장음표시 사용
121쪽
intellectum:ergo non est obm intellectus. consis entia nota, ct maior probatur. Si estit minoris ambitus, tunc intesiectus cognosceret ea quae non continentur sub obiecto:cum omne obm sciae ab eo acquisits cognoscat: hoc est impossister ergo
circ. Minor etia probazur. Obm mei
lGι, quiduitate Materiati: ergo c.' Sccundo Si quadditas materialis esset obni intellectus sequeretur, se res qua to es et materialior tanto perfectiori modo intelligeretur, sicut quam aliquid es magis coloratum, tauto magis Nidetur, sed hoc est falsum Na omne intelligiatur. inquantu ιβ a materia abstractu intelligitur, O consequenter quato magis erit abstractu, tanto magis ivtelligitur. Tertio. Aut qtii lditias materialis est obiectum intellectus siecundum quod est uiuncta coitionibus materiatibus, actam qMod est a coditionibus materialibus ebItracta. Si primo modo, cu quidditas. materialis inquantu coniuncta conditi Mibus materialibus sit singularis obiectu intellectus erissingulare. Si aut secundo modo, eum Hsic habeat tanta esse obiecti m ιι intellectu, erit ens rationis, crper co requens obiectum intellectus eruens ration s Quarto. Obiectum intel- Dctus causat si ei lem intelligibile in i rellcctu . Sed quid litus materialis no potest eam caul re : tr o c. conseque tia ncta cum maiori, quia intelletius essumus piaua, ut dicitur de ara. Mincr probatur. Aut. n. cassaret illa specie qi i d ιas paulatitaris alit νn ilier alis. Non partici lai se . quia illa species rurs
ctu sed i itellectus et uatur Dpra quidditi e materialem,quia He ur ad cog
si nasu sbias separatas: ergo Erc. suerio . Illud es proportionatu am intellectiιs. quod primo ab intellinu cognoscitur . Sed accidens est huiusmodi, non asiquiditas materialis: No .c.consequetia nota cum maiori. Minor Hra probatar. Illud primo cognoscitui , quod primo repraesentatvrper spem intelligibile: fZd accident primo repraesentatur: ergocte. Probrtur minor. Spes primo reprafὸntat idia q o cavatur: hed causathra pharasmate, qδ e i accus 'repraesentatiuu accidentis: Io Crc. cofirmatur ista ratio. Quia νt dicitur i .de Hi cidentia magna partem conferant
gnoscend- qaod quid est: ergo prius cognoscitur accidens qua quidditas rei materialis.' Mideo. Ad evidentiam huius diis si,qonis. Scundu primo. y, aliter de Gohuius pilae,qua de obiectis aliarupolia os loquendum. te potent s, quia temper fiunt potentiae organis corporaliabus aso, in tantum esse ni modum habent, ct ideo semper habent eundem modum cognoscendi. semper. n. mvidet per medium extrinsecum diaph num, sic de alijs. Intellectus aut xx xhum modum essendi, sicilicet in corpore , nunc aut clam modum essendi habes Icilicet fine corpore, ideo O illi diu smodi cognoscendi pos uni conuenire. Sciendu secundo. I, quia intellectus es a
mirtus immaterialis ,fensus aut virtus materialis, aliud esse obiecti m materia-Iefensus oportet,Valitid materiale obiecti intellectus : oportet enim cum
sensus se materiale Ut lare, o aut materiale intellectus oportet esse aliquo modo ab ira Ilim a materia inersale, non in qγodlibet uniure se, Damniue sese ipse intellectui proso Ilatu proportionatum, delatio cutem Liatu cuerit a corpore separatus no est hic sermo
122쪽
teria is pol accipi tripliciter. Vno modo pro omni natura quae in materia esse hor, fue t accidens, siue tori a subitanti dis, siue quodcmque aliis Alio modo pnatura determiuata, ct indiuiduata Tertio p sientia rei compositς ex materia. O forma absolute, cuius phantasma bab re pote i. sciendum q arto, qχod quadruplex mi obieectum potae ,scilicet formale it formale quo, materiale, accidetale. Obm formale quod, est id subereius ratione obiecta refertur ad potam, en ah ruate, inquan um huiusmodi attingitur a pota, sicut color in risu. Obiectum formale quo est aliquid extrinsecum, quo obiectum attingitur a pota, siue quo nou potest attingi, sicut lux in visu. Obiectum materiale M idia quo saluatur obiectum formale quod, sicur albedo in visu in qua luatur color. Obi ctum accidetale ea quod accidit obiecto formali, sicut Sortes accidit colorato. Istis suppositis dicitur primo quod ens est obiectu formale quod intellectus nostri, probatur sic. Id sub cuius ratione omuia alia cogito utur ab inteli ctu, est quod ad quate, ct in quantum butus modi appreMd tur ab tutellectu est obiectum forin de quod tutellectus. Sed ens est butusim ditergo c. Minor ebatur,q ia omnia quae apprehenduntur ab intellectu, cognoscutur inquantum sunt in actu, H dicitur '. uriba. Item omueens est aliquo modo cygnoscibile ab tutellectu, ct omne quod coquoscitur ab imo est ens. Sed occurrit dubium. NaetiΞ
