장음표시 사용
171쪽
circaevolantatem eius, non id quisque exequeretur, quod certo sciret, aut utcunquet crederet iussum ab eo fuisse, sed prout repurarem quidam alij, qui sciunturis aut creduntur eatenus decipi, nec tantae sunt auctoritatis, ut ob eam debeat quisque, aut etiam possit recedere ab opinione, ac intelligentia propria . Hoc enim nil esset aliud reipsa, uti consideranti facile patebit, quam suriret Ordinare , se superpermittere, Ut ab unoquoque credautur non decipi, qui, &quatenus creduntur, & dum creduntur, & uouinpossunt non credi esse decepti Constat itaq; certissime per eu mphilosophandi modum vitari minime posse necessitatem, α usum libertatis opinandi in utramlibet partem, rebus quoad in tellectu eodem modo se habentibus, ut licitus esse possit usus opinionis minus probabilis .
Praecludi r alterum aliorum Fugium.
AM-Τ 49. Facilius, Sc paucioribus demonstrari potest insufficientia pro eodem scopo, recursus ad distinctionem opini nis spiculativae, & practicae . Dictant auctores, qui nituntur hac distinctisone , eum, qui tenet opinionem asserti uam obligationis aliquid agendi , vel omittendi in abstracto, seu sub terminis unis uersalibus, posse retenta ea opinionc concipere nihilominus dictamen palliculare negativum obligationis illud idem agendi , vel Omittendi hic , punc, atque ita nullum seu agendo, se omittendo committero peccatum . Quia videlicet uniuersalis illa opinio amrmativa est cognitio speculatiua , seu speculati uet practicὸ,βc tertini ad obiectum secundum se ita abstracto. . prout denudatum 4 eircumstantijs indiuidualibus,quae vulgo denotatam tur per partisulas bic, & nunc , dictamen vero particulare ga tiuuin est cognitio practica, seu practice practica , & turtur ad suum Odiruum in concreto,dc prout 4ffectum circumstantiis
indiuiduitibus ,.atque pr-unciat de illo protat hic ,& nunc, Iu-
ter allirmationem autem ,& negationem usque adeo is uicemindissidentes quoad modum tendendi, &, quod caput est quoad, ubiectu'partialitet reιpsa diuersum, nulla est contradicuouinimia est incompossibilitas mutua is Notum siquidem .est ex summmulis, de coryceptucos tradictionis, atque in ea fundatae incompossibilitatis ess,ut propositiones inuicem contradictoriae, & i compossibiles sitit de eodem secundum idem, nempe,x realiter,. 4ci turmaluer . Argumento praeterea est ea dem inter eas eor uitioncs diuessitatis, quod i opinionibus citas dι uniuersa libu S
172쪽
Iibus praecipit E laudatum, ac vituperatur ingenium , in dicta mine vero particulari iudicium potius. Accedit id quoque miniim
eontemnendum, Viros timoratae conscicntiae , & doctos , atque perspicaces, nec paucos, nc x raro tenere tanquam veras, & docere opiniones aliquas rigidas in materia etiam graui , quas tamen non opere complent causiati aliud esse opinari in generi, aliud operari, dc arbitrari hic, dc nunc. Et quod videtur periu- de valere pro puncto doctrinae, viri etiam doctissimi , smul ac Sanctissit ni, uti vidimus supra circa S. Augustinum arta I V. de
obseruaui pluries in D.Thoma , is ijsque si nimis Doctoribus ,
ita non nun am tradunt doctrinas seueriores , ut tamen oppositas benigniores, seu lexiores sub eodem contextu Sermonis dicant, aut clare indicent esse probabiles, hoc est, deducibiles in opus abs' ue peccato Art. i so. Haec euatandi ratio evanescit, si seclusis vocum ambagibus res ipsa consideretur. Certum est propositionem uniuer-
talem amrmativam , dc particularem negativam , aut e conuer
