장음표시 사용
201쪽
nitentiam , dum sanus es. Et rursus . Guare securus es' tauia egisti pa-
nitentiam eo tempore , quo ct peocare potuisi. Si autem tune vis agere paenitentiam imam , quando iam peccare non potes, peccata te dimiserunt,
non tu illa. Ac demum paucis alijs si milibus adiunctis concludit.
Dua res sunt, aut irηoscitur tibi, aut non ignoscitur . Gusd horum futurum sit, nescis . Ergo tene eertum , dimitte incertum.
Λrtit r. Vides patenter quisquis videre aliquid potes , sermonem hic non eme de opinione probabili, adeoq ue incerta, cunt qua quis operatur , aut Operari potest, sed de exitu incerto op rantis cum opinione temeraria, insipienti, ac plane stulta. Quam ut minimum censuram meretur proculdubio opinio existimantis,licitum este propositum differendi paenitentiam de coitimi fisIeccatis laethalibus usque ad ultimi agonis angustias. Vides rurus sermonem esse de re non ut cunque necessaria . seu necessitate praecepti tantum, sed de ea, quae est necensa necessitate in dii , nempe de paenitentia peccatorum Icethalium peragenda ante mortem ; & nemo nescit opinionem tantum probabilem speculatiue, & non moraliter certam, circa necessaria necessitatomedi ,esse practice improbabilem, praeterquam quod in casu nostri textus deest probabilitas quoque speculatiua , ut patet inter alia ex prae indicata dist. 7. cap. Nullus ab illis praeserti in verbis ἔ
Sed quoniam vix , vel rarὸ est tam iussa conuersio , timendum est de panitente serὸ . Cum enim morbus υeter c. Vides denique cx prie in isto Augustini contextu, tensum eius realem in his vcrbis . Tene cerniam , dimitte incertum , esse hunc . Perage paenitentiam, dum sanus es, ae demia bene uiue, ne te exponas pericula moriendi , quin peregeras legi-χλὰ paenitentiam, differendo illam isque ad articulum mortis .iEliciet autem ex pumice aquam, qui ex hoc antecedenti interre valebit
consequentiam istam et Ergo peccat, quicunque in materia aliqua non ioperatur iuxta tutiorem , simulque magis , vel aeque probabilem opinionem ,
dimissa incertitudine opinionis oppositae vere probabilis . In qua enim vero argumentatione fit transitus a genere in genus; & arguitur, ex improbabili reprobato, ad reprobandum probabile, ex incertitudine euentus subsequuturi post talem determinate modum agendi, ad incertitudinem talis determinate opinionis dirigentis operationem, & modum agendi; ex materia necessaria necessitate medij ad omnem indiscriminatim materiam ctiam neces.sariam necessitate solius praecepti. Quod quam sit absonum , ac
ineptum, tutemet sponte vides . Adde, si libet, quae ponderabamus circa textum praecedentem. Huc etenim redeunt omnia eadem cum cadem vi propter identitatem materiae, oc rationis . Ar Ima. Tertium , dc quartum testirnonium sumuntur ex cap.
