장음표시 사용
341쪽
stii in aequali exeret tus su bl si e rei, ubi phalangem hastatorum
extendere nequibat . quae, ut dicit Livius inropter minimas quas missitus incommoditates iuutilis redditur. Et paulo post subj ungit: Cladis superireris ca um manifestiorem nuctam actam exstitisse, quamque eodem momento piariίαι in locis pugnae initium factum esset unde phalanx perturiari ae prosterni caeperit, cu tu roiarer invictum Sis , solerabile alias morat, cum ricle ob ervotur ordines S de is stringuntur lanceae. cuod partes ejub fingulas aurediaris, vel a latere aut a ler 8ericulum quoddam nascatur daciterumfatum C pro latur. Romani non aperta fronte Phalangem adoriebantur, sed iteratis vicibus impetus in eam faciebant ubi minu videbaturvalida; tum latera tapius & vehementiori vi oppetebant, quod illibi facilius labeiamri & ordines divelli possent, Sin phalangem a fronte adorti suissent,& militem militi opposuissent, ipsi hastarunt spiculis sese intrusi sent & involuissent. nec impetum . ac et tam bene instrume sustinuissent. Livius dicit Romanos, quo minus in urbem quandam per disjectam muti partem netrarint, a lanceatis qui ad foramen muri fortiter & immoti constiterant impeditos fuisses cum hos tueretur ab utroque iere pars muri superstes &in angustiis certamen fieret, ubi ordines ex impetu ingredientium turbari nequeunt. Hinc v. . sum hastatorum conspicimus: qui pari & gravi motu tum ab utroque latere probe muniti incedere debent, Cavendum etiam ne frons aciei latior sit quam ut aequaliter milites contra diversos hosti una impetus procedere valeant; sed sta constitu tur ,ut lux qui ii, medio cψnsistit in illa longitudine ad omnes' casus suis adesse, & in omnibus locis consilio & auxilio labo. uates juvare , eosque sapienter & cum judicio regere possit. Praestat igitur numerosum exercitum in plura agmina interj ctis intervallim distinguere a ut hosti in se utio cum majoribus
342쪽
ab utroque latere mos cetariorum & tormentariorum cunei; sese immisient & implicant, a quibus eminus plura da inna ac ieipient, quam ab hastatis, qui horum terga ab incur silon bus equitum defendunt. Equites autem a phalange semper abhorrent, nisi circumdare a tergo ur ordines turbent eam a
gredi possint. Adde, quod nullum tam praestans armaturae genus reperiatur, quibus in phalangem penetrari & invadi queat, dummodo firma illa & stabilis subsistat 3 nec crebriori motu oc M eassionem praebcat, ut a latere turbetur. Hac in parte in exem' Φ dissupesius allegatis erratum fuit. Ad Ravennam & Carmi-
Concludo igitur ex utilitate hastatorum necessario quam eam exercitus qui in Hungariam mittitur partem hocyrna cum genere instruendam esse. Etsi omnes serreos thoraces non habeant, inseri tamen inter armatorum ordines commode poterunt. Transylvanus eorum opera inprimis indiget, cum peditatu Germano destituatur: in cujus locum Siculos sibila, ditos hastis instruat, octodecim vel decem millia . cum robusto corpore & ingenio non inepto praediti sint ; qui si hastis pignare assuescant &at te in hostem ducantur acile v Turcicanaleprimere & eludere poterunt. Mediae longitudinis hastae & arma, secures scilicet gaesa E spari , tunc multiplicem usum in militia habent cum sarisae minus commodae existunt Vbi λrmentari j ad velitationes emittuntur, nonnulli qui his arians instructi sunt eis adduntur. ut illis pugnantibus hi excubias agant &suppetias ferant. Quia 'di hastati quidam ex horum numero expresse&studio tormen- 'tariis adjunguntur, ut latera eorum tueantur. Tum signa a que vexill , plerumque hi comitantur & circumstipant. In eum videlicet finem ; ut cum primae sarisiarum stationes perruptae sint , cum armis brevioribus & agiliotibus commode ulterius
343쪽
penetrari possit. Ad nocturnas impressiones, ut&inlotis in οβ M aequalibus intermaptisque, in oppugnationibus dissicilioribus, '.
