Christiani Guil. Thaslemanni... Tractatus De nube super arca foederis commento iudaico iterum editus cum vindiciis accessit commentatio de auctoritate Philonis et Iosephi in historiam rituum sacrorum

161쪽

sensisse Sadducaeos et Baithos es, quos Xarraei suerint subsecuti, ut dicerent: recipis legem, repudio Rabbaiam, quia non es vera: exsecrandam vero hane sectam haereticorum ridicule criminatur. Consulendus omnino Iac. TRIGLANDius, qui de sella Earraeorum optime scripsit, in Syntag. de tribus Dd. sensu, recens iitque eorum argumenta, quibus Talmudis auctoritatem vendidatam euertant: aduersari scilicet eum libris sacris; secum ipsum pugnare; absurda et impia tradere. CL EIsENMEN-G E RI Gide res Iudenthum I. I. Quae si recte sese habent Karraeorum eontra Glmudem dicta, quod

negare utique e nostris nemo audeat; essicitur, ut

pro puro ille sonte antiquitatum sacrarum haberi nullo modo possit.

Sed tanto magis demiranda est Chrissianorum

permultorum leuitas, qui M A IMO NIDI, epitoma tori Talmudis, tantam auctoritatem concedunt, ut eius seita oraculorum sere loeo amplectantur: redein plerisque antiquitatum S. commentariis primo loco positum videas, tanquam optimum auctorem,

cui sides in hoc genere den ari nullo modo possit.

Taedet recensere elogia a nostris ubiuis in MAI M NIDEM cumulata, quorum sane auctores pudeat. Hinc

162쪽

Hune P. cvNAEus de Rep. Hebr. La. primum I daeorum vidisse, ait, quid esset, non delirare; nee de eo tam magnifice dici quicquam posse, quin id

virtus eius exsuperet. Fuit is, quod non negamus, Ilidaeorum doctissimus, ex Aristotele et Platone, quorum versiones Arabicae tum extabant, inter

suos philosophus; sed qui Rabbaniticae sectae addictus, istus penderet a Talmude, cuius compen- dium in scriptis eius extare, omnes largiuntur, ab ipsoque diserte affirmatur in Epistola Apologetica, quae est in avx rostris Insilui. 'solari Hebraicap. in. Quo loco respondet popularibus sibi nouam di studium laesamque auctoritatem Talmudis expro brantibus, contenditque, se omnia religiose ex isto thesauro antiquitatis, quamuis non semper indicato Ioeo, hausisse. Non defuerunt tamen inter nostros,

qui post MORINUM, VOS SIUM, R. SIMONIUM, et in MLIMONIDE nugas et deliria multa notarem; nominatim Cel. cuRIs T. scΗoETT GENIus, Hor.

Hebr. et Talmis. T. I. PraU I. inprimis T. II. p. Iv. Christianis, inquit, Philologis illud vix comonari potes, qui ex illis, MAIMONIDE se. et alus xecentioribus Iudaeis, avii ita tes Hebr. distere, natior docere voluerint. Seriptores enim non satis amo qui furit. et ab antiquioribus in multis aleuci. Immo

163쪽

ne ibis quidem propossum fuit, antiquos ritus Jotere, sed tantum os informnre, quid in variis rituum generibus sequi debeant. Igirur temo illorum ad antiquiurarem cognscendam non solum inutilis sed etiam noxia es. Et tamen viri docti secure illos in eonsilium adhibueruus , et nullum fere es Antiquitatum Hebraitarum

volumen, quod non horum traditionibus tontaminatumst. Immo pleraque Maiuronidae in is intim sermonem conuersa et commentariis infrata sunt, ut iuuenes Amature a via veritatis abducti fuerint. cet. Alterum superest, ut recentiores Iudaeorun

cum PHILONE et Ios EP ΗΟ hac ex parte

conserantur; num iri iis idem fuerit veri studium, idem ingenium, idem rerum seligendarum iudicium, eadem tractandarum diligentia Z In quo quidem toto coelo differre ab utroque, non multa eget demonstratione. Etenim eum Ios ΕΡΗvs inprimis, prosessione historicus, consuetudine optimorum Graeciae scriptorum probe excultus, Iudaicis moribus sere exutis, ad illorum venustatem ingenium

suum scribendique solertiam consermisit: hi eontra ab omni ingenii cultu alieni reperiuntur, procliue que adeo ad quaevis fingenda et credenda. Quis vero non nouit ingenium Rabbinicum, quarumui,

164쪽

I 57 nugarum anilium iandum sertilissimum 3 ve recte fabulae Iudaicaa in prouerbium abierint, a quibus ne doctissimus quidem eorum, M A I M o N I D E s, sibi temperauiti Neque vero eorum haec est criminutio, qui scripta Rabbinica non intellGunt, et vero intelligere non eupiunt ; etsi legi vel se possunt aquolibet in tot excerptis et versionibus, etiam verinnaeulis j illi ipsi testes huius rei ingenui sunt, qui

per multos annos versarunt libros Iudaeorum, at . que in hoc genere doctrinae excellere recte putantur. A bulbinorum lectione, inquit BERNARDus ad Ios EpitvM, ardua res est et rara . non delirare.

