장음표시 사용
151쪽
11 a Tert ij Lib. d e Anima Quustio duodecima.
propriam, conuenientem si rura formitatem: ergo . consequentia vota secundu conformitatem ad speciem exia cum maiori, quia in tali conformitate ve lentem iii mente diuina habet in se veri ritas formaliter cosistit. Minor vero ρ-tatem sicut res Nera, sed intellectus co- batur. Si itellectus talis cognosceret hac gnosicens q Od quid eil. Ohensius actua conformitate d quod terminat tale opstiter sentiens fuit huiusmodi: ergo c. ratione talem conformitate importaret,
consequetia nota cum maiori per supra- terminus .n. uctus intelligni di est id dicta. Minor vero probatur. Similitudo intelligitur, sed hoc est si , quia te rei cognite inquatiι biuiusmodi est forma minus simplicis intelligentis es incos virtutis cognosi etis inquanta Hi cognos xus, incomplexum aut uansu b
cens, forma rei cogntis constituit Nir iusmodi no dicit aliquam coparationem,ttitem cognoscitiua ι actu,sed intellectus aut applicationc ad rem, hoc enim inc
cognoscens quod quid est, ct sensus se plexum,animal rationale, exse non dicutiens habet smilitudinem rem cognit 'aliquam coparationem ad rem; ergo Gri ψε is inrum t ergo habent proprias formas. αἱ Tertia conclusio Veritas Hi in intel- ire irilesio Quae diste' 'I Advertendi in ta Men splicet intelle- letitu componente. O dii dete obiective,p' ' ctus apprehendens quidditatem dicatur fue sicut cognitum in cognoscente.Tr - obiectio. ou , M verus quia habet propriam formam, ba batur. Cognoscens conformitate intelis
bet similiter sensus differt tamen in- ctus ad rem cognoscit νerum formaliter, tellectus tu hoc a sit si, quia forma a qua sed intellectus coponens, ct diuidens co
sensus dicitur verus intrinsece, no est es gnoscit confomitatem intellectus ad rersentialiter, O proprie veritas, sicut nec ergo Oc. Probatur minor, quia aliquanenuuas lapidis proprie ueritas Urforma do intellectus iudicat se habere similis autem a qua intellectus inquantil cognos dinem intelligibilis. Item quia terminuscens dicitur ut rus intrinsece est essentia- talis intellectionis es complexum, putaliter Neritas ipsa intellectus noIlri,ut ex hoc exemplum homo es animalicoplexu superius dictis patet, non tamen eIi πω autem comparatione intellectus adre diritas a qua principaliter dicitur intelle- est: ergo c. Sed hic occurrit d bis- Via , ,
ctus verus. Dicitur enim primo Neriis a Ram S. Tho. dicit, ' tuncsolum intriis p. p. q. t eritate in mente ditima exis lente. ctus cognoscit Neritatem, quando cognos Secunda concluso . Neq; ins seu, ne cit cosorinitatesu ad re. Dicit, . n. Intelta . in que in intellectu cognos enue quod quid lectus autem conformitatem sui ad rei Stella ψ i d en, est veritas obiective, Ut si id qd ter- telligibilem cognoscere pol, hoc est quantuusteie est minat actus Hartim virtvtsi non es som do iudicat rem itase habere, sicut est sor exi vh ς maliter verum. Probatur ista conclusio. madere quam apprehendit. In bac sola
''' D sensu . n. satis patet, quia veritas non operatione intellectus eIt veritas, et Dia cognoscitur nisi formetur ro aliqua, aut stas, secunia quam nosissum intellectu conceptur de re ad extra, qJ no conuenit habet similitudine rei intellecte, sed etia , sensuised de intcllectu. Probatur. O- super ipsanismillitiinem restinaur cognoscens veru formaliter cognoscit com gnoscendo, djudicando ipsam. Sed nosormitatem ct coparationem qua est in- in omni propositione importatuν talis coter rem cognitam, Oid quod intellectus formitas intellectus ad rem, sectit in iIsaeoncipit de tali re, sed intellectus cognu homo est animal, sed habitudo tanta praecens quodquid eII non cognoscis tale con dicati adfuιectum importature ergo no
152쪽
s Ner intellectus diuidendo ct compo- nendo cognoscet Meru aut fassum. Re .hi &sulis spondetur se propositio illa in de monte
V S. Tbo. Ailicet ' in omni propositione
eundum D. importatur coparatio intellectus ad re,
nam intellectus formas propositione a tribuit. aut remouet a re id quod de ipsa concepit. Sbm. n. propositionis importatrem extra Elam, praedicatu id qδ intellectus de ipsa apprehendit, per confel 'ens formando propostionem, intelgendo complexum,dicit ct intelligisse
habere conformitatem ad rem, attribue Ailicet ei id quod incomplexe con s
pis: ct si quide sicut ei I in re, stilicet qa
