장음표시 사용
141쪽
. i, propter id quod nullius corporis sunt actus, dejeparabilitate in sindo es inaestigenistim,alioquin aquiuocatione uteco leta eL retur Arist. Tuc arguitursic. Partes D,Mi ' siliquas anima non esse actus alicuius orgami corporalis in essendo, es ratio quod sint a corpore separabiles in essedo. Sed intellectus possibilis est ab Organo corporali in essendo separatus, vi ex adductis apparet: c o est a corpore separabilis τ . in essendo. Praeterea ex processu Ar. 2. deria. ostenditur, φ non solo intellectu Mente intendit, cum inquit, hocsolum cῖtingere Ieparari sicut perpetua a corruptibili, sed de tota parte iviellectiana.2 a soli qua cῖclusit aiam vegetativo,sensilivo, intillentivo, ct motivo de--. 3'. terminari, quarit, Vt A Nnuuquodq; borum sit ala, au pars alae, o si pars aιa,
Vtru sit separabilis ab ali's partibus f
la ratione, an etia loco. Iindens aset ad
dubium chm dixistit de quibusda no essed scite videre, quasdam aut dubitationem habere, ostendissetq; in quibus facile est Ῥιdere de his,in quibus est dubiῶ, subiungit inquiens. De intellectu, et JG culatisa nihil adhuc manis su esse se. Ex hoc itaq; processu apparet, quod de inteliectu qui est anima pota loquitur,no aut de int sies Iu qui sit substantia sep rata, ct quod de tota parte inrellentitia
loquitur, qua aliis anunae potenti's codia visit, chm inquit ' νidetur, ides appa-srimi laxio χει, νι Philoponus exponit alterum ge-r 6oti ' nus aiae esse, separarificiu perpretia a corruptibili. Apparet etia sts, τι s curida rnsio dicebat, itelligeretur intellectu esse separabile in inteirigendo ab omm conditione materiali, scut perpetua, incorruptibilia,nibit restoderetur ad
proposita quaestionis qua qus itur, Vtra
par es animae distingu tur loco,necne. Terris. Est auctoritas eius I. L aniama, ubi concludit 2 cum simi quada ani-
me operationes,qus sunt operationes e liuidit, propter hoc pissici est de anima considerare, aut omni u hujusemodi cuius scilicet operationes sunt coniuncti. Ex hoc.n apparet ipsuum exillimasse,ad quam esse aurumam habentem aliqua operailoncm, cru non coicat corpus, ct consequenter a corpore separabilem, moxialem. Nisi enim hoc putaret,non
ob disiactione dix et physici re come iarure de anima, aut omni,aut huiuse di. inmatur, quia in I. de partibus ani ' ' malium hanc quoionem absoluens, imquitPp sici non Hi de omni ala determinare, ga tunc nulla esset ρbilosophia
iis philoIophia de olaus, constat aut exbuers cotextu, st ibi de ala proprie sum ma eoaciepta loquitur: ergo existimauit inqua anima esse, qus capacitatem materiae supergreditur, bes una rialis.Hoc etiamnisese apparet ex ratione ibidem ad ducta, quia inquam rem nullam a mat Ha ataractam poteIi scientia naturalis contemplara. Quarto. Es au toritas ipsus a. degyatione animalium. Inquit OR I. enim Philoyo. quod intellectus de potentia materia tib educitur sed de soris a venit, ergo en ιncorruptibilis. Nam si
0 His fornis ad corruptionem subiecti
corrumpuntur, qua de potentia materia educuntur. 7 .detur,quod Aris. cre- Menim. d. didit mentem deforis aduenire, quia lumen intellectuale quo intellectus possibia o id tuta lis potens est proxime ad intelligendis, meritisq; mne habere,ab inteliectu agente es. ' Sed quod haec restonsio omniano ab intentione Aristo. st aliena, loIlenditur. Quaerit naque Philosiophus
de concepte rei anima, nde Nemat, O
an in femine contineatur, suus propria explicat, quaerendo de anima sensuati, qua fetus ipse animal est, ct de rationali per quam es homo, de menteque Druiungit.
142쪽
Τert ij Lib. de Anima Quaestio decima.
inuit. Quo nam tempore, O quomodo, O Nnde eam recipiat, qua principia id participant, plurimil dubitatur. Ad hacasiit qussionem respondens,inquit, quod in conceptibus, Dinuictus bs ais priusfunt in potentia, quam habeatur in actu,
est quod impossibile est νt alis extrins
cus veniati,sed timens extrinsecus accedit, eaq; Iola divina eIi, eo p nihil tu eius actione coicet actιo corporalis. Ecce qua manifeste habetis, s de lumine ab intellectu agente recepto non loquitur Arin. sed de ipsa ait substantia, qua co-ceptus in specie bumana constituitur .. Qtunto. Hi eius auctoritas I 2. Meth. dicit, ' causes Iormalo no snt ante malerias, qm an aliqua maneat posterius.
