장음표시 사용
191쪽
do: tum quia fidejubere non esΙ proprie civile officium ,sed privatum tum quia interjectam, est hic inter verbum postulare, & procuratores esse.Ni3e procuratoris verbum hic deforensi, non de negotiorum intelligendum est. Mulier enim negotia procurare &potest& solet: uti Minor. An autem mulier Vasalla,& Regina esse, Magistratus esse, jus dicere,&c. possit; explicant late Feudistae&Canon istie. Eodem pertinet Regula in l.uo. Culi1m. o uberibus, inquit Paulus, tunc succurrendum est cum defenduntur, non ut facilius calummentur. HuiuS regulae usus est varius ut videre est in nra Jupr. deno- ratibus amombus: ubi si mulier negaverit servum qui noxam nocuit esse in sua potestate, dc mendacii convicta suerit, in solidum tenetur. I. 17. d. tI.14.a Dis,sivr.de ritu nupt. . penultιm. supr. quodfalso tutore, t.a. C. verba. supra ad Senatusconsultum melle anum: quod Senatusconsul . tus mulieribus subvenit ; sed ita demum, in . quit Ulpianus . si non callide sint versatae. Ine firmitas enim sceminarum,non calliditas auxilium meruit.
CAPUT III. De Tutis re Cura. TE R τ 3 u s est status personet, in Pupillis &Tutoribus; sub quo statu, nos & pupilli simil*s
192쪽
i x COMMENT. DE RE G. Iu R. similes personas complectemur; ut Furiosos, Mutos, Surdos,& Prodi*os.Quod igitur ad Pupillos attinet qui proprie dicuntur esse sui juris,
. sive extra potestatem patrIs, pupιllud. Gq. s. t.
, . Gy. QEgo tutela redit,eo hereditas Pervenit,msicum 'mina heredes intercedunt. Haec regula per Uetus, Mutii Scaevolς, videtur Hottomanno lib. s. o .c 1.in versa; atque ita potius concipienda: uuo hereiulas pervenit, eo ct tutela redit. Balduinus tamen in Scaevola. ut & alij Interpretes vulegatam scripturam explicant. Sed Hottomannica mihi probatur:hac rationς: Quia dc verba Proxima,nisi cum 'mina, eam postulant: Sc ratio juris. Sic enim ait,& hoς vult regula: Eum qui est heres etiam debere esse tutoremnis scemina sit. Ita etiam Minor, etiamsi sit heres, t/'men hodie non est tutor, ex Constitutione Ju- . . siniani: propter infirmitatem judicissi. Items major.Instit. de excusat. tutor. Ratio quoque juris postulat hanc scripturam.nimirum,ut ad quem commodum hereditatis,per venit, ad eundem quoq; Onus tutelς perveniat.Tertio id probatur ex versic. Gemmi δ. Instit.de legit. patron. tutela ubi haec veterum regula,cum exceptione de se mina,affertur; his verbis: plerumque, ubi su celsionis est emolumentum , ibi δconus tutelae esse debet Diximus inquit Imperator,plerumgοῦ quia si a scemina impubes manumittatur, ipsa
ad hereditatem vocatur,cum alius sit tutor. Eo-
ω -. = . . dem pertinet Regula in d. l. 3. . I. Nemopotes, τ' tutorem dare cuiquam, nisi e quem insuis heredibus
193쪽
LIBER II. 173ιus cum moritur habuit, habitum Oe esses vix seseι: id est, nisi ei quem habet in potestate: quod vulgo notum est. Sed Sc aliae ad pupillos 3c impuberes pertinentes sunt regulae.ut in L 189. Pu- Lex xo. pistin, inquit Celsus, nec .elle, nec nolle in ea aetatemsi apposita tutoris auctoritate, creditur. Na quod animi νι dicio sit , in eo tutoris auctoritas necessarias. Sed haec regula distinctione explicatur, init. tit. Instit. de auctoritate tutorum ut necessaria sit auctoritas tutoris in his negotiis, quae damnumina pillo afferre possunt non vero in his, quq me-iorem eius condrelonem faciunt. Huc pertiner . regula rul. 2. ι ne. Item impubes omnibus citati- seq.bu Piri debet ab ere Dices, etiam puberem, ι' 'l' sed minorem 1s. annis, d munera civilia non admitti, M.t euecurionibubi Respondeo: Ad munera quidem illa Decurionum non admitti puberem sive minorem: sed posse tamen esse procuratorem,advocatum. Huc pertinet regulam LIIo. Pupillus, in Put Paulus pati posse non intelli- L.D. .gitur. V. G In l. 3us penult. s ult s. de tributoria a-MMme. Si dominus, quo patiente, servus deliquit, ρ'
sit pupillus; non tenetur in solidum quia pupillus non intelligitur pati: sive, non videtur servus deliquisse pupillo patiente. Scientia igitur pupilli sive patientia, quae parit actionemrributoriam contra patientem, non parit contra pupillum . l. 3s.pen. Sultis l. I. socientiam. t.
