장음표시 사용
491쪽
cleret , non haberet : firmamentum autem , quod contra ad labesaetandam rationem resertur, sine quo accusatio flare non potes .
XXX. Ex rationis autem , & ex si mamenti conflictione & quali eon cursu , quae stio exoritur quaedam, y quam disceptationem voco: in qua, quid deveniat in judie um , dc de quo disceptetur, quaeri solet. Nam pri
ma adversariorum contentio diffusam h)bet quaestionem, aut in conjectura, Ceperitne pecunias sa J Decius. In definitione, Minueritne majestatem Nor banus. In aequitate . Iureine occiderit Opimius Gracchum. Haec, que pri mam contentionem babent syὶ CX arguendo dc rei istendo, lata, ut dixi, de eonfusa sunt. Rationum, dc firmamentorum contentio adducit in angu stum disceptationem . Ea in conjectura nulla est. Nemo enim ejus, quod negat factum , rationem aut potest, aut debet , aut solet reddere . Itaque
in his causis eadem dc prima quae illo, & disceptatio est extrema . In illi autem, ubi ita dicitur , Non minuit majestatem , quod egit de Cae pione turbulentius ; populi enim Romani dolor iustus vim illam excitavit, non tribuni actio ; m ijditas autem, quoniam est magnitudo quaedam p puli Romani in ejus potestate , ac iure retinendo , aucta est potius , quam diminuta: dc ubi ita refertur, Majestas est sin in imperii, atque in omni populi Romani dignitate , quam minuit is , qui per vim multitudinis rem ad seditionem vocavit: exsistit illa disceptatio, Minueritne majestatem, qui voluntate populi Romani rem gratam & aequam per vim egerit. Inliis autem causis , ubi aliquid recte factum c 36 3 aut concedendum , esse saltum defenditur, cum est niti subjecta ratio, sicut ab Opimio , Iure feci, salutis omnium, dc conservandae reipublicae causa: relatumque est uer a Decio , Ne sceleratistii num quidem civem sine iudicio iure ullo necare potuisti r oritur illa disceptatio , Potueritne recte , salutis rei publicae causa,
civem, eversorem civitatis, indemnatum necare. Ita disceptationes eae, quae in his controversiis oriuntur , quae sunt certis personis , & temporibus notatae, fiunt rursus infinitae, de tradiisque temporibus dc personis, rursum ad
consultationis formam rationemque revocantur.
XXXI. Sed in gravissmis s8 γ firmamentis , etiam illa ponenda sunt ,s qua
si discepta ιonem oee. Prima suaestio, quae universitis est 5c late patens ,
intentio , seu contentio dicitur ι seeunda diis sceptatio. ordo istarum quaestionum . dc earum quae ilἰas excipiunt, explicatur in lib. 2.
bes in lib. 1. de Oratore cap. So. dc seq. De Norbano ibid. caP. 2 . Ex arguendo o. renendo Prima contentio. Fecisi ι: Iare seri . Rationes porro dc firmamenta , quae sabinde afferuntur , parvini quaestionem, quae dicitur eon Iecturae. Quod si reus respondeat, Non feri, quaestioni secundae locus nos est i quia negantis nulla ratio est.
nus non minuit maiestarent populi Rcim. tuim Caepionem seditiosis contionibus agitavit. Ia-
vlorent. ML m imperat atque nomini, populi Romani Argnιtate . Alia enim Ponebant .
