장음표시 사용
221쪽
'I. de anima fit serismo de Ideis
recitatur opin. Alcineonis, de natura anima.
eum qui Ie nent Ar. ver is tantum di sienti te a
Platone in hac disp. Dens en otiro olf honiis
amicis, nugis plam est veritatem in honore prά rre. TheoIogi quoque pia. sento illi i
i tactantes de scientia Dei, nullo pacto Polliint eam inanifestare, nisi contemplentur. uidsint ideae. & quorum sunt. Quid dicam de Metaphy sicis: qui sere in omnibus i . librii Metaphylices. tot & tanta dicunt de Idriss a Deo quod quali magna pars Metaph. consa. mitur in positione Idearum , di pracipue in . in quo Philosophus iter . usque ad sq. alium sermonem non habuit nisi de Ideis. Na r itAt Philosophus p triplici de causa Pli. to potuit Ideas , propter scientiam, propter generationem, & propter existentiam rerum. Occasione igitur horum dictorum, non erit ip utile mobis tu ii u s disputationem illi via. clare secundum Logicos, philosophos, Meta Dysicos ,& Theologos, & videre insut hum Plato & Arist. conciliari possint in positione idearum'. Haec de primo.Quoad secundum, Philosophi, S: viri grauissimi, qui de Ideis sermone habent, in dea
partes diuisi sunt. Quidam ut est Alexader Aphrotidiensis, Auermes, Atticus Platosti . reserente Eusebio lib. s. eontra Philosophos ea p. 3. Cicero libro quaestionum Academ carum , di multi etiam ex latinis pro comperto habent, Se tenent Arist. nedum verbis. Hre ipsa Platoni aduersari in Idearum positione, ut recitat Zimara in Tabulam Auiti xt bo idea: ubi habet inuehendo contra illos. qui contraria partem affirmant. Per vitam manescio quo modo praeclara ingenia hallueinantur in re elis issima : quia procellus quem Arist. habet de ldeis, est de rebus , non de vocibus, inimo luet dissimus Themillius habet pri. de Anima in altissimis praesertim Philosophiae quλstionibus non aequum est aliud cicere, δc aliud sentire, sed inter allistimas Philosophiae quaestiones iudicati dum est esse hade Ideis: unde Porphyrius inquit in prologo praeditabilium . Altissimum est huiusmodi negotium , & maioris egens inquisitionis. Et propterea licuti inter viros 5e leones no est fidum iu fiurandum, nee lupi x oues unquam unanianes redduntur, se nec Plato, dc Ana unquam pos lunt unanimes reddi. E regione partis secundae ponitur Ioan . Gra valueus, Eustratius, Ammonius. Simplicius & Boetius ex Latinis in seeunda editione libri se interpretatione: & multi alii viri illustres, ut ait Bellarion Cardinalis : omnes illitti Arist. tantummodo verbis dillen tire a Platone,& nullo pacto re ipsa. Nihilominus adba inter istos disconuenientia quaedam est, nam Ioannes Gramaticus arbitratur varias lecta,& Brivas in hoc mundo si ibi unari Platonem constitii issse, di tot est e specie . N sermas loraratas, quot sunt species sensibiles rerum generabilium, & corruptibilium. Ponit etiam quod illae Ides separat , nedum ponuntur, ut habeatur scientia de rebus istis sensibilibutivi propter generationem ipsarum, & existentiam : sed etiam ut gubernent, & resani: vadet
omnia bona, & mala, quae adueniunt homini, dicebat ab Idea hominis proficisci. Eicititurque aliquando homo a sua Idea, ut prosequatur utilia I fugiat mala : quoniam duxisbet idea habet prouidentiam de sua specie: seu non primo & per se, quia nobile no in gra tia ignobilis, primo enim sunt gratia usius Dei benedicti, ut ei complaceant,& ndantu, possint efficiantur ei similes . est ipse Deus sit sons & origo omnis bonitatis . Setudo fuityropter sublunaria: & istie Ideae sunt in sinsularibus ipsius speciei, quibus prouidet : quucum fini in loco P π operationem n immanentem, sed transeun retia, uomam quaeli lim Idea ibi est ubi operatur: sed in eunctis singularibus speciei operatur: igitur in cuncti gularibus speciei existit. Sed haec positio nec Theologica neque Phrura est. Non Thi logica: quia Theologi tribuunt Angelum nedum speciei unicuique, sed singulum liosa
io homini extra uterum matris existenti, iuxta illud, Angelis sui Deut mandauit detexo Neque etiam est Philosophica: ut merito Ioan . lacobus Pauestus in lira 3. disputat. Me mph. doctissime impugnat. Quia prouident singularibus: ergo eognoscunt ipli. Tunc sic vel sunt intellectus, vel senius . No primit, quia intes lectus non cognoicit singularia 3. Manima. Non secundum, quia sensus iunt vires organi ex . Modo ideae sunt isti iunctae ab sano: ergo istae Ideae non dantur. Praeterea, ab immobilita aeterno non potest ficti aliqui nouum : istae Ideae sunt immobiles. & aeternae : ergo aliquod nouum non potest ab eis c. nire: ergo non pollunt causare bona & mala in singularib as . Tertio sie. Nulla Brivabbera a materia est causa mali 'quoniam omitis malitia est relegata tal. bus serinis: sed ii Ideae sunt liberae a materia : ergo non possitnt aliquod malueausa re. Deinde cur idciporrobos,docto ,& integerrimo, egere & trucidari, ignatos autem & nequi limo asstuem
νι ere, si istae ideae Provideatiam x habeat illa singularibus idouetiam G.
