Hieronymi Cardani Mediolanensis medici Liber de libris propriis

111쪽

1 9 de paulo post subiicit: Persuasum mihi est

si vel musae aliquid conscriberent, non id multo gratius futurum vel indoctissimi Vi ri scriptis .Quam facile etiam Galeno fuerit libros suos conscribere quam nobis quilibet intelligit , cum non aliorum sentcntiis nec eXperimentis,ni si perquam raro inniteretur. Sed quicquid in mentem veniebat,propria fretus authoritate,& si cu magno iudicio,literis mandabat. V nde tot coatradictiones in eius scriptis emanarunt. nobis autem illud Iurisconsultorum maxime conuenit,dicentium,Erubescimus,cum sine lege loquimur. Itaque tamen ob id, tum ob id,tum ob alias causas superius enarratas laboriosissimo scribendi genere usi sumus. Nec etiam parum fuit in tot legis dissidiis

magno plausu ab omnibus exceptos, passimque impressos: prauertim in tam vario argumenti genere , cum quorundam libri quos etiam solos ediderant,sub ce sura fuerint. Et eo magis cum illis tot amici essent, nobis tot aemuli. Similiter & in grauissimo hoc bello libere, ut ingenuum decet virum, locutum csse,nec quequa offendisse, maius est,quam quod sapientiae meae tribua. Quid dicam do contcntione accusationibusque

mutuis

112쪽

Maioragij: nobis ad hanc usque diem nihil tale contigit.Nam de si Nicolaus Tartalea libris materna lingua editis nos calumniatur, impudentiae tamen ac stultitiae suae non aliud testimonium qu ras, qua ipsos illius libros, in quibus nominatim splendidiorem unumquenque e ciuibus suis proscindit: adeo ut nemo dubitet insanisse hominem aliquo infortunio. imo nec vel via uaccusat dictum nostrum,aut sentetiam, sed solum iniurias congessit. Scis etiam quomodo publice victus a Ludovico Ferrario in aede Franciscanorum palinodiam canere non solum sit coactus , sed de pollicitus scriptis mandare. quod tamen non praestitit. verum absti nens a maledictis in post

ri na, Vidi Xi, contra ciues suos exarsit. Et tamen ne quis forsan maiora existimet quς non nouit,no aliud in tot locis obiicit , qua quod regulam unam Arithmeticae , licet etiam sub suo nomine,tamen eo inuito,publicauerim Habes igitur summam accusationis,quam toties repetit, ut satis constet vel inimicissimi iudicio, neque errorcm inscriptis, neque crimen in vita inueniri po- tuis

113쪽

tuisse.adeo ut nisi notum esset quanta contentione id egerit,fictum a me hoc negociuad gloriam augendam suspicari quis posset. Amatus vero Lusitantis,qui cum nomeprouinciae pro familia supposuerit, hominem ignotu se plane declarat credo ut nomen aliquod compararet,iam oscitater me calumniatur,vn6que tantum loco, ut vel delirasse vel ebrium fuisse constet cum ea scripserit imponatq; mihi,quae ego neque somniaueram. Est suus liber impressus , est noster De malo medendi usu Vt quisque posisit verba coferre,ac videre temeritatem, ne dicam,an stultitiam . qui hominem accusat de eo quod nec ille Vnquam cogitauit. Itaque non solum ob hoc sed ob ea quae de vena a iuga scripsit, existimo hominem hunc egriag mentiri,Vt in c. aeteris,quae si vera essent noessent coten eda, volui me laci viro fides no adhiberi debeat. Nam seu prudens mentitur,seu non assecutus est sensum , scuostitanter legendo deceptus est in tam clara re,quid sperandum est de aliis 3 Tertius fuit Rondelletius, vir Gallus qui nacta occasione uno ex loco multis modis nos accusat. Huic ignoscendum, qui Aristotelem &Galenum no vno in loco, ut me,sed in pluribus