m jestatem in magnitudine, alii in digmtate
Aut concerindum esse sacrum 3 Vermba haec omnia videntur redanaare . Et sine fdesunt in tribus Odie bus MSS. Florentinis. quos inspexit pro sua erga me bonitdite Latoin rsinus. Deeio 3 Accusatore. sε Firmamentis Argumentis accusa
492쪽
s qua ex ser Ipto legis , aut testamenti , aut verborum Ipsius iudieii , aut
alleuius stipulationis, aut cautionis Upponuntur defensioni contraria. Ac ne hoe quidem genus in ea S c uias incurrit, 9 in quae Conjectura continentur. Quod enim factum negatur, id argui non pote it scripto. Ne in definitionem quidem venit εο ὶ genere scripti ipsius. Nam etiam si verbum aliquid de seripto definiendum est , quam vim habeat e ut, eum ex testa. mentis, quid sit penus , aut eum ex lege praedii quaeritur , quae sunt res eaesar non scripti genus , sed verbi interpretatio controversiam parit. Cum autem t6r ' plura fgnificantur scripto , propter verbi, aut verborum ambiguitatem, ut liceat ei, qui contra dicat , eo trahere significationem seritipti, quo expediat, aut velit; aut, etiam si ambigue scriptum non sit, .ela verbis voluntatem & sententiam scriptoris abducere ; vel alio se eadem de re contrarie scripto defendere ἔ cum de sceptatio ex scripti contentione εχ sistit ut in ambiguis disceptetur , quid maxime significetur ; in seripti sententiaeque contentione. utrum potius sequatur judex ; in contrariis seriptis , utrum magis sit comprobandum . s 6 Disceptatio autem cum esteonstituta , proposita esse debet oratori. quo omnes argumentationes repetutae ex inveniendi locis conjiciantur . Quod quanquam satis est et , qui videt, quid in quoque loco lateat, quique illos loco , tanquam thesauros allia
quos argumentorum , notatos . tamen e , quae sunt certarum causarum pra-Pria , tangemus.
XXXII. In conjectura Igitur ε 3 ὶ cum est in inficiando reus , accusatori haec duo prima sunt sed accu latorem pro omni actore & petitore appello et possunt enim etiam sine accusatore in causis haec eadem controve sarum genera versariὶ sed haec duo sunt ei prima , causa, dc eventus . Causam appello rationem efficiendi ; eventum , id , quod est effectum. Λυque ipsa quidem partitio causarum paulo ante in suasionis locis distributa est. s64 Quae enim in consilio capiendo suturi temporis praecipiebantur , quamobrem aut utilitatem viderentur habiturat, aut efficiendi iacultatem ἔeadem, qui de ne o argumentabitur, colligere debebit, quamobrem & utilia illi, quem arguet, fuisse, & ab eo effet potuisse demon liret . Utilitatis
conjectura movetur , si illud, quod arguitur, aut spe bonorum , aut mal rum metu fecisse dicitur . . quod fit acrius, quo illa. ia utroque genere maiora ponuntur. Spectantur etiam ad causam facti, motus animorum, si ira
recens, si odium vetus . si ulciscendi studium, si injuriae dolor; .s hon
sis , si gloriae , si imperii , si pecuniae cupiditas ; si periculi timor, si aes
so Genere seripti Pro genere scripti. 6o Plura significans ν δ Uel scriptum
est ambiguum, vel pugnare videtur cum sententia scriptoris , vel pugnat eum alio seri
picta si D ne si alio autem Quae alio nomi ne judaeaιιο dicitur . oriturque ex conflicturati nis ac firmamenti. oo Cum est in inficiando Cum reus 1
t oti .as praecipiuntur de futuro transferri i, onia ut la audiciis ad Praeteritum .
