Isaaci Casauboni De satyrica Graecorum poesi, & Romanorum satira libri duo : In quibus etiam poetae recensentur, qui in vtraque poesi floruerunt

341쪽

lic apud Latinos qua libet mixtura specierum diuersarum satura sit dicta, indidem traducta voce. quinetiam ad res ingenio factas postea

eadem vox est transsata. nam cum in foro leges unica rogatione ferebantur multorum capitum, aut Veteres leges intapolabantur adiectione rumorum capitum, saturus

vocabant: hop est miscellas , quomodo a Iurisconsultis lex Iulia Papia Poppaea nominatur miscella iquia & multa & diuersa capita continebat. Festus Pompeius Satura est lex multis aliis legibus conserta. capita legum Romani leges vocant:& ita heic Festus.. Glossarium saturaremς hinc natum prouerbium , persaturum legem ferre: caraptim neque viritim dictis sententiis aliquid senatores decernebant.

342쪽

quasi per μturam sententi s exquisitis.

omitto exempla, quae apud veteres, praesertim in libris iuris ciuilis, non pauca. haec autem ideo attulimus, Vt nemo miretur, vocem ita familiarem Romanis, in appellado carmine ioculari, cuius erat diffusum per omnes humanae vitae species ac partes argumentum, fuisse usurpatam. quid Z nonne etiam vetustissimus historiarum scriptor , siue collector Pestennius sellus opus suum ita inscripsit flaudatur enim Lactatio libro primo, cap. XXI. Pescennius Festus in libris H isTORI ARvMPER SAΤvRAM. hoc est, ut Graeci

similes libros inscribere soliti:

ei N: quod scriptor Iudaeus elegantissime, ut sunt arguti homines illi

343쪽

in suorum librorum inscriptionibus) dixit, 'a is παν cis Hettit. propius ad vocem Satura accesserunt, qui libros suos inscripserunt U IN A Κ ΑΣ hoc est Lances: vel UI N A ΚΙΔI A. quarum Uri Ιἀφῶ beatem

pla in praefatione Plinij, ad apud

Suetonium in Aurelio Opillio gra-matico. erat autem liber Opilij pusillus; quod Suetonius ostenditi ut

non tam de rebus egisse, quarin/ro rum Variarum summas continuisse

videatur. ideo de libroruini indices qui summatim omnia c5- plectuntur, dixerui. Simillime igiatur & poematia quo breuiter illis perstringebantur; S ATu ME, vel . vi posterius coeptum pronuntiari A T I R AE dictae sunt: Porphyrio post illa de Cereris latice quae modo at tulimus: Ergo oe hoc carmen propte rea Saturam appellaverunt, via multis

344쪽

c variis rebus resertum est. praeter allatas iam rationes , possumus hoc probare testimonio viri sine controuersia exceptione maioris. Iuuenalis: i. - ί Quicquidsunt homines, votum, tib ii. anor,ira,voluptas,

Gaudia, discurseus, nostri est farrago

ut satira siue satura plurium rerum mixtio est j si militer & farrago: ita 'enim appellatur , ait Festus, id quod ex pluribus satis pabuli caussa datur iumenino quid igitur est Satira Romana Θ ma re Iuuenale ita definias

recte: est carmen pro argumento habens. farraginem, siue mixturam diuersorum vitiorum in qua inuehitur Heic vero meminisse oportet eius quod ante diximus: Saturqnomine diuersae formae carmina Romanos appellasse . quare non

345쪽

potest omnibus eadem definitio conuenire. quam modo axtulimus, propria est Lucilianae Satirae . non minus satura fuit dicique potuit MVarroniana: quin & maioribi mixtura, ut ante probauimus. verissima

itaque satur . sed quae paullo aliter hoc modo sit definienda: scriptio

prosa versuq.mixta,quo Varia argu- meta tractantur.similiter etiam Ennianae & antiquissimae omniu, cuius meminit Liuius, ex iis quae stantsuperius disputata, definitiones Vtcu-que possunt construi. Apparet fuis se omnibus illud commune quod multa miscent ac diuersa: quae Vera caussa est cur idem saturae nomen omnibus quadret. Qui solius maledicentiae Satirarum rationem habuerunt, caussam huius appellationis,non a lance satura, sed a nomine satur facete petierunt. Isidorus: aut