ipsi rei conuenit id quod intellectus co cepit ,σpei formando propositionem attribuit tune intellectus verum dicit, cognosiis, sicut cu huic rei quae es homo attribuit hoc quod cocepit de ea, Lilicet Hul ronale, aut risbile formando istam Propositionem, homo est animal ronale, aeut istam, homo est rimilis, Nem cogno t. Sι νero aliter sit in re, quam intellecius dicat, quias intellectus aliquod imcomplexum rei attribuit extra Ham qdei non convenat , suta dicendo homo en equus, tunc dicit falsum, ct cognosiit adum. Itaq: 'in ista propositione' homo est viat s in Oibus alijs coparatio ν intellectus ad rem importata, ex eo st in tali Nositione intellectus rei extra anima existenti,qua per Nositionis ιbmmgnificatur,id quod concepit de ea, O per, praedicatum importatur,attribuit, Omis Οι propositione intellectus dicit se esse adaequatu rei, dum rei attribuit id quod incomplexe de ea concepit. 'lus auteboe si de mente S. Thom. apparet qui post; dixit, quod tu: inresiectus cognosiit veritatem cum cognosiit conformiatatem sui ad rem intelligibilem tu icam do rem ita se here, sicut est forma de re,
qua appretandit usubiungit, O boes
est componendo, ct diuidendo in Orn possisne aliqua forma significatam per praedicatu, vel applicat alicui rei Quoia
cate per subiectum, νel remouet ab ea. Item ostendos quomodo adeo Veritas V., enuntiabiliu non excluditur,dicit, cu ali , . E c. . quod incomplexum vel dicitur, vel in- -- in tetrigitur, ipsum quide incomplexu quantum est de se, no es rei aequatum,nec rei inaequale, cu aequalitas, o inaequalitas m comparationem ici utur. Incoplexu arat quantu en de se, noκ continet aliqua comparationem, vel applicatione ad re,
unde de se nec uersi nec fassium dici pol, sed tina complexum, in quo designatur coparatio incomplexi ad rem per nota c positionis, aut diuisionis. Incomplexum Quid aut non dicitur i a res sm p est extra animam, sed m quod es obiective in iu- testem simpliciter intelligete: ergo etc. In illa propositione homo est anιmal, importatur commitas intellectus ad rem extra,sm quod res ad extra, quae est bo-mo, id quod de ea intellectus concepit, et intellectus illa propositionem formando se esse asequatum rei, cum de ipsa reformat conceptum animalis intelligit, ct dicit: dicit enim ita esse in re, sicut ipst concepit, ista autem conormitas importatur per copulam verbalem. Vnde in p- positione importatur conDrmitas viri que, stilicet O eius quod intellectus concipit de re ad ipsam rem, O intellectus sic intelligentis ad eandem oec. Similia ter in propositione negat tua inuenitur, cum .n. intellectus homine non esse equuintelligit, se esse rei adequatum dicit, iade eo equi negationem apprebendit. Quarta concluso. In propositione πο
est, ct mentali qua es conceptus termi tione voralinans actum inteIectus componentis, aut diuidentis est veritas significati .Pro. fi ua. batur quia repraesentat ιntellectui enun-
elabile vera. IDAE. propositio, homo est V animal,
153쪽
animal, sive in Noce, siue in mente significat hoc complexum bominem se animal, in quo In cato importatur idqδesi NeritasIo; maliter, dicit enim hominem, animal, comparationem huius incompleat animal ad illam rem queeIl homo, a tale enunciabile complexuor id quod intellectus dicit, ct intelligit
I compositionem , aut diis isonem . , Ouramen est si conceptus meruis principalitis sigi dicat enunciatile complextim, quam propositio νocalis, quia propositio νoca is nisi mediante conceptu no sigmsicat. UAd rationes in oppositum re Pondetur. Ad primum dicitur, quod
ensus Philosophi est, in ipsis esse νeritatem, sectit in re Nera , non autem sicut in cognoscente νeritatem, ct hoc conceditur. ' Ad secundum patet,quod pro positio vocalis est νera significatiue, ηοautem formaluer, per a tritatem .ppria Mota mi V inse existentem. IAd tertium vicitur primo, Pens, ct Neru conuertimurqlia tutione a se tum ad supposita. quia esse suppositu eo
non autem conuertuntur quantum ad co
hitutiva ratiotii Vtriusque, esse enim co
nituit rationem entis, O adaequatio rGtionem veritatis,illa alitem non conue
tuntur. Dicitur fecundo, psi conseques sic intelligatur, ' Mi est unum, ibi est alteram quantum ad ea penes q s no
conuertuntior, negatur consequentia, Par. penes constitutiva rationum non eo
veriuntur, ideo non oportet Hi es msi, ibi esse reliquum. Dicitur tertio, ' Pens, ct esse conuertuntur ecundum β' posita, disserat tamen fecundum ronem, ideo requiritur ' in quocumq; est suppositum entis, sicut in cognoscete,sit etiam Iuppositum veri, econuerso,non oportet aut hoc de rationibus, non enim intellectus femper intelligens ens, ueri mnem intelligit. Dicitur quarto P argu entu conclusi, se verti est in omni re sicut in re Vera, cum boc aut Hat, psit Dium in intellectu componente, o druidente, sicut in cognoscente verum. iii Ad quare tum dicitur, g, aurum es Vreum aurum proprie denominatione extrinseca,inquatum coformatur intellectisi diuino a quo procedit, improprie aut denominatione intrinseca, νnde in imo esse veritate ha- proprie dictam non negatur.