222쪽
Platon eorum estnstituunt Ner ordines Idearum, primm ordo est In mente diuina. secvn.dus in mente Analetica. tertius in amna a rationali. Q ura Deus est virtus Infinata.& quam
. quid est in Deo eii ipse Deus. Vnde non solum est tua essentia, sed suum esse . Quoniam quicquid est in aliquo. quod est praeter ellentiam eius, oportet cile u satum vel a princiapijs estinuae, licui accadentia propria consequentia eslentiam, ut risibile consequi tur limminem, A caulatur i principijs clientialibus speciei, vel ab aliquo exteriori, ficut ea-lor an aqua causetur ab igne. Si igitur elle ipsius estet aliud a Deo . tune esset aliquod causatum in Deo. quod est nisum, de quo vide D. Tho. Et sic Ideae, si sunt in mente diuina
non tamen realiter distinguntur a diuina mente, sed tantum se dum rationem. In secun do ordine ponit haec opinio mentem Angelicam, in 'ua sunt etiam quaedam rationes.siue Ideae, quae distinguntur abes lentia ipsius Anseli: unde sunt quid superadditum ei. Quia Deus est summa unitas: Angelica mens, quoniam descit a Deo, deficit etiam ab unitate linsux Dei. Ideo accedit ad multitudinem . Et quia si altet mentes Angelicae reserantur ad imuicem, non retinent aequalem gradum persectionis, propterea non intelligunt per aequalε numerum I dearum, imo quanto haec mens est sublimior, tanto per pauciores intelligit Ideas. Unc quanto proximior Deo existit, tanto magis recedit a multitudine, de accedit ad unitatem, de ponitur talis proportio inter corporalia 3c spirituMaa. Nam corpora sup tiora babent suas proprietates congenitas, inferiores vero substantiae ut puta animae ratio nates acquirunt iplas in dies. & habent plurimas Idea'. quia omnium specierum. Verum qu a quidam posuerunt anima mundi, quae anima mundi est sublimior anima rationali. propterea pauciores Ideae sunt in anima mundi.qua in rationali antima. Et si quis quaerat, quae namque iit hac anima mundi, rei pondet I'aucsus narrando duas opiniones Platoni.
eorum . intulam dixerunt quod Anima mundi in quaedam intelligetia. quae assistit huieterreno orbi, de mundo sublunari, 3c habet curam de ipsa, & de singulis partibus eius, deest una numero, Si per varias rationes quas continet an se,est causa omnium subiunarium.
Et quia omnia composita siue habeant vitam , siue non . dependent ab hac intelligentia, propterea iusta ratione vocatur anima: nam illa in anima. quae constituit aliquod in esse, de ei largitur vitam:imodo haec intelligentia constituit mundu hunc sublunarem, de ei la situr vita de vires, & gubernat ipsum ne aliquid temere in ipso eueniat, iccirco iure anima mundi vocari de t. Alij vero dixerunt quod anima mundi est mens non orbis sublunaris tantum, sed ratius mundi, ac uniuersi. Et per mundum, ae uniuersum intelligui globum cclestem, & globum elementarem. Verum quia globus caelestis est persectior atque diuinior, iccirco primo ipsum constituit, secundo distundit se in aliis partibus coniungeno deinceps caelestem cum es ementari, producendo in aere aues, in aqua pisces, in terra viuentia, ut stirpes, Ec animalia . Li per caelum laquain per medium producit quaedam alia persectiora, quaedam imperfectiora: anima igitur mundi est quae constituit totum uniuersum. 8e per totum diffundit vita. Et in hac quoq; reperiurur variae ideae de magis multiplicatae q in me te Angelica, minus in qua in anima rotisti. Sed haec tria stare no pollunt, ait Paves. primo ci, no sunt collocadet ide; in opifice primo ac in Deo benedicto,do rones pro hae impugnatione dicit este illas, quas adduxit cotra S impliciti, aduer sus que adduxi t haeratione. ubicunq; est multitudo rationii ibi no est summe simplicitas. sed Deus est summe simplex. a Deo qd quidqua Deo simplicius reperiri no pote igitur in Deo optimo nulla erit rationu multitudo: ex sequenti nec idear u. Praeterea Auer. testatur pri. Phy sicorum P omnis multitudo aut est rerum differentiu secundum quantitatem, aut secundum formam : sed multitudo idearum in Deo existens, non est secundum quantitatem , neque secundum forma disterens. initur nulla multitudo rationum, est ponenda in De Tert. o, quaecunq; inlunt principio diuersitatis, sunt diuersa :ergo quaecunq. insunt principio unitatis sunt unum omnibus modis. Sed Deus est summa unitas: igitur in Deo nulla multi ludo notionum & idearum reperitur. QSarto. Arist. testatur I a diuinor u s, Deus solum Deum intelligit,3c quae Deus non sum. no apprehendit. Quonia facultas cognoscendiquet absolute persecta est, nullo modo imperfici potest. sorma uo apprehendit viliorem seipsa. propterea quod res intellecti est peritatio potetiae iudicantis. Diuina mes est omnino per. ncia. te nullo modo potin imperfici, nullo ergo mo viles fornus poterit intelligere.Secun
Ia animam uncti sunt plutes Idea qu1 in an Θω nostra,
223쪽
non est per Ipatetice di bim. quia quemadmodu diuina mens ea qtiae neut non siint appre.