Et redet g, in quibusda nihil prohibet ints est ara talis,non G, sed intestinus. his .n. hetur ' intestinus, qui Hi hominis forma, poli corpus rmanet. Undetur quod Arist. in sua rnsione nibri determinare indet, sed tantum sub dubitatione, unde a conditionali inchoat, diacens, ut si est .ua talis,non Ois forsan, edintellectus. 'Scis quod hse rino nulla sit, facile constat. Nam non respondet Aristo. ad dubium sub disiunctione, o dubitatiue , sed absolute. Respondet . n. nam in quibusda nihil l hibet: ubi tex. Commen. habet, non est impo bile. Deinde exemplificat, ut,ideri verbi gratia, ut exponis Comen. Vt lyractas grae v victionis habet. Si est anima talis for. ma , qtis manet post corpus,non OA , sed intellectus: er est sensus, verbi gratias dicamus aiam post corporis dissolutione remanere, non Oem, sed irrique es intellectiva. Apparet etia hanc eius fuisse merem ex Nerbis sequentibus . Subiungit enim oemaut impossibile forsan. Naeum dixerit in quibusda nihil ibibere, premaneat, ct de via intellectiva exen
piscaris, dum subiungit, quod de omni
anima hoc Nerificari non potest, Mins de anima intellectiva hoe impossibile n5 esse. Sexto. G auctoritas eius I. de anima. Ibι enim ait quod intellectus via detur quaeda subnantia esse O non commmpi. Et loquitur de intellectu, quo in atelligit anima. valet alit dicere quod dubitatiue loquitur propter νerbuillud, videtur. Nam ex processu apparet, quod dubitatiue non loquitur. Nec obstat pνtitur hoc verbo videtur. PotauqE, videtur ide est sanaret, siue enmanifeklu, siciu cu Porpiarius au . Via detur aut neq; genus, neq; spessimpliciter dici. Interpretatur .u. Ammonius,
idest apparet, es mam esu. No ν
let etia dicere, quod san altorii opinione illud dicit. Licet .v. H S. Tbo. east Ilibi Plat. suu propositu probet perquau dam Platonicorum opinionem,scilicet Pomnis anima est incorruptibilis, O quod omnes eius operationes etia intellectus haberent organum corporale, ab eorumtamen opinione quantu ad ait intestinius immortatilate nou discedit. Vnde Hostoniat Iis quantῶ ad hoc eum illis co uenire, non aut quatum ad hoc quod in telligere habeat organum, σ π organi corruptionem mari Girat, ex prop*s lo
quens subinfert ' intellectus fortuosis di
uitim aliquid, ct impassibilem. Vbi a Luerbio dubitantis es Uus quia hoc nondum determinaverat, sed postea determinauit in 3. libro. ad rationes in oppositum νndetur. d prima quidem dicitur forma adsui exissentia determinatas dispositiones requiri, dupliciter Belligi potest. Vno modo absolute, quia ridelicet nullo modo, neq; in principio neq; psit,sne illis existere pol, ct tunc cocessa maiore, negatur minor. Alio modo in feriim, ct quo ad initium sui esse, tunc negatur maior. Pro quo scienda sodο-
ctrina S. Tbo. quod licet Ela in initio sui esse,
Tex. Q. Dictio. vid tur no seruis per dubia Huaesti
Duplieit rpotest iniel sol formal ad sui existetiam determinatas rinquirere diis spositiones. videt .sem. dist. s. q. .
