΟ-pter malignitatem inferioris possessoris instituit: ne aut arando, aut fodiendo superioris possessoris
87쪽
terras inuaderet. Termini quoque quibusdam locis positi sunt, ut ab uno ad Vnum dirigantur, per pedes a cccxx & supra,vsque ad cccclxxx. & infra hoc silicet.NamTiburtini distanta se in pedibus,accXl.
N supra, usque ad Dclx. & infra : quod si spissiores
non sunt, riparum & rigorum cursus seruabunt. Harum ramen quae per multa milia peduini recturas, separationesve agrorum ab initio suo usque ad occasum custodiunt, & ne eas ripas aut rigores se quendos obseruarent,quae intra corpus agri nascun
tur, & in suo latere decidunt, lex limitum eas praedamnauit. ne id aliquando sequamini, quod maior
potestas limitum recturarύmve cursus non confirmat : sed si conuentionis. aula eas partes inter se conseruandas censuerunt, non recturae imputandum, sed concurrenti definitioni fides est adhi
D E fine enim lex Mamilia quinque aut sex pedum latitudinem praescribit quoniam hanc latitudinem vel iter ad culturas accedentium occupat,Velciscumactus aratri, quod usu capi non potest. Iter enim non qua ad culturas peruenitur, capitur Usu, sed id quod in usu biennio fuit. Finis enim multis documentis seruabitur, terminis & arboribus nota Qtis, & fossis, d vijs, S rivis, & vepribus, & tape nota malibus,&, ut comperi aliquibus locis, inter arua. marginibus quibusdam tanqua piduinis sarpe etiam limitibus: item petras notatas quae in finibus sunt,m terminis habebitis. Si arboribus notatis fines obseruabuntur, Videndum quae partes arborum
88쪽
notatae sint.Notae enim in proprijs arboribus a foras ponuntur , ut arbores liberas in parte a nota rcli quat: si communes sunt arbores , mediae notantur,& ad utrumque pertinent. Nam si fossit erit finalis, videndum virum unius, an utriusque sit partis,& si in extremo fine facta. Itemque Virum publica , a vicinalis: si iugis montium quae ex po nomine accipiuntur, quod continuatione ipsa iungantur. Haec autem omnia gencra finitionum putato in uno.
agro posse sine dubio reperiri. ι D E loco si agitur, quae res hanc habet qu aestio,
nem, ut nec ad formam , nec ad ullum cripturae ro uertatur exemplum: nisi tantum hunc locum, hinc dico effe&alter c contrario similiter. Quae res ex si ἀmilitudine fere culturae comparationem accipit, id est: si sylva:cuius sit aetatis par caesurae aetaS arbo Ium, Ut solent relinqui, qua Santemisias vocant: sylvarum quoque aetates an sint pares si vineae simi, les erunt in comparatione, an ordines aequid istantes,an pari constitutione,& an simile genus vitium: : constabit tamen rem magis esse iuris, quam nostri
operis ; quoniam fere Usu capiuntur loca quae bien nio potassa fuerint. Respiciendum erit, ne quem admodum solemus videre quibusdam regionibus particulas quasdam in medios aliorum agris, num . quid simile huic interueniat, quod in agro diuiso , accidere non potest: quoniam conti nuae posscssio- nes & assignantur, & Iedduntur, & his forte incidit, .vd tale quid committeretur, Ut locus pro loco , dc continua sit possessio. ita ut dixi in astignatis fieri ii iij. ;
89쪽
non potest. Argumentum itaque prudentiae est, quam professionis. Praeterea solent quidam complurium fundorum continuorum domini duos aut 1 tres agros uni villae contribuere,icrminos qui finiebant singulos agros relinquere. praeterea cui contributi sunt vicini, non contcnti suis finibus, tollunt terminos quibus possessio eorum finitur, & eos qui inter fundos unius domini ium,sibi defendunt:. ita & haec dispicienda erunt.
D E modo quaestiones fere in agris diuisis & assia
gnatis nascuntur : item quaestorias & vectigalibus subiectis, quoniam scilicet in aere scripturae modus comprehensus est, quod sem per erit ad formam rejiciendum-hoc si duobus posscssoribus conueniat. alioqui ex modo illo qui aere scriptura conti. netur , forma liquebit, etiam si dominus aliquid vendidisset. Namque hoc comperi in Samnio, Vt agri quos diuus Vespasianus veteranis assignauerat, eos ab ipsis quibus allignati erant . iam aliter possi deri. Quidam enim emerunt aliqua loca, adieceruntque suis finibus, & ipsa vel via finiente, vel flumine , vel alio quolibet genere. sed nec vendentes
ex acceptis suis, aut ementes ad ijciemesque ad ac ceptas tuas certum modum taxauerunt: sed ut quis. que modus aliqua Vt dixi, aut via, aut flumine, auti aliquo genere finiri potuit: ita vcndiderunt eme runtque. Ergo ad aes commodi reuocari potest, si duobus inter quos cotrouersia cst conuenerit. In eis
autem qui vectigalibus subiecti sunt, proximus quisque possessioni suae iunxit. Nam soliti erant
90쪽
antiqui in conductiones, & in emptiones modum comprehendere, atque ita caluere, fundum illum, iugera tot, in singulis iugeribus. Tantum itaque si in ea regione agitur , ubi haec erit consuetudo, aut cautiones scilicet, aut emptioneS intuendae erunt, inter quos disputabitur acta utriusque mensura, si nihil ad cautionem conueniat,& neutrius possessio modum cautione comprehensum impleat, magna erit rci confusio, quaerendumque tunc, quomodo in uniuersa regione magis opinione quam mensura modum complecti soliti sint.b .. DE proprietate controuersia est plerumque, vici in Campania cultorum agrorum sylvae absunt in re montibus, ultra quartum aut quintum forte. Victiace num. Nam ubi mons fuit proximus asper seu steri
lis, super quo fundi constitui nequiueruntinui forte aquae inopia habitatio hominibus prorsus negata: est: sylvae tamen dum essent glandiserae, ne earumi fructus perirent, diuiso monte pamculatium datae sunt proprietates quaedam fundis in locis planis 3c uberibus constitutis, qui paruis finibus strua ban tur. Nam & in Suessano culti sunt ι qui habent in
monte Maricoplagas sylvarum determinatas , quae rum proprietates ad. quos fundos pertinere debeat, , discutiatur. Nam & formae antiquae. declarant ita
mentum pruden 'aevist quod proselli s. Viden, dum quoque quoniam cst & pascuorum propristias .etae. Respiciendum erat Illud, sicut dixi luperius, quemadmodum solemus videre quibusdam regio nibus particulas in mediis aliorum agris : hoc argu-