non ens co incitur ab ιntellectu: ergo ens non eri obiecum a squatum. Il Pondetur, quod non ens inquantum cognosicitur e l aliquo modo eus. Iabem enim habet esse apprehensium. aut imagi natum. Dicitur fecundo, ' obiectu ma
tura Tatet, quia ζις natura est tia participat rationem emis ideo qualiabet res en an materiale Duellectus. Dicitur tertio p sim materia elatetilectus proportionatum illi pro isto statu fiale inteuo est qAdditas rei materialis, accipiendo qκidditatem rei materialis pro quidditate rei compositae ex materia forma. Hanc aut conclusionem sic intelligo, non
g, quidditas materialis sit sim adequa tum intellectus, ita pno post aliquidi relligere nisi quidditatem materiale,stis, eji οἴm connaturale intellectus. fecte immediateq; cognoscibile ab ipso, per quod in aliorii cognitionem deuenit. Iria conclusio probatur sic. Obm materiale proportionata intellectui est id, ad quod intellectus es in pota naturali. intellectus e pria D pua: fed est ia pota naturali im ad quid litates materiales: ergo Oc. Probatuar minor. Tota pas est in pota Murati ad ea , in qua Iuu propria acuitu potest. Sed intellectus se gens est propria activum respectu intellectus posbilis, ct ille facit intelligibilia
in actu tantum quidditates materiales rergo c. Secudo. cognitio cuiuslibera nullis. .. rei est fecundum modum cognoscentis. Sed animiintellectiva est forma in ma- φteria: ergo sua materialis cognitio debetesie formarsi. quae siunt in materia, s m iEs, aliquo modo abstractissunt a materia. Conserquetia nota cum miuori. Maior vero probatur. Cognitio e i situ I, cognita est in curiose te. Sed cognitum est in cognoscente fecunda madum cognoscentis: ergo cognitio est 1in modum cognoscεiis. Ad bauc rationem post aliquis dicere, quod non oportet obiectum secundum modum essendi esse proportionatum cognostenti alioquin imperfectum m quam cognosceret perfectius, et inferior inteli gratia non coget' icere. Iu eriore.
123쪽
ctum cognoscens non debent proportionari liccundum quemcumque modum
essendi, sed ii scit quod seu idem modus
es di iug nere. Dicitur fecundo, es tantu triplex gentis eskndisi statiarum in teilectualium. Primus est ala bumane, qlit e forma in materia. Secundus et stantia a separatarii, qἹartim esse distinguitur ab essentia. Tertius en primes h lantis quae est Deus: cuius esse es idem quod esseentia. Dicitur tertio,
quod consequentia non let. a imperfectum pol esse eiusde generis essendi cuperfecto, oessi statis separat: in uno modo essendi conueniunt. Quelibet enim est sub Ilantia a maioria prorsus abstracta, cuius esse ab eius Gyentia est disiu-ctii. ' Dicitur quarto principaliter ad
quaestioine, quod νcru uno modo est obiectum intellectus accidentale. Alio vero modo es obm perse . St. n. consideretur in rone eius quod intelligitur, es obni aeci eutale, concomitatur.n. omne intelligibile inquantum in equitur, non .n. potens inte rigi nisi intrit aut conformetur in quo consistit ratio veri, ct ideo intellesio quocunque ense intel igitur verum
per accidens , sicut visio colore per acciadens videtur sor. si γero consideretur
ratione obiecti quo , sic est obiectum per se, nihil.n. intelligitur, nisi ei intellectus ossiniteturperspem, oe in hoc consi Ait ratio veri, ct ideo veru ιβ quo aliquid Hi intel gibile. Ad rariones in oppositum rEdetur. Ad prini dicitur primo, quod obiectum fot male adaequatum non debet esse talabris ambitus obiecto scizntis acquisius, s db me obiectum materiale pi oportionatu A ut est quidditas Materialis, x naris ad ira esse potest. KDici: fcccndo, quod non oportet ompe sciam esse de obis Io c. nnaturali, crimmediate cognoscibili ab intellectu, im
Opit etia esse de obiectosecudario per
re lexione cognito, sicut eIlscia devia Dicitur tertio, quod nulla hia, neque etia Metapis. eiu de obo uniuersaliori, qua sit obiectum formale adfluvium intellectetu, immo eus, quod eIi obm formale intellectus, es νniuersalius obo Metapis cae. Obm .n. Metaphsica est ensreale obiectum aut luteirectus est ens co i, α mune rati reali 2 enti rationis. sia dicitur primo, quod non oportet quanto aliquid magis participat ratione obiecti materialis, tanto persectiori modo cognoscatur a potentia, sed inter obiecta materialia proportionata quato aliquid magis participat de obiectoformali, tanto est magis cognoscibile. Modo quiddi, sit 'itas materialis non est obrectum formale, dit dictum est, rade ratio non sequitur.