143쪽
esse , corpore indigeat , non in sicut alie formae svisiui m esse dependet a corpore, M scilicet sine corpore esse nou possit, G2 am non ob lante, quod in corpore duproducitur indiuiduationem capiat quia
tiovem , ct comen jurationem ad corpus
quod in ormabat etiam separata a compore retinet, oesuum e se indiuidi iade. Potest etia ad hac rationem dici quodesta lutollectilia ad sui exissentιam absi tale, non requirit determinatas di*osiarionen sed tantum ad hoc νt sit in mat ria. ideo non equitur quod ιllis desinentibus anima desinat absolute, sed tantum quod in materia esse desinat.' Ad fecund.im dicitur quod duplex est forma Vnaqus a materia secundum esse, ct sm ocmfuι operationem dependet, oe de tati coceditur totu , Icilicet quod remoto ab ea quod noli sit id,quo al:quid est Usa,amplius non est, talis enim forma, qaιa totueius esse est in concretione ad materiam,
magis est quo aliquid existit, quam ipsa
dicatur existere . Alia es quae neque smesse,neque sm e fui operationem a materia depedet, et de bac negatur minor,
nisi forte dicatur, quod essee quo aliquid existit est μι ratio exiliendi non simpliariter, sed latum in principio sui esse sed
bile. Ad improbationem dici rar, quod per aliquid miri forma materia duphcι. ter potest intelligi. Vno modo tanqua per medium causans unionem perse, boc modo forma non Hisur materiae p umonem quae seu accidens separabile, ted peresesubstantiale. Alio modo laquam per medium ipsa unita sequens, tanquam per causam sine qua non. Et hoc modo non inconuenit animum νniri materiae p accιdes aliquod separabile, unitur enim per mionem, PI HI relatio, forma am
quod per esie suam est unita materiae eo
jequens . Ad quartam negatur confisquentia . Ad probationem dicitur quod in corruptione hominis non corrumpitur Iolum accidens,sed substantia composita
quae ex νnrone anime cum materia resutabat, no quil dem per corruptionem partium , heu perIepararionem illaru abet uicem. Ad quinta dicitur primo, o Aliquid eo .pliciter potes alicui aliquid conuenirest dupli e i i se, Vno modo tans consequens formam. Alio modo tanq cosequens materia. αδ conuenit alicui per se tanq consequens forma , semper inest sicut igni caliditas. Quod uero conuenit per se tang materia consequens, non oportet ut semper actuin δει , sed q/ique ita potam inesse potest.' Dicitur secundo, quod quia motus euacius eMIientis in pota, ιdeo qua ad motum pertinent, aut consequunἱur motum ui rcbus naturabbus non semper insunt, non enim ignis semper mouetursursum.' Dicitur tertio, quod Iormam Nniri materia consequitur motum, non enim nisi fer motum introducitur in materia, Ideo ιcet sibi per se couentat, non oporare taut sibi semper rest ' Andetur Iecundo,
quod aliquid convenare alicui per se dupliciter intelligi potest. Uno modo pinodum actus primi, Ni risibilitas homini . suo modo per modii ac ιs secundi, aut termIni eius, sicut ridere conuenit homini, Cr ese sursum em. Quod conuenit alicui per D primo modo, ab eo separari non potest, Ialtem per agens naturale, quia aut essentiale rei es , aut principia consequitur essentia,ut forma. Q d vero alicui convenit perse fecundo modo:
in aliquibus separari potest sm actum, li
cet non m aptitudinem, ridere enim con
stat quod semper conuenit homini, Merahomo ad illud semper habeat aptituri Vianem. Modo dicitur quod Iri materia dociliti: per se conuenit ala metesistitiue fecundo PM q 7 modo
144쪽
modo, non aut primo modo . Vivniri corpori conuenit anis assiser, sicut sm e corpori leui conuenit essesursum: Liat aut quod esse sursum couenit leui per modum acttissecunt, alit termini eius motus sursum: ideo non oportet ut semperro rua du- insit animae.' Adrextum negatur con-r' sequentia. Antecedens. v. ex Arist. sumptum intelligitur deformis, quai u Vna habet natura ut materis Nniatur, altera
vero nov.Nam sicut quod babet natur ivt sit sursum, O quod non babet naturavi sit sursum, specie dii linguuntur,idem. tE corpus en aliqA fur sum, Cr aliqua do orsum, ita formae quaru una habet naturam ut uniatur corpori, alta aute nou,
a specie distinguimtur, contingit th νnam xtimero formam aliquando esse νnitam
corpori, aliquando Nero non itam.
quomo/o Adseptimum dicitur, quod conseque hs x uasal a eLl. Ad probationem dicitur' aliter comparatur esse ad forma, ctat,
ter motus ad moliens: esse. n. compar
tur ad forma scut osscdius formalis ipsa
per se consequens, motus autem admonens, sicut essectus adfia causam escietem, ideo non oportet se ex infinitate motus virtutis motiue arguitur infinitas, s reppetuitate esse infinitas foma arguatur . Rndetur secundo, quod disserentia est inter motu esse, cui motusam ronem a quantitatem habet O te sonem, este aut sm se quantitatis extensionem non babet, ideo infinita dur lio motus Nirtutem infinitam in primo mouente requirit: duratio aut perpetua esse,virtutem essendi insinua non requiarit, quantum .v. est ex virtute essendi norefert utru esse infinito tempore duret, vel in inflanti, unde illa comparatio inusto, solia proposito non tenet. Ad octauu diem ii isutio iis lux dari infinitum in actu in rebus im
. . I materialibus,principise ab AriIl. positis non repugnat. Vbicunq; enim de infinito
tractat de infinito quantitativo, O in rebus materiatibtis existote loquitur. Quid τ is sili akt ipse e et ad hoc argumentum respo- eotra Aumsurus. Nescimus. Hoc νnum certia e I ' ih
ista simul stare non posse ut, νδ gratio
hominis sit aeterna, ire initique hominesprs VPrint, quod ala sit incorruptibilis, qe non detur infinitum in actu, ideos duo prima concedantur,necesse est tertiit negare in rebus immaterialibus, nec oppositum ponit Arist. cu de infinito tiam rebus materialibus inuento loquatur. Sed contra illam in nem dubium occlinit. Fon .n. videtur very p Ariit. negauerit posse dari infinitum in actu iarebus materialibus tm, nou autem in robus immaterialibus . , am ratio eius ζ. Tis.