so esse inuicem contradictorias, & incoin possibiles in eodona intellectu', quaecunque demum sit carum materia , seu obiecturn, dummodo sint de eodem lacinadum idem , nullumque intercedat discrimen , praeterquam aliam descendere ad individuum , dccircunstantias pure indiuiduales , ac materiales determinate, aliam abstrahere ab eisdem determinat8 sumptis, sue propterea altera dicatur speculativa, aut speculative practica , altera prae ica absolute, aut practice practica, siuE quouis alio inodo denominentur , de quo nil curandum est . Quia quod ad remi sana attinet, tam sunt contradictoriae istae duae et Omne mendacium est illicitum semper , ct pro sember , tum respectu mei, runa respectu quorum uis aliorum; hoc mendacium hic, dc nunc est ni illi licitum , aut cuiquam alis ; quam sunt contradictoriae
tuae aliae duae . Omnis triangulus habet tres angulos aequales duobus rectis; hic trianguIus in indiuiduo non habet tres an uinios aequales duobus rectis 3 vel omne animal rationale est admirativum et Hoc animal rationale in indiuiduo non est admiratiust. Manifestum igitur est datam distinctionem practici, & speculativi, & alia eiusmodi qualiacunque vocum inuolucra nil ad hoc conscire poste, ut , retenta ab aliquo opinione uniuersaliter a G1irmati ita obligationis ad aliquid , subinducatur nihilominus iaciusdem intellectum dictamen particulare negativum eiusdem, ad illud idem, obligationis; atque diuersitatem quoad modum rendendi, de quoad obiectum in hoc praecise consistentem rei p. sa , quod altera cognitio sit uniuersalis, dc abstractiva , altera
173쪽
particularis, atque indiuidualis, usque adeo non tollere contraa dictionem,& mutuam incompossibilitatem cognitionum . ye potius sit de conceptu verae , ac proprissimae contradictionis di
uersitas talis cognitionum , ut Vulgo est notum ex summulis . nec expedit, aut decet, ut hic amplius exponatur.
Armuer. Quod addebatur de experientia , seit praxi virum doctrina , & probitate praestantium, nil me tangit. Quia ego non contendo auctorem sententiae rigidioris non poste absolute uti absque peccato sententia opposita benigniori , quae alioqui sit
probabilis , sed tantum non poste retenta pro tunc ea sententia rigidiori, seu in sensu composito illius . Similiter nec dico existimantem unam partem contradictionis esse veram , non possissimul reputare absolute probabilem oppositam partem contradictionis , sed tantum non possie talem reputare respectu sui, quatenus taliter opinantis actu iuxta nuper dicta art. I 4s. Addo ;si praedictis, vel alijsqualibuscunque circuitionibus, aut exemplis fieri posset, ut qui tenet opinionem uniuersaliter affirmatiuam obligationis ad aliquid , posset nihilominus absque ullo peccato nolle id unquam exequi pro ulla particulari opportunitate operandi , quin recederet ab ea sua opinionei, seu insensa composito illius 3 eo ipso talis opinio , omnesque tales opiniones essent Disae, frustraneae, & quibus nemo conscius eiusmodi doctrinae assentiri posset tanquam veris . Qua proposito uniuersalis , quae in nullo sibi substanti indiuiduo verificatur, est falsa;& frustranea , quae dictat, necesse esse sic, vel sic operari, qua liter nunquam necesse erit operari ; ac proinde qui hoc censet esse verum , non poterit illi propositioni assentiri , eidemque
serio , & ex animo adhaerere tanquam verae . Adhaerere , in quam , absolute , ac sine restrictione, seu conditione auferente