493쪽
alienum, si angustiae rei familiaris; si audax, si levis, si crudelis, si ἱα potens , si incautus , si insipiens , si amans , si commota mente , si vinolentus - si cum spe essiciendi , si cum opinione celandi aut, si pa telaetum esset , depellendi criminis , vel Perrumpendi perieuli, vel in lon ginquum tempus differendi .' aut si judicii paena levior , quam facti prae
inium: aut si facinoris volupt/s major, quam damn1tionis dolora His is te rebus iacti sit spicio confirm tur, cum & voluntatis tu reo causae repstiuntur , & facultas . In voluntRte autera utilitas ex adeptione alicujus eommodi, vitationeque vii cujus incommodi quaeritur, ut aut spes , 'aut in tus impulisse videatur, aut alius repentin animi motus , qui etiam citius
in fraudem, quam ratio utilitatis, impellit. Quamobreni suit haee dicta de causis. FILIUS. Teneo, & quaero, qui sint illi eve tuus, quos ex causis
eis ei dixisti. XXXIII. PΛΤER. 6s Consequentia quaedam signa praeteriti, & quasi impressa facti vestigia ; quae quidem vel maxime suspicionem movent , di
quali tacita sunt criminum testimonia . Atque hoc quidem graviora, quod causae communiter videntur insimulare , & arguere omnes posse , quorum modo later suerit aliquid; haec proprie attingunt em ipsos, qui arguuntur, ut telum, ut vestigium, ut cruor, ut deprehensum aliquid, quod ablatum, ereptumve videatur , ut responsum inconii anter , ut baesitatum , ut titubatum , ut cum aliquo visus , ex quo suspicio oriatur , ut eo ipso in loco visus , in quo iacinus , ut pallor , ut tremor . ut scriptum, aut obsigna, eum , aut depositum quippiam . Haec enim , & talia sunt, quae aut in re ipsa, aut etiam 66ὶ ante quam factum est, aut postea, suspiciosum crimen essiciant. Quae t 67ὶ c non erunt , tamen causis ipsis & cssiciendi facultatibus niti opportebit, adjuncta illa disputatione communi , non fuisse illum tam amentem , ut indieia saeti aut effugere , aut occultare non posset; ut cos in ita apertus esset , ut locum crimini relinqueret. Communis ille contra locus , audaciam temeritati , non prudentiae, esse conjunctam . Sequitur autem ille locus ad augendum , non esse exspectandum , dum fateatur ; argumentis peccata convinci ; & hic etiam exempla po-
XXXI v. Atque hae e quidem de argumentis . Sin autem erit etiam testium facultas: primum genus erit ipsum laudandum, dicendumque ne a gumentiS teneretur reus , ipsum sua cautione secisse , testes effugere non potuisse . Deinde singuli laudentur . Quae autem ei sent laudabilia, dictum est.
c 6s Consequentia Ex consequenti rus sirin
mior coniectura ducitur , quam ex caussis F
)uia caussae ad multos tertinere post ant, con-eqtrentia, idest tacti signa, proprie illum at
56γ Antequam factiam σε Sunt enim quaedam signa de indieia saeti tuturi , quae proprie ad reum pertineat , di inter conseia
qllentia reseruntur, quamvis Praecedant. 6 Sι non eruor 1 Si deum tigna , co sugiendum ad ea ullas. 68 Ita apertias Ita manifeste audax . Sed argumentum hoc evertitur ex loco com muni , quod audacia temeritati soleat esse conjuncta.
494쪽
est. Deinde etiam argumento firmo, quia tamen Ope falsiinx est, poci re Ore non eredi; viro bono dc firmo, sine vitio judicis, non possie non erm di. Atqui etiam , si obscuri testes erunt , . aut tenues dicendum erit, non esse ex fortuna fidem ponderandam , dc eos esse cujusque loeupletissimos testes, qui id, de quo agatur, facillime scire possint . . Sin quaestiones habi tae, aut postulatio ut habeantur, causam adju abunt; confirmandum genus primum. quaestionum. erit; dicendum de vi doloris; . de opinione majorum, qui eam rem rotam, nisi probassent, certe repudiassent ; de institutis Atheniensium, Rhodiorum, doctissimorum hominum , apud quos etiam iid quod Merbissimum est liberi, civesque torquentur; de nostrorum etiam prudentissimorum hominum institutis, qui cum de servis in domino c ερὶ quaeri nolui ilant , de incestu tamen , & conjuratione , quar facta me consule est, . quaerendum putaverunt. Irridenda etiam disputatio est , . qua solent uti a linfirmandas quaestiones, dc meditata, puerilisque dicenda. Tum faetenda fides, diligenter esse , dc sine cupiditate. quaestuum ; s7o dictaque quaesti nis , argumentis , dc conjectura ponderanda . Atque haec accusationis fere