Thm adducta, quia sicilicet numerus est
multitudo mensurata per γntime non im in rebus materialibus ,sedetii in rebus immaterialibus locum habet: fundamentum enim rationis ,scilicet numerus est multitudo mensiurata per Hy. Neritate habet tamin rebus immaterialibus, qua Lin rebus materialibus. Ad hoc rude-tur dicitur primo, p sal un est ratio- - ' nem Aristo. tam de immaterialibus, qua de materiatibtis concludere. Nam cum supponitur ' ois multitudo actu existes est numerus, patet p boc habet verit tera de multitudine tantum rerum mat Halium, numerus .n. cum D degenere quantitatis, in rebus Im materialibus iuvenitur. Similiter alia propositio, n mortis est multitudo mensiurata per νxse, non habet νeritate nisi de numero degenere quantitatis. qui in rebus tia rei iatibus inuenitur: ratio.n.mensu si no ei iratio quantitatis,ratione q&antitatis co- comitatur. Pro ter quod S Tb. Ei lo- mcii exponens dicit illam ron m probalia 3 ri Iclem esse tang procedente ex his quae coiater dicuntur. Si inqde m ltitudine absolute feret: ct no is de materiali me etiar tudine.
145쪽
Mu citrudi - tudine. Dicitur secura st OA numerus est multirudo facta per νnum mulosi aut disserunt esse multitudinem men tura amidem. per Naum, esse multitudinem facta pourn. Numerum. n. esse multitudinem facta per νnu eri esse ipsius aliqua Mitatem ultima per modum formae, a qua
specificatur, oe qua Iubi tractaspes -
fon vero esse multitudinem mensurata per νnu, est per νnitatis replicationem praecise reddi, O certificari. a huc remanet in doctrina S. T.dubiu. alicet teneat S. I b. munda incepisse risides tenet, vult th, ut in multis locis suae doctrins patet,munitu potuisse ab elemolduci Quomodo ergo flabunt semiui qs mundus post esse aeternus, ct ala sit immortalis, π q ιod nullo modo etia in re- Uide aucto- bus immaterialibus possis dari infinitum γα eap.si tu actur 'I Ad hoc oportet altero duora modorum rhdere. Aut s quod licet ponat posse mundum esse aeterno, non th tenet Dominum βιcce sata ghationem posse
F P. q. 48. a terna esse. Hoc .n. videtur de me ite ipsius, quod posset aliquis dicere quod musis fuit aternus, uel; allem aliqua cre rura,non acti homo. At si quod sicut dicit mundum potuisse ab aetemo esse iductum non propter aliqua realem potetia
in mundo exi iratem,sed solum propter dei virtutem, ita dicenda erit quod si taminis Isiationῆ Deus fecisset aeterna,alia quom alium ordiuem posuisire irebus, pqqem tali sterna Iaatione siluata, non oporteret doni in artum tu actu. qj comtradictione implicat, Hi successe animas annihil do quamuis anima secundilfe incorruptibilis sit, Nel Harum transmigratio rem faciendo,vel aliquem alia vhis eis, , mst um vobis nunc occulium innituedo. tiari si nonum negatur conse luentia. urale pii eius ibationem yrimo dicitur quod unia modo lege. n corpori mpraucliosus ese es ais na-
turale ab At postqui est arata Adsecundam nega:ur assumptum, ad probationem negatur etia asseu tum de parte cin primo conuenit sua esseri HiDUIlens, corpusq; adsuum esse eleuat, c tu οὐ ess aia. Dicitur secundo ' naturale desideria nou esse ustra si remanet causa in natura quς ρ sit re ad id sest sibi naturale reducere. Modo dicitur quodseparata anima a corpore nulla remanet causa naturalis per qua possit corpori reuiari, ideo nimiras tale naturale
desiderium est frustra, praesertim casue
rit semel adimpletum. JAu decimum negatur consequentia. Ad probatione d citur 9, non posse intelligere absique ρbarasemate non conuenit Hae absolutesed tatum vi e i corpori coirigata . Sed videtur ρ, ista riso nulla sit. Non inuenitur enim se Arai l. alium modum intellia
gendi ias posuerit quam cum ρbantasimis . 'I detur,falsu Hi Aristo. alium mota intel gendi nou posivit.Posuit.malium e se moda intelligendi ala separate, licet illum moda non explicauerit in libris,qui ad nos peruenerunt.Patet acti hoc ex eo st dicit nos poII morte non reia minisci, accipiendo remini centia quae peo orta organum exerceretur, de qua Thil. St. n.post morte non reminiscimur, v ast conmum reminiscendo, or cogitando intestigit, relinquitur alta eme modo intelligedi viae separate qua coivncts. sed itera instant quida dicentes se ne scire qs primo baec νerba de remisiscentia poII murtemsit interpretatus . senis