Vtrum intellectus noster possit cognoscere singularia.
Vnum autem faciens hoc intellectus Rc. Tex. XXII.
V AE R I T V R tem sum communem, ad cognoscendum disse 1 ha. uxl tiodecimo, Virtim in retiam intersensibilia me ru Mysia,
- misic l l cognossere singui, sibile diuersorum sensuum .' Secundo. ria. Et Nidetrir psic. Qucquid poten virtus vaferior, pit vir Primo . Potentia tus superior,sed sensus qui est rirtus in-eonens differentiam inter aliqua. cogno- ferior potest cognosicere singularia: e scit illa ,sed intellectus ponit disserentia go ct intellectus. Tertio. Id quod minter uniuersale, particulare: ergo co mo intelligitur ab intellectu per νnalpe nos it utrumque , consequentia nota cu ciem ,mιt en ipsa stes trest rara an
ni tori. Maior est Philosiopbi 2. de ania mam repraesentata per specie. Non Pe-ma per boc probantis oportere essese ciet,quiasecuridum S. Do . Pectran
154쪽
Tertii Lib. de Anima Quaest. tertiadecima. Iss
est qδintelligit sed quo res Pelligituri.
ergo e I res extra Hiam, sed res quaelibet extra animam es singularis etiamfecuntabello de dum S.I b. ergo intellectus lxtelligit pri
μ' ., bi: gulare. Quarto. Formare syllo F. Ismum expositorium pertinet ad intellectum, similiter ex seuersali propositione, ct particulari concludere particul rem in operabilibus: sed non posset inteli lectus illa acerrinis cognosceret singulare, cum cognitio propositionis partιc taris suppon.it cognitione singularise cr-gο c. Quinto Si intellectus non posset cognoscere hingulare, aut boc esset
via , u ex pJrte intellectus, aut ex parte rei. h. tis.1o Von ex parte ixtellectus, D intellectus
pol intelligere magis intestigi&ba: ergo Ofmgulare, qd est minus intelligibile: non etιam ex parte ipsius singularis, qa numqdq; cognoscitur sm p es in actu,
'ghiare ομι primo est in actu, quia sibi
primo conuenit exiriere,qper ipsu coi uenit uniuersalibus, uniuersalia.n.abstrai A tant ab hic, oe nunc, H betur ex Plui.
. duo sunt facieta. Primo.n. declarabitur titulus quaestionis. Secundo dicetur ad quaesivum. Quantu ad primum.Sciendum primo p c um singulare respectu alicuius Wiuersatis dicatur, quot modis di files, . versis sit*r νniuersale, tot modis partia' piuersalii ' culare diuersi cari contingit. Duplicia, hiis . - ai t μι νmNersalia. Q da n.'nt, quae a sua rone materiam totaliter exclauset, sic non modo in rone si a no includunt materia, sed etiam est de eorum rone nohabere materiam, sicut furit uniuersalia,
genera sicilicet, es species subflantiara
separatarum. Quedam alitem sunt L ersalia.quae in rationesua materia uniastemalem includunt, sicut J es rerum corporalium Si dispiniatur .n. homo dili iatione naturali, licetur p es quoddam col positum ex carnibus, usibus cir neruis, O huiusmodi, anima ronali. Singuloria igitur in duplici etiam sunt diflere tia qtis a scilicet quae funt naturam ι tuliter materia excludetιum si gularia, ct ista dicistur regularia immaterialia, sicut sunt inteltigentia: quaedam aut qua sunt singularia naturarum includentium materia, Cr ista dicuntur singularia materialia, sicut sunt Sor hic bo, hoc ligna c. Sciendum fecundo p aliquid porcognosci dupliciter. Vno modo in couf- Dufiesmso, O potaliter, O boc est cognoscia μ' ruraliquid in quo potalitem conlluetur, hoc modo qui coguosceret mal non diuia deudo vi suas spes,cognosceret bominem
potaliter in animali contratum. Elio modo distincte, o determinate, O boc eqqu res cognoscitur in propria natura smquod est, boc modo cognosceretur bomssi cognosceretur siu proprium genus, ct disserentiam ultima. et Cum igitur quae- Sensus rimus utrum intellectus nosterponit cο- si fit gnoscere singularia, non querimus de cognitione confusa, ct potali, certum e leuimo intellectus cognosiit uniuersalia in quibus gularia confuse, O potentialito continentur ,sed gustamus de co:
gnitione propria, ct distincta im qu)dsunt in sua singularitate: similiter nouqVerimus de mgulari immateriali, hoc enim pertinet ad Metaphysicum, virum scilicet intellectus noster possit cognosce- refutaatiasse aratas, sed quaerimus de singularibus materialibus. M QEt utlim via. 4.ι ad am sciendum νt declarium es tu pre ' ''
cedentibus, quod duplex est cognitio, scilicet directa restera. Directa, qua tutellectus rem aliqua directo initiitu videt. Re flexa,qua Hellectus coguosis aliquid. qJ tibi fuerat ro aliud cogno cendi resectendose. quo se habeant ills cogni , eoactu . tiones dictum eis superius . Sit igiturhsc prim.r coclusio. Intellectus tracter ..5sot primo directe O gnosci re MI ia .
