장음표시 사용
141쪽
LIBRR I. uν inquiritur,cum de aditione agitur,tas. fili quis mihi M. issum, sippasim,ffae t. Secundo, ex di. . quae huic regulae velut oppositam aliam contine t,aut certe eodem facit & concurrit ut haec regula nostra sit generalis; illa ind. l4. specialis, de hereditate quas usus hujus regulae generalis. Nolle, inquit ibi Ulpianus,aiure heredit tem non videtur,qui non potest adire. V. G. Deportatus heres institutus, ex nostra regula non pintest dici nolle adire hereditatem: quia non potest velle; sive non potest eam adire, etiamsi velit. Sic,sub conditione institutus,ante ejus eventum non potest hereditatem nolle, id est,repudiare quia nec velle,sive nec adire potest, .ss.ιαι extraneis, Instit.de heredum qual.s disserena. Ratio hubus regulae: Quia, ut Philosophi loquuntur , facultates sive potestates sunt contrario-rnm & haec demum voluntas est talium rerum, quas & sacere dc non facere possumus. Disserunt tamen haec tria, sive potius quatuor; 2 Me, veste,non velle, non nolle : Sed inJure & Latina lingua sere sunt tria, Vella,nolle, m non nolle, quod est velut medium; ut inter jubere, & vetare,est permittere, 7.legis virtus de st. De qua permisi. sione plurimus quoque injure est usus : ut de ipsa voluntate sive arbitrio. Qua de re videatur
Salomonius,ad Z Oustitia mure.Et hinc est in Jure, ut pro faciente habeatur, qui quid
permittit,cumposiot prohibere, i. 24 siquau- quam fri damno infecti .a. si in lege, si colonis,
ct LGF locati. Sed de per sIione quaedam in-Da:Nunc de Voluntate,& primum de regula in
142쪽
li 3 Culus usum diximus este in aditione here-dhratis. in qua maxime cernitur voluntas & animus.Pro herede enim se gerere, sive hereditate adire,non tam est facti quam animi. inquit Ulp. 2 o. pro herede. 1 e ase. heria. Ei igitur repudiare non potest,qui non potest adire. V. G.Nonda delatam adire non possum: Ergo nec repudiare. Is.delata, fri HS. Videatur de nodum delata. qui heres.d.t.de a .heria. Ut,dum pendet conditio sub qua quis institutus' est, non potest adire. Ergo nec repudiare.Ut,du deliberat institutus no potest substitutus repudiare: Quia nec adire. Ut,dum ex testamento adiri potest, ab intestato non potest Ergo nec repudiari, ael. Equi heres . . quamdiu, i. h. t. Sic viventis hereditas adiri non potest; Ergo nec repudiari, l. 27. nem nem,l.qq. quisiversitud de adquinher. Pupillus sine tutore adire no potest: Ergo nec repudiare, I potuit pupil , C deIur. delib. Ratio eorum
Omnium est ex hac regula Quia qui non potest velle, id est,adire; non potest quoque nolle, id est. repudiare. Sed obstat,quod tutor potest pupillo adquirere bonorum possessionςm, rς-pudiare non potest, T. C. qui admitti. l. a. tuto
1 .desi ccelsorio edicto. Id propter favorςm pupilli,dc in causa aliena. Aliis enim prodesse possumus, maxime pupillis:nocere non item,l. 39.soL vendo. f. de negot gestis.Obstat quoque,quod potest dominus legatum servo delatum repudiare soliis : sed adquirere non potest solus, id est, sine servi cosensu, L .f de legatis,1 . i. serPo in Wro,st. Mi SC. Trebell.Respodeo id eo fieri: quod suo
143쪽
tuo quidem iuri potest quis renunciare, idque
remittere:sed adquisitio non tam ficile admittitur ι cum alteri noseat. Haec autem regula:
uui poten velle,idem ct nolle ; valet & ex contrario : nepe, Qui potest nolle,potest dc velle. V. G. Pater potest nolle cosentire nuptiis filii: Ergo de velle: Et contra, pater ab hoste captuSMon potest dissentire: Ergo nec cosentire, Lia. in bello. medio, fri capi. posti reversis. Ad hanc regula
per in et Regula in l. 17. f. i. duod quissi velit ha- L. I74. s. i'bere non poteRid repudiare nonpotest. ut dictu de ' hereditate nondum delata; eam heres nondum habere potest. Ergo nec repudiare. ECque pertinet quaestio gravissima , An juri quis suturo