Pot secundo dici, quod illa consequentia pol habere duplice sensitim. Vnus est quod quanto res esset materialior, ide
magis immergeretur materiae, condia . tionibus immaterialibus indiu dualibus, tanto perfectiori modo cognosceretur, et tunc negatur: quid litas. n. materialis He I Obm intellectus rict quod est coluncti conditionibus indiuiduantibus. A ius scasus pol esse, quod quanto res eri immaterialior. i. quanto forma quidditatis 'in nus dominatur materiae dictit in quidditate plante invenitur, qua minus materis, quam forma quidditatis hominis dominatur,t tanto perfectiori modo ab intellectu nostro cognoscisur tunc negatur falsitas consequentis. Ad probationem dicitur, quod unumquodq; intelligitur ab istellectu nostro per abntractionem a muteria particulari, non aute a materia uti
uersui . Ioed tertia dicitur, p Hi sim
intellectus, vi est ab tracta a codition bus particularibus. ' Ad improbatione dicitur primo, g, cum dico qui ditate ab- I. . IIracta, dico duo,scilicet ipsam natura, et esse aburactu eius: ipsa natura est enireale,
124쪽
reale, esse rate ali tractum est ens ronis. Dicitur secundo, ', illa natura cui a tribuitum esse abstractum, est obiectu imtellectus, no autem Usum esseabstractu,
sed eIi conditio sine qua ipsa quidditas
non eIl obiectu. Dicitur tertio, stilla consequetia est falsa, scilicet ' obiectum intellectus esset ens rationis sed benes quitur, quod obiectu intellectus fecundaquὸd enti rationis substat, obiectum esset intellectus. Ad probatione cu dicitur quod habet tantum esse obiectiuu νt sic. Dicitur,' non omne illud est ens roris qδDb una coditione consideratu habet tantum esse obiective in intellectu , sed illud quod absolute nullum habet essee nisi obiectivum in intellectu. Modo dicitur, ' liacet quidditas vi abstracta babeat tutum esse obiectum in intellectu,absolute tamein particularibus esse reale habet. ad quarta negatur minor. Ad probati nem dicitur 9 habens quiduitat esue particulare,scilicet phantasma, simul cu i tellectu agente, illam specie causat sed ratio causandi est natura. Ad huius improbationem dicitur,st licet illa species unia versaliter repet entet, instrumentalitertinen a re particulari causari pol, quan
do praesertim natura uniuersalis quambi ratio sit causandi, inreluctus aut ages in causando specie,principalis agentis rationem babet. Ad quintum dicitur si maior est vera de obiecto formali, no autem de obiecto materiali proportionato, mo quidditas malis non est obm formate, sed ens. Ad senu negatur minor. ed ibatione negatur etia minor. id cucius probatione dicitur 1, spes representat no omne illud a quo causata est,sed obm. Dicitur secundo, species non reprDIentat phalasma, sed natura in phatasnatae latitantem, licet pbantasma ca sit illam speciem, sua tamen singularitas noes sibi ratio causandi, sed natura νniuerversalis implicitem pharasmatae clacta. si Dicitur tertio,'spes intelligibilis nourepraesentat id immediate a quo causata
est quocunq: modosed id quod fuit ratio causandi, o quia i a quidditas sine conditionibus indiuiduatibus est pharasmatiratio causandi tale speciem, ideo species ipsam quidditatem primo rapi Uentat. si Ad confirmatione patet quid sit dicendum ex his quae dicta fiunt: quo enim accidentia ad cogi foedum quodquid est conferant, ibi est OIlensum O declaratum.
utrum necesse sit ponere in intellectu possibili species Intelligibiles .
Oportet autem sic,ut in tabula in qua &c. Tex. XIIII.