202쪽
nureis de sponsal. Sc ex cap. Ad audientiam de homic. Vbi assis
mutitur timqtiam certae, atque omnivo necessariae humanarun operationum , regulae axiomata ista duos In his , esus dubia sunt, ut eertius existimamus, tenere debemus In dub*s semitam des ok4. euae je tulissem L Ergo quandocunque circa quanti em', i an liceae aliquid occurrunt opiniones hinc, & inde incertae , altera tuata, seu tutior, altera intuta seu minus tuta ,' tenemur operaritima tutiorem, & alioqui peccamus, vel iculter, vel grauiter ι prout contigerit grauem , vel leuem esse materiam, circa quam. Art. I. Dico hanc consequentiam his aliis consequemijs similent . Claudus non potest ambulare', nec videre caecus. Eseto habens tibias debiles non potest ambulare, nec udexedippus Claudum ambulare, caecum videre sunt miracula ex Euangeliod Ergo habentem tibias debiles ambulare, lippum vitare sunt miracula. Aliud nimirum est dubitare , aliud opinari , & aliud rursus est opinari cum fundamento absolute,& comparative magno, id est omnibus hinc, & inde diligenter consideratis, aliud
opinari cum fundamento leui, cumque Voluntaria eorum,quae sunt in contrarium, inconsideratione'. Qui dubitat, nil enunciat. Enunciat, qui opinatur; qui enunciat cum leui fundamento , & absque attenta consideratione moliriorum utriusque partis , Opinatur temere , insipienter, improbabiliter; probabiliter vero, sapienter, & mature , qud Cum magno fundamento, omni husque hinc, & inde diligenter collatis. Hinc patet, quid sint.& quantum distent inuicem dubia , Jc Opinabilia, probabiliter, di improbabiliter opinabilia, de quo duplici discrimine egimus iterum superius,& paulo post aliquid adhuc superaddemus,quatenus tircidimus in aduersarios saepius impingentes in istam . aequi uocationem, & alienam,ab homine praesertim,distis inato, confusionem . Iam quoad prete scias attinet , Pontifex loquitur exprcsise de dubijs ; 'In bis , quae dabia sunt, Mys . Adhersarii
intierunt de opinabilibus , dc non qualibusicimque , sed insuper probabilibus, & quotum fundamentum post diligens exam eici dignoscitur esse magnum . Arguunt igitur ad instar arguentis negativo ex claudo ad debilena, ex caeco ad lippum . r , Art. I74. Quod autem in utroque eo textu sermo sit de dubiis
proprie, & stricto talibus, ostendi haud obscuro potest Et qui- i dem quoad cap. -m stipponit id, dc exponit Optime glossa ibi.
ted ante eius verba oportet praemittere casum quaestionis,qui distinctius proponitur, & resoluitur in cap. Litteras de despons impub. Iuvenis septennio maior duxerat puellam nondum sentenis nem per contractum sponsalitium. Puella, autom deuita prae4Λ a mortua,
203쪽
iuuen recedi e ab ipsa , & a prom1ssione sponsa
litia, antequam puella post septimum annum sponsalibus con- mulctis contra Ina i rimonium cum consobrina eiusdem puellae. Quaesitum est, an sustinend hesset matrim ritum p an vero separari deberent dictus iuuenis, & haec cons tirina prio Us λ Respondet Pontifex separari debere, atque ut ita:3xespondeat, assumit axioma illud; In bis, qua dubia sunt. Audiatur iam glossa οῦ Sed quare divit in bis, qua dubia sint. Guia s ex tota ante eptenniam ducta fuit, o pos septimum annum non εonsensit, vel antexmessit; res non est dubia, sed certa. uia murImoηιum non rmpevitureiam confarauinea etiam euin matre i. tit. Prox. Litterar &c. acce A I i g olim Ut 3 PsUalia innuerunt , ita res non I dut1 , l. o. sponsam. Et i. rit. proa. Continebatur 9. si verὸ solutis . he ιntellige; Puella via post septimum annum non consensit, vel nouco=sabat de eo ens. . . Suta statim rerest ab eo. vel mortua est . Verum' gameu quia lotauιν forsitan si quod complere non potuit, praesumitur , quodox. e doti . axi, siue qria malitia supplebat aratem quoad sponsalia, sicut supplet maiamsi quoad matνιmonium i .itit. prox. De illis, di cap.vit. Vnde propteν hoc dubium , tum quia hoc plene nou constabat , tum etiam pro-psex homsatem Ecclesiae, non potes babere consobrinam illius, i. cap. prox.
arg. Αἰιas non videtur, quod posset stare illa littera, se diceremus, quod pG septem annas eo sensit,ut disit Tant. I uia sic non esse/ res dubia . Vides Iuc dubium Iaeph repetit uir, idque ex causa conuincente dubita- - cm proprie , de strictu talem , nempe ex conficssione, & narratione lacti substantialiter defectuosa . Eandem dubitationis proprietatem indicat tum disiunctiva: non consensis, vel non constamiat de consensu, tum particula formaliter dubitatiuar tentaviis fortasse atq0e haec eadem pax leuia habetur itidem in textu : Ex humanaramen fragilitate forsan tentanis, quod complere non potuit is, Ista porro.