155쪽
I Probatur primo . Omne cognitum ab intellectu primo, O dιrecte,per speciem intelligibilem exilietem in intellectu repraesentatur,sed Iulare tu sua segularitiale non reρὸ Qextatur primo, oe directe perlpeciem et ergo c. constit sentia nota cum malori quia intellectus nou ii
resistit, a usi s m qi,od est in actu per ocinintelligibile. Minor νero ita uar. Vuu quodq; recipitur in aliquo per moda re . cipientis, ut si us adductu est, sed intelle ius est immaterialis : ergo spes recepta tu illo e i immaterialis, er sine materialibus conditionibus: ergo repraesentat materialiter omo, per consequensus repraesentat 'Iulare insuamgularitate, ct materialitate. Secundo arguitur sic. Iuud quod primo, directe cognoscitur ab aliqua pota, en obiectum Q id i Pius Sed metulare non est obmintelle-
vira Dperitis dicti m est: ergo c. Tertio Res quae sua ratione matertam si nata, cy' particulari Ratam includit non cognoscitur primo, o duecte, apoia per ab-Bractione a materia cognoscete sed intellectus noster cognoscit per abstractionem a materia, ct si clare infua rone Ter. is. includit materia, ut dicitur 7. Metaph. erro c. consequcti a nota cum maiori, quia se aliquid in sua rone incladens materiam, cognosceretur a pota per abstractione a materia, cognosceretur per H- Iractionem ab eo, quod eii de rone eius,
vi ut aut potest abji rabι ab eo, quod e lde ratione eius ninor etia es manifesta. tum quia per illud intellectus it frit a sesu, tum quia epter hoc ponito a Phil.
intellectus agens ri naturas a conditionibus indiu duantibus abstractas efficiat. 'iinu Au, 'Secunda conclusio. Intellectus no ternui phς potest cognoscere singularia secundario, siGisuri per reflexionem . Probatur rationi-- bis in pnucipio quasionis adductu.
Trimo. Cuicunq; intestectus attribui aliqua fecunda intentionem, illud ab inmtellectu cognoscitur, non. n. posset illa in tellectus attrιbuere intentionem,nisi e gnoscereIur. Sed singulari inteIectus imdiuidui intentionem attribuit, ergo intelligitur ab intellectu, cum non intelligitur primo, ct directe, sequitur is indirecte, fecundario intestigatur. Secundo ibatur νtraq; conclusio auctoritate
Tbil. 2o quarens quid sit obm intest ctus,prsmittit quo quiddιlas distinguitur ab eo cuius est, scilicet a singulari. Desu de cum subiunxisset φ aut alia parte,aut eadem aliter se bente carnem, o carni esse discernit, boc declarat subiungens: Sensit tuo quidem igitur calidu, frigia
dum iudicat, o quoru ratio qusda caro. Alia aut aut separato, aut sicut circumflexu se habet ad seipsam, eu extensa sit carni, esse diI ceruit, idest: principio quia de sensitivo iudicat, ct cognoscit simgulare O esia quoru ratro materiam part actitare includit, sicut baec caro. Aio aat
principio, aut separato a principio singularu cogito citiiuo quiduitatem discernit, se scilicet νnu cognoscitur' ι, altera vero intellectu, aut no separato, sed e dem quo extense, idest primo, et directe quidditatem apprehendit etiamgulare, dum reflectitur hupra actu sua, etiam-gulare cognoqiit, qδ faue fit qu νtrumq; cogno itur intellectu, ex eo alia , qua quidditatem coenouit ad con idcratione
sui actus, ct spei retesiigibilis. pha rasinalis, reflectitur. Cum itaq; intellectus noster non cognoscat directe, O primo stimularia, cognoscat arat fecundario O indirecte, superest declarare quis sit iste modus cognoscendi, oe νnde hoc habeat segesare. Sciendum igitur p Illa gulari non rone singularitalis a nobis repugnat directe cognosci, seiugulare enim immaseriale setata se ino me cognosci
156쪽
bile est, fed ratione materialitatis, licet enim intellectus primo, o directe quid-ssitat mn materiale cognoscat per abstractionem tamen ab hac materia signata, quam in sui ratione includit,singulare coModus quo gnoscit. Modus igitur cognoscendi sin
ἴχ ἡ ' gularia hic est. 7 a singulare primo senssum particularem immutat deinde Dantasiam,tae aut simul cll intellectu age te specie miAbgibilem in intellectu possibili causat. Et quia illa species sola qui l ditatem repraesentat, cum fingulare, Crpbatasma per quidditate imspem intelli GL ,,. Sibilem causet, ideo intellectus per illam ,s speciem primo natura uniuersalem Intel ligit, deinde per cognitionem obiecti Mi uenalis in cognitionem sui actus redite et quia actus causatus est a specie intellei-λ bilis.ideo per cognitione actus redit in cos gnitione speciei intelligibilis, que yrincia
