장음표시 사용
311쪽
TARnv ccii Tvxea vivo in I Lis, cedere debeant. Vt hostis, si copias suas dividere cogatur, ibybsequendo cesse. Quod si antς sugam significare non licuit, in ipsa fuga id saciendum , missis nuntiis ad transtus praecipuos
Tit. Ιἰν. ubi necessario transeundum est copiis fugientibus. Tutissime in castra suga instituitur ; quae in eum eventum ante pugnam νας - ιν muniri &praesidio firmari solent. Reditus enim in castra fugae
speciem non habet . nec victos nos esse arguit. Possunt etiam omnes illi modi & strata gemata adhiberi, quae Vegetius docet, ut vict oriam a nostris partibus stetisse hostibus persuadeamus.7 tiprimis vero in ijs pugnis, ubi par est occisorum numerus ec conditio . saepius victi fuerunt habiti qui primi castra deserue-
. O P mpeius & Scipio non injuria reprehendimtur, quod cuia eorum milites sit cistra recurrerent ipsi procul aufugerunt.
retrocedere cogitarit, nisi ei nuntiatum fuisset castra Christia- norum deserta & derelicta este. Anceps victoria ad Agriami sui siet, si Princeps in castra reversus ibi substitisset Sed e ibidem paucos quosdam milites, eosque inermes ostendisset. reliqui mastis remotiora loca peterent, ipse quoque Cassoviam
abiit, ut copias ibi colligeret. Quo etiam Diessent,achii&Tran Ἱylvani exercitus per viam quae Tokaium ducit convenire de ' bebant , ne tota regio hostium excursionibus exposita esset. ne pia oceasone tanta inter nostros fuga excitata fuerit,
resolutio: qui cum ex variis & diversis partibus contra se a Tu cis impressiones x excursiones fieri viderent, eo solo ita statim
312쪽
eonsternati suere , de vilescere eorum capit animus, quod dr gnum obser atione Boosinius notat ut statuerint secum Turca bellum ataplius nisi de sensivum gerere nolle; obliti omnino per hanc minimam cladem tantarum & tam illustrium victoriae Ium , quas olim contra Turcas Rex ipsorum Matthias Cor
vinus obtinuerat. Quapropter si rationes evidentiores excutero volumus, eos reperiemus omnes in contrario. Nam Tur
ca nunquam commodius vinci potuit,quam hoc ipso bello:amissi insigni provinciae parte, & militibus innumeris hoc quadriem , nio occisis. Quod attinet ad Agriae occupationem, quae mubiis desectibus quoad situm dc munitiones laboravit: tum ad pugnam, in qua nostri propter confusiones non vi atque ro hore hostili iugati suerunt, intelligimus exiguum inde hon tem ad Tuccam rediisse, quod ipsemet cum omnibus suis virubus & potentia nostros oppugnavit, & milites mult6 plures ex Usius quam ex nostro exercitu fuerunt desiderati Propter hos successus tam prosperos Hungaria animum despondere, & pacis rationes ini re non debet. Quam Matthi- as toties ei denegavit,dicens Hunoriae regem jure pacem cum
Ethnicis sancire non posse. Cognovit tandem Hungaria ' ' gravem errorem sub initio regni Uladisui commissum, pace eum Tureis inita & jurejurando confirmata. Siquidem ab eo tempore & honor & authoritas & imperium inclinare caepiri
cum ea perperrasser, quae ipsorum regum sententia atque de creto prohibita erant. Nec jugum excutere poterit, quin innem pacis tractationem & commercium cum Turcis inter mittat. Quod ii Matthias praeter Turcam nullum alium habuissset inimicum , propriis armi &potentia eum ex Thracia expulisset: latenim habebat virium,& magnanimitate Christiana praeditus erat, nec latebat ipsum hostium potentia, quam
313쪽
TARDuc Cir TvRcA ViNCIBILI sis . termisso,tempus & Occasio conceditur vi res repara iiDVt Her culi contigit quoties Anteum tangere terram perini sit: quae fa bula poetica commodisitate ad nostrum propositum allegari.& revocari potest.
cuomori Besso capta retineri 2 defati di debeant.