membra sunt. XXXV. De sensionis autem primum infirmatio causarum r aut non fuisse, aut non tantas, aut 7I non sibi soli, aut se s 7a commodius p
iuisse idem consequi ; aut non iis era moribus , non ea vita; aut nullos animi motus, aut non tam impotentes fit ita. Facultatum autem infirmati ne utetur, si aut vires, aut animum, aut copias, aut opes abfuisse demonstrabit ; aut alienum tempus , aut locum non idoneum , aut multos arbitros, quorum crederet nemini; aut non se tam ineptum', ut id susciperet, quod occultare non possiet, neque tam a mentem, ut poenas, ac judicia contemneret . Consequentia autem diluet , exponendo non essie illa certa indicia facti, quae etiam nullo ad misso consequi possent; consistetque in singulis : 73 & ea , aut eorum , quae ipse facta esse dicet , propria esse defendet potius , quam criminis ; aut si sibi cum aeeusatore communia eΩsent, pro periculo potius, quam contra salutem valere debere , testiumque,& quaestionum genus universum , & quod poterit, in singulis , ex reprehensionis locis , de quibus ante dictum est , refellet . . Harum causarum i principia suspiciosa ad acerbitatem ab accusatore ponentur; denunciabiturque insidiarum commune periculum, excitabunturque animi , ut attendant . A, reo autem querela conflati criminis, collectarumque. suspicionum, o o o a dc ac- ες auari uoisissent Tormentis acti
bitis . ro Dicta quasimis 3 Quae sunt tormen
i ,siasti Caussas illas , quibus impulsus dieitur reus ad flagitium , is rite
νx Gmmodius- Commodius potuisse consequi, quod volebat, sine flagitio . .
Ea ea, aut eorum me. Dieet , in-dieia, quae ab accusatore asteruntur, pertin re potius ad aliquid, aliud; quam ad crimen rdi si sorte pertinere rossint tam ad accusandum , quam ad defendendum. contendet magis valere ad salutem debere.
495쪽
& aeeusatoris insidiae , & item commune periculum Proseretur , animique ad misericordia in allicientur , & modice benevolentia judicum colligetur Narratio autem accusatoris erit i 7s quasi membratim gesti negotii suspi
elota explicatio, sparsis omnibus argumentis , obscuratis defensionibus DG fensori, aut praeteritis, aut obscuratis suspicionum argumentis , rerum ipsa. rum eventus erunt, casusque narrandi . in confirmandis autem nostris argumentationibus , infirmandisquo contrariis , erunt accusatori motu animorum incitandi, reo mitigandi. Atque haec quidem utrique maxime iaperoratione facienda; 76 alteri frequentatione argumentorum, & coacer-Vatione universa; alteri, si plane causam redarguendo explicarit, enumeratione, ut quidque diluerit, di miseratione ad extremum.. X XVI. FILIUS . Scire mihi iam videor , quemadmodum conjectura tractandi sit. Nunc de definitione audiamus. PATER . Communiae damue in istri genere accusatori, defensorique praecepta. Uter enim definiendo, describendoque verbo magis ad sensum judicis, opinionemque penetrarit , &nter ad communem verbi vim, & ad eam praeceptionem , quam inchoata babebunt in animis ii, qui audient, magis & propius accesserit , is vincat neccile est . Non enim argumentando hoc genus tractatur , sed tanquam explicando excutiendoque verbo: ut, si in reo pecuata absoluto , rursusquarevocato, 77 praevaricationem accusitor esse ricliniat, omnem iudieii corruptelam a reo ; de se in sor autem, non omnem , sed tantummodo aceti satoris corruptelam a reo . Sit ergo haec contentio prima verborum , in qua etiam si propius accedat ad coniuetudinem mentemque sermonis defensoris definitio, tamen accusator sententia legis nititur. Negat enim probari oportere, eos , qui leges scripserunt , ratum habere iudicium , si totum corruptum sit; si unus accusator corruptus sit , rescindere . Nititur aequitate . t et 8 in ut illa quasi scribenda lex sic esset , quaeque tamen complecteretur in judiciis corruptis , ea verbo uno praevaricationis, comprehendisse dieitur . De sensor autem testatur consuetudinem sermonis, verbique vim ex contra. rio reperiet quasi ex vero accusatore , cui contrarium est nomen praevarieaetoris; ex consequentibus , quod 79 ea litera de accusatore soleat dari judici. ; o ex nomine ipso, quod significat eum, qui in Gnuariis cata sis Quasi membratim Non Iste
nis a. cla dilucide explicata.