tum etiam ad praecavenda& avertenda damna atque pericula, quae ab ictibus machinarum metuuntur, plurimum utilitatis . conserunt; longiores atque sarissas commoditate superant.Qui his armis pugnant milites, conjuncti atque permixti cum equi'tatu. postquam impetus sactus est,uel in loco pugna committitur ubi equi minus dextre tegi queunt, non leve momentum ad victoriam contulerunt. Hujus stratagematis primi auilao
res atque inveniores exstiteiunt Romanii qui a tergo equo ι η i luna dorsis semper serebant juvenes dexteritate & agilitate prax LI
stantes, in hoc militiae genere apprime exercitos. Caesar has '' ratione acie instructa cum millenis suorum septem milli Pompeianorum equitum in lato campo sudit. Ariovistos ex asi ciri millia Germanorum equitum erant, totidemque numero pe-M' Ddites velocissimi ac sortiis ini: quos ex omni copia singuli sim gulos suae salutis caussa delegerant: cum his in praeliis velfabam tur: ad hos equites sese recipiebant: hi si quid erat durius con- d. . - Ucurrebant: si quo longius erat prodeundum aut celetius recipi-
endum, tanta erat horum exercitatione celeritas,ut jubis equintum sublevati cursum adaequarent. Horum opera plurima sa- Pel. M,
. cinora Ariovistus edidit. Suevi in aspero quodam praelio, re-t L ν lictis equis pedites pugnam inierunt,&Romanis superistres exstiterunt. Simile quippiam in Macedonia iisdem contigit; ubi equitibus permixti pugnarunt pedites, qui hostium equis un- sulas praesciderunt. In Hungaria Vladislaus prospero succes i. su contra Turcas hoc certaminis genere usus est; verum id casu Potius quam certo consillio factum, siquidem equitatus hostilis in loco incommodo substiterat. Legimus quoque equitibus pedites sagittarios permix---
344쪽
invenire dc excogitare: tum praeter hastatorum & tormentariorum copias , cerros quoque milues e toto exercitu delige e&conscribere,qui una cum equis incederς,6c sine timore cum
illis versari. vel hostibus saltem , ubi loci iniquitas equorum v sum d impetum vehementiorem prohibet, resistere sciam. Duobus supradictorum armorum generibus Turcae de
stituuntur. Asappij hastasqoidem gesta ut, sed sa cisiis brevi
res , dc exiguis cuspidibus munitas, quibus punctim solummodo seriunt, Unde nec liastis nostris, nec cum securibus comparari , nec ijsdem resistere valent. Gladij nostri communes stricti&l g uimin ea pugnantium turba ad caesim seriendum vibrari nequeant, & parum etiam contra acinaces latiores va leant optimead punctim laedendum adversarium usurpantur: 's remotiorem hostem, qui breviori gladio pugnat, facilius Atutius serire vulnusque periculosius ac mortale insigere licet. Quae omnia si probe observentur, licet exigui momenii videan tur,magnum tamenpondus in militia habenti Tutcicaratque Ungarieae hastae, ubi cum impetu in hostem procurret e licet,
utilissimae quidem,sed propter long itudinem dc quod pleraequo
sint concavae fragiles sunt atque infirmae. In locis patum imm peditis ec interruptis, ubi vehementi cursu impetumqques la
cere nequit, plane inutiles existi: nt. I iArma quibus eminus hostem oppugnamus, omneque genus missile , nocte de in tenebris plane nullum usum habet; . quod meta prvosita quo ictum c rigimus. peispici neque x. Paulus Amilius dissicilem quendam transitum, ubi legio pro piet angustiam. loci inutilis idebatur, occupaturus, nocte id aggressus est, quod hostem missilibus potius quam Romanos
instructum &iiveoarmorum genere probe exercitatum sciretata innebri utei actus dc ictus incertas est, dc nusquam ceti.