DIxi de pugnis Se praeliis , tum quomodo amissa recuperam da sint. Superest , ut videamus quomodo eadem reti
Qvj bello gerendo consutant hoc inprimis spectant, qua
ratione provincias acquirere dc acquisitas retinere queant, ne , detrimentum accipiant, sed ditiores de potentiores evadant Hoc consilium Romani secuti sunt in colonijs .mittendis, &praeda colligenda. Cum enim bellum in locis digitis &- remotis gerendum erat, aerariunt unde militibus stipendia solvebantur, lubito fuisset exhaustum nisi praedae pars maxima milit,bus erepta & in fiscum relata suisset. Propter stipendia vero, quae tunc militibus fuerunt decreta, contenti illi fuerunt reco. gnitione quadam pro libitu imperatotum distributa qui bene. meritis etiam praemia dabant ex reliqua praeda, quae mercato ribus qui castra sequebantur vendet, turit quod supererat in aerarium publicum reserebatur, ea ambitione, ut certarint iis vicem, quis vi pecuniae insigniori & majori aerar tria locus festius reddidi siet. Coloniarum usu provincias suas ditiores&ω- curiores reddebant. Victis enim hostibus partem territ poenae loco auferebant, idque distribuebant inter eas familias, quae Roma eo migrarant, tanto numero ut hostium excursionibus retiuere ponent. Extra Italiam integrae legiones ductis 'iuerunt. Hac ratione Vrbs supei flucti civium parte fuit liberata,&Romanis hostium reditus cesserunti tum etiam limites
314쪽
sne sumptu ab hostium incursionibus & depraedationibus deλndebantur , donec justus belli adparatus fieret Η Vtrumque Turcae imitati sunt, ut superius dixi. Cui idem apud nos fieri nequiret Z Praeda jure ad Principem pertinet; milites suo contenti es. debent stipendio. Quod si ex
ptaeda insuper decimae eis concedantur , nullo modo coliquori possunt. Coloniae non modo propter fructum qui inde redit , sed propter ipsam necessitatem in usum revocari deberent, s divina favente clementia regnum Hungariae Turcis denuo eriperetur ,& libertati suae restitueretur. Expulsis enim hostibus ditio incolis vacua foret; unde intermissa agri cultura salva subsistere nequiret, nec exteri milites ibi sustentari postent: plus igitur damni quam commodi ad recuperatorem, qui ma ximis sumntibus eam acquisivit, redundaret. Coloniae igitur in loca quaedam regni praecipua deducendae essent. Quod si Ungari satis agri ad excolendum habentes, non cuperent aut non pollent relinquere patriam alio se recipiendi caussa, itedum nimis amplis& arduis occupati es ent expeditionibus tota regio inculta & desolata remaneret, Germania populosissima colonos suppeditare deberet, qui loca quaedam in o
I ris momenti occuparent, extendens se ita coloniarum missione
in partes exteras. Id quod maximo suo cum honore saceret: H quidem earum gentium vices obiret, quae magna sua cum la de colonias quondam in Germaniam du erunt. Qua in renui Iaalia provincia Germaniae praeferri potest ob incolarum multi udinem & artificum copiam. Cum vero ii qui agros colunt ut suis atque aliis victum suppeditent, militiae vacare nequeant : artifices ad eam assuefaciendi, tum etiam praesidiarij nonnulsi conducendi sunt, qui confinia tueantur. Et quo prona nius habitatore S conquant, urbes vel provinciae quae eos mi
315쪽
Taxovecti Tu Rea vi Nei8iListunt, peeuniae frumenti pecudum & aliarum rerum necessariarum eis subsidium & auxilium praestabunt; debiti partem sin-eaei quotannis restituem , donec totum mutuum persolvatur. Vel alia ineatur ratio, ut quadragesima vel quinquage sima familia e rusticis& artificibus ex unaquaque eivitate vel pro vitet, cia describatur; reliqui qui domi permanent mutuo vel dono quodam eos juvent. Novi porro coloni decimas redituum ad praesidiariorum & militum sustentationem persolvant. Quod si hae ratione bellum ostensivum per annos quatuor cum centies millitum militibus geratur,& nullae pugnandi occasiones omittantur, omnisque mora & armorum intermiis oeaveatur & praeeidatur, dubio procul hostibus superiores exi semus; nec singulis annis novae Praeparationes ad oppugnat,ones fieri debebunt; de acquisita optime retinere ac tueri, comsinia denique coloniarum prasidio multa cum laude & utilita' e defendi poterunt.