114쪽

ribus sigillet. Quod consilium modo Vere-cude fiat,& no aut contradicedi midio,aut inanis cuiusdam glorie,haud improbo Sed tam pauci id ingenue faciunt, ut multo paucioribus S merito etiam res haec bene cedat.EXistimant forsan hac in parte nos imitari,sed longe aberrant picrique, nam nos ut principia rcrum statuamus, in uno vel duobus ad contradicendum Aristoteli de inuiti descendimus: tam firmis vero rationibus,tam claris experimentis, toteria consequentibus, Ut no dubitem apud posteros nostram hanc opinionem, in qua ab Aristotele dissidemus,plusquam probabilem futu .ram. Et tamen id tam verecunde, Vt nemo

nobis,quantumuis addictus Aristotch, pos

sit succcnsere.Sed, ut dixi,credamus haec Omnia syncero animo ab illo facta,utveritas elucesceret Quid causae est, Vt nos accusci, ubi literam videt manifes ccse corruptam, ut ipsemet fatetur'dicta mea quaedam repugnantia continent,quom0do igitur in quatuor versibus, nisi prorsus desiperem, vult me mihi repugnare Par igitur Crat conteX-tus corruptione cognita ad me scribere, notot ex uno sibi fingere soloecismos. Quod enim echeneis echineus no esset, apert dc-

115쪽

elaraueram:quodque torpedo a remora differret.Sed vir gloriae cupidior ansam dam nandi arripuit libenter. Verum decebat hominem tam in redarguendo acrem, culpa, ut Cicero inquit, omni carere. chimenini nos tam exiguis in rebus accuset, & quae nihil ad nostrum faciunt institutum, B cuae solum supremam manum expostulabant, quari, nuper omnibus nostris operibus admouimus, cu antea ob intempestiuas quorundam preces nonnulla,ut etiam Aristoteli, & Galeno excidissent inemendata velut

& Ciceroni qui prooemium Acadcmicam quaestionum libris De gloria praeposuisse se imprudenter satςtur, decebat illum solum castigata emittere. At tantum abest ut emendatae ipse in medium protulerit ut tum praepostero iudicio, tum mendaci hisoria, tum propriis dissensionibus omnem si de alibris suis abrogauerit. Cupiebam ab illo iuuari munc quam fidem adhibete possum homini in tota tractatione oscitabu0do , leuiaq; solum sectanti,& inconstanti Quod quidem qui historiam nostram de piscibus in libris cie Rerum Varietate traditam te. γtM in suis editis libris quaeret secile vera esse comperiet : nec credo illum mihi irasci

116쪽

debere,sed vix edita pro suis volet agnoscere:adeo mendis innumeris & intolerabilibus scatent.E quibus unum quod excusatione omni caret,quodque, qui extra propo situm esset, in eo loco praetermisi, nis pro exemplo subiicere statui.Inquit enim iburo piscis est,quem ego e vitulorum aliquo

genere esse puto. Dij boni quid unquam absurdius dici potuit Ita fato quod natus

sum,Vt qui me calumniantur , insanire via

deantur.Quid enim Tiburonicum Vitulo marino idem aut simile Tiburo capite piscis,vitulus quasi selis. Tiburo cum bran-ςhiis & sine pedibus , vitulus cum pedibus sine branchiis.Tiburo masculus cum duplici genital & simplici lingua, vitulus cuvnicq membro & duplici lingua, ut autores reserunt, sed ego, quanquam in Scotia trin uesim M dissecuerim & comederim, duplicem illi esse lingu m non animaduerti.Tiburq ane uno vel pilo,vitulus totus ut quadrupes, pil0sus. Tiburo velocissimus, Vitulus piger admodum. Deniq;Tisuro membris internis dissimilis vitulo,& illi inimicissimus est Adeo ut sit quis vellet, ut dici solet, ex ungue leonem aestimationem libri eius ex hoc sacere abulam po-

117쪽

mei usquam historiam posset existimare. Sed ego non sic erum potius illud Horatiana de illo dica. Quadoq; bonus dormitat Homerusataque cum in his libris Grammatici potius,quam Philosophi vices gerat,contineat se suis limitibus , nec aliorum gloria

ilium adeo torqucat, ut iracunde scripsisse videatur. non cum iudicio,sed editos libros ad limam & incudem reuocet. Ha c communis utilitatis causa dicta non nostra,existi mei. quippe quod nos nihil nis apposita

demonstratione protulimus. quam si quis pensitauerit diligenter vix a nobis dissentire poterit.Ad hoc forsan ille non intelligit.