cu tatio speculari ua eirca factiim , quae secum trahit parem du-hitatio m iuris alioqui certi quoad eius extensioncm ad casum.1 ait i Cia necessitas, dc causa adigens ad tutiorem , vi parct cx ne ru verborum Immediate. seqticinium ad Vcrba modo relata-
Subdit entur immediate Pontifex Suia igituν in his, qua dubia Nid igitur habetur ea hoc textu quoad probabilia proprie.
talia, ct improprie tantum,. ac late dubia . . 1 . quodammodo est dubitatio eadem proprie, irrcte tal1. in cap. Ad -dκηtiam . Dum Presbyter cingulo,quo cautiu&erar, famulum verberaret, cultellus cingulo adhaere decidis in vagina ,&famulum vulnerauit. Postquam famulus conualuit ex vulnere , incidit in morbum, ac deinde obite. D. tuMit m cst, an obissct ex v ulnei an ex mox , coque ut MD, intel-
204쪽
intelligendum puto in aliunde conitino in dependenter a vulneis te. Quaesitum proinde est, quid agendum 3.Ite siponsio Ponti.
ficis continet duas partes ..Prior pars nititur duobus principijs altero circa factum , altero circa ius . Quoad iactum dicitur et υeM,Utrum oceasione vulneris decessisset, dubιum habetuνb. Quoad ius assumitur tanquam per te notum principium, quod modo nobis Chi citur z Cam in dubην semigam debeamus eligere ratiorem. Est
his infert decisione na: Vos conuenit iniungere mesbytero Memoνato, vein sacris ordiηibus non ministreιοῦ ιniuncta tamen paenitentia congrurati, stipoteritis toncedere, ut minoribus ordinibus sit contentus. His dum
hus ita absolute conlii turis circa maiores , & ὸ minores ordis nes iuxta tenorem praemisse narrationis lubmngit dein de Condirionale alteram partem, responsionis et Si Derὸ ille ex alia infirmitate obierit poterit Presbyter seut erat solita3 , diuisa QMeia mixis are. Posterior ista pars conditionata condit clare dubitationem proprie talem circa ficti qualitatem ex narration si ibstantialiter defectuosa,& consequentem inde eiusdem rationis dubitationem practicam circa ius se seu potius circa extentionem iuris ad casum. Si enim oratores adhibuissent dilitentiam . quanta par erat, quoad facti qualitatem , dc circunstantias, caseuemque praenarrauist ent,prout oportebat; porperam subiunxisset Pontifex conditionem ostensiuam.animi suspensi circa factum . nilqtie eatenus iudicare potentis, dicens: Si vera ille ex alia insimmitate abireis. In dubitatum igitur est sermonem ibi esse de dubio proprie, dc stracte tali. Art. I 76. Confirmatur quia prς sumi non debet insinuationem v terioris diligentiae, oc spem ulterioris notitia icirca tactum con tentas in conditione, Si υeris ille ex atia infirmitate obserit, directas mille ad notitiam eatenus fusti phy sice , aut etiam moraliter cer- . tam , Quia credi non debet Poncincem supposuisse tantam in
oratoribus stupiditatem , ac ineptitudincm , ut in rc prorsus v cunque indubitata, ae certa suctuarent, dc agnoscerent se indi,
gos rectilius ad Sedem Apostol icam . Fuit igitur contentus ninua disquisitione, dc noua inde su borta notitia lacti , qualisviim. cere solet ad fidem humanam non temerE,ac insipienter, sed pr denter concipiendam, id est quod furet scopo nostro principali
mit contentus probabili facti catenus notitia, ut Presbytero per-Amitteretur libera, sicut prius,diuinorum ossiciorum'ministratio. Fuit igitur infra eiusmodi. notitiam, insta quam sola superest dubitatio proprie talis, notitia communicata Pontifici. Consire matur rursus, quia axioma, de tutiori in dubiis, estg da non docet,ac statuit Pontilax ex professo twquam IVtcunque Verum,
205쪽
sta supporis obiter tanquam indubitatum,& lippis, ac tonsorbibus quasi per se notum, ut dicebam: Cum in dubijs &c. Vnde hoc
3xioma sensu quo effertur a Pontjuce, non erat eiusdem Ponti scis, & sacrorum Canonum auctoritate comprobandum , sed iupponendum potius ex humani generis consensu . Nemo a