hendere nequit. Ira Angelice mentes, quae ipsis viliora sunt percipere non pollunt, quia imperficeretur a cognitione vilium. Pro entur Philosophi Angelicas mentes cognoscere tantum seipsas, Scetiam superiora, quoniam sunt effectus supernarum mentium,&iem per superiora relucent in inferioribus, veluti causae in essecubus, non ergo per Ide is lixe inse riora valent Vnoicere. Praeterea omne quod est in aliquo. sin modum & naturam illius est in quo reperitur: ita sensibilia sunt in angelicis mentibus: ergo sunt in ipsis sin modum, ac Ele ipsarum . modus aut est ut interiora sint in supremis emine ter,& non per idos & notiones. Tertio, Auer . . lib. Paraph. Metaph. inquit, cum enectus suam causam aequium cognoicit, caula relucet in eo ut ab ipio distincta : sed cum causa aequi uoce cognoscit sui esse tuiti r notio esse 'tus non est separata a notione causae : quoniam effectus comprehensa in causa aequivoca omnibus modis efficitur idem cum sua causa. Propterea mentes a Nili
eae dicuntur intueri lensibilia.quoniam cognoscunt seipsas in quibus eminenter sunt lata. bilia. Tertium quod i pugnacest de anima mundi: Quia dicebant si anima mundi tationes quas de rebus in se habet, largitur singulis partibus mulli formas,oc vires,& ted Anguit quiahoc repugnat Philosopho: quia quod cit separatum, dc seiunctum a malesu: Gai olei aquae materiae sunt immersa appreliendere, sed anima mundi siue sit intelligemia, siue sit pruna mens.est seiuncta,& separata a materia: igitur non poterit haec sensibilia trideas apprehendere. Sed quamquam Eoe tertium dictum de anima mundi sit salsum.&coaueniat eum ipso Pa uesio quo ad conclusionem, quia anima demente Arist est actui col. roris N c. neque intelligenria, neque prima mens ro: erit esse actus corporis, ob id salsum absolute erat a nobis fatendum intclligentiam, seu primam mentem este animam munEi.Csitra Pau Nihilominus ratio quam adducit Pauctius est salsa quia quamquam verum situ, substan s-- tia separata non cognoscat lensibilia, accipiendo serentiam a rebus: poterit tamen percea genitas species, x ideas cognoscere. ut dicat. Aug. L iuper Gen. ad literam, qui docet et intera quae insta angelos sutat ira causantur ut prius fiant in cognitione rationalis crearint, solusitur ra- ae deinde in genere suo. Ratio Pauesij concludit ii congregarent scientiani a rebus. QR r-- tiones quoque quas adducit ad impugnandum primum dicium. sunt Duilius momenti, prima ratio soluitur L D. Tho. in disputati sar. z de idos, ad nonum argumentum pilli multitudo idearum in ipso Deo non sacit compositionem cum ipso Deo cum non sit aliud
ab essentia Dei intellccti, unde in Deo sunt clientia ipsius Dei intellam. Ad sim quoquedico m dictum Auer. tenet in his quae realiter distinguuntiar: modo ideae non sunt diem larealiter neque ab iplo Deo neque inter se. Ad tertium quoque dico P ideae sunt unum re in Deo sed distinguuntur in diuersos respectus ad id ra. Ad quartum dico, si, illae duae te sponsiones quas adducat sunt optimet : quarum prima sua P Deus cognoscit se ut primum obiectum : alia a se ut secundarium obiectum. Secunda vero P Deus consecutive agnoscualia a se, de sic etiam cognoscit mala di non ut quidam: P Deus non agnoscit mala, docere ausi sunt. Ei enim sunt in prosundo peccatorii, S ne Deus puniat ipso . ideo docent, ma la non coenolest. Nec valet replica Pauciij, & aliorum : quia tunc Deus persicoetur a mulis, O res intellecta sit persectio intelligentis : haec concluderet quando Deut caperet lina pinv ita a rebus Rationes quoque ipsius Pauciij contra sm dictum nullius sunt roboris N adi prima eodem landamento resellitur: quia memes Angelicae non suscipiunt scientiam iretcti bus, propterea non imperficiuntur ab eis . Quoniam ut norat D. Tlim p. p. q. s7.ar 3. quaerit, N um angeli cognoscant sutura : quia ea quae traesentia sun i habent naturam mquam assimilantur speciebus,quς sunt in mente A mai. Ad Iecundum dicitur φ interiora sunt in superioribus eminenter per substantiam in esse intelligibili naturae per species in
telligibiles, non receptat a rebus, sed congenitas: sic etiam inici igitur dictuin Auer. Laa sa aequivoca cognoicit emetum per species congenitas, ted non sui ceptas a ictus.& propπrea subdit, 2, omnibus modis efficitur unum non incile naturae. ita in esse intelligibili, Clitra philo
i Prinium quonam ni do naturalis Philoso, lius valet separare seruias natui intelia .iSccumlum quibus rationibus Plato probat suam oramouenidet idem. ις -
224쪽