ἡ pium actus fuit: quia species est a pha
i tu sinatibus abnracta, per cognitiones'eγ ciei ad cognitionem phantasmatis reue
is titur, ct per phata a singulare cognos' cit. Apparet hoc in exeplo. Sortes .n. et
, α i.-' Plato prius per Das quidditates sensum
exteriore immutant deinde sua phantasse mata causant in phatasia illa phata'. ii ta similiter cum intellectu agente similiat morem hominis in intellectu producut . , Intellectus similitudine hominis Horm rus cognoscit natura hi mara, deinde adi cognoscendum actum suum, o per ii mi speciem, est per stem pliatomata, et per, phantasmata Sortem, o Platonem. Ex hoc siquit tir ' singulare per pro-
priam o distincta ij cclcm, quae Icilicet, ipsum repraesentet eisui die intellectui, i quantu ad sua singularitate non cognosi citur, sed per spm uniuersalem, i aquami per principium quo intellectus intelligit, . et actum intellectionis producit, per phai tasmata aut tanqua per id quo ipsum sini stilae n. ii gulare iniηetur. S contra prima concla
sionem sunt dubia quaeda qua inferius declarantur. Dd rasiones vi oppositu respondetur e quato possunt esse cotra primam coclusione. H Ad primi quide dia soluuΑtur
citur, si ponens disserentia inter aliqua, iique cognoscit utruque,non in oportet quod uImq; cognoscat primo,et directe.
Adsm respondetur primo, 'quicquid potest virtus inferior potest virtus superior,non tame eodem modo, sed no ii ri. Modo dicitur, g, intellectus singulare nobiliori modo quasensius cogno sitit, sensus enim singulare quantum ad conditi nes materiales, ct accidentia exteriora cognosiit, intellectus aut quantu ad n turam periet,quae en in ipsis indistisiis. I Respondetur secundo g, maior propositio halet veritate in his quae Iuni eius d generis, et eiusdem ordinis,quia tuc quod dicit persectione in imo, dicit etiam perfectionem in altero. Modo sensius, σmtellectus non sunt eiusdem ordinis, ν de ratio non sequitur. Ad tertium diacitur, g, id quod primo intelligistir ab intelPectu, est res extra anima existens, non secundu esie, quod habet extra animiam, sed secim v abstractetonea conditionibus matelialibus. Et tu dicitur 3 eLi singi
laris, dicitur θ' est Digularis siti esse, shabet in sit staribus, sed siccundu esse,
habeti intellectu, eIl νniuersatis. quartum duitur priπο, ' posito φ intellectus formaret syllogi u expositoriu, eporteret intellectum cognoscere sing laria, non is primo oe d recte. Dic intellectu, Hirsecudo φ formares Iotomum exto his
de re aliqua et eda pertinet ad ecgi: tivam, licet etiam laus cognitio dicathresse intellectus imipcratiue,qa scilicet ii tellectus Uerat νirtuti cogitatius, vi in actu circa particulare operabile exeat.' Ad quintum dicitur ' est ex parte ssus singularis, quia νidelicet non potin
157쪽
13s Tertii Lib. de Anima Quaestio quartadecima.
eausare in intellectulpem repraesentativa includit actum, rade ratio non probat. materiae signatae, eo st intellectus imm Dicitur fecundo g, quantsi ad materiarerialis sit , materiale autem in immate- signatamsingillare non est in actu,sed di μακ'. a riale agere no possit. UAI huius impro cit potentiam, ideo sinsuam singularit bationem dicitur primo p illa epositio, tem non es cognoscibile nisi in ordine ad 'vinium in unumquodq; es intelligibile inquanta est aliquem actu. Dicitur tertio 3, admif-
:: eget in actu . non veridicatur de habente acta so psi intelligibis, nosequitur psit m
-- extilentiae, sed de habente esse quiddita- mo intestigibile,ct directe, non .n. omnetuιMu actriale, quod inqua aut eII actus, quod est in actu, es intelligibile primo,et aut natura sua includit actsi, sic enim di directe ,sed id quod sui similitudiu pacitur unumqtιοdque intellectuale inquan teII in intellectu causare. tum es in actu, idest inquantu natura sua i
Vtrum intellectus noster pollit multa simul intelligere.