conceptum simpliciter opinantis, & reddente ridiculam, ac se straneam doctrinam taliter opinantis. Si enim quis diceret, ego opinarer, vel distorte concipiendo, opinor, eos, qui tenentur ad officium diuinum, eo ipso obligari , ut attendant ad verba,& sensum verborum , nisi adestet in contrarium auctoritas plurium Doctorum, aut talis textus, aut talis ratio 3 patet, quod vere non teneat opinionem assertivam eius obligationis, sed potius oppositam. Nos autem agimus de Opinanti absolute , occonsideratis omnibus, quantum fieri potest, rationis, & aua ritatis hinc, & inde momentis, atque ad hoc ipsum genus Opi nionum diriguntur commemoratae modo euasiones, & distin ctiones inter speculationem ,& praxim. Quas euasiones, cum constit crit, esse vanas, ac in sussicientcs 3 Concluditur de muri
174쪽
neeessariam omnino esse, uti iamdicebam, aliquam libertatem ac indisserentiam opinandi in utramlibet partem, ut aliquando liceat, tum uti opinione minus probabili , di minus tutatum agere contra propriam praeconceptam prilis opinionem uniuere saliter affirmativam obligationis ad aliquid. Uidendum i iam . superest de eiusdem libertatis , ac indifferentiae sincientiae I ad
An , oe quatenus sufficiat libertas opinandi pro etsi Icito
opinionis probasilis contra priorem, propriam etiam
Ri. I s a. Maximi imprimis momenti esse puto quoad hoc. punctum, re pro sedanda, magna saltem ex parte , tota ista contentiosi lima controuersia de usu licito opinionum , disti ctionem superius a me obseruatam, & quam doleo me non in uenire exprecte notatam apud auctores Communiter , inter opimnionem euidentet, atque omnino indubitanter, seu probabili rem , seu minus probabilem y st opinionem non usque adeo patenter, seu probabiliorem , seu minus probabilem, ita cuius, seu superioritas , seu inferioritas supra ὸ aut insta oppositam sita aquousque dubia, obscura ,& anceps. Huius distinctionis necem ipse olim memini in illa mea , hac de re, quaestione, &.ra tio , ob quam nil de ea sollicitus fuerim, credo haec fuit. Quod nimirum q uaestio de usu licito opinionum unice, vel certe praecipue respicit opiniones , quae tanquam probabiles circumse runtur apud auctores classicos , di approbatos, ae laudatos Coinrmuniter , Ita ut agnoscantur probabites ab ijs etiam , a quibus reiiciuntur tanquam falsae o Inter eiusmodi autem opiniones tametsi quaelibet earum sint suis oppositis probabiliores, aut mim nus probabiles reipsa , idque videatur esse certum iuxta princi lpium D.Thomae supelius a nobis praemissum de necessaria inaequalitate mutua quorumlibet inuicem dissimilium , nullae tamen uant, quarum maior, vet minor probabilitas, seu excessus, vel inferioritas probabilitatis supra oppositam opinionem sit in-ydubitata, de euidens, ac iacile peruia. opinio enim , quaera in huiusmodi conspicuitate est verisimilior , aut minus verisi milis, non amplius dici solet probabilis , sed quae est ita verisiani qr certa moraliter, & quae est eodem modo minus
Veriuaulis dicitur improbabilis; α haec siquide sit restrictiua di
175쪽
citur strupulus, seu nimium strupulosa, si vero sit laxatiua di εcitur parum tuta, aut prorsus intuta an conscieatia; & utra libet. sub aliqua eiusmodi censura excluditur a gradu probabati iam . . Hinc igitur effectum est , ut etiam plerique omnes scriptores alii Misensim ferantur ', ut dum agunt de usu licito opinionum probabilium , perinde differant . , atque si nullae prorsus cssent opiniones , quarum excetas , aut in serio rua nobabilitaritis comparatione oppositarum opinionum sit cui dens , atque Omnino indubitata , aut apud omnes, aut apud plerosque, aut apud unumquemque. Pauci vero quidam alii defigunt oculos in nonnullas potissimum Opiniones, quum excessus verisimilitudinis su per opiniones oppositas est,aut quod perinde apudVnum