.n. videtur boc esse de mente Aristo. TAquia dixi Pt de aia,no reminiscitur ari, non asit de nobis, no reminiscimur tat. Tum quia illa nota casiualis scilicet, qEanibit seruit illi expositioni. Tum quia dicendum fuisset, oe sine hoc non reminiscitur anima , non autem non intelligit,
ideo magis exponenda sunt illa verba,
146쪽
quod nos non reminiscimur, ides nostru intestigere non est resminisci: ut voluit
i lici,ct Theminit, et aliorum antiquora. Nam quia dixerat animam intellecti immortalem, o perpetuam esse, ne quis existimaret, aut ne quis putaret in aviama separata remaneres lentiam, eo modo quo nunc eam habet, inquit, quod neque reminiscimur, neq; intelligimus post
mortem, eo modo quo nunc. Dicitur
cap. F. fecundo, quod quia vi dicitur 1 o. Ethi.hdimo est principali Mus quod est in eo, ideo non fecit disserentia Phil. inter nos edimam. Dicitur tertio quod illa nota causalitas optime deseruit eposito, camenim assignat quare post mortem non rominissimur, quia scilicet pars intesteritiaua, Pa remanet, est impasissilis, ides noes Isubiectum passisntren de quarum numero est remiscentia. Dicitur quarto, D non erat de cogitatiua diceram. Et sine hoc non reminiscitur a a, sed non intelligit, ut sicia per impassibilitatem ostederat quod non reminiscitur, ita per corruptibilitarem cogitarius ostenderet νniuersaliteris, post morte non eundem modii intelistendi habemus, quem nunc babemus, cum nunc non sine cogitatiua intelligamus, quae in ala separata non erit. n.Th. ' Ad odecima dicitur ' illud ex Ari. non habetur praesertim sm expositionem S. N. M tms, desinente coposito remanent elementa ex quibus componebatur. Ad duodecimum dicitur, g, maior ei vera tantum de eo quod incepit esse per generationem educentem formam de potetia materiae. Modo dicitur qhod anima non producitur per generationem , sed simplicem emanationem,neque depotentia materia educitur . Si instetur ergoseruntam ANIIo, dabitur creatis. I G
θοndetur quὀdlicetIec dum Ar i. Dodetur creatio vestier si, datur th creatio aninos intellectius in determinata materia , aut Vsum ponentem eam non ab alia qua naturali causa produci, sed deforisaoenire. Ad tertiumric u dicitur, Quid in rel-
νιν tutem cogitatiuam intendit, non aute
intellectum possibilem Et hoc non Altimam S. Tho. expositionem .sed etiam sin uerre. ThemistiG, et Ioanem Grammaticum. Vult . n. ibi Phil. assignatre causa quare anima post mortem non habet modum intelligendi ciuem habet coniuncta, hanc Icilicet quod cogitatitia quam imtellectum passuum vocat,stcs inventer tota pars sensima corruptibilis eri, O ideo non remanet in Mimas parata τι possis per phanta ara inteligere, si cui corpori coniuncta intestigit. Ad
quartum cunum dupliciter resso tur. Primo secunia mentem S. Tho. 7υ' Inm: νος ἰαgatur enim maior, o dicitur quod eam nς
non ponit Phil. tanquam veram, Os cunsumsua opinionem, sed tanquam babemc apparentiam. Cum.n.propo stquaestionem, Vita ora pasiones alae sint coes oe habentis. an aliqua sit assis, pro priam causa dissicultatis ostendit, a plurims videntur non sine corpore pati, aut facere , O g, intestigere maxime assim,
iam proprio,Ied in nri: ipsum est proprio im apparentiam se est phalasa, aut
non sine pbantam. Ipsu. n. esse nauta' sea demonstraret corporeo indiget in-LIrumento, ipsi etia non esse sine phantasia et consequenter sine obiecto corpo
lis esse solu tu corpora ferri, qd tu fati aest. Pham pota ab organo corporeos arata, potest ad materialia terminari, secundum quod per intellectum agente im
147쪽
1 8 Tert ij Lib. de Anima Quaestio undecima.
propositionem non tanquam veram,sed tanquam facientem in proposita quaestione discultatem. Rsondetur secum 'μ' do, irecundum mentem Philoponi, circit berti, quod admissa maiore, minor es falsa. Secundum enim Plato onum N
mae intellectiones,neque ρbantasia sunt, neque cum phantasia. Secundum benertum vero voluit iaristo. quὀd anima coruncta potest intelligere alιquod separ tum a materia sine ρbata ate, licet sensebia, aut asensibilibus abstracta noupos: absque pbantasmate intelligere.