V AER i Tun octavo, Ia species esset naturaliter agens. AheruVtrum necesse sit po exi quod intellectus non poteIi plura si here in intellectu pos mitii intelli ere, a test de mente Plutoso. πια. ai. sibili species intelligi Tuc arguitur sic. Si essent plures species * Ri biles. Et videtur ρ, in intellectu, tunc intellectus plura simul non. N Trimo. Si m. intelligeret quia simul intelligere: omnia fet necesse ponere lectes ι intellectu, fuc quae repraesentarentur per species, cu oenon possent esse simul plures sies in intel cies naturaliter agat, hoc autem Hi fata lectused tantum νna, hoc en contra ps sum ex supposito secundo ergo si sunt ponentes species: ergo crc. Probatiir cole nends species in intellectu, non poterit esquentia, Obus suppositis. Vm esiit, se nisi νυ uno tempore. Secundo sequere;
125쪽
queretur 9, in compositione intellecturn inqua esset falsitas, hoc in cotra Ni
repeton et rei r per specie talpecies se
per vere representaret, alioquin no est similitudo vera obiecti. ergo etc. Tertio. Aut egent ponende species in ri: siectu omnium intelligibilium,aut volu priami cogniti, scilicet quidditatis materi lis. tion quide omnium quia si aliquoruponuntur si eries, oportet vi a phantasmatibus abstrabantur, uo omnium autem
tatis mat rialis, Contra. Iustoti s ordia
natis obiectu praeserniatur posteriori pote per actu prioris, sicut bona praesentatur appetitiuo perlutellectu. Sedousus, ct intestectus in bomine stitit potetiae ordinate: ergo per alitam cisus obiectu pressentatur tutelΤ- i. et sic non eiu necesse ponere specie, intestribiles. Quarto Id per quod aliquid cognoscitur es prius cognitum d pecies non est prius cogasta,
quam res extra: ergo per ipsam non ρο-
test cognosci oblectum ergo non est necesse ipsum ponere mintellectu: ergo c. Id p Do. Circa ista dissicultare duo sunt facienda. Primo eniυid itur quid per occidis Pigibilem iurest gatur. S
Nola disti cundo d cetur ad quasitum. iuratum
ei bilis. telligitalis es qualitas repressentati a rei intelligibilis inquantu tutelligibilis eII, aret,itelligibili mediante pbant nate, et
iure recita ageἰe in intellect)ι possibili cau fata ad hoc νt intelligere possis, O visibisi obiectu praeuens habituatiter In hae disiuitione seu des riptione poniti ri alita loco generis, est enim spes inteLigibilis in prima pecie qualitatis.
cundo ponitur representativa rei intelli-ribi dis inquantu intelligibilis est ad disse renitia ξι cieisensibius, qua licet alii
modo reprssentet rem intelligibilem mata me reprelientat ea, nisi per accides, O inquatum qualitatibus ensibilibus est . biecta. Dicitur tertio causata a re hi telligibus mediante phantasmate, D restare libitis quae est ad extra, nou caulla speciem nisi prius persua similitudinem
particulariter ipsam reptas tantem recipiatur in phantasia, quae similitudo diacitur phanta ima. est causifecundario speciei itelligibilis. Dicitur quarto,
intellectu agete quia in Pectus ages ea causa principalis eius ,sed intellectus gens, et phantasma sunt causa totalis. υ P fa et oecies habet duo. Primo g, G im . materiatis odi actu tutelligibilis. Secundo quod banc natura determ nata re r sental. Prima habet, quia causata est ab iu-tellectu Meute, qui est im terialis . secunda νero babet a pborasnate representate hanc rem, non aliam. Primo cum dia ιtur in intellectu pol bili, tangitur causa materialis, es enim subiectine in iii: 'llectu possibili. Deinde eu dicituraIboc vi pol is intergere tangitur una causa malis ponendi pena inrisi Abilem. Ra cum intellictus P. undu se epitra potentia se genere intePigibilium si 'debet intelligere, oportet 2 per specie intelligibile in actuit, ct tunc int Pectus in actu potest intelligere ta 3, ad eliciendum intellectione et luteilectus p Ailis, o cies intelligibilis cocurrit. Pro quo sese tu st in actu iureilectus sunt duo conside rati f. ibia et modus. Ille ei imactus et est intellectio,et es talis tutes ctio. Prim φῶ actus intelliget quanta ad suetam e t intellectus,q itum vero ad modia es spes intelligibilis. Hoc aut non se est intelligendum.q: si ibia actus intelligendi, o modus, sint duo real ter distincta, ct pota causet substantia, O species mota, sed εβ sic inredige G. s, cum
ui ct idem essectui, qui es talis actus
126쪽
Terti; Libri de Anima Quaestio octaua.