quemque valet) videtur sibi euidens, ac prorsus indubitatus . Fi licet opiniones eiusmodi usque adco patenter praecininente oppositis sint reipsa paucae intra vastum totius ilicologiae moralis ambitum , dum tamen ad eas, tanquam ad excmplaria , . mentis pciem restringunt , eisdemque iciali siderandis unice incumbunt , ad pauca respicientes dei univcl Io Qpanabilium Scia re , quod latissime patet, quam plii res spectes . ac gradus valdei inuicem inaequales sub se complectens, pronunciant, ac si in unaqu*libet omni onum contradictimi .a uerae pars sempcrcsset, absque ulla unqdam exceptione, euidcntur', ae indubitanterptDbabilior, altera 'vero, eodem nudo mi pus probabilin . Illa probabilioritavim vi te adeo iniet se disparium indistincta LQ- visio, & aequi uocatio accendit primitus , initis lor , & touet, hodieque 4rdorem cout ionis. iximum in hac materia, qua-li1 circa minimas quoque res concipi iacile solar, sub Ia tebris. aequin auonum ἱ partibus hinc ,& inde in diuersa antentis, Sc
naquaqυς , vel altera edron uestribuentu Parti aduersae abnu- .rium aliqvj vi ac plane intollerabile ri Id quod, cum maximo vinritatis in re maxima praeiudicio, accidi fle, circa nostram istam ociantrouersiam , nonvallis ex probabilior istis, comjcete viare potest attentus lecto' ex qualitate argumentorum Mercori pro
sertim , Marinarit i& Sinnichii I quae supprius retulimus , ac dilluimus siquidςm impugnant patronos v sias liciti opinioni Si minus probabilis , Si minus turae , ac ii dia erent licentiam op randi in ta quemlibet etiam lacissimum Praptextum, reciaman tibus in contrarium fundamentis edidentur, ac palpa bili ter lon- , ge maioribus . Cuius fuleu iam stippositi usitametsi inibi animaduertimus satis , distinctius tamen , & utilius eadem appar hit , si breuiter subiungamus, uti secere instituimus, expositi nem terminorum, ad quos usque protenditur usus licitus praeasse
176쪽
fertae libertatis physicae opinandi in vinam libet partem contradi ctionis, tum quoad desectum opinionum , tum maxime quoad deponendam praeconceptam prius univcrsalem opinionem,qua - do ventum est in particitiari ad operationis instantiam hic , &nunc. Vtar autem praecipue directione D. Antonini t. o. sumarit. I.cap. I 6.S. IO. maxim C Vero reg. - & quae post eam sequitur,
quarta, & Adriani, quod L quaest. a. puncti I. S. Ad rationes anta oppositas ubi rem hanc accurateia magistraliter exponunt, pri . pro sedandis. scrupulis , posterior pro iusta despolitione conscientiae . in olArt. I 33. Dico primo. Nulla libertas opinandi quidquam consert ad .vsum Iicitum opinionis certo, aut euidentcr, ac indubitanter minus probabilis , seu potius minus verisimilis . Patet hoc dictis supra. Ostendimus enim art. III. des tu nobis phvsieam potestatem, ac libertatem assentiendi opinioni, quamu requoties manifeste , atque omnino indubitanter coniicimus este minus veri limitem opposita opinione , Demonstrauimus itidem nuper ab arr.r a. fieri nullatenus posse, ut qttis licite , α absquepcccato utatur opinione aliqua exclusiua obligationis i ,. ω pec
cati , quid assentiatur, seu potius quin praeassentiam teidem opi nioni , dum operatur conirmiter ad ipsam. Patet igitur liber intem , ae indisserentiam phy sicam opinandi in utramlibet partem contradictimias, qualis a nobis. asserta esst,. ω qualis rcipti statur, mallatenus suinceret , v t quisquam licite: uti aliquando possit opinione .iquae manifeste, atque omnino indubitanter sit apud ipsit in mutiis verisimilis, quam opposita, qualiscunque de
caetero conditionis ea sitia i l .