316쪽
onstat militum numerus, quem ad hoc bellum , quirimus, quinquaginta scilicet hominum missibus. Videntium quibus armis instructi esse debeant. Etsi vero sui Aristoteles dicit) quondam acierum robur re vis in equitatu posita fuerit, quod peditum usus nondum esset cognitus. qui ii ii severa diseiplina in ossicio contineantur, parum commodi ad bellum adferunt: nihilominus tamen in GDecia sub Philippo dc Alexandro phalanx Macedonica ,&inatalia legiones militiam pedestrem tam celebrem reddiderunt, ut plus ponderis saepius quam equestris habuerit. Legio r.1is.s
mana sex millibus peditum,solis trecentis equitibus constabat. Tundem morem Carthaginenses observarum. unde graviora damna Romanis, quam quavis aria natio populosissima, int terunt. Ante nostram aetatem disciplina militaris propter crebras Barbarorum excursiones in Italiam graviter fuit labefactata, quod majori ex parte equitatu constaret, cujus usus com ' intra hostem minus commodus existebat. Nec error fuit agnitus , donec Helvetiorum quaedam turmae, nostros , magno tuo eum damno, prudentiores reddiderunt. Experti namque sunt peditum aciem recte ordinatam, ab equitatu dissicissime supe- Sura rari posse; quin contrarium saepius evenire, ut ad Carminolam. 'contigit, cum victi jam equites ab Helvetiorum turm a , in te tam descendere ordinibus recce dispositis& inire pedestre prae lium coacti, superiores tandem hoste exstiterunt. reditatus . igitur non potest is perari, nisi ab alio peditatu melius institi. cto & ordinato. Romani equites extremo urgente periculosa tua ab equjsdascenderunt, & victorias illustres pedestri cedi
317쪽
TARDv ccii TvRCA Vs Nesar Listamine contra equites & pedites consecuti sunt. Cumque in praelio quodam equites soli audacissime&pertius acissime invi cem pugnarent , Romani equis relictis hostem pedestrem pugnam capessere coegerunt, potiores peditum quam equitum partes esse innuentes. Idem Caesar alio quodam exemplo coim firmat Hujus rei haec videtur causa reddi posse, quod quipedes pugnat, simius subsistere, vel hosti instare, vel cedere pro libitu possit: secus vero qui eques certat, calcaribus & sreno efficere, nec suo modo equum, qui modo parum modo nimium yelociter v l tarde incedit , regere queat Huc accedit quod equi noniiun ana sint refractarij vel calcetros. Tum ui strenuus. interdum eques equum habeat strigosum & male ha
hi tum , contra timidiores milites nanciscantur equos generosos, quorum utrorumque opera va a existit Denique sacili-
us pedes equum vel equitem serire potest, quam ut ab equite vulneretur, quod hic pro ij bitu ictum tendere & itringere ne. ziν- si queat. Quoties equitatus ultro levissimas ob caussas in sui. E g in ζ00lςς it i pugna contra Pyrrhum A Hannibalem e quQs clephantorum odor sugavit. Idem Croesus camelorum opera, & Hetrusci cum carris siepitum 'excitantibus estece. runt. Selimus tormentorum manuariorum sonitu Persas&Soldanum in fugam conjecit. Sed notandum: quemlibet re ditatum cuivis equitatui non recte opponi, sed aptissimum eum existere, qui gravi armatura munitus sit , ut in loco aperto pt mum equitum impetum sustinere possit; ubi equites seiuna peditatum stiperant, leviter armati, ut sunt tormentarij, cum a iiiis destituantur quibus ingruentes equites repellant, et quosdam interficiant tamen semper in pugna stataria inseri res existent , nisi lancearij ipsis adjungantur. ι' Etsi igitur eommuni omnium judicio , tum ex er int a &rationibus validis edocti , peditatus primas in bello partes obib
318쪽
neat . tamen in hac mea dispositione vigiliti quinque lx u. tum millia solum in odo retineo: tum quod illi ordius in editionibus incedant. nec provinciae ab hosti uni incursionibus, qui equites Plerique pugnant, defendi possint, tum etiam quod Germani equites. qui ferreis thoracibus induuntur, atque Ordines in acie stricte observant,& ab hostibus ohementer so thidantu non minori loco quam pedites habendi sint,inprimis vero Turcirum equitibus oppositi, qui levi armatura utuntur Quod si igitur acie in loco aperto, cum hoste qui angustias pr.-bter multitudinem equitum fugiet decertandum foret, hunc in modum quinquaginta illa militum millia armis instruenda e se oncludo. Primum decem millia lanceariorum peditum; tum s Siem mille mulagentos mos celarios; totidemque tot mentitios requiro Quibus addo septem millia equitum Germano u sceariorum di lex millia tormentditiorum equitura.