determiuatus sit, t ab intellectu, etὰ 'ecie intelle ili causetus, ille essectus si
cundum mnam ronem, scilicet hecundum rationem intellectionis absolute reduci-ςur in tutellectam, secunia autem aliam rationem, sic: licet fecunda cy, os tuus intellectio, reducitur in speciem intelligibilem. Dicitur quoq; et visse sit obmpraesens, quia cis intelligerem re actu bter intueri, intueri autem non Possis i tellectus, quod non est sibi praescia, oportet quod res eniciatur praesens inuellectuis debet intelligere. Dupliciter autem res est praesens intellectui. scilicet actualiter, cum est in prospectiu mentis obis Gue, quando riu licet re actualiter inspicis, habit: aliter, scilicet cum intel lectus babet in se prii cipia quo potest remi facere prasente actualiter. Habitus enim est quo quis utitur chm νoluerit. Et quia materiale secundu 2 materiale non
potest per feesse praesens in esse obiectia Mo, oportet qhou piat praestus p aliquam militudine. Et sicut praesens dupliciter esse potest, scilicet actualiter, habitualiter, ita e dupl x militudo, se ilicet una qua Hi habitualiter praesens, O alia qua
praesens actualiter clicitur. Pro cuius notitia sciendsi g, inteluctus informa tus specie intelligibili, rem aliquam intelligens format in se conceptum sibi rem quam intelligit per modum obiecti actuat iter reprssentantem, O ille cocepitu dicitur νerbum mei tis. Sicut cum inteli ius natura, bominis intelligit, format in se coceptum qui sitatis hominis obiective reptus taurem, O per illam c Inoica quis est bomo dic alijs.se ergo coc tus est icitudo actualis rei ad extra, faciens rem ope actu iter in pro pectu mentis. Sed species in elie bilis est similitudo babitualis, faciens reessee inter re ui habitualiter praesente. Et
ideo ponitur in iustiatione habitualiter
ad disserentia conceptus mentis. Hoc autem no sic est iu eligendum quasi sp cies intelligibilis uon sit uera similitudo,
rem ad extra actualiter representans ea enim vera similitudo rvr enixis rem,
si a quod rem praesente actuatiter intellectui non facit, sed tantum habitualiter: quia cum sit similitudo rei, est pracipium quo intellectus cum bomo uoluerit alta smilitudinem faciente rem actualiter effemi pro tem 'roducere poteIi. V de potest dici actualis similitudo in comp aratione ad rem reprssentata, habitualis aretem in comparatione ad intellectu.
Is Quantum adsiecunia ponitur ista concluso. Necesse es ponere Decies intelligibiles in intellectu. Ad cuius et identiam scicuta est psiciis seupra dictum est. intellectus O est potentia passiva, est
potentia operativa. Dissert autem poteratia pure actisa a potentia passiva et operativa. quia ad hoc M potentia activa in opus exeat, non oportet ut a suo obiecto perficiathr. Non enim ad hoc ut cati a
calefaciat ligna, oportet calida persici aligno. Sed potentia pasus, ct operativanis ciatur ab obiecto, operatione habere non pol. Isto sipposito ad coclusi ne arguituri. '' Primo. Pota passiua, ct operativa nιn pol operari tu si permciatur a suo obo i siedi tellectus e i huiusnodi: ergo no pol intelligere nisi perficiatur ab obiecto. Tuc ultra. Talis 'fectio non pol esse. nisi quia dat sibi formale principiil operandi hoc dicimus in intellectu si eis intelligib le: ergo etc. c. rniam' aut dicitur 3. dea D. Sicutie bet siensititia ad insibilia, ira intellectiva ad Pelligibilia. sed sensus isos iit nisi patiatur ab obo,cusentire in moneri, cr pati co Vt, ut dicitur in I. ergo intellectus no ii te uir nisi ab obo patratur. No aut patitur nisi recipiedo alia qua Giton ut dicitur ibide ergo c. ἔαι
127쪽
Secundo. Omnis cognitio fit per absimilationem cognoscentis ad rem cognitam.
Sed intellectus non potest a milari intelligibili fecunda naturam: ergo oportet salsimiletur ei secundia speciem oe similia rudinem intelligibilem. Tertio. Intellectus in actu, cor res intellecta sunt νnum, ut dicitur 3. de anima. Sed non sunt unusecundum natAram: ergo oportet psint
virum per speciem intelligibilem recepta in intellectu. Quarto. En auctoritas Thilosophi 3. de anima dicentis de intellectu. Susceptiuum aut speciei, O potentia huiusmodi. Vbi Coment. dicit . Non habet de intentione passionis uicti hoc ita, quod accipiat formam, qua comprehem est. Item. Et bene iam dicentes siunt animam rise locum specierum, nisi non to 'ta, sed intellectiva, neque actu sed potent i species. Item . Necesse eII autem, vi ipsa, aut species. Ipsa quidem igitur non sunt, no enim lapis in anima sed species. Ad rationes in oppositi u resbondetur.