Arni 3 . Quod si quis conii clans naana sestam, atque omnino sibii dubitatam praeponderarumn i fundam miti pro una parte con' tradimonis',sidcoque impotens eatenus physice astentata oppositae opiniozi , ici, altori partici aiacmicola tradictionis, quae alio. in 1ihvapparet commoda , di ' perplacens, data opera auertat oculos a coalide non si fundamenti probabilitatu illius mani ne , atque omnino indubItanter maioris , seque totum impe dat considerandas, ac promouendis, seu auctoritatibus, seu rationibus sumientibus cam partem, set pinionem, quae malus ste, ac indubitanter deprehensa tanti fuerat nun ivera similis ad solute ; et liuere quidem hae arte poterin, ut inducat tandem in animum paricin eam debaliore mi& minus.verisimilem absolute , eidemque adhaereat assentiendo, ac si . esset verisimilior 3
probabiliorque;.cum per eiusmodi industriam , seu potius nequitiam, ac gaerum Quaere a sequisque possit, ut opinetur de
177쪽
facto aduersus etiam, non solum certa ex fide diuina, sed Jc eui dentia, imo & aduersus per se nota; efficere nihilominus eadem. arte minimε poterit , ut euadat licitus , dc immunis a peccat usus opinionis taliter conceptae. Quia pro usu licito opinionis minus probabilis, dc minus tutat , postulatum a nobis semper fuit, & postulatur ab omnibus huius sententiae patronis , vi r
tineat probabilitatem , utque assentiri illi possit , dc assentiatur actu, qui eadem est usurus, omnibus hinc , dc inde mature , ac diligenter consideratis, quae siue ab auctoritate, siue a ratione'
occurrere cuique possunt. In modo autem agendi proposito vDque adeo hoc non praestatur. vi oppositum potius fiat, dum de industria auocatur animus a consideratione corum , quae praecaeteris ad veritatem accedere, ac inducere posse praesentiuntur. Vnde nequitiosae eiusdem circuitionis auctorem , i eundemque cauillatorem, ac palponem sui abs dubio comprehendit, ac reprobat illud Ps. 33. 4. Noluit intelligere, ut ben8 ageret. Vbi Bella rminus 3 ut malὰ ageret , scientiam bend viuendi contempsit . iauis, etenim magis proprie dici potest nolle intelligere, ut bene agat,.& scientiam Bene vivendi contemnere, quam qui, oculis ma , nu propria puluere conspersis, terga vertit rationibus, quas prae sensit ineluctabiles, Si quia ineluctabiles praesensit, VR concedat in eam partem , quam praevidit a veritate longius recedere, seu ad Veritatem, quae unice quaerenda cst, minus accedere, Utque, id in animum inducere. possit, in quo clare, ac lindubitanter c'iM, spicit minorem astulgere spem veritatis attingendae , dc minis; adesse poriculum falsitatis incurrendae3Iure igitur optimo nar nus aducrsus istum modum, sesi formandi, seu deponendi con stientiam: est enim eadem utrobiquo ratio ὶ per voluntariam auer
senem intellectus a prepositi, vel eae a consideratione , ut est involanto bus actu ignorare per non considerationem. Vtitur testimonio iIOD. a I.
1 . Vbi sanctus vir eiusmodi nequitiam impiorum plangit his verbis et abi dixerunt Deo . Recede. nobis , ct scientiam viarum tuarum nolumus. Quibus in eadem rem,adiungit idem Adrian ill
paris impietatis verba apud Isaiam 3 o. Io. Nolite aspicere nobis ea, ava recta sunt; loquimini nobis placentia ; videte nobis errores . Auferte
. me viam, declinate a me semitam 3 cesset a facie nostra Sanctus Israel. Qualia profecto vota nemo animo concipere potest λrmaliter, ut sonant. Quia error, dc recessuSa veritate, atque a fiante Ve' iritatis Deo est intrinsece inamabilis, sicut omne malum , qua tenus talis formali ter est . Attribuuntur ergo talia de utienti identice , dc materialiter, ut vulgo dicimus, eius moui peruersionem intellectus, dum spretis, ac vitatis fulgoribus , quibus
178쪽
percutitur , magis conspicuisiveritatis sectatur verisimilitudines, seu veritatis adumbrationes patenter , ac manifeste remotiores , magisque deuias a veritate ipsa . Quod accidit iacasu