Vtrum sint duae operationes intellectus, scilicet indivisibilium intellia gentia, de coria positio, ac diuisio.
Indi uilibilium quidem igitur intelligentia, in his
decimo, Vtrum sintdse operationes in
t llectus, ilicet i diuisibilium intelligetis, compositio,ac diuisio . Et videstir g, non. Primo. Dι
contineatitur. Sed quia θecies quiddit ris materialis primo, ct explicite proprietates eius no repraesentat, sed tanta quid litatem , ideo primo intuitu huiusmodi proprietates non apprehendit , sedim quid ditatem naturale, sicut quid litatem hominis, non aut risibilitatem, oeci
scurrere a notis ad ignota, est operatio 'J Scim A secundo p a prehensio quid- iuresectur, di non eis altrua ista θ: o ditatis dicitur indivisibiliu intelligratia, non flant tantum d s. Sec iudo. Potae tum quia νnaqVsq; quid litas in indiuisidi;limruuit,r p actus: ergo diuersi actas bilι cosi stit, sibi. n.addita velfi bHractarcquirunt diuersas potas, ergo nou pol disterentiaspes variatur, tu quia in ap- esse ma pota intellecti ai qγe bcat plu- pribosione quidditatis sitellectus nosterres operationes. ' Ad sedentia iratus intelligentiis, quae simili apprehensione quaesiti. Sciendum primo p pois senstis, cognoscunt, non componendo,neq; dio intellectus hoc habent coe impu- ntidenti a milatur, tum quia temporisci intuitu unaqιeq; Dum proprisi obie- no praesupposita alia apprehesione qdiictum apprehendat. Cum .n. cognoscaut las materialis apprehenditur. Scien- per similitudinem obiecti in ipsis existen dum terito p dupliciter accipi pol com-tem, primo intuitu feruntur in id quo pri positio. Viro modo pro quacunque mismo per mem repraesentatur, es feraut tu ne reali duora ad inuicem, ut pro νnio quia quat is fessus proprietates intrin ne duarum aquarum aut lignorum, a thecas rei non cognoscat,tii proprietates materiae ct forme, aut similia. Eo μ' extrinsecas motum I magnitudinem, et pro attributione unius ad alteru per co- huiusmodi unico incultu apprehendit eo positionis notam. In tali . n. attributiones spes sensibilis esia illa explicite rem significatur virum cum altero qliandam Ientet. Intellectus autem est quidem om Nnitatem habere, sicut tu animal hominium proprietatum rei, ct habitudinum ni per Ulain propositionem, homo est mi eius crinincitiuus, eo quod ora icta sub attribuitur, unio qusdam animalis cu bstente G es obiectum formale intelli ius mine significatur. , en loquimur bis re primo
148쪽
. Tettij Lib. de Anima Quaestio undecima. I s
prima compositione, quia illa per ammianima non sit, sed per agetia extrinseca, sed loquimur de copositionesecundo m9. Sciendum quarto p aliud en intellectum componere, o diuidere , ct aliud composivione, ditiisionem cognostere. Totest .n. compositio, diuisio simpliei prebensione cogi; osci, si istastantiae separata bominem esse animalsimplici apprehensione coguoscunt. Componere autem, ct diuidere est ym alteri Girmando , ct negando attribuere. IHis 2. .h: '' notatis ponitur ista conclusio.Tantu duae uis. *i operationes intellectri s indivisibilium intestigentia, ct composito, σῶ-usio. Probatur. Dus sunt operationes intellectus, non sunt plures neque pauciores: ergo c. Maior probatur primo quod intelle Ius habeat primam Ορerationem que en indivisibilium intelli Gna. Item. O sis potentia informata similitudine alicuius obiem potest id simpliariter cognostere, patet per omnes potentias discurendo. Sed intellectus informatursimilitudiue obiecti intelligibilis: e go potest id simplici intuitu cogi sicere . I Secundo probatur babeat secudam operatione. Intellestias procedens de potentia in actum ntelligit componendo et diuidendo. Sed intellectus noHerleedit
de potentia in actu: ergo c. consequentia nota cum minori.Vt n. dicitur in hoc
3. intellectus a principio est sicut tabula
in qua nihil est descriptum. Maior probatur. Intellectus procedens de potentia in actum rebus alijs quae de potentia in actit educuntur,asmilatur : sed tales res non babent nati fuam perfectionesed
Iure sue ea acquirunt: ergo ιntellectus .equirit sua
non natim habet perfectam cognitione, Petrixatu Ied eam acquirit successive' ergo se debet cognoscere compositione aliquoru, oportet 'posterius coquitlim cum priori cognito coponat, sicut quia prius cognoscit quidditatem bomiuis, posterius autem risibilitatem, si debet cognoscere hominem esse risibilem, oportet quod risibiliatatem posterius cognita cu homine prius cognita componat. Minor uero principalis scilicet ' non Aut plures vri e par clares , probatur. Ter inteliectu cognoscimus tantum aut quidditatem, aut plurium quidditatum copositionem. Si secundo modo,sic in compositio. diuisio. Si primo modose est simpliciis intelligentia. 's Ad primum in oppositu resp5
tur quod continetur sub compositione σdiuisione, quandam enim plurium propositionum importat. ς I hecundum δε- Quom m
diuer a genera obiectorum perse term natos. 31 do compositio, οβnpliciu intelligentia non sunt tales actus. quilibet illorum actuum ad id p est obiectam intellae Iusformale terminatur.