rem sapiens dixerit potuisse ita supponi obligationem eligiendi tutiomm in probabilibu , , seu in dubi js etiam late suinptis, κquatenus complectentibus sub se etiam probabilia; quandoquidem contradicunt axiomati in hoc.sensit tot, tantique Doctores xere sapientes, doctrinae fama celeberrimi , & clara insignis probitatis laude xenerabiles . Sermo igitur est de solis dubiis pro prie talibus, Aliquid demum eodem confert, quod regula d tutiori in dubijs eligendo suadebat remotionem illius Presbyrreri ab caercitio non solum sacrorurn ordinii ixuscd & minorum, Nam S hoc tutius pariter erat. Et tamen. Pontifex temperauit rigorem quoad ordines .m inopes . Hrinis modi autem tempera' mentum adhiberi solet ex aequitate in dubi js proprie t libus,tra thentibus post se nocumentum proximi .iill l
Λ t. 177. Dederant iam pridem tolutionem istam de dubij stricte
talibuS D. 1Antoninus relatus art. Ios. N post ipsum posteriores omneS sententiae nostrae patronis atque inter alios vir sacrorum Cantanum peritia locu eli., sincera interprctatione, &.pi Diundaὶntelligentia celcherrimus, nec minus eximia totius vitae sancti monia flarus Thomas Sanchaibra. de nis tr. disp. 4 l. n.9. g. Diat autem, cum D. Antonino, Sylvest. Ang. Nauar. Guttier Henriq.
Cumque rationes ita intelligendi sint usque adeo clarae , &,co cludentes, ut vidimus, mirum sane est, quod nonnulli pergant adhuc insistore iis textibus aduersus vlum licitum opinioniS Vcreprobabilis, licet minus probabilis, d minas tutae . Mirabiliora utcm multo est is conatus quoad eos,qui iam diu adsunt in Romana Curia,& intersunt Congregationibus Romanis, i ubi dulbia , qualia dixi intcrcessisse in duobus nostris textibus , sulitquciatissima pro casibus matrimonialibus, irregularitatis, si moniae,iordinis sacri, proscisionis religiosae &c. Causa huiusce a mirationis haec mihi cst specialis. Qui ob dissicultates in his materi s occurrentes, S ad dissoluendos laqueos,quibus se sentiunt innodatos, recurrunt ad bedis Apostolicae benignitatem ,ri ad ba
cram Poenitentiam , ad sacras alias CongregationeS, antequam a
porrigant libellum supplicem, solent adire Theologos, Ut ignnquid, quomodo, N. sub qua facti, necnon petitioni S cxprcstione
aggredi possint pro securitate conscientiae in rerurgendo nego
tio, di pro eiusdem tranquillitate, cum conclusum, seu cX pedi r
206쪽
tum illud fuerit. Narrativae autem, ut dicitur, quas propon Nati S a quarum inspectione ducitur initium consultationis, transe. mittuntur huc,a partibus praesertim rena otioribus, tam desectno se quoad circunstantias specificas, ae praecise cessarias siue hi huiusmodi defectu, conqueritur In n. 3. cap. Fraternitatis detriga&Fmales, ut plerumque sit ineuitabile adigerea consulentes ad tutiorem, nul Ium relinquente aditum probabilitati partis minus tutae defectuosa casu una expositione. Ita saepe mihi accidit, ita alijs, cum quibus desuper alloquutus saepe sum . Pronum igitur crat per se, vertatis praesertim in hac Romana Curia, crederetarem ita se habuisse, sicut diximus in textibus nostris, nec proii ' de eos ad opiniones probabiles vlla ex parte pertinere, idenaque dico de textibus alijs concordantibus, qui habentur in glossa , &accumulantur singillatim ab aduersariis nostris , ac si singuli haberent aliquid particulare, indigum specialis expositionis ia i velit videre plura diligenter obseruata circa praememora
tum cap. Iuvenis, quae tamen ad punctarin controuersiae nostraedii ccte , & formaliter non perti iaciat, adeat P. Sanchez tom. I. in Dcc. lib. I. ap. IO. num. I 3. Nobis enim abunde susticit ad praesens,