sive nondum competenti renunciare possit8De qua explicatur, adi. I depaciis. Ad Volunta rem quoque pertinet regula,1nc .hi . Helle, in- ἰ4 ea qui toron creditur qui obsequitur imperio patris vel domini. Sed haec ad imperium Sc justum potius pertinet, de quo infra. Ad Voluntatem autem , magis pertinet regula n l4o. Furiosi vel ejin cui Lex 4ct. ιonis interdictumsit nusta voluntas M. De Furioso res est perspicua: qui idcirco ignorantis vel absentis loco haberi solet: de quo & regula in LDq. g.I. hic. Unde & suriosus nullum negotium contrahere potest,ut est in regula L 1. V G. Non potest aut uxorem ducere, aut dimittere, L8. f. de his qui sui vel alieni juris. l. 4sfde dis t. Non potest contrahere, LI. si furiosis, A. de oblig. es' actsifuriosus Ins. de inutibbstipulat. Non potest testari aut codicillos facere , l. a. sifuriosin. f. de jure codicillorum . i.vers' ULInsi. 'mbud non
144쪽
COMMENT. DE RE G. Iu R. spermi facere testament. Non potest adquir re sive dominium,sive possessionem, sive hereditatem sive obligatione, l. I. p. I.j. de adquιrm--possest. l. r. f.de ad IIberia. Reliqua diligenter collegit Hottomannus. lib. .o erv. c. 6. Hltera hujus regulae pars est, de Prodigo Cujus item nulla hic dicitur esse voluntas. Sed de prodigo distinguedum ut nulla sit ejus voluntas quoad alienandum ut obligetur, non vero quoad' adquirendum, l. b. is cui bonis, f. de verbor obu. - Quemadmodum Sc in pupillo est receptum :
ut sine tutore alios sibi possit obligare; se aliis
non possit,init.tit. In .de auri orat. tutorum. Da Conse-- Ad voluntate autem pertinet Cosensus.U Ρ luntas enim vel unius est vel plurium: sed con sensus est voluntas plurium: ut fit in contra stua in bus, in donationibus, alienationibus. De quo consensu est mentio aliquoties sub hoc titulint n6. Ut in L IIo. ubi consensui dicitur vis &. metus elle maxime contrarius: sed de ea regula insta, . ubi de vi& metu. Sed& error consensui est .ia contrarius d. l. lib. in e. de quo item infra. Sic Lex et s. dc in l. I a. haec est regula uui tacet non uti fa- ω t. retur sed tamen verum Hyeum non negare, vulgo dicimus Qui tacet consentire videtur: ut est regu ο ει σε lain c. 43. 'M. Non enim statim qui tacet censendus est consentire; neque etiam dissentire. Tunc autem consentire censetur,si vel per Contumaciam taceat: vel in re ad ipsius utilitatem pertinente: vel saltem ob asseetionem personae cui facile quid donare aut concedere velle ubdemur. Maxime vero consentire is videtur,qui
145쪽
tacet, si praesens est, ct potes s velit, negotium vel actum prohibere, Liss.sepe Τ' de rejudicata.
i. serum communis . f. is donationibus ιnter υι- rum er uxorem. Plura quae ad usum hujus regul. pertinent,videre licet apud Fabrum, Mennerium, & inprimis Menochium lib. I trasumptionum. Est enim h c regula siui tacet.in conjecturis&praesumptionibus posita, ideoq; Valac lu- risbrica . Sed regula in L UO. est certior. Abud,Ul- A . . p. planus inquit, est vendere, aliud vendenti consentire. Cujus regulae usus est in Evietione, quae praestari solet emptori a venditore, sive ab eo qui vendidit: non vero ab eo qui consentit tantum vendenti: nisi praesens adfuerit,nec dissenserit cum posset. l. n. quidam. f. de evictionibus. Sed obstare videtur l. 4. apud Celsums .ia. quaesiarum αἰ.sfridoti exceptione. ubi fructuarius si eo consentiente proprietarius land i vendat, vindicans postea usu infruetiim,repellitur doli exceptione. Resp&leineam exceptione dari contra eum qui pactum non servat, i.'generatiter.d. t. IS autem qui consentit vendenti, licet i-Pse non Vendat,tamen si contra eam venditionem quid petat, facit Contra pactum. Quia cinsentire est pacisci. Eodem & regula rn. l. 18. Lex Io. Cum quis poterit alienare,potepit Wconsentιra m Cum rtimationi. Cui regulς adjicitur clausula cotrariatam scii. qui donare nonpoten, non posse quo, consentire donationis causa. Breviter : Qui alienare potest, consentire quoq; potest. Et contra, Qui alienare no potest, nec consentire potest. Ratio
regulae est perspicua: quia plus est alienare, qua
146쪽
iit COMMENT. DE RE G. JUR. consentire tantum V. G. Qui jus aquae ducem , alteri concedere potest,multo magis consenti re in jus illud potest, argumento ι EI. μι h. t. Nodi bet inquit Ulpianus cui his licet, quod minuaesi. no licere: S c pater qui in s audi m credito.
