장음표시 사용
121쪽
reghis est in venditione: ut iam dictum; 8c videre est in t ai. Labeo. Iustita l. H ST 34. I in emptiox. e. f. de contra . empl. ubi si in emenda domo hoc pactum sit adfectum, canales flumina, sliticidia , uti nunc seunt,ut itasint;JCtus intem Hetatur ita, Ut noceat venditori; qui potuit reia tegra legem dicere apertius. ut ait d. LII. Sed
obstat. d. l. , .situ emtione. de contriab. emi. Ubi, cuin vendendo fundo dictum esset accede te Stithum , ia plures essent Stichi; intelligendum,
deberi eum Stichum,quem venditor intest ex .rit: atque ita obscurum pactum pro vendit ore interpretatur PaulusJCtus: contra hanc regulam. Quare Cui actu, lib. I obsc. Io. pro VeNDi- Tostputat legendum EMpTOR. Sed non re etes quia ibi agitur de Electione Stichi,quem emtor vellet est gerere meliorem, venditor deterior crei, inquam, datur electio: debitori, non creditori promissori non stipulatori: venditori. nonem tori. heredi,non legatariol.ro9. de verb. obcl jus instipulationibm .d.r i i si ita ab Idiabatur. I de contrab. emtione. Huius regulae ustis quoq; est in locatione, luae scilicet venditioni cst si milis,l.a. s. locati. d. l.veteribvii de paclis. Obseruandum autem in ael. I a.duas esse partes: priorem de venditione: at teram de aetione; his verbis, Amb.guam intentionem ita acc/ριeudam esse, utressalua actora sit: id est quamuis ambiguum pactum contra venditorem sit interpreta nati, ut modo dictu m non tamen interpretatio semper facienda est contra Actorem . sed ita potiu
ut si inter Reum dc Actorem ambigatur, quid
122쪽
-4 COMMENT. DE RE G. IUR. in iudicium venerit, dicamus id potius venire, quod aetor dicat , non quod reuῆ:qui seia per. ne condemnetur , dicet hoc non veni Te; de eo non actum esse. e regula,de ambiguitate insterpretanda pro Actorem iudicio, extatqucq;1n l. 66. siquis intent/one. f. de iudicus. Et ejus usis in I. 61 Solemus. da.desudicijs intratio est: ne j dictu in sit illusori uiri,& valeat polim res quam pereat. I Ia. quoirens in adiωmb.m l 21.ubid de re-bm dubiis. Postremo huc pertinet l. isi i . Vt obscura metius esis uere repetitions quam adueu titio lacro: id est curri dubitatur, An res sit vere debita cluae soluta est, necne ; interpretandum
est potius non esse debitam, Ac dandam soluti, h. e. indebiti, repetitionem siue codictionem : 3 si si liberiis de conditi. causa dati.Sic & in condictione indebiti praesumitur quis potius soluisse ignorans, quam donasse: & proinde dandam ei repetitionem soluti. l. afis nonsortems. a s do
Phue dii iuu est de Ambigui vel obscu-
- ri interpretatione. Nunc de contentione uris Sc AEquitatis,sive scripti& sententiae, quae est altera ex scripto controuersia Patque ieregulis eo pertiuentibus,hreviter videa-Πrus. Est auteni haec controuersia & conflictio scripti S iententiae, sive Juris &Aiquitatis,insignit. Scripti inquit Quincitatb.ys. c. oc volatatis
123쪽
LI BER t. iaintis seequentissima inter consillios quaestio est,& pars magna controuersi sic puto legendia. pro controuersia ) juris hinc pendet. De quo lo
accedat Cicero lib. 2.vet. Rhet. ubi accurate huc
locum de seripto de sententia explicat ili tractat, uti& snorationepro Gonna. Ad hunc pri' l.ἡt nab pertinet regula in L 8s.si. . ista: Puotiens aquι-tatem desidera' naturatas ratio aut dub/tati uria Mimiaten moratu justu decretis res tempnanda eri. Qua regula remedium affertur dirimendae contenti
nis in er ius Sc aequitatem, illud; justum Decretum. Haec enim ςst huius reguis lententia: Eam scidifficultatem decreto esse explic dam. Idem . remedium commendatur Sc in Iu Elidis estiseqq. f.de legib. Nam cum neque leges neque a- lia scripta saepe ita plene perscribi pollint,ut nisinterdum incidat controuersia de scriptor cuius verba cum ipsa mente Sc sententia scriptoris p renare videantur ad rigistra tus aut Principis interpretationem est fugiendia: ut eorum decretis aut sententijs hic conflis ius tandem quiescat. Cuius regulae usus toto jure sparsus er