346쪽

dsuturis nomen Saturae dictum,qui mul M habent: vel ob ea quae per vinolentiam dicunt ut ebrij. ita scribendus hic lucus quo dupliciter exponitur hoc elymon. Porphyrion posteriorem rationem clarius explicat : quem vide: nam quum certo sint quae de satura diximus, omnino in eo veriloquio acquiescendum. Petronij lia bellus mera est Satura Varroniana ut sitio loco dimina. ipse tamen Saturicum siue Satiricum maluit inscribere: quomodo Commentarium dicitur pro commentario libro: Α- pologeticus, pro Apologetico libro . atqui Sapricon titulum Petria

iiij reliquiis imposuerunt: ij sine

dubio Graecam vocis Satirae originem spectabat. cuius rei nunquam auctori venisse in mentem pro certo habeo. de Martiano Capella mi- 'us ausim assirmare: propter anti-

347쪽

pE ROM. SATIRA L. II.

quitatem huius erroris, sicut osten dimus. & tamen in caussa explicanda cur opus suum Satiram inscripserit, nobiscum facit. sic enim ait:

Tunde enitem Martiane fabulam scisso lusit quam lucernis famine Satira. & post: HAEc quippe loquax , do Aia indoctis

aggeraues Fandis tacenda farcinans immisiuit

Musa de que disciplinas Iclicas.

co ROLLARIvM huius libri: quo discutiuntur duae ab Horatio proposita quaestiones: A N SATIRAsIT POEMA. Om, AN SIT IUSTUM POEMA. platanu is ristotelis placitasuper natura poestor expenduntur.

ERAτ fortasse digna haec quae

stio , quam rςlinqueremus iis tractandam, qui magnum ducunt, de omni re quamvis certissima pos-

348쪽

se dubitare: paratique simi ex instituto disciplinae suae, vel manifestissimae veritati quoties lubet cornua obvertere. qui hodie lusus est sophistarum, & hominum-ι in σε α - πή-a F φαι=-- ών. nos melius horas, nostras collocare solemus . t optamus quiadem certe. quoniam tamen antiqua haec quaestio est, habebimus vetustati hunc honorem, ut indiocussam eam non sinamus; absurdaeque in speciem dubitationis, caussam aperiamus. Horath verba fiunt,

octoga quarta, libri primi Serm

Primum ego me illorum dederim quibus esse poetas

Excerpam numero.

si scriptor Satirarum Horatius,poeta non est: profecib nec Satira poema est: quod enim non de se latum

349쪽

modestiae caussa, sed de omnibusi in genere Satirarum scriptoribus hoc pronuntiet, ex sequentibus apparet , ubi etiam de Lucilio idem dicitur. paullo tamen aliter aliquato post haec quaestio concipitur, cum lectorum animos expectatione accuratioris disquisitionis sus pendens, sic ait de Satirar alias iustum sit necne poema

Quaeram.

qui hoc quaerit, sit ne satira iustum

poema: is tacite consentit, poema

esse. quare duae heic sunt quaestiones: de quibus dicturi, quaeda prius

necessarie monebimus. Si quantum veteres sapientes diligentiae posive runt in praeceptorum, quae artes &disciplinas constituebant, obseruatione: tantum in natura cuiusque

illarum limitibus suis circumscribenda laborassienimeque huic quae-

350쪽

stioni locus foret relictus,neq. item aliis id genus quam plurimis. Verum quidem est, certam huius rei notitiam ad primum philosophum spectare,non ad singularum artium aut disciplinarum magistros : sed poterant tamen, relicta illi caussarum contemplatione, desinitionesquςdam tradi, quae vicem interdicti Praetoris obtinerent, si quando finium regundorum actio inter confines artes oriretur. Sunt aute eius. modi artes,cum aliae multa tum Vel maxime illae,quae ad facultatem exprimendi sensa animi,

spectant. nam cum esset homo ab OPT. MAX. Deo in hanc rerum uniuersitatem introductus, non solum ut omne hoc mente caperet: sed etiam ut ad multiplicem