tori. a Prava meationem 3. Exemplum assertex definitatine praevaricationis. si quis . corruptis judicibus, evaserat , rursusque reuoce tur praevaricationix nomine, qui accusat, dicet Praevaricationem esse omnem iudicii corruptelam ι qui defendit . dicet praevaricati nem esse non iudicum, sed accusatoria corru. viam. Inchoata animis praeceptio & consuetudo sermonis sat pro aesensore. Accusator tamen negat irritum haberi a lege iudieium . corruptu accusatore , ratum , eorruptis judiciis
scet benda lex. fuit , quia corrumpitur sere a cusator : attamen corruptionem quamlibet pratin varicationis voce legislator complexus est.
c lo 3 Ex ipso nomina Est enim praevaria
rator quasi varicator , quod prodito cliente. in contrariam partem Inclauatil..
496쪽
sis quasi varie esse positus videatur. Sed huic tamen ipsi confugiendum est ad aequitatis Iocos, ad rerum judicatarum auctoritatem , 81 ad finem
aliquem periculi : communeque sit hoc praeceptum , ut, cum uterque definierit , quam maxime potuerit ad communem sensum vimque verbi, tum similibus , exeniplisque eorum, qui ita locuti sunt, suam definitionem sententiamque confirmet. Atque accusatori in hoc genere causarum locus ille communis, minime esia concedendum, ut is, qui de re confiteatur , verbi se interpretatione desendat. De sensor autem dc ea, quam proposui, aequitate nitatur , dc , ea cum secum faciat, non re , sed depravatione verbi s eurgeri queratur . Quo In genere percensere poterit plerosque inveniendi i eos. Nam & similibus utetur, & contrariis, & consequentibus; quanquam uterque, tamen reus, nisi plane erit absurda causa , frequentius. Amplificandi autem causa , quae aut cum digredientur a causa , dici solent , aut cum perorabunt, haec vel ad odium, vel ad misericordiam, vel omnino ad
animos judicum movendos ex iis , quae sunt ante posita , sumentur , si modo rerum magnitudo, hominumve aut invidia, aut dignitas postulabit. XXXVI l. FILIUS . Habeo illa : nunc ea , quae cum , quale sit quippiam, disceptatur, quaeri ex utraque parte deceat, velim audire. PATER Confitentur in isto genere, qui arguuntur, se id fecit se ipsum , in quo reprehenduntur ; sed , quoniam jure se fecisse dicunt , juris est omnis ratio nobis explicanda . Quod dividitur in duas partcs primas , naturam , atque legem; & utriusque generis vis in divinum , & humanum jus est distributa: quorum aequitatis est unum; alterum religionis. AEquitatis autem vis
est duplex: cujus altera , directi , & veri , & justi , &, ut dicitur, aequi& boni ratione defenditur: altera ad vicissitudinein re serendae gratiae pertinet ; quod in beneficio, gratia ; in injuria , ultio nominatur . Atque haec communia sunt naturae, atque legis: sed propria legis & ea , quae scripta sunt, & ea , quae fine Iiteris aut gentium jure , aut majorum more reti. nentur. Scriptorum autem privatum aliud est, publicum aliud . Publicum, lex , senatusconsultum , foedus. Privatum, tabulae, 8a pactum conventum , stipulatio. Quae autem scripta non sunt , ea aut consuetudine, audconventis. hominum , & quasi consensu obtinentur . Atque etiam hoc inprimis, ut nostros mores legesque tueamur, quodammodo naturali jure praescriptum est. Et quoniam breviter aperti sontes sunt quasi quidam aequitatis , meditata nobis ad hoc causarum genus esse debebunt ea, quae dicenda erunt in orationibu S , de natura , de legibus , de more majorum, de pro pulsanda injuria, de ulciscenda, de omni parte juris. Si imprudenter, aut necessitate, aut casu quippiam secerit, quod non concederetur iis , qui sua
sponte, & voluntate secissent; ad eius facti deprecationem , ignoscendi pe
sere perieulosum . si vox praevariearioni1 no va Interpretatione ad alia transferatur.
haee verba efferuntur . Interdum tamen conjungi solent per particul1m o . .: quo mo- ramur, eonventionem fisnirum , quaetcripto eontinetur.