Art. I s s. Consequens porro hinc est . ut qui post elusenodi temgiuersationem accedit ad operandum , tametsi fieri possit , ut ea torqueat utcunque a semetipso assensum approbatiuum operationis concupitae, utpote commodae, aut delectabilis ; fieri tamen non posis , ut idem interea vitet remorsum conscientiae memoris , saltem conise , ac implicite , rationum praeualentium in contrarium , proptereaque reclamantis electioni absolute, & omnibus undequaque consideratis minime approbabili. Ex quo rursus consequitur, operantem sic , dum , & quia sic ODeratur , peccare de nouo cum merito specialis seorsina paenae ultra rationem peccati, & dignitatem poenae, quae conuenit eidem operationi per denominationem a praeuio proposito inhonelio avocandi animum a consideratione motiui , seu motiuorum manifeste , ac indubitanter praeualentium in contrarium , re quae quatenus talia iam ante praeluxerant . Quia remorsius conscientiae resultans ex antecedenti cognitione non repulsa, seu nou deposita legitime per motivum ad id sufficiens, aufert omnem veram coram Deo excusationem operationis sub ipso exedicatae , ac si adesset actualiter tota illa antecedens cognitio , uti animaduertit optime Adrianus immediate post verba mox Anobis relata. Conatus igitur hominis tentantis eo modo fallere seipsum, atque operari veluti clam seipsis , est quaeda in chimera moralis, ut sic dicatri . Quia retinetur quoad totum suum cnectum cognitio , quae Vitatur , seu potius dissimulatur , haeretque latcri laethalis arundo eo laethalius , ac pertinacius , quo occultius. Cum enim hocmalum latebrosae eiusmodi peruersitatas late palcat per doctos de gente Sciolorum , perque Pror 1 us Indoctos , ac rudes, in pessimae praeterea indolis in ordine ad veram emendacionem, ac paenitentiam salutarena . Quia peccata eiusmodi, qua si iurtiue patrata sub luce maligna hebetium crepusculorum , dissiculter deinde agnoscuntur, dissicilius maintellantur plenarie, & difficillime ad radices usque revelluntur ex animo deluso viscosa fallacis honestatis , aut parilaeamalitiae ap.
Parentiai. Hoc genus peccati plangit in specie Augustinus circa
gulam lib, IO. Confess.cap. 3I.
' PiςO V mas physica opinamitin utramlibet partem
contradictionis sufficit pro usu licito opinionis cuiusuis practice probabilis; hoc est affirmantis cum fundamento magni momen
179쪽
ri, quale exposui supra arti lor. licere hoc, veI illud, seu agere . seu Omittere , siue talis opinio sit reipsa , aut minus probabilis, aut minus tuta, aut minus probabilis, simulque minus tuta, siue sit magis probabilis , aut magis tuta , aut magis probabilis , simulque magis tuta ; Dummodo excessus verisimilitumnis ex parte Opposita et , quae doducitur in opus, non sit manifestus, atque omnino indubitatus ipsi operanti . Haec conclusio continet te ipsa totum scopum quaestionis illius meae, quam hoc opuscu lo vindicare conor, candenaque eonclusionem , fit nil aliud intendunt re ipsa patroni usus liciti Opinionis minuς probabilis , &minus tutae, uti facile coniiciet quisquis fundamenta eorum,dccontextum totius doctrinae attente , ac syncere considerauerit. Deducitur autem cx dictis , ut caetcra hic non repetam superua
cue , quae proposita fuere in illa mea quaestione. Porcii imprimis unusquasque, ratione praeassertae libertatis physicae opinandi