dicens st, idea est ratio I: exemplar sormarii naturalium existent in diuina mente . dat exaplum Est producenda forma naturalis, puta anima bouis. Deuc habet exemplar ad euiua lini litudinem venit in lucem, se hoc exemplar in mente dilaina exfeos dξ notio, ratio. Aeexemplar. At idea: N lixe notio 3c idea non est ipsius materiae, neque cona politi, sed tantu. modo ipsius sermae: & ratio est quia idea est eorum quibus res existunt: sed formis res exis urit: igitur Armat si soli modo lunt ideae. At non ipsi ut materiae, quia per materiam pitius rec non siint qua sint . sima liter neq; ipsorum compositorii pol este dea. Quia eum in e5pofilia non sit alii id nisi materia Sesorma. undedi ne simul tota , ipsi ut materiae non est i ea, sed usi forint: isic eoni sitorum non dantur ideae Addit ulterius m diuinus Plato eodem nomine vocat ideam, εἰ id cuius est idea . ac ratio est. quia ess ctu, de ea ut eodem nomine nuneupanc ista enectus idec ea forma de causa etiam sormae,ergo merito eode n mine est nuncupanda idea, Z: id cuius est idea. sorma existens in materia voeac forma. idea etiam forma vocat , quia forma est causa per quam res est: sed pet ideam res est : ergo idea et rini. Et Loe docuit Arist. vi in antepr dicamenti, eodem nomine vocati it hominem verum 3 hominem pictii ita etiam Plato eodem nomine vocavit ideam de id cuius est id .rt queadmodum homo vivens ac homo picius dr aequi uoce homo, ita idea de id euius estidea aequi uoce serma d eunt': de ratio est quia bent varias deiunationes . nam alia est dita. nitio formae in materia existentit. 3c alia est disinitio sor mae separatae a materia. hine sit rasorma illa qui in Deo existit nullum interi tu patiatur: sorma quς exillit in materia subibellu r ortui de interitui, de huius opinionis est A rist. qui I 2 huius ostendit ordi ne uniuerit este in Deo se iii ipsemet uuiuerso: dc ideo mundus di ab ornatu, dc utrumq; ordinem vini: at eodem nomine. Ponit etiam ibi ordinem in diueri de ordinem in exercitu. Sc utrumq; appellat eodem nomine, non is itur alicui alienum esse videtur si Plato eodeni nomine voeat ideam si id cui ut est idea . A dit' etiam 2 idea si id tu est idea sunt eiusdem speciei, quia niuerse res inferiores sunt et materia,Nex participatione larma'. Materia est per partiei rationem formet sed participatio de id quod participatur sunt eiusdem speciei, ut ealiditas quae est.in aqua prouenit a caliditate que est in igne : istinc ergo quς sunt in materia eum in t participationes qusdam formarum separatarum, equitur quod ibimet separat et do sor. in materia erunt eiusdem spei. Et si quis dubitaret trior mς quet sunt hic non lunt par- Dubia in ticipationes idearii quς sunt in Deo: quoniam hic in mundo sublunari datur Dima quq si Nn pii 'test nomo, & bos. δc leo, A consimile . sed in Deo non est neque homo, neq; bo . ne i leo i ' Mi uibus sunt l, et sermς causa te: isitur non pollunt esse idet in Deo de istis. Rndet Simpli eius negando minorem, δύ negationis causa est : quia siti Aristo. in Deo datur vivent, pul chrum, δὲ bonii. mens, iubilantia. 8c similia, δἰ haecinet col loca i in Deo ut patet in ii. Mo. taph. ubi ponit in Deo reperiti nobilistimam vitam, bonitatem, mentem. 5t substantiam dein nobit ea voluntas, & in Deo est voluntas, de qua D. Th. multa docti. Et ita secundum platonem, quicunque sens in lioe mundo. sunt etiam in ipso Deo , licet diuersimode: quia in hoc mundo homo includit materiam , de patitur mortem et sed homo in Deo, neq; materiam habet, neque ortum, aut interitum. εἰ ex his patet quid sit idea. Quoad secuti dum probat Simplicius dari ideas demente Platonis 3c Arist. Si non dantur ides, tune eritrrogressus in infinitum in generatione rerum: quod abhorrent Plato Sc Rrist. secundo Me taph. erso necesse est ponere ideas. consequentia probar quia omne quod gignitur a con similis ira speciem sic si homo hic signitur tergo ab alio homine eiusdem ineci ei sti Se ita quaero de illo. aut est genitus aut non : si genitur. iterum quaero de illo; de esi non detur m ressus in infinitii: sequitur mi, fotinet, 'ii sunt hic sunt ei irς ab his qnς sunt in optace. Pr terra omne quod si &ςienitur :st 3t gignituri ea iam babente ratiouem'. de si iii diiudinem illius facti re senuci : a loquin rex recta ratione non fierem.Tunc quero. hee ro. similitudo, quet est ius exemplar di idea existens in opifice onuitii Pr perea Aristo. s. de τα. U. Physico auditu probat V ea quς perpetuo di continuo moti niuri sunt causa imi bilix illius motionis 'iu; num ita deficii: sed 'lii ' in hoc mundo sublunt i reperiuntur perpetuo, εἰ continuo mouentur hiet in cundum quamlibet si eciem n otus: ergo Lee omnia ha bent causam immobilem de indcfinitam: υν causa non est i sim, exemplas de ratio. do idea in νrtitio creta ilici: elisi . Piperea in visce rerum omnium prcsitur imagineide . - r i Luulua-
euatis e i ira sunt eiu speciei. Tex. s. p. p. q-
225쪽
A . non impugnat opinionem Platonis de