345쪽
dirigi lintem Sed alio quoque desectu hoc armaturae genus
laborat, quod pedites in planitie & spatioso campo, hastiloruin subsidio & auxilio de tatuti , ite levissimo quidem equitatur re sistere valeant : carent enim quod ingruentium equitum jnsul tibus opponant, unde facillime disturbantur. Optimum ad hos iundendos remedium exstat, ut quam vehementissime ur- .geantur, & in eorum ordines prorumpatur ; quod non modo alias contra tormentarios sed moscetarios etiam in Belgio Hi spani observare solenta Prima enim vice tormentis illis explo sis, cum gladiis manus admoventur . illi in hostes strictis ordi Lbus properant, eorum ordines invadunt,& si seri potest divenlere atque perrumpere tentant. Rus generis sunt arcus, bona bardae tormenta majora quaemoscet e vocantur,& aeneae marchinae seu catapultae. Postquam bombardae & tormenta iuves ta sunt arcuum usus desiit in parum apud nos amplius curari tuta in bello Hungari eo Tartari ut plurimum illis utuntur. Leviter enim armati, & ipsorum equi, velocissimi licer, pro 'pter debilitatem tamen ad iaciendum impetum minus idonei, solummodo ad devastandam regionem, ,im pediendos comm
aliter oppugnare cum nequeant, hoc genus missile usurpanisi quQd Plus ter rotis quam periculi adiert ijs qui illi minus sancalsueti; optime equites bombardaniistis ob ij ciuntur . H. Sui perosum autem tria genera sunt pro Syrisamaagdi tudine distincta, quaedam mincta sunt alia media ijsdem nuben, denique majora quaedarii vulgo me que t risio
quorum lux omimum maxima sunt quae manu tractari Sc e plod possunt. Horum armorum magna est dissere itia nazia ter se modo, sedetiam ratione usita in quem adhibentur. Alio enim modo ad venationem & inimicitiam privata in .alio ad bellum instruuntur & praeparantur. Ad primum,sunt endus esit
346쪽
ous paratusque. Ad secundiam,qui munitionum intermedi us dicitur. Horum impletio, primis faculationibus exceptis. aut non proportionata est, ejecto saepius frustra pulvere, aut non satis glande sua conserta & coarciata. Vnde summo st dio cavendum est, ne primae globorum emissiones stini frustrapeae. Ajunt enim mosquetium in velitatione conficere spathum ducentorum passuum, scut& selopeiqni quod inimicitiae
causa gestatur: & stlopetum militis quantum bombarda seu ristola inimicitiae , octuaginta nempe pilisum, quorum quili
et quinque pedes in dimensione habet. Bombarda vero mi litis omnino nullius est momenti, nis adurat & consumat suumque coniiciat ictum, proinde non nisi velut ad hostile pe-hus admotam explodi volunt. l
Hinc notentur sequentes observationes. Mam distormem
tu seu sclopis equites qui ferreis thoracibus armantur plerumque uti solent. Iuramento lai adstringendi sunt, ne citius ediplodant quam in hostem recta ictum direxerint,& de eo vulnerando dubitare nequeant. Lancere igitur impetus prius e pectandus; quo facto, vel hoste quam proxime imminente,&riendus est. Hoc armorum genus ad resstendum & impetum excipiendum, sortiterque stationem tuendam, quam ad aliam in acie impressionem saciendam , apcommodatius est; unde ordines eorum arcte de consertim consistere debent. Apparet etiam, 'uam imperite & negligenter ossicio suo iungantur,qui qum primae stationes exploserunt non expectant quo ordo eos
quoque tangat; vel in aerem vel in socios vel procul ab hoste explodunt. Quae negligentia de imperitia saeverissime inhibem da &castiganda est. Gallici quoque thoraces quam Germani ei praestantiores sunt,&facili9s ictum sicloporum longiorum e
347쪽