Vtrum veritas sit in sola compositione Sc diuisione intellectus.
In quibus aut e S ialsum iam, S uerti essi &c. Tex. XXI.
t V A E R i T v R duodecimo , rus similiter sensiis circa propriu sensibi Vtrima tueritasset in sola co te semper est Nerust ergo veritas non est positione O diuisione intel in sola compostione. diuisione intelle
lectus. Et videtur P nou. Ictus. PSecundo. Propositio vocalis di I Primn.quia Philus. dicit quod intel- citur νera,vel falsa : erto nou tantu m-
149쪽
si Tertio. Ens ct Nerum conuertuntur: ergo νbi est νnum, O reliquum. Sed ens non es Iolium in compositione, ct diuia sone intellectus, sed in omni re: ergo OH est de vero. Quarto. Remota omni
operatione tutellectus nonri e aurum es Nerum aurum, O argentu Nerum en argentum: ergo ueritas no eIl folii in intelseliet dispu lectu. Respodeo.In cla quaestione duo,.cta '' sunt facienda. Primo videndum ens ctandum mente S. Tho. praetermissis aliortim opinionibus,quid ueri nomine intel. ligamus. Secundo dicendum est ad quaesitum. atiantu ad primum, quia ν ritas cor in intelientu, ct in rebus modo aliquo inuenitur. Videndu es primo quid sit veritas intellectus. Secundo quid ν ritas rei. Sciendum itaq; primo quod scut bonum nominat id in qδ tendit appetitus, ita Nerum nominat id in quod intenB Grenita dit intellectus. Disserenter tamen termia petis & natur actus intellectus ad intelligibile, intellinum actus appetitus in bonum, appetibile. Intellectus enim terminatur ad intelligibile fecudum p per suam similitudianem in intreellectu recipitur,omnis enim cognitio sit inquantu cognitum recipitur in cognoscente. Appetitus aute in ipsam rem appetitam secundi. 1, est extra, mouetur, O inclinatur. Sequitur ergo bonum quod est terminus appetitus, est ι re appetibili, verum aui quod terminat intellectum, est in ipso intellectu. Scienti Ait se id secundo dupliciter intellectus co
i es compa - patratur ad res. Vno mo sicut ea ipsarum
μμ ' rerar eo mo quo domiscator per arte do mandi dicitur facere domA. Atio mosicut ab ipsis rebus ad int illedu motus, dum videlicet sua similitudine in ipsum vid. n.Th. Mi ara, Veritas igit intellectus de mete p. r. q. 3ε. S.I b. in sua rone absolutu, rsectivu includit. Absolutum est militudo crinuti exinens in intellectu, O hoc absolutu
es id 2 essentialiter es veritas, ct quod
se terminus veritas dicit in recto. RGipectivum autem est relatio reformitatis intellectus ad re extra, cuius similitudo es in intellectu, ct iste respectus non est essentialiter Neritas, sed tamquam corri pletivum formalis rationis ueritatis mobliquo connotatur. Vnde si similitudine rei quae es essentialiter veritas Ob rone
veritatis concipere Nolumus,cum rest
ctu conformitatis ad re cuius es species
concipiamus oportet,icetur enim Neriatas formalis Arma intellectussecundum qua rei ad extra conformatur. Scie dum th quod illa reipectus toformitatis
aliqua D est relatio realis, aliquando H quid. ro relatio rationis. Si loquamur de ueritate intellectus qui mouetur a re, res tio conformitatis e t relatio realis. Menhurati enim ad me suram relatio eris,qus fecundum Pbiloso. 3. Mema. est relatio αν. ctia realis. Si vero de veritate Bellectus causantis rem loquamur, cuiusmodi es intellectus diuinus,et intellectus artificis, iactatis relatis ahquationis, ct conformiatatis eII relatio ro vis, es .m relatio mensurs ad mensuratum,qua secundum Plutos. est relatio rationis. Es igitur veritas intellectus torma sm qua intellectus rei
extra animam exissenti conformatuatio
adequatur. Dissisitio aut qua datur, scialicet 1, es adequatio ret,et intellecturies dissinitio veritatis quantu ad id quod est formale in Neritate, non aut dissinitio i talis essentie veritaris. ' Quantii ad ue -- ritatem rei. Sciendum primo, sicut se veniat de innitas est nomen analoga, O secun ι propria rationem est tantsi in animali,in medicina vero, ct cibo formaliter non fata natur , sed dicitur de eis secundu st, quandam habitudine ad fanitate animalis hobent , inquanta videlicet babitudine aut causantis, aut construantis eam habent, sic veritatis nomen est analoga, O sin ueram ronem in intella Iu dii taxat inueniatur ν