497쪽
tenda venia est quae sumetur ex plerisque locis aequitatis . Expositum est , ut potui brevissime, de omni controversarum genere, nisi Praeterea tu quia
xxxVIII. FI LlUS . Illud equidem , quod iam unum restare video , quale sit , eum disceptatio versatur in scriptis . PATER. Recte intelligis .
Eo enim exposito , munus promissi omne consecero . Sunt igitur ambigui duobus adversariis praecepta communia. Uterque eni in hanc significationem, qua utetur ipse, dignam scriptoris prudentia esse defendet. Uterque id, quod ad Versarius ex ambigue scripto intelligendum esse dicet , aut absurdum , aut inutile, aut iniquum, aut turpe esse desendet, aut etiam discrepare eum eaeteris scriptis, vel . aliorum, Vel . maxime , si poterit, ejusdem: quamque de sendet ipse, eam rem, & sententiam quemvis prudentem, & juitum hominem, si integrum daretur, scripturum fuisse, sed planius. Eamque sen. tentiam, quam significari posse dicet, nihil habere aut captionis aut vitii; .eontrariam autem si probarit , fore ut multa vitia , fluita, iniqua, contratia consequantur. Cum autem aliud scriptor sensisse videtur, & aliud seripto nitetur, eum, re exposita , recitatione uti oportebiti deinde instare adversario, iterare, renovare, interrogare, num aut scriptum neget, aut contra factum inficietur . Post , judicem ad vim scripti vocet. Hac confirmatione usus, amplificet rein lege laudanda, audaciamque confutet ejus, qui cum palam contra secerit, idque fateatur ; adsit tamen , factumque de sendat . Deinde infirmet de sensionem . cum adversarius aliud voluisse, aliud sensisse scriptorem , aliud scripsisse dicat , non esse ferendum , a quoquam potius latoris sensum , quam a lege, explicari. Cur ita seripserie , si ita. non senserit: ' Cur, cum ea, quae plane scripta fint, neglexerit; quae nun quam scripta sint , proferat e Cur prudentissimos in scribendo viros summae stultitiae putet esse damnandos P Quid impedierit scriptorem, quo minus eX-ciperet illud , quod adversarius, tanquam si exceptum esset, ita dicit se seeutum 83 Utetur exemplis iis, quibus idem scriptor; aut, si id non
poterit , quibus alii , quod excipiendum putarint ,.exceperint . Quaerenda etiam ratio est, si qua poterit inveniri, quare non si exceptum s 84 ue iniqua lex , aut inutilis. futura dicetur ; aut alia caiisa obtemperandi, alia abrogandi e dissentire adversarii voeem , atque Iegis . Deinde amplificandieausta, de conservandis legibus , de periculo rerum publicarum , atque privatarum , cum aliis locis , tum in perorando maxime graviter erit, vehementerque dicendum.
XXXIX. Ille autem, qui' se sententia legis. voluntateque defendet , in consilio atque in mente scriptoris, non in verbis ae literis , vim legis positam etc1ἐ ιών exemplιι Per exempla sten det quoia odo vel ipω lem semp - , vel alii legislatores exceperint, cum excipiendum
Aut iniqua ow. Si legislator exin t pistet . aliis iniqua lex suisset, aliis inutilis s alii ex illa causam obtemperandi habuissent , alii eaussam fibrotandi quaesistent. Sed hoc loeo turbatum est aliqui a librari,s. Nec
498쪽
iam esse desendet : quodque nihil exceperit in lege , laudabit, ne di Certi eula peceatis darentur , atque ut eκ iacto cujusque judeκ Iegis mei item interpretaretur . Deinde erit utendum exemplis , in quibus omnis aequitas perturbetur , si verbis legum , Rc non sententiis pareatur . Deinde genus eiusmodi callidi alis & 8 3 calumniae retr batur in odium justicis , cum quidam invidiosa querela . Et , si incidet imprudentiae causa , quae non ad delictum, sed ad casum , necessitatemve pertineat, quod genus paulo ante, tigimus ; erit iisdem aequitatis sententiiβ contra acerbitatem verborum de. preeandum. Sin scripta inter se dissentient, s 86 tanta series artis est , dcile inter se stant pleraque conne a dc apta , ut , quae paulo ante praecepta dedimus ambigui, quaeque proxime sententiae dc scripti, eadem ad hoe genus causae tertium transferantur . Nam quibus locis in ambiguo defendimus eam significationem, quae nos djuvat , eisdem in contrariis legibus nostra lex de sendenda est. Deinde est eniciendum , ut alterius s)ripti sententiam ulterius verba defendamus. Ita quae modo de scripto , sententiaque praeeepta
sunt , eadem huc omnia transferemus.