sutilitudines eor . quae sunt: sed Deus est artilo emn ἰum m :er in ipsσDeo animagines ae similitudines de ideae omnium. Praeterea Arist. secundo I bycaequiparat tuturam ios arti dicens: quemadmodum ars dicitur ad id quod est ex arte. & ad id quod est tificiale. ita natura Zc ad id quod est sili naturam. ὁ ad id quod in natures: sed ais quam que operatur, per quasdam rationes 5c similitudire; operatur: ergo de natura quet proda cit per similitudines quasdam cstagi P ergo ac illa caula quc est superior natura di atteata hue per si nil tudines operatur: hcc cauta non est nisi Deus: igitur in lino sunt limili iudines omnium rerum. Praeterea nnis substantia determinata & genita Labet aliquod pti ei pium ingenitum, di immobile, M tale principium in mazeria ei se nequit. QSi a quod caio materi est participatio de asteolo illius: neque potest elle ia natura. Quia omne quod est in natura: est in .eria. Ita dixit Philo ophus , secundo I by ire. in subiecto est na a semper, neque est 3n ima et quia tale est separabile di per se mobile, ac habet ouandam ea, plicitatem eum moueat & moueatur: dc iic non eiu magis principium quam a principio: ta oportet tale principium esse immobile. inranuum, de solum eiscimi omni u firum, quae omnia dc lingula producat per propius, discretas de immobiles sora, Padicuntur ipla idea . Pret terea si in Deo non citcnt ei plaria. Ac rationes omnium tot Aa
quae fiunt: tunc Deus non citat omnium causa: quod est Allem . conse uentia probata. Quia ab uno inquantum um varia proficisci nequeunt. Igitur ira prima omnium 'atanta diuersitas fuit, signum est 3 io ea est mulit: orationum: quae causae, re ideae sua: omnium rerum . Quoad retrium in duobus simplicius conciliat Platonem cum Ari: primo P quando Arist. impugnat opinionem de adris, non impugnat propriam sententiam de ideis: sed quandam vulgarem opinionem, quet dicebat, P id e essent in concavo orbis lanae vel sententiat vulgares,dc plebe x de ideis erant sp sornrae ma: eriales non absolui dis aliate a materia prae ilictant in mente opisc.s de Quemadmedom hic sum sola cumo a subsi Item ita, ita etiam erant sermae subsistentes,de nas dicebant ideas, de non simulacra, a exemplatia eorum quae sunt luc: dc dicebat ea quae sunt bic de ea quae ibi sunt, habere quasedam identitatem. Qui sentcntia est salsissima sed sementia Platonis in s quemadmca in dificatore alia est ratio parietis. Ac alia ipsius tecti: ita in Dco alia in ratio qua pio ea hominem . Salia qua producit leonem, Zc hanc non impugnat Arist. Secundo ait Simpliciua s Plato & Ar illotcles post uni cociliari in hoc, P quando Arist. impugnat Plato Aimpugnat secundum illam opinionem. quae aiebat compositorum esse ideas, do recit in agnat: quoniam formae, cum tres habeant gradus. Primus est sec indum quem voc cim quo pacto in nulla materia sunt comprehcnseta sed sunt forniae ac purae quidditates. Si adus gradus cst secundum quem forma vocatur natura, prout coprehenditur in materia ciuersali. Tertius siccundum quem forma coprelienditur in particulari, de sic fornici suis mis usque ad ima procedunt. Et quia prunus gradus forni et nullam materiam coinrrcheadit, est ιnim sublimis Sc habet esse in orifice, dc nuncupatur gradus formatum , quaesum ideae, Fe sic Arist. concedit cum Arnias separari: quo sotnias, ideas Plato vocat. Sccu
dus de tertius gradus formatum non in separatus a materiae quia secunἡus conccinit τι oriam Gmunein, tertius vero materiam farticularem. Hos ergo repreliendit Attiae fictasserunt formas secundi εἰ teriti gradus esse separatas, nam quς sunt comprehensa in m aria, ab sciungi nequeut: sed loria ac secunda, de tertii gradus sunt comprehens in imat rii, igitur ab G teparari non postuar de heteilem in o luce omni u. 5 haec est opinio simplici j iecsido Phys. lex o. larem autem qui idea, faciunt die. K Ioannes Graminaticus locundo pLys. partim consentit cum Simplicio, partim dissentit, cons colit in hoc st coastituit in mente diuina idcas Dium, quoru est ei estor ot cognitor : quia omnis cogatio, di ficientia est pcr similitudinem: sed est esector de cognitor olum formarum : igitur Oi formarum het ideas. Distentit a Simplicio: quia non solii sormaru . sed etia compo5N .sngularium, atq; materi et primet ponit ideas. dc racio sua est, quia omniumqus gigauo sunt uleae: sed singularia gignuntur. igitur singulari u dantur ideae . probatur in notq singularium est ortus atq: interitus. Pretterea Deus babet rationes olum eoro quae o ostri: scit Deus persccie cognoscit sngularia dc materia prima: ergo olum istoru habet penes se. Sed qua ritur an idea iit idem subiecto εἰ ratione cum ipso Deo, in dissip
226쪽