TI oc caput quasdam continet di cultates, quae necessario explicam
diae sunt. Psimum igitat, num magis conducat omnes copias in a- . oeco unctim explicare, verplura agmiua separatim educere. Deinde tim ea aciei constitutio magis probandast, is qua uno agmine S ea, em serie milites: se dine οι orantur, vel alii res turmaeseparat. , . distantes invicem Θρη lur. l ertio num tino eodemque genere a morum iu u Tuale phalarie utendum, an vero arma inzicem permirhendo T inde , quam Mogna acies esse deIeat dicendum.., Plures acies ex diversis agminibuS ' . -υ .r conuitu ndas oa NIonnulli putant hoste in uno agmine, iniquo omnes militiar
uus lint conj unctor, excipiendum esse; tum ut majori for'
319쪽
titudine ei resistatur; tum necopijs divisis debiliores singula eveicitus partes reddantur, unda iacilius vinci possint; tum ut commodius laborantibus vel fugatis cum integriscopiis auxilio veniatur: quod post cladem milites ea animi fortitudine de viis tute quam ante amissos socios,nunquam in acie persistant,tum quod ispius milites tanto sutore advertarios adgrediantur, ut norum quoque ordines rumpant,qui succurrere & auxilio vem iure prioribus jam victis desgnati erant. Non igitur plures acies ordinandas, sed in unum agmen omnem vim militarem Conterendam existimant, quo cum omnibus viribus belli aleadi fortuna tentetur, nec cum parte quadam exercitus totus indiscrimen adducatur. Hac ratione phalangem Macedonicam
constitutam dicunt, qua Philippus & Alexander tot victorias illustrissimas acquisiverunt. Sed Phalangi Livius legionem Romanam longe proponit. utraque firmiter ordines seruabat, Phalanx tamen sin qua lanceati pugnabant) immobilis erat , α uno eodemque armorum dc hominum genere constabat. 1 e gio Romana magis erat distincta & ex pluribus partibus erat composita, facilius dividebatur, oc eommodius primum in to eum redibat, ὀe in unu corpus coibat. Alibi dicit, Romanos con formem Macedonicae phalangi quondam aciem habuisse, eam Umen postea immutatam re emendatam fuisse: Probatur igitur aciei in plura agmina δc distincta armorum- genera distributio, a Romanis quondam observata: licet ea nostrae militiae disciplinast, ut hora fugiens ab altera, quae laborram us adxi Iio venire cogitar, commode excipi & a fuga rotrahi nequeat, siquidem mercenarijs plerumque de noviths at que ronibus exercitus constent, qui ordines dextre observa xe ignorant. Sed quo confusiones & turbae evitentur, a latere auxilium est ferendum. Vnde fieri nequit, ut eadem fronte acie. instit tuc sed in multa agmina distribuenda est, tanto intem . vallo
320쪽
sum habeant. Huc tamen accedent reliquae conditiones ma-i gis necessariae, quae in conjungendis disjungendis a C. trans, portandis hinc inde citra confusionem militibus praelio ipso.durante, necessario observanda sunt. Qua re plus quam quavis alia Caesar adjutus multis clarissimis victoriis potitus est. pius ealm contigit, ut copiae in uno ago ne sint supernuar, quae in alio desiaerantur. Nec ea ratione moveor, quod virtus u filia & conjuncta solidior & praestantior existere soleat. Hoc
enim axioma Physicorum in rebus naturalibus propter communicationem partium cum toto verum esse agnosco , sed ina: ionibus voluiitarijs minus necessarium illud comperio. Quid in acie ubi centum classes sunr, ii milites, qui in ultima serie coasstunt, magis ad primas juvandas conferre possunt, quam qui in medio vel in yjgesima serie pugnanti Non nego tamen milites audacius in si 'stes ituros, si non modo pugnae . socios prope se conspiciant, sed alios quoque a tergo in sui prae sdiqn , qui vulneratos vel defatigatos aut alia necessitate pres.sosepς iculo liberent,&eorum vices obeant, praesto esse sciant. Faciliui quoque persistent, si alios eandem codditionem, fortunam subire videant: quod firmissimum est fundamen tum, quo pleraeque acies & egi uin ordines nituntur. Non igntur ad conarinandos militum animos plures superflui militum ,
ordines in phalange sunt cortiti tuendit sed ij sussiciunt, qui ad . auxilia sibi invicem serenda valeant. Ob easque dissicultates
cohorte si longiores non sunt producendae. ubi ijs qui in prima
serie pugnati; d ficilio. succurrituri quam si in turmas acies di . ,
saepius Romani Sc ad Novaram Helveth tam invicto animo in acie i Merunt, ut se in scusta potius secari passi fuerint. quam latum ungue 'i de loco recede rint. Id apud nos quoque oo conti Id