rum alienare non potest neq; contentare alienati filio potest, s si pater.F. quae infraudem credito.
rum. Sed obstat quod minor viginti annis consentire potest manumittenti, qui manumittere
tamen ipse non potest i 2.24s is manumissis mindicta. Sed hoc libertatis savore Minori coin-
Huc pertinet regula in t 76. In totum omnia quae animi destinatione agenda sunt, non nisi vera s certa sitientiaperfici possunt. Quae ut intel- .ligatur, breviter admonendum, Voluntati Contrarium esse non modo vim dc metum, sed etiam ignorantiam sive errore: de quo infra .Quare dc in quibus negotiis requiritur animi destinatio, ut loquitur hic JCtus, id est, certa animi propositio, conflixi,oc proaeresis, dc in iis quoque certa scietia intervenire debet .v. G. Aditio haereditatis non fit nisi deliberato propter periculum aeris sient,l.6s avia C.deIure deli b.Cerintus igitur quoq; debet esse heres de suo Sc test toris atq; testam eii jure atq; conditione l. I p. qui hereditatem. 2 L3o .cum quidam,insis 4. st . f.de ad 7. hereditate. Sic heredis institutio,totaq; testamenti ordinatio,non fit nisi certo consilio itaque incerta persona, cuius certa scientia ha- heri nequeat,institui olim non poterat ut ne lim
ine quidem dari potest tutor incertusI. legaries
147쪽
..seqq. Instat. de legat. Idem usus huius regulae Sc
in deli stis,& in contractibus, 3c in alienationibus,atque adeb in omnibus actionibus civilibLCernitur : ut errore Q. vitientur Ac ignorantiar hoc est, ut scietia sit necessaria, Π siquis. fu deiussoribu3.III. in omnib-Τ de oblig. Hr actιοπι-
Nemo invit Ulpianusvidetur udare eos, quo Lex rab. sciunt consentiunt: vulgo dicitur, Volenti non Nemo quide fit injuria, I. Rusque adeost. de inivrys. Cicero bb. r. . 3. de inclys, ubi de Mario Gratissiano. Uideatur u sus huius regulae in d.s .usique adeo,& l. i7.in prino A. Id. t. in I.9.m ZO.dea' pluvia. l. II. de iussus vocando. l. Π.si quidi audempatron. l. I. LI.j dlacit. empti l. s. sis quis volentemst de libero homine exhibendo .l. 6.ιnter omnes s. reEu. qJ de furiis. I. de raptu virginum. Et haec regula nostra sumpta est ex tit. quae in staudem creditorum: ut videre eli in L 6.si praeterea. g. quae instaudem ς ditorum. ubi plane eadem extat regula. Ad has regulas de Scientia pertinent quoque De L si esregulae de Iussu,de Mandato,& etiam de Conli-lio:ut est regula in Lisa.La. In malis o , inquit Lex ua. s. Ulp. Ratthabitio mandato comparatur. Multam 1 In male jure extant de mandato,& de iussu sive imperio, με. x.t: Mandati: A quoJussu , dc Mandato differt Monitum sive Hortatio, L ao. ob haec verba. F. de his qui notantur infamia. Differt quoque Consi lium : de quo infra. Auctoritas aurem eli pars quaedam Mandatiis a quo tamen proprie dissert. tot. tit. de auctoratare tutorum. Pro Mandato ac
148쪽
n. COMMENT. DE RE G. IUR. tem habetur Zc Ratiliabitio : quae est quaedam
confirmatio & approbatio rei gestae ab alio sine mandato nostro. Differt tamen Ratiliabitio in multis a Mandaxo. Nam hoc praecedit negociu illa sequitur: Mandatum est & de re propria de aliena interdum; sed Ratthabitio de re propria,
sive de nostro nomine gesta. 2.II f. mandats. c. 2.ratum.de regulis juris, is 6 Ex Mandato nasciatur actio Mandati:ex Ratiliabitione,ut quidam putant,Negotiorum gestorum. sed errant, meo judicio; l. bo.semper qui non prohibet. h. t. Semper inquit,qui non prohibet prose intervenire,maniare creditur. Sed et si quu ratum habuerit quodgestum est,obstringitur mandati actione. Nec obstat l. c.Litem quaeraturas de negor. gesis: ubi ex ratillabiatione oritur actio Negotiorum gestorum. Nam ita distinguendum: ut inter praesentes ratiliabitio pariat actionem Mandati, d. l. so. l. 6. C. mandati: inter absentes pariat actionem NegOtiorum gestorum dLitem queritur. Atque ita Mvetus glossator Iohannes, eumque secutus Fuugosius. Ratio distinctionis inter pretiantes Bc absentes est perspicua: quia inter praesentes fingi facile potest mandatum: inter absentes non potest: quemadmodum & inter praesentes facile