Aim sequeretur m in Deo esset c5positio sicuti animal Afrationale saciunt hominem com volitum . Propte ita ali j dixerunt P ideae non sunt de essentia Dei: led sunt qu.edain accidentia aducti ita & superaddita ipsi Deo. Sc hi etiam incidunt in profundiotesaueam, quianqueretur in Deus enet eompositus ex substantia se accidente . quod est ablurdum nesum in Plii lotbpbii, sed etiam in Theologia. ut patet per D. Tho. tum etiam quia fili Phil torvos, mentes separari non subijeiuntur accidentibus, moltominuet suprema meas. Alij iiii asserunt et ideae non sunt aliud nisi diuina essentia. Sc lite est opinio D. I h. qui ait idea non nominat diuinam essentiam , inquantum est essentia , sed inquantu est limilitu, vel ratio huius. vel illius: unde secundum qubd sunt plures rationes intellectae ex una essentia, secundum hoc sunt plures ideae: unde ideae non si ini distinc re a diuina Einentia n, si ratione' rerum , que reseruntur ad ipsam . unde id quod est idea in unu numero. 8c i in plici stimum . sed merito rerii quae reseruntur de intelliguntur non est quid unum. sed multiplex . sed ii quis dubitando diceret. Ideae sunt rationes incommutabiles atq; aeternae, sed
res quae referuntur non sunt incommutabiles de aeternae . ergo merito id benesicio rerum quae reseruntur, non est multitudo idearum collocanda . Sed soluitur haec dubitatio: quia es quatenus referuntur ad substantia Dei, e prout intelligunc sunt aeternae: quia ab aete lao Deus omnia cognouit 1 unde prout sunt obiectae de intestinae a diuina substantia. sunt aeterne: sed resini cile suum non sunt aeternae, sed temporales. Siquis etiam quaeret. Sint neolum ideae, puta malorum Ac priuationsi: si omnium quae Deus cognoscit iunt ideMogo cum cognoicat mala se priuationes: malorum dc priuationum erut idea . Rridet haec potitio malum cognoscitur per ideam boni. Ac priuatio cognoscitur per idem habitus, occeper se nee malortim,nec Privationum est idea. Si etiam quaeris an accidentium lint i lex: ,espondet bete positio assrinatiue, e ratio est et illorum est idea in mente opificis, quorum ipse summu opifex est cognitor Sc enector igitur omnium accidentium est cognitor ac essector : ig tur omn uni accidentium est in ipso Deo idea . unde quatenus Deus leprasentat
accidentia. etiam Deut ipse habet ideam iptorum . Aliqui vero ex Platonicis assirmat ideas . . Num non esse illorum quae se habent sit prius 8e posterius. Et quia bonum, ens. mens, accidentia omnia, transcendentia, de multa alia se habent secundu prius de posterius: igitur istotu i , hi ne uri nullo pacto sunt constituendae ideae: de to illorum est quia ideae sunt instituis a Platone ut du prius de existant rationes producendi med accidentia, de Pentra producuntur ad productionem spe resiς tu . cierum: propterea ipsorum accidentium non sunt id constituendet Sed haec ratio de sacili uti, modo soluitur ab nis qui asserunt contrariam partem : quia id nedu soni instituis ut sint ratio gener si sunt D s producendi: sed etiam ut sint rationes cognoscendi: licet accidentium Ic si nerum non fiat poncndet id . prout habent officium producendi: sunt in ponendo prout habent ossicium repretsentandi. Post j recitauimus opinionem Platonico itur dei deix, de quomodo conciliant ipsum Platonem ea Arist. nuue videndu est quid sentiat Alexander Apiis
dilientis. Auertoe . Ac ni et Platonicut , Se Cieero. Hi enim atterunt xl, sicut non est sim dum iusiurandum inter viro , Et leones. Ic sieuti lupi de Dum numn lunt unanimes, ita nec Aristo. Ic Pliro . Hi . n. volunt 'in doctrina peripatetiea Ini documenta Aristo. tres sunt ordinex rerum eognoscentium. supremus, intermedius de instinus: in supremo est diuina ruens, in ipso intermedio angelica mens, in infinito est humana . de Pin nullo istor u gradu im sunt collocandet idet. non in primo. quia nulla mul ludo neque ina rem, ne ue iiii Tationem est Gllocarina in summo simpliei, sed diuina mens est summe limplex: igitur in diuina inente lecundum Arist nulla est multitudo idearum . Tum etiam quia Peripatetici docent, Deum tantum Deum percipere: erpo trustra ronuntur id ut rationes agnoice di. Tilmetiam quia diuersitas rerum non est expetenda a primo opiis , ledicam tecunda, eum primus opifex non sit causa existenti in rebus ire. rco nec sunt ne eellariet isseae viraticii s producendi, nee ut tonis intelligendi ' ergo nullo radio stant necellarit ideae. In pradu intermedio nou sunt colloc indet idec 3 hoe loquendo respectit inseriorum: quia si mentet Angelicet haberent ideas. ves ipsi ellent rationes intelligendi, vel producendi: Ied neutro modo lunt ponendε reis' fiu insetiorum . igitur nullo pacto lutit eo locandae i in mentibus Angelicis. Probae minor . sti non ut rones intelligendi: qa nulla inens, quΤcum diuino aniniata coasortium habet, lautibilia appichead , sed Angelicet metitoe Labe: νιponendae
227쪽
Num fliniis nae metet habeant isseas
os in tractatu de recta hilosoph. Diceat claraeus de modo intellis