De fide sublesta Rabbinorum si quis velit seriptores

nosse et consulere, adeat inprimis I. c. WOLFIvMin Bibl. Hebr. T. II. p. I. R. FABRICIVM ia

Bibliogr. Antiquar. p. p. I. F. BV PD EVM in Isagoge His. Theol. p. ἐs7. Quod ut planius intelligatur, quantum praestet pHI Loesis et Ios EPHI auctoritas omnibus rerirentiorum Iudaeorum effatis: age, exemplis aliquot ex antiquitate sacra petitis rem totam illustremus. De arca foederis et die solemni expiationis cum in hoc libello nobis sermo fuerit; hoc primum exem plum ponemus. AIςae totius rationem si quis ve

165쪽

lit eognoscere ex iis, quae Bux ToRFlus in vasto

libro Hist. Arcae Foederis compilauit, ita mira audiet, ut tandem, quid sequendum sit, nesciat: ita falsis vera, ineptissimisque fabulis, sunt mixta. Eligno Sittim sabrieatam fuisse sacrae literae tradunt, quod plerique pro ligno eedrino optimi generis habuere, sed esse potius ex arbore, quae spina nigi ac Arabica, atque etiam acacia dicitur, in deserto Arabiae copiosa, docuit ex Hieronymo Cel. SEBA I. DVS RAUIvS, IO. ΕBER HARDI Filius, ProsesibuVltraiectinus, in eleganti Dissertatione δε iis, quorox Arabia in usum tabernaculi fuerunt petita. I O S DP Η V s Ant. Im, L F. vocat- ροὸ την σῆψιν ου παθῶν δηριμενοι, quae est acaciarum istarum natura. Οι ό passim per ἁσηπτα vertunt.

Arcam porro περικεκαλυμιμένην παντοτε

dicit Paullus Esr. IX, s. idque iubente Deo Exod. XXV. io. quod et ipsum egregie confirmat et explicat FHILO de Vita Mys III. p. cu. κπολυτελως oncto dit i , perhibens; Vndu, quid sit παντοθεν Apostolo, plane intelligas: undique

Reeudendam eurauit hane erudita, de veris ration dissertationem Cel. 1. M. buffudit linguarum Oriens CHROE ΚΗ Ius Lips. talium. 37 s. cum praelatione

166쪽

ptu se. in rus et extra obducta lamnis aureis. Consentit IosEPilvs Ant. III, si s. Quid Talmudici ZIn Cod. Ioma tradunt, Bezalaelem ita secisse arcam, ut quasi tres essent arcae, duae aureae, et una lignea, quae aureis fuerit inserta et inelusa. Quod si vero etiam laminae aureae ab utraque arcae parte separatiin sabricatae suerint a Behalaele, de quo aliunde non constat; non nen tres arcae dici possint, sed una. Vetres arcae in longum latum nepositi fuerint, libri sacri non commemorant, IOSEPHUS autem I. I. ex utroque latere Iungiore prominuisse perhibet. Opponit RELANDus et cum eo DLYONGIus o πανυ, obf. Sacr. T. Il. F. FZa.

Talmudistarum testimonium, quod illis in hac re potius est, propterea.q idem, quia a quatuor viris

commode non potuisset portari arca, cum iis non nisi spatiuin unius et cum dimidio cubiti, quae latitudo erat areae, suppeteret. Ex qua dissi late recte se ira expedit C. G. CARPTOvIUS, Vt, baiulos non intra, sed extra vectes humeros submisisse, dicat in Aspar. Ant. S. Cod. p. adit. Omninoque I OSEPH vs potius audiendus est. Uere ridiculum hie

notat cARPetovius commentum M RIMONIDIS,

167쪽

ergo baiuli cancrorum more incesserunt. Dignam sane spectaculo potniuini Non minus inepte duas areas Talinudistae comminis intur, alteram, quae tabulas integras complexa in adyto maneret, alteram, quae fragmenta tabularum habens ad bellicas expeditiones exportaretur; de quo vid. Bux TOR FIvs Hi . Ameae F. in hoc ipso nugax ingenitun Rabbinoriim reprehendenS.Cherubos super arca dicunt sacrae literae expansis alis operculum texisse, alterius vultu in alterum verse et ad propitiatorium demissis, Exod. XXV, ao. Nihil praeto ea. Ios Epuus vocat