adeo ut etiamsi proximus sit pubertati & doli
Iam capaX,non teneatur ex sola scientia vel patientia.Tenetur tamen ex dolo,id est, si eius dolo dc voluntate servus in cotractu deliquerit, H
194쪽
i COMMENT. DE RE G. Ju R. s.ult. Proximus, inquam, pubertati non tene me parientia, ea a stione, ob deliinim servi: sed tenetur tamen ex suo delicto. De quo pubertati proximo pupillo eit regula in I. II i. Pupιllum,qui proximus pubertati sit, capacem esse ει furandi sν uria faciendae. Et Ratio ejus regulae est: quia pubertati proximus jam intelligit, & affectum habet, qui in delicto requiritur: Sc ita de furto est in gem instit.de obl.quae ex decnasi. Et hi qumque pubertati proximi contrahere possimi, ac sii putari. Breviter. Omne negotium recte geruris lupillus. Instit.de inutilib.sip. Eaq, est regula iucJ.h.t.' pιllus omnia tutore audiore agere potest.
Ubi disseretia inter pupillum & furioium:quod hic nullum,ille omnia negotia gerere possit, sed
tutore auctore: quia nimirum ille iam habeat judicium, licet imperfectum; hic nullum : de quo in Ox. Observandum autem, quod distinguitur in h. l. H i. de pupillo pubertati proximo. Est enim triplex: nempe infanS, 7. anniS minor: proximus infantiae: & proximus pubertati. et pupilli distinctio insignis extat tantum in L F. pupillus. Plerunque tamen est tantum duplex 'PrOXrmus pubertati,& non proximus. ut in ZILpen.IU.de oblig. quae ex delicto nasiuntur . lata me dius , id est infantiae proximus, vix differt ab in sante, ae si lupi sim, ver sed quod Aximus. Puber- 'tati igitur proximus, doli est capax; reliqui non ite .doffen. Et proinde ut ex dolo , ut ex deliae is, quae nulla fi ut sine dolo vel assectu, aesi pere.
non tenentur. DoluS autem tutoris an noceat
pupillo,habetur in Regula L Iρ8. Neque in inter-
195쪽
dicto, iisquit JCtus, neque in caeteris caus*pupillo Lex I p. nocere oportet dolum tutoris sue flvendo est sive non . Quae regula latius concipitur,Dolum tu- - --tOriS neque pupillo nocere,neq; prodesse: quia
dotus neque at ii neque auctori prodesse debet,
com. tiberi.l-s. illa etiam quaestio,s l. H. 8 cmrator. f. de doli.except. Huius regulae,quod dolus tutoris pupillo non noceat , haec est exceptior
Nisi pupillus ex dolo tutoris sit locupletior. Ut enim jam dictum, tutoris dolus ei prodesse non Potest , LI3. Iulianus. I sed cum infacio. f. de act
μή dolo. . depeculis. Sed de hac quaestione Interpretes copiose dispu tant: ut Bartolus, Castrenalis,alij,ad La. Polla. CAe his quibuι ut inde & Pe.' trus Faber ad hanc regulam. LIM. Saereg. s. Nunc de Furioso de quo est primo, dicta regula,in M.®ula, in I. o. 8cini. IE . . Prima cr. In Dregula in d. l. s. continetur disserentia furiosi Ze g - pupilli,saltem majoris insante, sive eius qui fari potest: quod hic omnia tutore auctore negotia agere dc contrahere potest: furiosus non potest.