124쪽
si ultate adhibetur Resci ipsum Principis. Sed Decretum est remedium magis usitatum. Endi remedium Exceptionum; quo interdum utuntur in hoc eodem conflictu ut in I.88. quadrin
de constitutapccuma. ubi tamen utriusque remedii.& exceptionis & decreti si ve interpretationis, fit mentio. Observandum aut tin in verbis huius regulae,quod ait ICtus ratio vel dubitatio Iuris. His enim strictum jus declaratur. Quoties igitur,inquit,aequitas pugnat cum ratione juri ad decretum oportet congere: dc proinde verbum naturales videtur delendum. Naturalis enim ratio videtur ipsa aequitas: sed haec regular, vult conflictuna rationis 3c aequitatis. Eodem pertinet regularn i Et Linquit , nihil facio
mutandum ent ex selemnibuι, tamen ubi aequi tas vident ρή it,sub emendum est. Huius regulae eadem est sententia ut in contentione juris selelim nis& strieti cum aequitate, succurratur remedio,sc. secreti. Cuius regulae,usus est in I . Diuus sirpra,ri res.in integrum:vbi 3c eadem regula assUrtur. Quidam citatus cum non veniret, Ontra eum fuit pronunciatum:sed mox aduenit: hinc quaesitum: An ei possit subueniriὶ strictum jus vetat sententiam rescindi : Sed quia statim aduenit, aut exaudiuerat vocem praec nis citantis,aequitas postulat ut ei subueniatur decreto scilicet; restitutione in integrum: sentenua
125쪽
entia rescissa sic, secund6, Dilatio instrumen, eorum caussa in iudiciis semel tantum datur. Id solemne est: Sed ex aequitate iterum dari potest
Lub.l oratione. f. e serjs.s dilat/ombi M. l. I. C. dem. Terrib,Solemne est reparationem lapsus bis da ri: sed ex aequiita te sa pius. l. s. s ult. C. doreρ π reparat. appell. Q naim regula luris eis Actionem semel extincta non res iotari, sivere'
o ni tui. L . qui res. . aream. f. desolutionibud; . Sed ob absentiam tamen Reipublicae causa Mideis ob aequitatem , restituitur: tot. t. f. T. ex qui λω caussis majores. rvrsis. Inse e Aetionibmc Sic& contra legisJuliae de adulterijs rationem ex aequitate subuenitur in casu I. 2 9 1 f. ecum dia π exbi b.reorum Sc in casu. l. ιι prospexιt. F. sext M. f. qui S a quib .manumisi. Dixi autem, min
de edendo: ubi eleganter Imper tor , Edim, Inquit, auctoritas ct decreti aequitas. Interdu m tamen Sc remedium rescripti si ve constitutioni
adhibet ut & modo dustum. Est Ac Edicti remedium , quo Praetor risorem Juris multis ii locis temperauit ut videre lice sub.tit. de Ress- tutionibus de Bonorum posse ombiu,de Exceptio-mbm. Variis igitur remedit, contra rigorem juris ob aequitatem succurritur: quae plerumque rigori &subtilitati solet anteferri, ut supra explicatum. Et ad benignitatem sive benignam interpretationem pertinet Regula in I, i6'. G-
νηη es occasio et praebet benignim responsum:
126쪽
- eo MMANT. DE RE G IUR. id est quotiescunque aliqua benignitatis datis ccasioJCto, secundum eam respodere debet. Idemque judicis ciendum in judicando, quod illi in respondendo. Cujus rei passim usus dernitur in resp65isJCtorum: maginie Celii, Marcelli,Ulpiani:qui benignitatis valde lunt lludios. Quo nomine & Seruium laudat Cicero mi
vp. a Nam JCtis alii ad subtilitatem saepe magis supt propensi; ut sabiniani, Julianus, Se
Scaevola, Paulus, &c. Cum autem in toto Jure haec benignitas , uisupra dictum; tum maxime
retinenda & userpanda est in contractibus boriae fidei .2Lamonum mi Instit. de Amon.& in dubi js sive obscuris caulii ,:ut supra dictum ex Iei ID U. h. Certio in poeniis. de quibus est ε . regula in Lissonium.s .ult. h. t. In poenalibus ιι ' '' benignius interpretandum est , ait Paulus:
ν .ωρο- eumque secutus Bonifactus c. ηρ. in paenis. lib. -. 6.decret. Poenae enim interpretatione sunt molliendε potius, qu m exasperandae: ut aitJCtus
Mens pinnis. Ut,h c Judicis sententia vi e cisiqnon de capitali A publica, sed de ciuili Mpriuata vi,ex benignitate accipiatur:l. 32sp se .d.t. lit, tu liber paena non seruorum sedit., berorum propria oc congrua afficiatur,t. 34.f.' de ' Mombsu. ut . si corporis poena delicto ite Proposita, interpretatione benigna leuior, ut Verberum; non vero grauior, ut membri abscisti. vel mortis , intelligatur.ut rem interpretes
127쪽
ali Jurisconsultus in I. ii. pres ciendAm m. pris Isaepoenis. In levioribus delictis ad lenitatem, in gravioribus ad severitatem judices debete esse procliviores. Postremo huc pertinet regula l.D. In testamentis plenim voluntates testantia Lax G. Amrem intιrpretantur: id est non stricte , non angu- tecta intam . .
se, non avare; sed liberalitei,benigne. Sic enim verbo PLEmvsJ Cia utuntur,l. 13. f demit.-t. . t. pervenisse is de hereditate .cnd. l. l.3. Haec a- ' , cto EG qui tentamento liber. Ratio eius regulae detestamentis, est: quia eorum magnus est sa-vor. Favorabilia autem benignius interpreta-
etini S.Iia1.estras est M. hic: de b-ιa β γ diniam Usius huius regulae, quae est specialis, puta de Testamentis,cernitur tam in heredibus quam in legatarijs sive legatis. ut videre licetia . I . Pomponius Cquaesitumi de ad 7 pus Ubia cessio possessionis datur: Sed de emtore dubita- .
tum suit, quoniam plenius est jus successionis
quam emtionis ut ibi Ulpianus air. Delegatis usus est in i n.sse Uilfri Uu-habitatione. Ad quod legatum proprie haec regula pertinet, ut in LFH is.d. t. Quae leges sunt ex eod.libro Pauli qtertio ad Sabinum, ex quo dc haec regula. Usus volue est in legato alimentorum: nempe ureo non modo quae ad victum pertinent,s ed tiam habitatio dc vestiarium contineantur, ι.L egatis tuli supra de alimentis legatis. Et in legato vini. Nam Sc dolia & vasa accedunt,t 3.ε. 'si,de tunc. .velo leg. Itemque dc in lega t. optionis vel electionis l. Isupra, deostramu 2 - a
128쪽
P. COMMENT. DE RE G. IVR. Disputant Glossographi ad hanc reguIani
de testamentis & contraehibus: eo quod vocuatam PLENius accipiant comparate: quasi dic retJCtus, In Testamentis pleniorem interpretationem adhibendam,quarn in contractibus: S prolixe explicant doctrinas testamentorui rifc contractuum. Quae tamen disputatio potius pertinet ad i. i dc i8. h.t. Marn illud, P L E N i v sidem valet,quod PLENe sive late, aut large, benigne, non anguste, aut restriete. Admon edunt hoc loco de controuersia veteri inter Rhetotes. Ex iis enim quidam tres tantum species cohotroversiarum exscriptet faciunt: quidam quatuor,ut Ambigui, Scripti & sententi ,C5trarij. Ac Ratiocinationis. Et has quatuor Quintilianus probat, aitque a plerisque receptas, etianita .lib. 7. Sed Cicero,quem supra secuti sumus, licet interdum variet , plerumque tamen tres tantum facit:& ultimam, Rationalem sive Syllogisticam, sub illa Scripti & voluntatis comprehendit. Quam interpletes nostri iaciunt
Di membrem extensivam dc restite tuam uti, quuntur. De utraque extant tres libri Alciati accurate seripiti de verbi uis Extant&alioruni commentarii: ut Stepham de Faedericis. Fuer-hardi in Topicis. Lorioli L axiomate 8 cs' seis Donelii tib. i. comment.c id. SII. Itaque nos subsecundam speciem de scripto & voluntate sublunximus eam quoque quariam , exar gumentatione: ad quam proprie pertinet Re gula modo exposita de Iet tamentis; Ea latex
riene esse interpretanda. Cujus generis si h Omnis
129쪽
LIRER I. ityomnia inJure favorabilia: ut sunt studia bonarum artium .pia caussa ,dos, libertas, pupilli re
minores,institit Noheredi, is c. l. I.M. DrD. Contra autem qilae sunt odibi , non latὀ& nti 'esunt accipienda ut exheredi ratio, LIq. ,' .