consortium eum diuino animali : ivtvr in m angelio Meat non bibent ut rationet tarnos endi -Quod etiam non debeant poni ut rationes producendi, probatur: quia in caudia quibus nulla est , arietas in esiectis, non sunt collocandae ideae ut rationes producendi. sed Angelieae mentes sunt caul e a quibus nulla est varietas in est diu: cu omnis varietas di tau et sitas est expetendat caus lecunda&proxima et sequitur ergo p in incnubiis Angelici neq: ut rones producendi nc i, wS Gadi collocandae sint. Sed sin Arist. habent ideas rospectu superiorum. dc illae ideae niati sunt accidentia quia truncessent uinosi ex s. otia fle accidenter neq; etiam sunt substantiae diuinciae, quia tunc etiam essent compositae usu lintra aliena N propria, ita suiu ipsaemet essentiae intelligentiarum distinctae tolum do im rationem, & istae adea erant tantummodo ut rationes inteli isendi, non autem pro ducendi. Se probasile. Angelicae mentes agnoscunt superiora. de ita a non producunt: ibi habent ideo respectu superioru)n ut rones cognoscendi, non aut producendi . Sunt .m in seriores intelligentiae essectus supernarum, dc ut sic cran cendo se, agnosciit superiora, a
sunt ideat illarum o Circa tertium gradu qui est humana mens sunt diuis peti reum Quidam ponunt ideas in naen te bu na. quae ideae dicuntur spEs intelligibiles, ii ut to intelligendi, de hoe non solii respectu i mellectus polii bilis, sed etia respectu poteritu iratiendi: quae est in animii caduco. Nam species illae sunt duobus modis. Vno modo ' te raesentant sensibilia uniueri liter : Sc hae sunt in intellectu possibili: quaeda sunt qua praesentant sensibilia uniuersaliter. dc istae sunt in potestate mattendi. maidam vero nisi quia tria trii sunt in anima, pota , habitus de ac uir sed species intelligibilis nullum ut rum est: igitur dee. Non in species est Pola, quia species est in actu: non babitus, quia 'bitus sit ex frequentatis actibus iecundo Poster. non actus, quia species intelligitur poli ergo non p5t esse actus , cum actus eliciatur a pota perfecta per speciem, non est passo Ndiscursu I. Quia vel eorruptiua passio, te hoc non: vel persectiva. de hoe etiam non, qui alit est intelligere se non species . Se sic isti secundi negant omnino igeas in humana mea e Et siquis quaerata ponentibus species unde caulantur . de originantur istae speces : diuisi sunt Peripathetici eirca hoc. Quidam enim tenent m causantur in iacultate c4M scendi ab exter uis sensibilibus et de hoc modo perficitur ipsa facultas cognoscendi. Quia aut dicun . sunt eonsentiae cum ipsa anima: & quae causantur ab externis sensibilibui lius sunt quaedam passiones, quae excita at vim cognoscendi, u spes de nouo genitae: b staspes congenitae ad duo deseruiunt, ad cognitionem se ad iductionem ipsaru rou. Ad cog itionem quia Ois cognitio fit per similitudine, quae similitudo est species siue idea. Ad ri' ductionem. nam qiiicquid producitur ab aes ii ut animal est. per cognitionem produ tur . sicuti calor calorem produci t, de artifex ari ficiata. si ea quae sunt in intellectu polii ili repraesentant res m uersaliter. Qitida asserunt P eausantur a phantasi cibus benesciis intellect is agentis . Quidam vero, si sunt eon genitae intellectui spolii bili, Jc solumines' sunt distinctae ab eo secundum rationem re ad duo sunt etiam utiles istae species , ad cog tionem rerum seisibilium . quomodo in te lectat di contemplativiis do theoriens: sunt ules etiam ad productionem rerii. εἰ hoc modo intellectus dicitur practicus : quia eπηosd; factibilia. Et si quis quaereret. None humana mens cognoscit etiam furer celestes mea ra, quia habet ideas mentium supracaelestium Respondent isti s humana mens cum stes eius ealestium mentium, quatenus su cognoscit, cognoseit illas: de hoc pacto dicitur id illarum quae idea non est distincta realiter ab ipsa humana mente, sed tantum secundum tionem : 8e ex bis patet quomodo dantur id . di quomodo non in doctrina Aristo. sed rah c vera snt videbimusὰopinionem Theologorum circa hoe . TLeologi multacita :de ideis. Et primo declarant quid intestigant per ideo ut conforment se dicto Augustipi lib. 83. qitae ilionum : qui per adeas videtur intelligere formas, sed quia forma est tripi una a qua sormacres : sicuti a sorma agentis procedit formatio estinax, ut ab homini ho di ab aequo aequus . Secundo diserina sim quam alicuid formac. ac se aii est serma hora nis i ta figura forma eupri. Tertio dieitur forma illud ad quod aliquid formatur: δἰ in dicitur forma exemplarisad cuius similitudiuem aliquid constituitur,sicut imago Ha lik en scirina ad ea us ii militudinem pictor producit aliquod exemplatu: cu ergo sor eatur aqua Sc secundum quam de ad qua, idea est sorma tertio modo sumpta. Addua I ii
228쪽
seu u pictura ad bde fit 1 pictore t ἰm tetur aliquem euIus figura depin tur. Secddo li ria mutari.