Et Ratio est quia suriosi nulla voluntas, ut ait
196쪽
ε 6 COMMENT. DE RE G. Iu R. regula in l. o S L 7.qui servum. f. de adquirenda hered. seu nullus sensus,ut ait I. aa. si si maritus.s o matr. Observandum autem in dicta regula' l. - . tam prodigi quam furiosi, nullam dici Uoluntatem. Fur is , inquit Pomponam vel eius cui bonis inter Helum sit,nulla voluntas est. Quia comparatio furiosii Sc prodigi vera est in ijs, quae nocet ; non ex in ijs quae prosunt. V. G. Ut furiosus, ita & prodigus,obligari non potes , L .iscus bonis interiuctum. f. de Verb. Obi. Sic, ut furiosuS Ita& prodigus rem alienare , id est, amittere non potest.& proinde nec testametum facere. Quia prodigi in suis fortunis quasi furiosum exitum
assesciens. .de contr. empl. Li2. J. de Mucap. Sed cum ipsorum prodigorum utilitas agitur, differunt a seriolis: ut,adire hereditatem possunt: suriosii non pol sutar.lo. fria .hereae ut,alios sibi obligare pol sunt: furiosi non pollunt. argument. d. l. 6. f.de Verb Ob aliaque gerere sibi utilia , 3. isde novationibuου, s l. 18 ex castrensi. g. I. de cast. pecul. De suriosis quoque est dii linguendum. Nam qui perpetuum habent furorem,de his hae tegulae agunt: non de illis qui habent intermisi sum. Illi namque nihil pollunt neq; contrahere neque adquirere, vel alienare, neque delininquere,neque uxorem ducere,aut repudiare, neque magistratum gerere, &c. I. ss. furiosus f. δε
velabendurissunt. Sed interm imam furore qui habent omnia gerere possunt, tempore tameri
197쪽
LIBER II. intermissionis sive induciarum: ut, testametum facere, testamentu c possint siser s. Inmt.qvibi non spermisi. fac. test. Ut,judicate, Laz m et .cumfuriosi. f. deIudici's. De his enim, id est, de intermissum ,& non de perpetuum furorem habentibus, quod tamen putat P Faber, hae duae Leges sunt accipiedae. Ad furiosos quoque pertin: t regula in I. I . s a. nrisu, inquit JCtus 9 absentis loco est, Idem Sc in I. α f. furisia. 'f' με sfd ure Codicillorum.l. 2. insine. f.sol. mair. Sr Lao'. coram. deverb g. Ratio est perspicua. Usus autem est multiplex. Nam in jure magnus est es- sectus inter absentes & praesentes. V. G. In stipulatione , quae fit inter praesentes;&proinde
nunciatio in evictione fit praesenti,i. Adimin. s.' sentet.Π.siidebs.ult.de Mictiombiti. Sic dein ael. 2. de Iure Codicili. per omnia, inquit J Cius,& in omnibus absentis loco habetur: ideoque codicillos facere non potest. Sed serio sus non modo pro absente,sed etiam pro quiescente de
pro mortuo habethi d. a.insine:& proinde non illos tallim actus,qui inter praesentes, sed etiam eos qui inter absentes fiunt, ut contractus, qui consensu perficiuntur, celebrare non potest: ut
s.dict. Et huc pertinet, quod coram aliquo fieri iussus actus,si coram fimoso fuerit factus, nihil
actum est,d. χορ. Mortuo comparatur ιn I. E. V.