inducitur stipulatio,& numeratio, & acceptio inter absentes non item rut 3c sdustum. l. II.*sularia. f.dereb. creditis,tqm negotia. 34 . f. manditi. Ratiliabitio igitur comparatur mandato, non modo in maleficio, ut eli in hac regula sed etiam in contractu, ut & in judicio. toto tit. Ra- . tam rem habςroo de ratibabitione. Est autem ea Rati
149쪽
Ratiliabitio vel expressa, vel tacita. Expressa fit
ri. Tacita autem fit varijs in casibus quos dilige. ter collegit Petrus Pecscius ade. Io. Retιhabιtio- RAE'Nem. Greg. luru,t exto.In quo capite & hoc ad- 'ηε hcitur,Ratthabitionem retrotrahi:id est, reduci ad tempus rei vel negotiorum gestorumJurisco sulti retro agi & redigi dicunt. II. g. quando fridonatismb. sater virum S uxor. Et interdum r trotrahi, perator in Deli. C. ad Macedomanum. dc reduci l. donationes. M. C. dedanaisonib. snter τιr.s uxorem Quia l.ult.1 ne tollitur vetus differentiain constituitur ut omnis ratiliabitio r trotrahatur. Olim enim ea tantum retro trah
batur: quae ad jus pertinet:non vero, quae ad factu in . Sed haec 'disputatio de Retrotractione,longior est,& dissicilior: pertinens ad tractatum deJure& facto. Ad Mandatum quoque pertinet regula in I. in7. dc regula in I. I8o. ed MandatΗm proprie differt aJutat quia hie est inter impares ut patris in filium, domini in ser- 1Vum,magistratus in privatum: Illud est inter pares,sive in quos non sit imperium: ut inter Οmnes amicos.U.G in L Is . Adea,inquit, qua non L. t 7. habent atrocitatemfacinoris is celeres, ignoscitur ' servis, si vel dominis vel his qui vice dominorum seunt, velut tutoribus m curatoribus, obtemperave
rint. Id est servus objussum domini si quid de
linquat; si quidem majus delictum, non eXcu satur; si minus,excusatur: ob iussum scilicet. Leviora delicta sunt , ut si vim faciat servus, juris dominici tuendi causis .iras pus νηrpisteum.A. c. IA
150쪽
111 COMMENT. DE RE G. IUR. si tutoris, seu squod vi aut clam. Ut si in rixa jus su domini alium percusserit, L 1 .stdsionim si si jussu domini. f. de in νιri s. Ut si legatum sibi adscripserit julsu domini, de his quis ιλ. Graviora deli sta sunt, ut caedes . proditio , ituprum Ecc.aes si iussu domini. Sr optime i Eo servin F. de
ob S aE . ubi eadem plane distinctio eleganter explicatur. Et in his mitiore poena videntur assiciendi, δ.seruos. C. ad Idutiam de vi publ. Eadem
Regula & in filiis familias locum habet ι Ut scilicet in levioribus si pareant patri,cujus sunt in
Potestate, excusentur: in gravioribus,non item. LIysi tacitum. s.ad falciril. io.m raudem. tae his
quae ut indignis. Jdeliberis, copiose Ageli. lib. Σ.c.7. noctistic. Sic & liberti & clientes si quid jussu patronorum peccarint, facilius excusan tur,quam si sua sponte. ut de liberto Appii Decemviri,Liuius lib. 3.3c de Libertis Attilii Appianus in Mithradatico. Quae exempla hic proferuntur a Petro Fabro. AdJussum quoque per- Lex Icτ s. tinet Regulam l. Ise .p. I. si ui iussuJudicis aliquid ' facit, non videtur dolo malo facere, cuι parere ne
cesse habet. Prior regula esst de jussu domini: Haec est de jussu Iudicis. Idemque multo magis de iussu Magistratus dicendum,ut Praetoris , Vel Praesidis. V. G. Qui jussuJudicis possidet, juste possidet,l.iIjuste . F. de adquirenda posse pone. Vi
sus f. quod'Mo tutore. l. 4. athletes. Sr seq. οβ D. p . qu*I ussu fudicis. ff.de his qui notantur infamia L . quanquam. n Princ. f. de AEquapis.Eoque pertinet