150쪽
Tert ij Libri de Anima Quaestio duodecima. i l
imr, ratio veritatis est circa formam ritate a qua improprie vera nucupatur per quam intellectus rei ad extra H dia dicitur 9, veritas dicit absoluta cum rectum est adnuatur. Dicitur autem de re spectridicitentitatem rei cum resse-bus extra anima, non quia in illis sm r ad intellecta. O si quide dicatur restionem sit,sed quia ad veritatem quae est uera per re*em ad intellectum diuina,qu. Qis ιn intellectu iurno,uel creato,ordine. tunc Hritas rei est eius entitas ta re Gramindi respectum aliquem habent Scienda se ctu commitatis ad illum intellecta. Vecundo psicut medicina denominatur δε- ritas enim lapidis, dicit entitate eius inna, proprie quidem deneminatione e quantum conormatur,etiei lapidis exit seca, scilicet afanitate in animali for stenti in mente diuina, ct similiter ense maliter exin te,non autem in Usafor- comparetur ad intellectῶ huinanum pramaliter exi sente, a qualitate aute inse incn . Si asit coparatur ad intellem ha. existere per qua babet psit causativasa manum speculatiuum,sic dicit entitatemnitatis animalis, nominatur improprie eum respectu causalitatis consirmitatis, i. fa a denommatione intri eca.Ita res πο- inquamus secunda entitatem Aa potest minatur quide proprie no a veritate exi in intellectu Nera sui cognitione causare, flente in te vera, sed denominatione eri quia bene dicitur 9 Neru importat ordi-trinjeca. a veritate .f. in intellectu exia nem ad intellecta bonu ordine ad aρ- sente Drmaliter, habet enim ordine ad petita. Quatu ad sm principale scieniliam veritatem inquanta a squatur ψ- dum primo, ' νeritate esse in aliqM3 ροιδε intellectui, aut sibi intellectum cautan tripliciter intelligi. Vno modo sicut D do in illo vera fui similitudine adsqvat. ma inbgrens denominans fua habiectu ue Improprie aili de nominatione intrinse- rum. Alio mo obiectivescut cognita inca, as entitatesua per qua coformatur in cognosceriae. Tertio significatiue, sicut telleclui, ut nata est sibi intestinu adri repraesentatu in repraestentate. Sicut si di quare denominatur Nera. Scι dsi ter ceremus Jem stelligibile esse tu itellectutio ', licet res narurales Iordine O ad in subiective nam aute hominis obiective sitellectum diuinu, ct ad intellecta bum eui cognita in cornoscente,bomine versnum escantur Hre,dicantur in principa Gemmes, e repressematiue, et signialius vers per comparationem ad intelis Matiue in ista propositione vocali ho essctum diuinia a quo scedat, O cuius ideis animal. Scienta fecundo p ca intelleas tantur, O conformantur qua in or ctus intelligera format in βι o quendat i ii sieta ine ad intellecta humana. Sicut O res conceptum rei intelle' repraesentativu ἐ-.ialis artificiales dic tur primo quidem ore per compositionem, ct diuisionem intel- . inquantu si s existunt in mente artio lectus:possumus duo intelligere saut φcis assimilantur. Secundario Nero in coma Dmactum intellectus componentis,et diparatione ad mllectu humansi, a quo no uidetis,ideIl virmantis aut negatis, aut . procedunt inquantum sibi intellectilade conceptum complexum per talem actum quare possunt. Cum ergo quaeritur 3 productum. N Ponuntur itaque se const Neritas a qua res dicitur uera, dicitur clusiones. Prima est. Veritas e i in quod si loquamur de veritate aqua res siensu, ct in intellectu cognoscente quod dicitur proprie, o principaliter νera, ii qtud est, sicut in re vera quod est dicere, ιa nihil aliud eIi qua veritas intellectus dicuntur veri, sicut alis res dicuntur de qua dicta es. Si νero loquamur de ue vers. Probatur. Otanis res babes forma