PARI TERTIA. 293 discrimen adparet. Gallus unico tantum servo stipatus in militiam prosciscitur ue Germanus contra non duobus equis prose&servo, saepius ire octone decem quidem contentus , ingens servorum famulitium post se trahit. Ea res abusum habet manifestissimum & periculosissimum, ob plures caussas. Prima est, quod habita lustratione, quae ab initio tantum & sub finem expeditionis fieri consuevit, multi ex servis illis desderantur;
sive quod dimissi sitit sive quod ficta nomina gesserint & sudi
postiiij suerint. Se uda est: quod in tanto numero multi inve niuntur equi strigosi & ad bellum inutilissimi. Tertia est quod turmae ex vilissimis hominibus, servis & stabulariis, qui ad bel. Ium ineptissimi sunt complentur. Vnde mirum nemini vide ri debet, si eos eventus expeditiones nostrae minime trancisi cantur, quos speramus ex ejusfiodi appara tu .Qui si in nob,
ibus& strenuis vrris consisteret, eorumque virtus, vel pars sal tem eorum, Praestantiae armorum corresponderet, quamvis velitum etiam immensam multitudinem, ut Turciea plerumque est, excipere & reprimere valeret. Cum enim cominus manus conserendae sunt, harpae quocunque seriunt corpus sec.ro munitum offendunt, enses vero inermia Turcarum pect ra eaque remotiora ubique penetrant perforantque; qui tamen
in tanta cinguli,quo lateri aptantur, angustia a multis difficulto admodum evaginari possunt. Eo meliori conditione Gallirum thoracati propter veruta quae gestant existunt. Bombardae longiores, quas archeIU, Itali vocant, levissi ma arma sunt. quibus equites atque pedites utuntur. Pedite eum in acie locum tenere solent, ubi plus dexteritatis & agiliis talis requirituri in campo aperto equitatui & hastatis peditibus resistere nequeunt ,ni si alio munimcnto tuti reddantur, unde hastari plerumque eis adduntur,veIadhorum latera collocan
tur. Idque duabus sere rationibus. Siquidem quinque ves
348쪽
et TARnvecti TvRe4 ViΝsis iLis septem primi ordines, quot nimirum hasta tegere & defendere potest, hastatis non indigent, cum firmit r contra oppositas hostium turmas consistant nec magis quam illa moveantur, licet inter dimicandum quidam immutari, &alij in sociorum locum succedere soleant. Hi proprie latus agminis Vocantur. viij brachia dicuntur, quod manuum & brachiorum instar a cohorte dependeant&nunc hic nunc illic laostem laedant: in de sessorum locum recentiores & qui viribus integri sunt succedunt. Bombardariorum igjtur particulares luatalam cohortes haberi s lent usque hastati quidam adduntu vulgo copiae per ditae dicuntur, quod stepius maximis periculis objjciantur,&eapiendis fossis et upibus vineis vel abis ejusmodi loci unde lio. si plus damni inserri possit adhibeantur. Equites s clopeiarii ve. telum sagittariorum vicem sustinenr. Hi eminus hostes la
dunt, unde ex tria reliquam aciem collocandi sunt; neque mu-no loco uec firmiter subsistunt, nec impetum facere nec susti, nete ,& suis laborantibus dissiculter subsidio accurrere possunt quin eosdem quoque laedant. Siquidem ictus bona bardae, ab equite in primis factus, incertus est & fallax. Quod igitur potissimum hoc armqrum genus habet,in primo pugnae initio conspicitur & plurimum Valet. Cum vero in eos ab hoste impetus fiat, recedere dc periculo se subducere possunt. Illorum ossicium praecipuum & sere primum est,ut latus hostile oppugnent , su orum Vero latera defendant. Nec certis ordinibus in aete distinguuntur, cum errabundi & volatiles sint: nec as. laeti ad vim atque impetum hostilem sustinendum, sed ut hastati turmatim &catervatim incedunt. Commodissime Taditaris opponuntur,quos propius quam hi agittis suis, attingo te possunt: maxime si bombardae sint aliquanto majores ;cimiusmodi Itali & allones gestant, Germanorum vero manu ita tormenta G pistolae nominantur minus apta videntur.