Ad primum dicitur 7 species possunte se in aectu duplicite: .scilicet in actu in perfecto, habitu aliter, O hoc en quintellectus actu non intelligit pereas. Alio modo tu actu perfecto scilicet qua- intellectus utitur eis. Tunc ad argumentu dicitur,' si les esse in actu acciapiamus primo modo, v gatur consequentia. Si secundo negatur astas, nec illud est contra ponetes species. Ad probationem consequentiae dicitur ad primu Dppositum.quod licet species sit naturaliter
agens, sicut agens quo no tamen semper causat intesiectionem. Non e I .u. principale ages intellectionis sed intellectus, ideo causat tantum, quati intellectus utitur ea. quod eII fecunda imperia νο- Iuntatis: unde negatur co equentia, scilicet quod in tellectus simul multa intesti. geret. Procedit enim ex ripo fundamen-
ωβilicet s species ita natat aliter agat,
quod semper intellectione causet.jec dum negatur consequentia. Ad pro bationem dicitur, intellectus no est falsus intelligendo, quod sibi per species re- n 'tprssentatur. qa talis cognitio pertinet ad primam operationem intellet ius, in qua non est falsitas. sed in coponendo conce ius non componibiles adinvicem, separando non separabiles. Ad tertium dicitur, ρ, in intellectu funt tantum species quidditatum materialium, et per illas cognoscit intellectus non solum res ensebiales, sed etiam res immateriales . - , probationem dicitur. quod vera es quod sensius tanquam potentia posterior representat aliquo modo obiectima intellectui,
non l. e hoc fit per actum sensus solum sine alio repissentativo, sed per phat Ama reprUentatiun materialiter obiecti. Et intellectus agentis abstraction specima intelligibilem causantem in tutellectu possibili, quia illa repi mentatio phoetam is fossiciens ad intelligendum se
non potest, eo quod intellectus immate rialiter apprehendat, unde necesse est nprater ρbantasima speciem repraesentans . obiectu immaterialiter in intellectu ρ
namus. 'Ad quartum dicitur prim ' ' ::
triplex est mediu cognoscendi, scilicet me eis,
dium quo, medium sub quo, is media in
quo. Sicut in uisu me in quo , est pecto ,. r. φνι metus, medium sub quo, est lux, --dium in quo, est speculum. tiel aliud obie
ct m, ex cuius inspectione sensus in cognitionem alterius deuenit. Sic in intellactu medium quo, et I species intellectu lis, medium sub quo est intellectus es, medium in quo est res cognita, ex cui icognitione intellectus in cognitionem a terius excitattir. Dicitur ferit , ito maior e ι γ a de eo p qaod aliquod c Inoscitur tamqua per medium in quo,
autem de eo quod e r medium quo, sic Hispecies istellectualis. Si aurear Parar
128쪽
Tertii Lib. de Anima Quasio nona. os
ood tu. ad pstsitio bra veritate Di bis quae t unius nonsequitur, sed sequeretur si medium, ordinis, qua scilicet coueniunt in una ra quosc esset catina cognitionis rei, p per Mones inquam Hu es causa alterius. si eut ignis ex eo s Hi calidus causat in liaruo caliditate,ideo magis calidus. Modo
s per cognitione intellectus in cognitionem a terius rei deueniret.
Vtrum intellectum agentem in anima intellectiva ponere fit necesse.
Quoniam autem, sicut in omnia natura &c. Tex. XVII.