textus istos canonicos non agere de probabilibus Doctorum opinionibus, nec ad earum probabilitatem rei j ciendam, aut nogligendam ulla ex parte pertinere, sed agere solum de lactis des ctu OSe relatis, proptereaque proprie , bc strictis dubi js. Cuius- . modi sane dubietas eminet muIto maxime in cap. Significasti sec.tit. e . de homic. quod ob ij ci similiter contra nos toleri oc con tinet quatuor particulas manifeste. indicantes animum suspen sum, S piopriissime dubium : Nos in praesenti cais, ait, credimus di stinguendum, utram constare post, Ood praefatus Sacerdos i Et quidem se hoc ita se habet, quod ex eo for1.η pobet ostendi: Quod si discerni non posest, ex cuius ιm; si vel δ quemadmodum μεθιbetur Sacerdos i Re prius ab
illo percussus sacrilego , mox eum cum ligone in ea te Ge. Potui inc si
gnaticantius exprimi dubitatio proprie , oc iti ictissime talis tΛrt. 178. His igitur dimisiis, quae ad rem nil pertinent, venio ad c cap. Inquisitiom de sent.exco m. quod pertinet quidcm ad controuersiam praesentem,quatenus non agit de solo dubio,sed descendit cliam ad opinionem probabilem; nil tamen suffragatur sententia: Oppositae, licet soleat pro ea citari,sed potius nostrae. Post contractum bona fide matrimonium alteri coniugum innotuit impedimentum inter eos,altero negante illud adcile. Quaesitum est quid iuris circa petitionem,& redditionem debiti coniugalis' Respondit Pontifex distinguendo: si allerens interced e impe dimentum, certam de illo notitiam .habet, debet poιias recommuni
207쪽
eationis sententiam oc quodvis aliud malum humiliter sustinereis,
quam,per earnale commerctum,peccatum operari mortale, quamuis impia
mentam apud Ecclesiam probare non post. Si notitia non est certa subdistinguit Pontifex et Vel eredulitas es leuis, ae temeraria, & tunc adfui pastoris, vel alterius ad id idonei eonsetium, illa expissa, liciti potest non solam reddere, sed ct exigere debitum coniugale. Atque hucusque nulla est controuersia, nec agitur de re nostra. Si autem conscientia impedimenti sit probabilis, sub hac conditione,quae tangit formaliter punctum quaestionis nostrae, Pontifex determ irinat sic ἔ Verum cum conscientia pulsat animum ex eredulitate probabilito discyeta, quamuis non evidenti, O manifesta , debitum quidem reddere potest, sed postulare non debet; ne in alterutro , vel contra legem coniugis, vel centra iudiciam conscientia committat ossosam . . Pondcrant aduem
sarij si usus opinionis probabilis esset licitus, adeoque opinio ipsa probabilis de honestate operationis excusaret a peccato,nulla committeretur ostensa in hoc casu, negando debitum petenti. Quja opinio probabilis de impedimento matrimonij irritante includit in se opinionem probabilemi, quod redditio debiti sit fornicatio. quae honestissime vitatur non committit ut sine peccato. Imo quia existente probabili una parie contradi ctio nis, pars quoque opposita cst probabilis, neque petendo ulla committeretur offensa. Peteretur enim cum probabilitate veri, vereque subsistentis matrimonii, adeoque cum probabilitato , quod talis petitio esset usus legitimus iuris coniugalis. Sed omponitur ponderatio similis in contrarium : Si usus opinionis prodi habilis cstet illicitus, adeoque Opinio ipsa probabilis non excusa, ret a pcccato,non solum petitio,sed etiam redditio fuisset illicita. Quia habens opinionem probabilem, quod intercesserit impedimentum irritans, ac proinde m trimonium fuerit nullum, consequenter opinatur, cum eadem probabilitate, copulam non esita futuram coniugalem, sed fornicariam, quam sicut nemo licite petit. ita nemo ulli petenti licite permittit. Att. I u. Huic disticultati enodandae multa dicuntur a D D quae luculenter refert,& late prosequitur Sancti de mair.lib. 2. disp. l. a num. 3. & pressius, & formalius ad textum tota disp. 4. Ego omnino assentior Adriano sic dicenti quodl. quaest. a. punct. s.