Indi uisibile aut quoniam dupsi citer eli, Sc. Tex. XXIII.
tellectus noster possit multa simul intcssigere. Et ridetur psic. - - Primo. Copuratio aliquorum non potest cognosci nisi exirema coparationis cognoscantur. Sed intellectus cognosiit coparationem multorse,
dum format propositiones : ergo oportet intellectum simul illa intelligere. S eundo. Quando pota sic se habet ad pi ra, 7, nullsi illorum aliquid abhcit a pota, neq; unum expellit reliquum,illa postat simul Hse in potentia. Sed nulla intellectio ali 3d ab cit ab intellectu, neq; aintellectio expeliit alia, cum non habeat oppositionem: ergo possunt simud esse in intellectu, ct per constatuens intellectus plura potest simul intelligere. PTertio. vid. i. Ρα Qua Philos ponit 2 aliqua cognoscim-turprius tempore concluseon Jed aliqua simul tepore Vnde dicit. Es alit cognoscere alia quide prius cognoscentem, quorundam autem simul accipere notitia vi quacunque contingunt esse sub uniuers tibus quονῶ habeut cognitione: ergo etc.
Quarto. Mu minoris virtutis estim tellectus tu intelligedo, qua sensius insen ta simul statiendo. Sed sensus pol simia multa mitia ' re: ergo intellectus poterit multa simul intelligere. consequentia nota cil maiori. Minor uero probatur quia idem ν fus potest simul Nidere albedinem chamis, ct nigredinem littere. Quinto. In
phantasia pιten essee st sint plura pia
lasemata sussctentia mouere intellectum, quaero igitur a quo mouebitur Bellectus, non enim est maior ratio, g, ab νno quam ab altero moueatur: ergo simul mouebi tur ab utroq; , per constinens intellectus simul cognoscet illa ρος in phantas viatibus illis relucebant. Sexto. Intelligentia movens orbe tuns cognoscit simul intelligetia prima cui inredit in molitas assimilari, intelligit se, O intelligit orbeque mouet, alia et extrinseca, o ista sunt plura intellectarergo rec. Resbo ordo quaesdeood euidentia huius discutiatis.PH - mo praemita aliqua. Secydo ira ad qu susi. Scienda igitur primo,' licet operatio intrilectus no sit motus qui e actus imperfecti est in motus g nominat actum perfecti, αιι lentisin actu, σ quandam . . cum
158쪽
eum motu qui eIl actus imperfecti similitudine habet. Sicut enim ide a termino
mitatem si . n. νna dealbatio, quae adi Ham albedinῆ terminaιurs ita operatio intellectus habet unitatem ab νno termino . . al πηο intelligibili. 2 a una intellectio est, quae νηius intelligibilis es . Quae cogno Scienta secundo p ut superius dictu ris αε est, numquodq; est actu a nobis inrellia uisidi.'' gitae, qu similit' ine fiam in intellectu μμ ' habet. Ideo quaecunq; per V hpecie cognosci possuut, ut νηο ιtelligibile cognosi cuntur: qua Nero per diuersas istes intelligutur, ut plurit intelligibilia cognoscauturi Cuius ro est: quia ita una species sit
primo alicuius natura repraesentativa, ut la quae cognoscuntur per νnamsi em,cognoscuntur νι in illa natura per sipem reprHentata conueniunt, per costque conueniunt in νna rone intelligibilis .quae vero per plures species cognoscuntur, quia ills species non reprasentant illa ut conuenietia in aliqua νna natura, n5 sub ratione unius intelligibilis cognoscuntur,
variatem. conuenit aliqua ego multa, et in aliquam babere adinvice unitatem. Muste . n. partes continui sta quodsiunt in contistio habent unum esse,qd est primo ipsius totius
continui, secundario suaru partium. Vnde multa posui dupliciter comerari. o mo inquantu multa seruit, hoc es consederando aquamq; partem per se, ut est ab alijs distincta. Eo mo vi Nnum. i. inquantum in Nno toto conueniunt. Sisiliter multa a nobis posse cognosci, dupliciter pol intelligi. Vno mo se cognoscan- per modum plurium. ι. Vnumquodq; per propriam speciem. Alio mo per modum unius, scilicet per spem Nnius in quo conueniunt. Sicut partes continui duplicit
t. Quaestio quartadecinia. IS9
speciem, ct ias per specie totius cotinui, quia constituunt. Quantum ad impo , eti- .ifi , no duas conclusiones. Quara prima est, ' imaliud,
Intellectus noster non pol plura simul m- ηψ' ' tesiigere per modum plurium. Proba sitinuitiei imtur primo. Si intellectus intelligeret plura per modii pluris . sequere η, θ' simul Meretur pluribus speciebus intelligibilibus. Sed Me est impo sibile: ergo c. co sequentia nota, quia νt Iupra diciu es tutellecta intelligere plura p mo i pluriy, es illa p plures istes intelligere. Falsitas