tutione, luri abrogantes ut poenae,&c .l. pen. interpretationedfrifoenis l. o. sivi exceptunem. f. Pe condimone inribiti. Et huc pelliri et regula flo nifacit is ib 6. Decret odia inquit.re figi r Dore ambara convenit. Itaque ad hoc genus Syl- is Mia.
.gissicum magni refert scire . quae in Jure sine vel favorabilia, vel odiosa. Sed adhibenda est cautio adversus Glosi raphos qui saepe finguc ,
odia aut favores,cum vel leges in ter se pugnantes aliter conciliare, vel alioqui scriptum explicare nequeunt. Ex his autem favorabilibus, subh.tit. Libertas & Reus commemorantur. Nam in I.Iat Liberam,inquit Gaius, omn)bus rab;DD- vorabilior est. Ratio eius favoris est quia interest soReipub. multos esse cives. qui tantum ex liberis '' Constant non ex servis. l. 1 F.soluto matrimonis. Usus tegulae sive exempla savoris in libertate Passim extantu a1.Ss7Iulist de tuanuiniiss te- samento.L, interpares. f.de rejudicata. I. C. de
λαυρrabiliores Rei potius quam intores habentur. Ratio eius est . quia natura&jure ad benignita- νει. tem .quam ad severitatem; ad liberandu, quamcbligandum propensiores esse oportet i I
130쪽
plex:de quo Loriotu s ad i. in eo quodvel. h. t. De ea quoque regula Aristotel es in problematis e. 18. Videantur hi loci I. a I. . t. s 42. ult.h.t. In s mnes. S In.plura .λ. de Obt .m Act. La. cum te Cde conditi . ob turpem taussam I. a. si quando. Q. de dilat. lcletendae. de temp. in νntegrum re Arit absentemis depanisa. Ia generaliter. ροἱ S ne mo .Dy. non utique Τ. Z de Except. Las. Actor. Cdeprobat.l. II.cogi. depet. hered. l. . Creditor. C. de usuris. In qui ousdam tamen caussis Actor
videtur favorabilior: l. n. interstipulantem. υχ de V. obLL co. Si quis intentione. s. da δε dici s l. 3. de die S quisatis dare cogantur Mea fide hu quib.accusno Possunt. l. t .properadus.ctsi quidem.C deaudiciis. ni mirum ut judicium non impediatur,standum est potius Actori , quam
Reo; qui alioqpi sempernegaret. l. ρ6. in ambia suιs orationibm :h. t. s .R am explicatum, ubi de controuersia ambigui. Fauorabilia igitur pro duci, odiosa coerceri debent interpretado. Ad hanc autem speciem controuersiae Syllogi ilicet pertinet&Regula in II i: Quod iaσιν aratione , turis receptum est, non est producendum ad consequentivi Sic enim legendum. & sic loquuntur veteres,non,adconsequentia. Eadem regula ex tat & in hi . quodυero supra de legibuι ubi recte ad consequentias. Sentetia haec est; iura communia interpreta do possint produci ad similes ca- μsus. Sed iura sngularia,sive,ut loquitur Paulus,