ad T. Tenus loquitur in casu, quo coniux habens tons ientiam probabilem potest eam fur contrarικm aseum deponere ex prasumptione bonitatis, quam habet de altero; firmiter scitu et lenos, quod nolui peccare mortaliter. Ergo hi eastas, cAm credat non exacturum, nisi reuus esset causas , ex quιbus hac ἔοημιentiam format, falsas esse, iam credit esse matrimonium.. Et quidem necessariam esse, pro licita redditione, depositionem opinionas eius
208쪽
eius probabilis de nullitate matrimoni1, satis constat ex didici su
pra uniuersaliter circa hoc punctum . Et confirmatur, quia in priori parte nostrii textus nec petitio, nec redditio permittitur, seu declaratur honesta, nisi deponatur conscientia impedimentit concepta ex credulitate leui, dc temeraria. Multo autem manifestior est necessitas deponetidi credulitatem probabilem, Se di iscretam , seu opinionem assertivam impedimenti innixam gra rivi,& magno rundamento, quam leuiter, ac temerarie conce piam, quia illa maiorem, dc manifestiorem , quam ista, ligandi vim obtinet. Itaque qui credit opinione probabili, & fundata matrimonium fuisse nullum , luco non potest incipere petendo, quia supponitur habere fundamentum credendi nullitatem , dc nondum habere fundamentum susticiens, ut possit credere valo rem; ac proinde ita assentiri nullitati, ut licet possit hunc assensu in suspendere, nondum tamen possit assentiri valori,dc conse quenter uec honestati actus coniugalis; qui tamen assensus est Omnino necessarius, ut licite petat. Ideo auteni ille ipse,qui as sentiebatur nullitati matrimonii ex credulitate probabili, dc di streta, potest nihilominus reddere superueniente petitione alte rius consortis negantis nullitatem , quia supponi inr habere coipso iussiciens fundamentum, ut possit, aut etiam ut debeat dinponere priorem Opinionem . Quod dupliciter sieri potest. Prismo ita ut non solum suspendat priorem assensum nullitatis, dc Consequenter copular futurae fornicariae, sed etiam assentiatur valori matrimoni j ,ἐe consequenter honestati copulae. Mouen
te scilicet ad istam opinionis permutationem s ultra dispositio nem animi reciproce beneuolam in praesumptione bene iuudata
in probitate consortis petentis antecedenter praecognita ,suturum. minime fuisse, ut is peteret cum inclusu peccati laethalis,si reipsa non adessent fiundamenta validitatis matrimonij, quibus acco modari allcnIus , de sua in contrarium fundamenta posthaberinacrito positati ac deberent. Quae fcro est tententia , tu rationa bilis coniectura Adriani, ut vidimus, dc aliorum, licet non usq; adeo distincto , de clare, apud Sanc a nuper indicatum . Λliezdepositionis modus est pute negativus, seu suspensivus, nec nul litati matrimonii assentiens', ut prius , nec validitatii, ut pars pc tens , quatenus neutrius partis nitidamenta agnoscuntur de tacto maiora, ac meliora, quam fundamenta contraria omnibus hinc,& inde consideratis. Supera ita autem huic suspensioni considerarione, vitari iam minime posse periculum , vel fornicati nis, si consentiatur petenti, vel iniustitiae coniunctae cum vite riori periculo incontinentiae, di isaei , 'riatarum, si repellat ut atque
209쪽
atque ex duobus malis eligendum et se minus , iuxta cap. Dua mala i a. dist. Concluditur Obligatio conscutiendi qetenti, ac de rhiti reddendi, quatenus posterius malum cst manifeste maius,dc periculum , posita praedicta suspensione iri licis, utrimque agno scitur aequale. Inter istos duos modos deponendi priorem nullitatis opinionem, hoc in posterum dii crimen intercedit, quod iuxta priorem modum , de transitu ab opinione probabili nuuitatis ad opinionem , seu asscnsum.probabilem validitatis, notia solum reddere licet, & repellere non licet, verum etiam petere deinceps licet, uti deducit optime Adrianus. Quia dum allentit asscnsu vere probabili validitati matrimoni j,assentit utique si m liter honestati petitionis, & torius ultro, Citroquz usus matrimonii , ac proinde petitio crit ex fide, seu iuxta dictamen conscientiae legitime conceptum, ideoque peccaminosa minime erit. At iuxta posteriorem modum suspensivum asscirius , & dissentus circa validitatem ; ad quem potissimum modum apparet respoxisse Pontificem, & respiciunt plerique auctorcs apud Sanchea,