XL. Expositae sunt tibi omnes Oratoriae partitiones , quae quidem e media illa 8 ὶ nostra Academia floruerunt ; neque sine ea aut inveniri, aut intelligi, aut tractari possunt. Nain & partiri ipsi im, & definire, & ambigui partitiones dividere, & argumentorum locos nosse, dc argumentationem ipsam concludere, & videre, quae sume ada in argumentando sint, quidque ex iis, quae sumpta sunt, efficiatur; & vera a falsis, verili milia ab incredibilibus diju dicare & distinguere, de aut male sit mra , aut male conclusa reprehendere,& eadem vel anguste disserere, 88ὶ ut dialectici qui appellantur, vel, ut oratorem decet, late cxprimere; s 89 in illius exere itationis & subtiliter disputandi, dc copiose dicendi artis est. De bonis vero rebus, 3c malis; aequis, iniquis; utilibus, inutilibus; honestis, turpibus , quam potest habere orator riti ne illis maximarum rerum artibus , iacultatem , aut copiam Quare haec tibi sint, mi Cicero, quae exposui, quasi indicia fontium illorum .' ad quos si nobis eisdem ducibus, aliisve , perveneris , 'cum & haec ipsa melius , ω
multo majora alia cognosces. FILIUS. Ego vero, ac magno quidem stadio, mi pater ; inultisque ex tuis praeclarissimis muneribus nullum majus ex Ipecto.
xis cavillantur , trahet in invidiam judicis . cuius est ambigua , si qua sunt interpretari . 86 Tauea series artis Ita sunt artis P ecepta inter se apta & connexa . ut quarde ambiguis verbis dicta sunt , dc de senten- 11 cum Verbis Pugnante , transferri possint ad scripta, quae inter se distentium. 2 Nostra Academis loe nomine inrevisit Philolophiam omnem. Nam Academia ipsam quoque Peripateticorum doctrinam com
plectebatur, quamvis interdum inter se distingueremur . Oltera nomi minis. ut est in et . Academ. cap. 4.