Hecuniam j de donationib. l. 11.in sine C. de Uust. Sic & Infans, qui furioso comparatur habetur
Furiosis autem etsi Mutus ac Surdus sunt G
198쪽
COMMENT. DE RE G. JUR. L i . Vbi miles: differunt tamen in hac l. 124. in princ. de V quibus ita est regula libi non voce se raesentia o- I in Hy,Mutus,si intellectum habet potest viderarespondere. Idem in Surdo: hic quidem S restondere potest.Quae regula paulo est obscurior: primum in eo,quod de Muto dicitur,es intelloflam habὸ . Sed hoc dicitur; quia muti quidam non habent. intellectum plenum. ut sunt muti& surdinati. . Itaq; loquitur,l.9ypater.s mutm,ssis adφher. I. ustis de bonor posssurios Sc. 8 servo. Lyen supe. ad Trebest. Secundo in eo, quod Munus diciturre fondere. Sed ait, videri respondere: 8c adjungit. Idem in surdo: hic quidem ct res fondere potest. Cujus est usus in Edicto sive titulo de interrogatoriis actionibus : ubi mutus si praesens interis rogetur,& taceat, videtur responderet. D. j de procurat. Quia in hoc Edieto non requiritur vox, sed praesentia duntaxat. At in tractatu de stipulatione, requiritur & vox& praesentia. Ideoque & mutus nihil ibi valet, d. l. I. in princi deverb. obL Et olim in Testamentis vox requirebatur. nempe ultima contestatio: de qua Ulpi nus tit.2o.in . Et proinde mutus testamentum iacere non poterat: ne scriptum quidem. Alpia. a. r. sed Justinianus haec moderatus est, si item surdu . Inst. quibus non est permisifacere testamen- tum. st l. io discretis Qqui testamentasac. possunt. Sic & in Tutelis opus etiam est voce: Ac proinde
mutus non potest esse tutor: ut neque surdus, II. C. I.7. de tutelis. Et hae sere sunt regulae de Per
Esi & alia tamen,de personis turpibus & in
199쪽
tum. hoc est, Munera Civilia & honores turpibus dc infamibus per senis non sunt dandi: neq; etiam Ecclesiastica, Militaria, Academica munera,vel dignitates. Eadem reg.extat in t 8.i mia. C de decurionib.LIa.necd. t. Procuratoris tamen ossicium non negatur infami in ult. Institiue Except. Sed hoc moribus non est receptumά
De Rebus ipsis ,seu earum natura. Unc videamus de altero Juris Sub/,jecto, nempe de Rebus: Quod est bimembre: vel in Adquisitione. vel in obligatione positae Quod, diligenter explicat Ioachimus Hopperus in commentario ad tit. de oblig. idemq;& Philosophi veteres testantur, ut Plato in Sophista:Artis,inquit, rerum parandarum duae sucspecies una in adquirendo,altera in permutando sive contrahendo. Et haec, in permutandυ. item est duplex: vel in donando, vel in contrahendo aut comparando. Et Cic. bb. 1. de ODys. vers. SedIustitia primum munus ctrc. deinde ut co munibus ere.ubi adquisitio:& in his, Sed quoniam scin quibus permutatio. Et hoc est, quos
200쪽
et v lgo DD opeii US, G Dalaulnus inprofat. Tir. in t de rerum divi uo rerum capita esse aiunt,Dominium, dc Obligationem. Quare& hunc ordinem Gaius tenuit in libris institutionum: ut&Jus finianus,eum secutus: ut prius, de adquirendo; posterius de contrahendo dc oobliga ado ageret equos δc nos sequemur in ReguliS.
Sed prius de Rebus ipsis videamus. In rebus
autem ipsis, sive earum natura inprimis divisiones rerum sunt cognoscendae,quae sunt variae de
multiplices. Regulet autem quae sub hoc tit.sunt ad duas tantum divisiones pertinent. Quarum Dira, Res dividuntur in Totum Sc Partes; sive in Universas, & Singulas: Generales itemque de . Speciales. Quamvis haec plurimum inter se differant ut diligenter tractat Hottomannus tota Σὸρ- , qu stione illustra Ia. De Toto & parte, est regula
que ait Ulpianus in L 7.siquis. f. de Excepti rei judicatae.Nam pars,inquit, in toto est. Et Ponti-ν, - - νρ' sex in e 8oae reginrn b. Quam synesius σμ- lays vocat legem naturalem. Usius huius reis gulae est in I. 18. qui bis Sc l. 18. qui usum ructum. f. de se . obt V G qui totum fundum prius stipua latus postea eius partem stipulatur, ut usum fruetum duntaxat; nihil agit. Sic qui primo usum- fructum, postea usum; & qui primo via, poste. iter; qui primo decem, postea quinque. Secun do usus est in paelis , L 27.Aunu . sisten. s. desta .puta pactus primo ne petat totam herediatatem: si postea petat res singulas, vel unam hea