πετεινα Ant. III, c. S. non vltra descripta corporis forma. At his non contenti Rabbini disputant de forma corporis; alii autum, plerique hominis habitum illis tribuunt; quibus et consentituar nostrorum multi, quia angelorum symbolum esse deberent. Quasi vero angeli non nisi humanam formam possint induere. Neque hic destini peiores ineptiae Rabbinorum. R. a E c Η R 1 et R. S A L O-uo alterum Cherubum masculinam, alterum semi

ninam speciem habuisse fingunt; nihil est videlicet

168쪽

tam absurdum, quo Rabbinorum fingendi libido, semel capto impetu non lὸbatur. De ritibus 'ad selemnem piaculi diem perti

nentibus, mgressuque Pontificis in adytum, multa inprimis commentantur antiquitatum scriptores: at si percensueris, quae optimi quique de isto argumento duerint, e quibus c A R P Z o v I v M in Anar. t. S. Cod. p. et DE YONGiv M obf. S. P. II. x. XIII. laudasse suffecerit: pleraque e Rabbinis hausta reperias, qui in hac re tanquam fide digniosmi auctores audiuntur. Ex eorum, MAIMONID A ε inprimis, sententia Pontifex illo die quater limgressui est adytum: I. et inferret thuribulum; a. sanguinem iuuenci pro delims suis; g. sanguinem hirci pro peccatis populi; 4. ut efferret thuribulum. GROTIus eundem numerum seruat, mutata duntaxat ministerii ratione; de quo non aliis testibus illi eonstaret. Post primum egressum ex adyto Pontificem preces sudisse, perhibent Rabbini, quarum formulam ab ipsis essiciam . veram enim esse quomodo credibile sit 8 eodem consensu exci-piunt nostri. Hie vero nec consulitur nec auditur PHILO, qui eundem ingressum Pontificis comme

169쪽

ti sex duabus diebus, aut si illo die τρις η, τε χάvia ingrediatur, illi esse moriendum. Quae verissiima es lesententia videtur. MANGLus, quod miror, in notis ad h. l. male carpit PHILONEM, inscitiaeque rituum Iudaieorum arguit, fieri non potuisse ratus, ut non saltem ter adytum Pontifex ingrederetur. Aliam rationem se expediendi habet S. U. I. R. CARPZo v I vs in Exertit. S. in '. ad Hebr. ex Philone p. oa. non haec verba Philonis esse notans,

sed Herodis Agrippae e literis ad Caium datis, illuna. autem Agrippam non satis curiosum fuisse in cognoscendis ritibus: saluam interim rem esse hac enus, ut quater una die ingressius reperiatur Pontifex. Illud vero sumitur mera coniectura, neque est credibile, Agrippam, qui Hierosolymis regem ageret, et summam saerorum potestatem haberet, ignorasse vel neglexisse ea, quae essent tum in vulgus nota; rodentiores vero Rabbinos illo esse et diligentiores et sapientiores. Ex Leu. XVI. maior binario ni merus effici non potest, totumque minis erium huius diei pesi duplicem ingressum Pontificis commode absolui poterat; vi I. siissiret et aspergeret arcam sanguine iuuenci; tum vero a. inserret sanguinem hirci.

170쪽

Exemplum alid praebeat locus de Pataratos ritibus, m quibus non minus plerosque sola auctoritate Rabbinorum stantes, per alauuna est, lioeipso frustra in magnas dissicultates implicari. Nam s in solo librorum sacrorum et aluiquissimoruini anonumentorum testimonio acquievissent: multa etl inani opera, quam scribendis tot chartis impenderunt, potuissent supe sedere. In quaestione: a quonam sint mahlati agni paschales 3 cum consul . rent solos Rabbinos, a plerisque quidam enim ali- ter tradunt) didicere, sacerdotes semper mactasse eos in templo, quod pro verissimo habet cum GRO- τΙο et aliis DE 'LINGIvs OV. S. P. 1 gr. LIL

qui quidem hac inprimis ratione in eam sententiam . adductus videtur, ut crederet, Christum non ve- , rum et legitimum Pascha eum Iudaeis comedisse, I sed nouuin Euangeli eum in locum veteris surro-l gandum. Sacerdotes quidem mactasse agnos aliquo tempore dicuntur, a Chron. XXX, as XXXV, II. sed id sessiim in instauratione sacrorum, quia PQ pulus ritus nesciebat. Aucta vero prope in immen sum multitudine, plane fieri non potuit, ut sacer- t Un0rum millia, intra tam breue tempus, i quod esset deliinatum lego diuina, ad aram ma