349쪽
' P AasOTERTI A 4 τη 'sta saeti m propter gravitatem minus dextre ic agiliter tracta' ri potest; longe omnium remotissime serit. Unde locus illis qui hoc armorum genere pugnant remotior ab impetu adver . 1ariorum conceditur 3 plerumque peditum cohortibus inserumtur & eorum tergo atinerumtur ' Hi bombardarios, qui ab hastatorum dependent lateribus, defendunt & sorficem essicinunt. Quidam mosquetiariorum ut & stlopetariorum cia, hes hinc inde oberrare, & prout commodum eis videtur vel a tergo vel a fronte hosti nocere solent. Ianigatis hombardarii
non e opponuntur: sed mostetarij persectiores sunt, quod
remotius ferian: Tormenta &machinae in campo spatioso subito impediuntur ab incursionibus quo minus praeter primum ictum saepius in hostem xxplodantur. Plus terroris quana damni atque peri culi inseruiit ut 4n clade Ludovici animadversum fuit , nostris timore & sumo potius quam glandibus perterritis: Huc venticon moditas recte observata plurimum conducit. Non solum autem propter machinarum defectus & imperfectiores ictus' saepius frustrantur,verum etiam propter distantiam scopi de in taead quam dirigenitur. Cum enim non semper aequales sint
: M ultra capita eoru quos ferire debebaot glandes eiaculantur, vel
nimis remisse antequam metam attingant ad terram deprimuntur, iterumque magno interpositos pacto resultant. Cum pii mi ictus perfecti sunt, leviter armati velites Cinittuntur, ut l te dant eos qui machinas occupare tentant. Vnde harum u- . Nsus plane cessat,quando amici cum hostibus permixti internoscidistingui' nequeunt: nisi sorte in loco eminenti vel munito xi undisine positae sint, vel aquarum aut locorum interruptorum . . adminiculo ab hostium incursionibus defendantur. Ad Ra
eanain Galli hoc medio victoria potiti sunt. Solent etiam '
350쪽
TAxnvecti Tut CA Vir cInlinis aggeribus muniti, eisque peditum cohortes validae adduntur In mediam aciem plerumque collocantur peditatui vicinae. Alatere autem locus eminens & natura munitus pro eis deligem dus est,uel is propugnaculis & peditum cohortibus muniendus. ut contra equitatum hostilem aulae consistant. His ordo vinostra acie inprimis conspicituri II. trum primum aggredi hostem . vel ejus impe. ' tum se inere posteri '
sere r. 3. I io quondam stomanorum Consules pugnam inituri pet, .... seculosissimam, diversa plane certaminis ratione in debella H. do & aggrediundo hoste usi sunt.WAlter militibus suis edixit
ut ipsi ustinerent hostis impetum, quo primo aggressi sortiter re echo & eluso futurum sperabat, ut paulatim ab ardore & su rore vellementiori iidem remitterent, animumque sensim d sponderent, saciliusque in sugam agerentur. Quod consilium ex sententia ei cessit, victoriaque potitus est Alter vero quanta fieri posset vehementia atque audacia maiori suos in objectam hostium aciem impressionem sacere jussit. Sed hoste inferior iic exstitit, victusque ac caesus fuit et stellam 'Nec mirum: siquidem celeriter & festinanter incedentestam probe ordines servare, pedem inconstituto loco firmare, gressumque sistere & mutua conserre auxilia nequeunt, quana ab solent qui intra stationes suas permanent. Huie accedit,quod commoditates, quibus hoste existunt superiores, negligunt de deserunt,adversarios in locis opor tu nis& quii p sorum commoditatibus serviunt, in quibus haud superari & vinci possint, osisendunt. Denique susuosque temere macbinarum ac tormen torum ictibus obijciunt.&manifesto discrimini exponunt. Nee Hea festinatio alium fructum habet, quam ut vanam sortitudinis di audaciae ostentationem serat: quo parum movebuntur mi.