ero consiquetis ibatur. Formae eiusde
rari diuersis coloribus sm ille neq; simul figurari diuersis figuris Sed oes species
intelligibiles funt eius legaris: ergo etc. Minor probatur. Formae qua respiciunt eandem potetiam hunt eiusdem generis, nam unitas generis ex Nnitate pota, vel materiae procedit ita omnes lyecies inrelligibiles resti lint eandem potent a, scialicet intellectum: ergo c. .άd banc Restoris ronem rcpondent q. iam vegado falsit tem consequentis. Ad cuius ibatιone dicunt, viator est fal a , tunc .n. Quero
scientie no possent esse ι eode intellecta: quod tamen est fassium. Dicunt praeterea, quod non es simile de corpore restectu figuraru, ct de speciebus respectu intellectus, quia casigura sit qualitas comporalis, subiectumsit corpus, necesse esset,s idem corpus haberet diuersus figuras, quod eadem pars esset tu diuersis sitibus: non sic autem es de intellectu,et
specie intelligibili, qus sunt incorpores, ideo nihil no prohibet esse plures species
in intellectu. Sed contra ii iam respou Impuvia honem argvιιur, ct primo probatur m ' ior negata. Supponitur aute primo quod forma, dum eIi in actu perfecto, est quia iam terminus potentis,es enim potentia
indierem ad diuersas formas: sed per
159쪽
unamquaque terminatur sua capacitas,
est in di ferentia. Tuc arguitur sic. Si meadem potetia simul essent fomae plures
ei rem generis, sequeretur Ha potemtiam ad diuersios adius terminari, forma erum es terminus potentiae . Sed hoc enim ossibile, sicut es imp dile unam lianeam ex eadem parte ad diuersa pimcta terminari: ergo oc. Versequitur pin uno intelletiu no possent simul plures essescientie. Non enim mentia nominata fium perfectum sed habitil, qui est modius inter puram potentiam, actu perfectum, talos autem formas no negamus
simul in ea de potensia esse posse. U.n. paries dealbatur, i toto dealbationistempore es in pariete albo νt in fieri, o nigredo ut tu corrupi, sed dicimus plures
formas in actu perfecto no posse simul meadem potentia esse, Ni probatum est. Tunc aure si ecies iactu perfecto esse di cuntur,quado actu intellectus per illas intelligit. quo simul in intellectu se no possut, licet plures in eo habitualiter esse nost inconueniens. Secudo corra reoonsionem adsimilitudine arguitur. Quaero enim quare idem corpus in eode situ manens siri se totum et partes, simul habere diuersas figuras no pol. Aut enim est ex causis assignatis, aut ex aliqua ca pamriculari. on νidetur aut illa causa GLInata valere. Cu . n. remota est ista cams, 2 eadem pars sit in diuersi sitibus ergo oportet dicere est quia forme eiusdem generis no possimi simul esse in eodem pota,qus ratio saluaturi intellectu, ideo similitudo quae a signatur inter comsus in comparatione ad figuras, ct intelectum in comparatione ad Jecies intellizdsi iera era' gibiles, e I conueniens. Praterea da -i' u' '' io p illa ratio valeret de figuris,quia traberet eandem partem ad diuersos situs, non tamen valet ad a Inania rationem quando ide corpus fremuiu eandem pam
te sit tincolorari pluribus eoio ibus non potest, non enim color trahit ad alique situm, ideo reo sio nulla. Secundo 'batur eadem conclusio ex verbis Philo ubi utili psi intellectus inrelligit lineam ut unum quid in diuisum, in tempore m- diuisibili intelligit. Si ast intelligit diutidendo in partes tunc etia diuιditur tempus, ct per consequens plures partes per
mouil plurissi non simul sed in diuerso iApore cognoscuntur. Ad hoc restondes quidam ρ, hoc dictum Philos intelligem dum en de contieenti, non de necessit te. Contingit enim intellecta diuidentem longitudinem mul diuidere tempus, noest tamen necesarium. Sed st ista r θοnsio sit contra mente Philos . apparet consideranti verba sua. Quaeritu modo indius bile cognoscatur a nobis,erdi linguit de indiuisebiti est triplex. sutorum unil est ' est actu indiuisum, ortamen diuisibile in pota, et de tali subiungit, alia esse modia cognoscendi ipsius f cundum ' est actu indiuisum, O abysecundum est diuisibile in pota quia cuintelligitur ut unil indiuisum intelligitur in indivisibili tempore, cu aut intelligia