tellectus agessi est ponedus ad Melligiabilia, H νidetur ν sie Philo . Sed lumenon facit colores esse actu uisibiles abse
Dry intellacta agentem in ara intellectiva ponere sit necesse. Et videtur 9 non. Trimo. Si anima in lute sed quoda modo: ergo nec intellectus agens facit intelligibilia esse actu intelligibilia. Minor Matur quia visibilitas couenit colori in secura mo dicendi pserie go oec. Tertio. Si esseet in Aia intellectus agens,sester bo in:elligeret: sed vitellectio esset intellictus ages, tuc in homine aliqd nobilius intellectu ρo sibili poneretur, hoc est falsum: ergo oc. Patet consequentia quia agens est nobilius pa- demus hoc edesal um: ergo etc. Probatiente. Nitas autem consequentis iba- tur c equentia. Praesente activo,etpastur. Nulla est in homine nobilior opera- suo sibi proportionatis, semper equiturtio,qua intelligere. Vnde ι hac operatis actio se actissim agens naturale, vi dici
ne tangis nobilissima hominis operatio ne Philos felicitate ponit: ergo nulla est in homine virtus nobilior pricipio huius operationis: et huius en principia intellectus possibitis' ergo Oc. Secudo. Siaetit se habent siensibilia adsensu, ita intelligibilia ad intellecta,ut dicit Philossed ad hoc y sensibilia sentiantur, no requisitur Iensus agens' ergo nec ad hoc ut intelligibilia intelligantur requiritur in-tur 9.Meth Sed intellectus agens si ps natur eII agens naturale, O intellectus
possibilis es passiosi sibi proportionata rergo intellilius ages semper aget i intellectum possibile causa ira spes intelligibiles: sed prima intellectio per spem, non subest imperio votatatis ca species sit naturaliter ages:ergo ho cotinue intelliget. Quarto Intellectus agens est substas uastparatarergo no est pota arae. Proba, M., aliis, teste Di Mes.' Si dicatur,' alta ro est tur antecedes auctoritate Pbil. de ipsio V.,
. deintellesiuio alia defensu, qasensibi dicetis. Separatus asit est fossi in hoc, slia 15t actu fremilia extra aramatelligi vere est ides in essendo, O hoc sola im-
bilia aut extra esta non t actu intelligi mortale, ct perpetha. Ite ait ' eius a itabilia. Cotra ex hac rnsone videtur se ratus, ct mixtus. Ite ibide dicit φ esubqui,' intellectus ages ponatur ut faciat nantia actu res. Vibii asit respecitu eius intelligibilia i actu. Sed hoc no pol stare, de est in actu, et tu pola: ergo ca Hia in po utamur se bet lumen ad colores, ita in tentia respectu intellectus po sibilis Ap aexificam
129쪽
exinentis, non poterit in ipsa esse intellectus ages. Ite ibide inquit.θ, ide est secun
ponens ait ' in intellectu agete ita est intelligens, intellectum,non aut in intelia
lectu p sibilir ergo intellectus agens es Abstantia separata. In lis enim eparatis a materia,ide est intelligens, intel-
intelligit: nihil autem tale en in nobis: fluti 'bΑ ergo c. Respondeo. Circa hanc dis octote. ficultatem Osmitfacienda. Primo p Opm bς' netur vita opinio Ca, ct inprobabitur.
Secundo ponetur opinio vera. Quantum ad primu dicunt quida I, nec e en ponere intellictu age te, H sit immediatum principium activum intellectionis. Pro qua positionesupponut primo pipecies intelligibilis non es per se immodiatu principium actitium intellectionis: quia idem non pol esse immediatil principium agendi intellectione, ct recipiendi eandem. Spes aut est immediata primcipium recipiendi inteliectionem. Nam cum intellectas immediatessem recipiat intellectionis, acty mediate recipere non pol. Idem .v. no est plurium activum immediate susceptiuu,et ρ co ques' sintelligibilis erit mediatu principis receptiuum intellectionis. Secundosumi, ponunt, y nec intellectus positis est immediatῖ principio intellectionis. Et probant,quia ide non pol esse principῖ actianum, receptiuum actιonis est enim potentia activa principia tra uradi aliud,
cap. de νω non tran ut di se, ut dicitur s. Merba.
sed inte lectus piabilis ut oes cocerat, eri principiA receptiuu intellectionis: ergo non es ρrincipia activum eiu e. racarguitur sic. Immediata princ tum actinum intellectionis, aut est intellectus pos
bilis aνt spes telligibilis aut intellectus agens. VJ Pes intelligibilis, nec in teia
lectus possibilis ergo erit ιtellectas age . Huic ut dicunt fauent verba Philos. i de an
dicetis, ' intellectus popilis es quo in m Lia fieri.i. est receptums sum itellectiona, or 2, intellectus agens eu quo est omnia facere, iden qui facit oes intellectio nes. Sed quia ista opinio est contra veritatem, contra mente Fbilos et procedit exsat s fundamentis ideo arguam contra conclusioneprimo. Deinde confra supposita et rationem. Contra concla in re
honem primo arguitur sic. Si intellectus iuages esset immediata actita principium
intellectionis, intelligere non esset opera- nis. tio immanens, sed hoc est contra Philos Tm ic9. Metha. ergo Oc.Probatur cosequentia, ga intelligere Ho reciperetur in agente, recipitur in intellectu posibili, non in intellectu agente, H concedunt. Ad hanc ronem respondetur,' acti nem et immanentem pol duplicituri
telligi. Vno mo quia recipitur in suo per se agente immediato, hoc est imposiab. te, quia pῖia activa non ed principium transmutandi se,sed aliud. Alio mo quia
principium activa eius et immediata coniunctum siti esse, etiam principior ceptiuo eius, ct hoc modo intelligere essactis immanens,quia intellectus ages,
intellectus postilis sunt νnita sin Ge. contra isti resposione arguitur. Quia si ad operationem immanente fuscit, sprincipium actiau. oepasuum sint Hiata secundum esse, tuc omnes operationes nutritiua, ct augmetatiuae essent operotiones immancntes, quia corpus in quod agunt, ct irae poιentia νniantur secum dum esse, quod nullus concederet. Secundo arguitur ad conclusone ex uerbis tribui in
Philosopbi. Operari, non attribuitur ni- si producenti operationem, sed Philq*phus per totum libru de anima attribuit intelligere intellectui possibili, no autem intellectui agenti: ergo cro. S RSθοπ-
130쪽
Τert ij Libri de Anima Quaestio nona.