in utramlibet partem contradictionis astinatiri absolute m casuriosito utillibet ex opinionibus inuicem oppositis , prout libue-iit , dc iuxta prauciatem suae voluntatis inclinationem , ac determinatione in , ut patet ex praemissis. Deinde neque peccat Voluntate sic opinandi, neque vesuntate operandi iuxti opinionem iam praeCGazeptam, quam icnet hic, & nunc , & cui assentitur defacto absolute . Non peccat voluntate sic opinandi ia cli git opinari cum magno fundamenro omnibus. hinc , &inde di-lioenter consideratis, nullaque apparento, scit auctoritate, icta ratione , quae manifeste, ac indubitanter prevaleat in contrarium. Qui autem sic opinaturo, non utique opinatur incaute , inlapIen ter, ac stulte , quod erat necessari tam , ut peccaret opinando, seu ebgendo sic opinari . Certe in speculatiuis , atque in nego tiis pure humanis , ac temporalibus , qui opinatur prae habitis Pro , & contra fundamentis ciusmodi, non aestimatur propterea
ineptus , ac in sip iens. Est autena eadem ratio laudabilis clecti nis opinandi in qualibet materia', sincndo intra terminos opinandi atque praescmiseivio 1 proposito ordinante , vel non dinante Opin ICnem ad opus. Non igitur est turpis, ac pecca mimnosa voluntas opinandi modo dicto in materia morali OctGigi-
ctivo initus , cum hoc iudicium sit immediata.regula humanaecumsuve operationis luata dicta ex communi lib. I. Cur L theol. quae avitque illud Apostoli ad Rcu1-l ψ.M. ηοη est diu Die,
ii iai Sed neque voluntas operanui , Iuxta OpI IUNCID aeeouceptam, atque ipsius Operis approbat uiam absolute, pec
in notacsic potest .. j a talis c uadat necesse est actus volun-
180쪽
petraturn G, verificatur positive, dc negati ue ; ita videlicet, ut sinii liter sit verum : Quod est ex fide, peccatum non est. Enimvero, quod cst ex assensu concepto omnibus hinc, & inde consideratis , quae dc quantum conside rare quisque tenetur, est uti, que ex fide sumpta iuxta sensum illi verbo Apostoli communiter attributum cum D. Thoma, dc a me stabilitum in loco mox indicato pro iudicio simpliciter approbari uo operis, quod qui L. que exequitur. Istiusmodi iudicium non habet,qui subest ignovantiae vincibili , aut affectatae, ac data opera non considerat raritiones, quae erant maxime considerandae, ut in Conclusiono
praecedenti visu in est . Uterque enim patitur actualem , vel cal- rem habitualem remorsum conscientiae in contrarium , ideoque non opera thir simpliciter ex fide, sed cum contradictione in semetipso. Habet vero idem iudicium simpliciter approbatiuum. qui operatur cum assensu, qualis a nobis expositus est, di exigitur in hac conclusione. Quia amentit honestati sui operis Omnibus utrimque diligenter consideratis, ac innixus iundamento magni ponderis, quod ita comparatur, cum toto fundamento oppositae partis , ut possit illi praeserri, di tanquam maius,ac probabilius acceptari ex imperio voluntatis, & sic acceptetur,ac prinferatur, quoties libet. Circa quod ex pedit rei gere art. Io. Constat itaque libertatem , ac indifferentiam phy sica in opinandi in Vir.uti libet partem contradictionis ita este scmper se dc ubiquo necessariam pro usu licito utriuslibet.ex opinionibus de Iicit re illicito sibi inuicem oppositis, ut eadem sit etiam susic tenvpro eodem usu licito proiniscuo utrius uis opinionis ex iniri cena oppositis , quoties neutri earum inest excessus Orisit lit adinis supra alteram mainfestus , alque omnino indubita
Λrt. Pue . Addo doctrinam traditam x e valere pro deponcnda opinione siue uniueriali, siue pari culari prius concepta , & pro admittenda Ioco illius , atque m animum indurenda , deduce nindaque in opus Opinione opposita, quando in neutra carum inis dubitanter agnoscitur cxcelsus simplicitcr verit mulitudinis supra alteram . Ita nimirum , ut nupa ctiam apparente de stouo rationc , Vci auctoritate pro, an contia alterutram partem contradictionis, quod ad intellectum attinet, propter solam super u nientem de notio specialem dispositionem voluntatis, dc appar tiam rationum pertinentium ad ipsam , incipiat displicero opinio, quae pia bat prius , dc placere, quae displicebat, propte- .eaque dcterminetur intellectus ad opinionem contrariam opi- 'nioni priusconceptae , dc approbatae . Cum enim intellectus in X a eius-