solum licet reddere, tum prima vice, tum deinceps'. Quia exorio dubio circa malitiam operationis, quandiu illud durat,so lum licci exequi ta Icm operationem propter vitandum maius malum, quatenus creditur, quod est minus malum secundum se , comparatione maioris mali esse nullum malum . Maius au tem malum adest solum in non reddendo, ut dictum est, cum m non petendo nullum sit malum . Circa ea, quae hic, seu diximus , scii insinuauimus , ac mox etiam subinferemus quoad depositioncm, ac mutationem opinionis, oportet Lonsulere, quae superius discussa sunt de libertate opinandi . Att. ISO. His ita constitutis quoad intelligentiam textus , in quo Pontifex quoque ipse coniecturando procedit circa factum,con
cludo nil indE derivari posse pro scopo aduersariorum. Quia quod praecipue, atque omnino distincte habetur ex textu est opinantem allensu probabili operationem aliquam esse peccaminosam, non posse, retenta ea opinione, eam operationem exequutioni mandare absque peccato. Id quod usque adeo ego non nego, ut ex professis probauerim supra esse verissimum , idemque tenent indubitanter omnes alij auctores afferentes usum licitum opinionis cuiusuis practicae vere probabilis, dum sermo est de opinione practice practica, seu circa operation ira inlii diti duo, h ic, & nunc I atque elusinodi este opinionem , de qua loquitur textus , conflat clare ipsit in intuenti. Quod secundo loco habetur cx eodem textu,est, superueniente nouo motivo
pose, aut etiam' iuxta qualitatem motivi, & reiὶ debere e
210쪽
poni priorem opinionem probabilem assertivam malitiae in op ratione, & sic reddi licitum, quod prius non licebat. Atque de hac re sub his terminis nulla est, nulla potest esse controuersia. Quoad modum depositionis in casu proposito , si amplecta interpretationem illam de depositione pure suspensiva, se ii ne- tiua , iam eatenus nulla ibi est opinio siue probabilis, siue pro-abilior, atque electio redditionis praescribitur per regulam de vitando maiori malo , quae rursus non est opinio, seu proh bilis. seu probabilior, sed axioma certum . Si autem adhaereas in te pretationi alteri de depositione politiva per transitum ad opini nem contrariam assertivam valoris matrimoni j; adhaereas tantia eo ipso necesse est nostrae sententiat, tum de libertate physica opinandi, tum de honestate operationis sub opinione probabili, tam et si non constet,eam esse moraliter certam,aut etiam utcunque probabiliorem. Nam,ut petitioni consortis tenentis pro matri monio,coniunctis cum existimatione de probitate cius,tribuatur sitfficientia ad concipiendum allicia sum probabilem allertiuuvaloris reiecta priori nullitatis opinione ; susticientia tamen ad eiusdem atansus assertiui certitudinem moralem , aut etiam maiorem probabilitatem , attribui rationabiliter non potesttaed tam . tum pro libito, & absque sufficienti fundamento attribueretur vid tuendum positum ; cum gradus probitatis insignis ad id sitfficientis non sit in coniugatis ex sere semper, aut etiam plerumque contingentibus. itaque istud cap.Inquisitioni, secundum unam eius intelligentiam,nil hapet prorsus pro praesenti controuersia,& fecundum alteram eth potius pro nobis . Λd rationes utrim-due initio propositas patet satis ex dictis , qua occurrendum sitist inctione opinionis retentae, vel depositae, dc sic , vel sic d positae .
Illustrantur tres alij textus Canonici tangentes opinionem
AR t. igr. Indidem facile intelliguntur textus alii duo valdEamnes praecedenti cap. Dominus de sec. nupt. & cap. m per bellicam 34.qu. l .& 2. in cap. Dominus. Cauetur ne quis migret ad secundas nuptias, quin constiterit de prioris coniugis morte , ac deinde subdituri Si veνδ aliquis, vel aliqua id hactenus non obseruauit, o de morae prioris coniugis adhue sibi existimat dubitandum , ei, qua sibi 'ηupsit, debitum non deneget po lanii 3 quod a se tamen nouerit nullatenus