quoniam non eodem in loco conclusio de demonstratio conscribuntur. quod si haec non assequitur, non pondus sententiarum, non connexum rerum,non succedetia, per quae res ipsae comprobantur tuomodo Galenuaut Aristotelem, aut classissi alicuius

viri scripta percipiet in sa pius & illi , renos multo magis conclusiones in praemiciis,&praemissas in conclusionibus non explicatas reliquerimus Par enim hoc est secere ubi connexio sit necessaria ob infinitate rerum quae compraehenduntur, quas explicare penitus fuerit ἡδυμτο, seu impossibiis

118쪽

Ie.Quyd si in his se cupit exercere,& an vota sint,experiri, legat nostra commentaria seu in Ptolom um,seu in Hippocratε.Nam nullibi melius docebitur, quam recondite quamque alte repositae fuerint sententiae veterum,cum in illis explicandis neruos omnes intenderimus. Quamquam forsan par labor in commentariis ipsis plane intellige- dis relinquatur.Qua rem viri eruditi intelligentes de quanti sit laboris & artis,plus iam mihi in re literaria tribuerunt, quam ego exposcere verecunde ausus essem. Etenim cum nostris inuentionibus sensissent senoparu in scribedo iuuari, iuuabunturq; Deo dante multo magis in posterum cum,Vt ex ordine editorum librorum liquet,minus Vtilia& minus elaborata prius cdiderimus, seu dissimulent,seu praetereant, pauci tamesunt qui non malint in re adeo manifesta potius fateri debere se nobis, qua surti nomine notari. Sed iam hos criticos viros mittamus,neque enim illis, sed solum veritatis studiosis

scribimus,& ad ordinem reuertamur. Proinpositum enim nobis ab initio fuerat rationem nostri instituti reddere quod sane, qui

nostra legerint, laudabunt: neq; ob id illis

119쪽

quantum voluerunt, accepere: Zeno quam .

uis aduena opinione philosophiae apud Mthenas statuas & summos honores m ruit,& Antigoni Regis familiaritatem, ocmunera maxima. Respondeo non id mihi licuisse, quod vitae genus a studiis non a horrens solum mihi deligere poteram.Placuit igitur publicu profitendi munus quor

non laboriosum & seruile esset, ut exercit tio:nec tam anxium, ut aula.Nam alioquin

seruitutis impatiens moribus ipsis ac vitae tegritate,tum scopo mihi praestituto multum ab aulica vita alienus eram, dc praeserti m quod non in Adrianum,uel Antoninii philosopos, neque Hieronis pacem incide- .ram aut scelicitarem Alexandri. aut Perdiu

seribimus,sed eis tantum qui fruaum alia quem gloriae & diuitiarum ex tantis laboribus reposcunt: tanquaam quae hic habetitu aut haberi possunt, possit & nostra esse: cui tamen non ita sit. Sed postquam exemplis id comprobare conantur. nam Flippocrates Perdicae Macedonum Regis, Erasistr xus Antigoni, Galenus Antonini philosophi & Commodi Imperatorum, medici fuere, Plato a Dionysio,Aristoteles ab Alexandro, Archimedes ab Hierone principibus

120쪽

cae securitatem,aut Dionysi gloriae studiu,

sed in bella A iuditiones,ac principes a philosophiae studiis omnino alienos. Sed cum in ipso cursu profitedo satis toeiiciter versarer,ita ut mihi omnia ex voto successiira videretur, properaremq; ad id quod no ego, sedcaeteri maxime optare solent, abrupit fortuna iter. Etenim Gallo Rege urgente commota est Italia, Eluetij, Tu .e:omnibus ergo ad interitum spectantibus deserui

legendi munus,melius esse ratus, quod etiarutius esset. Nam etsi omnia, ut postmodii cesserunt, prospere euenirent adic pra ter omnem spe Regi nostro Angliae regno, maximo tainen in periculo veritabamur, ne stipendia non numerarentur. Accessit de mors duorum praesidum Senatus , quibus nostra virtus perspecta erat. Verum id potius Fatis volentibus euenisse, augurio maximo,ut suo loco scripsimus, id ostendent credendum est. Etenim si munus id non deseruissem,nunquam commentaria illa in

Ptolom ii cotiscripsissem ut lucra, & pere

grinationem praetercam, de honores habi- tos in itinere,tot tantaque visa que mihi cariora sunt quam vel stipendia annorum d

centra si ampla sutura essent. Erui praecla.

rissimam