fg Ila D .. l/ctiei Ut eos decet , qui Dialectici appellantur. 89 Itima Meνiarationis Academiet enim
de rebus Omnibus in partem utramque disputabant i quod vel niaxime artem docendi pereri
499쪽
e est praefatio , quam Cicero convess a se ex Graeea n Latinum fermonem orationibus is ebinis in Ctesipbontem, is D mUbenit pro Ctopboκ- . te praemisit . suo consilio M fecerit , eam ex ipsa hae seriptione intelligi potes , tum ex suintiliano , lib. X. cap. Io. scilicet ut borum reprehenis Itones diiseret , qui inus dicendi sesus nimis redundans , is afanum . atque vitiosum esse dicebant . Os endit ergo plerosque . quid sit Attice dic re , nescire , atque optimum dicendi genus esse Atticum , hoc est , quod tenuia firmiter , mediocria mediocriter , summa graviter tractet . ER NE
me liber , cbarim resimonio , eui sane multum tribuo , nam Padianus , in argumento orationis pro Milone , ria Aquitur , ut non affirmet ν Ciceronis est : mutilus tamen mihi videtur . Nam is suspectam babeo brevitatem nimiam e is illa pars de eonversis duabus Grineis orationibus , Demos benis . is a se binis , ntillam cum hoe libro seietatem videtur habere posse . Aut eηim prooemium hoe est , praepotum duabur illis orationibus ἔaut liber est de optimo genere oratorum . si prooemium t quorsum illa OGraecis oratoribus e quae . si Charisio credimus , ad librum pertinent . Si liber es : unde ilia de eonvesoue orationum ρ Praeterea , in parte , ρμα σου oratores pertinet , oratio significatur pro Milone habita , Cicerone jam ρη sente r at illas duas orationes non senior , sed adolescens potiuae con er
500쪽
iis. ciceνο videtur; ideoque Divus Hierρ mrer non admodum in ea conversione Ciceronis probavit industriam. MANU Tius. χATORUM genera est e dicuntur tanquam poeta rum. Id secus uti. Nam alicium est multipleκ . P
mitis enim tragici, comici , epici , melici etiam , ac dithyrambiet , quod magis eii tractatum a Latinisi et i, situm quodvis est diversum a reliquis. Itaque &in tragoedia comicum vitiosum ei , & in comoedia turpe tragicum : & in caeteris suus est cujusque certus sonus a , & quae iam intelligentibus nota vox . oratorum autem si quis ita numerat plura genera , ut alios grandes , aut graves , aut copiosisS : alios tenues , aut sit btiles , aut bre es : alios eis interjectos, & tanquam medios putet: de hominibus t 3 ὶ dicet aliquid . de re parum. In re enim , quod optimum sit , quaeritur : in homine dieitur , quod eit . itaque licet dicere dc Ennium , sumimum epicum poetam , si cui ita videtur ; & Pacuvium tragicum ; & Caecilium fortasse , comicum.
Oratorem genere non divido . Perfectura enim quaero . Unum eth autem genus persecti , a quo qui absunt , non genere dii serunt , ut ab Accio Terentius ; sed in eodem non sunt pares . Optimus est enim orator , qui dicendo animos audientium & docet , & delectat , dc permovet . Docere , debitum est : delectare , honorarium : permovere , necessarium . Haec ut alius melius , quam alius , concedendum est . Verum id fit non
genere , sed gradu . Optimum quidem unum est ; & proximum , quod ei Tom. I. P p p simi-
Fortasse . qtisu magis os tradiattim a Graecis. quam a rasinas . Muretus . Miror Ciceronem scripsile dithvrambicum praema magistractatum luisse a Latinas, cum con siet neminem unquam Latinorum carmen dithyrenabi- cum conii fuisse. Itaque placeret, si si e locus ta leperetur . ut ex amnii scripti libri
corrupta scriptura . amicu. meus homo do edissimus emendavit: Poemat/s enim triagies . . em. M , oro , metiri. .rrh rambaei etιam ae
; Ams.fι , quod magis es tractariam a Latiis aras . Uri ius Memmi . cum ROinar essem , hune locum se a Romulo Amasam res iiiii r visa minus es ινΛAiarum a Latinis . Nam revera dithrambacum poema nemo unquam Latinus scripsit , ut ille dicebat . Liam.m. Mirum . cum dithyambici earminis sentis dicatur max me tractatum a Latini et , ejus moia numenta omnia vel iniuria temporum . vel
veterum incuria periisse . Nisi cui forte magis arrideat interpretatio Turnebi , lib. r. Ad vers. cap. 4. qui , quod magis es naesartim a Latini, , non ad dithyrambieum . sed
characte έ pauca d cet de i: et eloquentia . cu)us ade perse tissma quaeriti r. Husteus. 43 Orat Hrem eeneνo nis a. υι ιδ oratoris munus eli dote . delectare . pei movere: quo si uim non iungatur , inor ors Ores non numerabitur . Ut autem id aliut alio m suis praellet , non tenere ipso, s-d ejadu dui bies caeteris. Poetae dii ter tot genere: qui enim in alte dremn ca eaecellet , ii minime st GP Poriar peritus . is ab epicorum poetarum genere exclusus locum inter comicos tenebit. Isiem .