gitur secundu quod eH in pota per di
uisionem partium, tunc diuiditur lepus. Vnde verba 'a sunt haec. Simul. n. tempus diuisbite, O indivisibile longitudiani e l . Non igitur est dicere aliqhid in
medio intelligere utrimque, non esum est
vis diuidatur, sed aut pota seorsum, orutrumq; intelligens dimidiorum, dividit ct tempus, ex quo patet, g, cum qua ide modo cognoscendi indivisibile, ponat alium modum cognoscendi ipsum imquantum est diuisum, alium secundum s diuiditur in partes, non loqtur de eo qs contingit, sed de proprio cognitionis mo. Secunda conclusio. Intellectus nostcrpotest multa per moda unitissimul intellime. Probatur o Intellaris potest W- relligere
160쪽
telligere quicquid sibi per Dra feci e r
praesentatur, Ied plures per moau unius possunt sibi per unam *eciem repraese rari: ergo plura pot simul intelligere. cosequentia nota cum maiori, quia enim symititudo sortis figura, colorem, ct alia accidentia Sortis repi Uentat, ideo visus per illam similitudine ola accidentia Sortis intuetur Minor etia patet,na una θυcotinui repraesentat omnes partes eius in confusio,H νniuntur in toto. Secundo
arguitur sic. Vnum intelligibile pol una intellectione intelligi, sed plura per modum νnius se habent, ut unum intellitiabile rergo ete. 's Sed hic occurrit dubiu. sicut supra dictu en, plura cognosci per modum unius est illa per ν Jeciem cognosci:ιu ergo intellectus cognoscit propositionem, aut disserentia inter aliqua, sequitur quod utrumque extremoru per Peciem νnius cognoscat. Sicut si dicer mus,quod intellectus cognosies hac propositionem.bomo est albus, cognoscet hominem, O albu per θeciem hominis,sed boc es falsum, quia *ecies hominis non
es repraesentativa agri ergo non ridetur secundum hanc determinationem, quo intellectus possit cognoscere propositiones. similiter o de disserentia aliquoru amgui potest. U I sondetur ad hoc secuntam mentem S. To. p disserentia cognoscuntur sin quod coueniunt in ratione di
ferentiae, O coparata fecunda quod conu ut in una rone coparationis. ' Sed 'circa hanc resonsionem S. Tho. ad buc.ubium remouet. Duias una similitudinem disserentiae, et coparationis cognoscat,non apparet ui quo causatur ista sex iatitudo comparationis O disserentiae, uecquid sit. hoc aut dicenta, p duos
modos imaginari possumus.Vnvi est p intellectus similitudine virtusque extremi comparationis, O disserentiae informares, similitudines extremorsi adimicem
mit, et i s sint ilitudines sic uni re, ut una simititudo comparationis di ferentia eorum repraesentativa se babet. Sicut si diceremus phantam imaginari montem reum, ex eo quod phantasina auri orphantasma montis adiuuicem νnit, qHapban tasmata sic unita per modum phaata alis montem arereum repraesentant.' Sed iue modus non videtur mihi conueniens. ς Primo quia aut intePectus il dolus Pecies sic νηit, ut ex illis quaeda te rea Dcies resultet auisic ut νυ sit alterius ratio, aut per modii coaceruationis.
Non prima, quia plures fes intelligibi les unius *eciei partes e see non possunt. Ite talis Pecies rosultri ex illis duabus.
non magis repraesentaret disserentia alia quorum quam conuenisutia. Non fecua tam , quia non apparet quae illarum d beat alterius esse ratio. Non deniq; tertium, quia quae νniuntur p co iceruati nem, nulla per se unitatem habent ut ex
illis possis dici plura ut unu intestigi. Πεnon plures repraesentoci qua prius,eo pex eo, lim unione rubri resi se rei. ' s , si a. cundo oes Jecies intelligibiles sunt L L .bile, unite in intellectu, non determirant sibi' ' β' diuersios situs, tu intellectus organo cor porali non sit ossisus. Si ergo νnio ea a se Ocit ad cognoscenda disserentia et e parationem rera intelligibilisi, sequitus
quod intellectus roterit simul intelligere
omnem comparationem, di erentiam rerum quoru babet *eciem, hoc aut experimento patet esse Pum: ergo c.
Ideo est alius modus dicendi. Pro quosciendil prire o p intellectus non potsmul cognoscere otiqua coparata adm- pci una si axicem, a t con nit in Nna comparatio
ne,aut aliqua disserentia ut conueni ut in una ratione dsserentiae, visi prius extrema cognoscat, non potest cogno cere