s ei es intelligibilis B: intellectus I possibilis sis rit activa in, tellinionis.
detur, quod Pbilosio. cum dicit intellectu intelligere, no aliud intendit nisi quod recipit intellectionem. Sed contra. QVia eadem rone possemus dicere, quod se Acalefacit, D recipit calefactione ab igne.' Praeterea ista expositio est clara metem Philo . Commen. in isto . v. Cum autem sit ori dicit Philas tunc Oeli dium esse in actu, quando pol per ipsuoperari. Vbi expresse vult intellectA f. ctum in actu per specie intelligibilem, ef e productivum intellectionis. N n dicatur, g, per illa verba Philoso. nibit aliud vult, nis p intellectus factus in actu per Peciem, es in vitima dispositione, O inpotentia propinqua ad recipienta intellectionem, no autem ante qua habeat Jeciem, ideo subiungit Philas p tunc est in potetissed aliter in qua ante addiscere. Hoc inqua non valet, quia si sic intendere non diceret, quia tunc pol perseis sum operari. Nam type ei um, denotat ipsu tunc pol e producere intellectionem. Hoc etiam est expresse contra meutem Com. expones.n. quod dicit Philosintellectu factu in actu posse pseipsum operari, dicit. Et hoc quod dixit est disserentia inter Nirtutes agetes pro uvas, O remotas,propinque . n. actui sinit, que agunt persio, Cr non indigent extrahcte eas de potentia in actum, remou autem
indigent. Ex quibus uerbis satu clarum est Comment. in ista diuisione loqui de potenti' activis, ct velle illa verba feesse intelligendasilicet quod intellectus factus in actu potest perseipsim producere actum intelligendi. Alioquin illam diuisionem non ex uerbis Thilosophi deduceret. diantum alit ad ea qMe supponit ista ratio. Dicitur primo ' si intelligat neques' ciem intelligibile solam, neque etiam sidum intellectum possibilem esse immediatum principium intellectionis productitium, opposita uera
sunt .sed tunc argumentum no concludit.
Dicitur enim, quod neque species sila producit immediate intellectione, neque solus intellectus posbilis, neque intelle ctus agens, heu intellectus in actu primo consuitutus idest intellectus p bilis, species intelligibilis, ita quod intellectus psi ibi, ecies simul unt causa i talis Immediata, species autem est causia partialis, similiter intellectus pos iasis. V Dicitur secundo, quod si intelligatur neq; intellectum, neq; spem esse cau- am partialem activam de necesitate requimam ad productionem intellectionis. ambo praesupposita sunt DCa . Primum quidem ein falseum. quia nulla esset ratiopoxendi peciem intelligibilem. Ad hoc enim quod potentia sit receptiua Dei requiratur aliqua dispositio, non tamen requiritur forma repraesentans aliam rem in esse cognoscibili, et sic ad hoc quod iu-tellectus recipiat ab intellectu agente i tellectionem , nihil facit repraeyntatis , quaesit per speciem: ergo illa species Grilsuperstua. 2 ec valet probatio, quia falsum es quod eadem potentia no sit immediate receptiua plurium formarum , sue plurium actuum, quando sunt diuersarim ratiosi, sicut liunt species, O
intellectio . Eadem. v. magnitudo est immediate receptiva albedinis, et cauditatis . Intellectus ergo intestate . i. ne diastositione mali media recipit speciem, et intellectione, licet intellectio prae 'ρρ nat spem in intellectu no sereret dispositionem materiale intollectus sed sicut principiamformale pro luetivum it Pectus.
' Sin etia suppositu falsum e Ii, sicutsi
pra probatum est. Ad probatione dicitur primo , g, ide non pol esse rotate ρ- ductiuu alicuius et receptiuu eius sed bene pol esse principia partiale lductiliv. R Dicitur siecudo qu)d illa diffinitio potentiae, es dionitio pdiae ac live transmu- 1 tutius