quid imitatur aliqua ormam per acciden , &praeter intentionem agentis. 5e a casu, ut ste- - . quenter accidit in pictoribus facientibus imaginen alicuius, de quo non intendunt:propterea tarma exemplaris non dicitur idea illius quod imitatur per accides, sed illius quod imitatur ser se, quia ly ad importat ordinem ad finem. Addynt adhuc Theologi P agradupliciter dicitur operari propter finem νno modo determinando sibi finem di hoc modo operatur agens a proposito: alio modo agens operari dicitur propter fine sibi institu tum ab alio superiori agete, te sic seruus agit propter finem institutu tibia superiori, puta duo suo. se etia sagitta tendit ad scopu determinatu tibi a sanitante, de etiam natura tendit ad finem institutum sibi ab agente per intellectum. Quia opus naturae supponit opus intellectus : hinc dicitur quod opus naturae est opus intelligentiae non errantis . Quando ergost aliquid ad imitatione alterius peragens quod non determinat sibi suem , tunc sorma imitata non lia i ratione exem Maris Ic ideae: unde sorma bominis generantis non dici. tur idea hominis generati, sed solum illa forma est idea quς est respectu agentis 'uod drater minat sibi finem, & quia illa forma potest elle in agente dc extra agenter unde forma artis in artifice dici tur exemplar dc idea artificiati, forma etiam quae est extra at tificem ad cuius imitatione artis ex aliquid seri t.dicitur quoque exemplar de idea artificiari. Ex his colligunt modo Theologi dissinitionem ipsius ides. Idea est forma quam aliquid imitatur ex intentione agentis determinantis Sc praestituemis sibi finena: se quia finis Dei non est alius Deo jed ipsemet Deus, propterea ideae non sunt extra Deu: si ipsemet Deus: & hoc pulcherrime innuit doctissimus princeps Theologorum. Dionys quando dicebat exempla ria rerum dicimus esse rationes substantiso . singulari ter ex istentes, quas Theologia prκ definitiones vocat. 3c diuinas, de bonas voluntates. praedeterminatiuas, de esstativas rerum existentium , secundum uas sit persubstantialis essentia omnia praedefiniuit&produxit. Ex quibus de facili delucere postumus qui sun t illi, qui ponunt ideo : & qui sunt illi qui eas negant. Quicunque ponunt Deum esse prunam cautan entium agentem per intellinum, & praestituentem tibi finem non distinctum a se: hi ponunt ideas esse in mente diuina . Et quia hoc agnouit Plato , iccirco ipse suit primus qui posuit ideas. Epicuret,ic Democritus: qui posuerunt omnia casu euenite: negar ut ideas. Empedocles qui dixit ouania ex necessitate naturae produci ut habetur secundo Phys negauit ideas. Si ergo Aristo. ponit mundum productu tuisse a rasu, quod non est dicendum ut patet S. Phys vel si ponamus de nie eius Deum agere de necessitate naturae: quod neque satendum est : quia τε i. Deus est nobilissimum agens ut patet quinto Metaph. Existis principijs sumenda est opi C p. de mnio Arist. an neget, vel concedat ideas: si Deus agit de necessitate naturae, no dantur ideae in doctrina eius. si agit alpos to dantur ideae. Et ita ponitur cocluso de mente Theologorum P necessarium est ponere ideas in diuio men te. probatur primo de mente August ini : qui is . de civit. Dei dicit . Qui negat ideas infidelis est, quia negat filium esse: ergo ideae sunt neces Iariae. Secundo siciom ne agens per intellectum habet rationem sui operis apud senis ignoret quid agat, sed Deus eii agens per intellectu,& no ignorans quid agit: ergo apud iplum rationes rerum quae ideae dicuntur,sunt. Tertio habetur Phy s 2. Phet tres causae, sormatis,finalis. 6c efficiem incidunt .n unam. Sed Deus est causa es sciens N h-ralis reria: ergo est eausa sor malis exemplaris, quiano potest esse forma, quae est par res. Quarto, effectus particularis non producitur a causi univer ali nisi causi illa sit propria, vel appropriata: sed omnes particulares effectus sunt a Deo qui est causa omnluxi go Oportet P iunt a Deo secundum quod est causa propria, vel appropriata uniuscuiusqxte: ted hoc
esse non potest nisi per rationes rerum pro ' ias in i pso existen tes: ergo oportet rationes rerum hoe est ideax in ipso existere. Quinto sie, duplex est modus cognoic t res per cilζn n. - ntiam rerum. Ac similitudine, sed Deus non cogi, cit res Per ea um essent am, quia sic n, ius e snoscun tur solum i lita quae sunt in cognoseo te per sui essent ain: ergo cum scientiam de 1 noice irebus habeat: relinquitur m sciat eas per silvilitudincin. Sexto.ς peculum non ducit ip co pnitionem aliquoru nisi eorum similitudines in eo resplendeant. sed est entia Dei est irecul um ducens in cognitionem omnium creaturarum ut ait Gregorius: Quid est quod nO 'i-. . Dialon. deant qui videntem omnia vident tergo in eo sunt ii titudines Om ium t erum. S pti- a. mi
229쪽
De trini. rate e p. t. mo . p.
ε nil idea eurpetua sub nariati principia ut ungula-Matalia snt
plum ipfi us mundi, Sc omnium quae sunt in mundo, dc hoc est itia. Octauo. D. Augusti nus ait piget me dixit Ieduos esse mundos. sensibile. 6c intelligibit no quin hoc verum sused quia hoe diri tanquam ex me: cum tamen a Philosophis dictu sit. Et quia molui illa loquendi non est consuetus in sacra scriptura.licet in Philosophia, in qua ponitur mi dulis elementarit. de quo Arist. primo Metheotorum ait, Necesse est Eune mundum insitariorem lationibus superioribus contiguum elle, ut inde omnis virtus gubernetur. po tur se mundus caelestit. R intellectualis de hic dicitur ideae aliorum mu ndorum: ea ergo ne isse ponere ideas in ipso Deo. Nono, l . Augustinui etiam ait qu bd filius est ira patrii plena omnium rationii viventium : sed illae rationes dictum est si non sunt aliud nisi ideo igitur dantur idet in ipso Deo. Decimo, hoe etia corroboratur ex sacris litteris. na scribi. tur Ioan. I. Quod factum ea. in ipso vita erat. quae verba exponens Aligustinus ait: omnes creature sunt in mente diuina sicut archa in mente artificis: sed archa in mente scis est per suam similitudi item 5e ideam : igitur omnium rerum ideae sunt in i pio Dra. I Et si quis quaerat a Theologis, utrum i eus habeat ideas in mente sua tantumn adsti sarum rerum quae sunt, vel etiam illarum quae nunquaerunt ei p5det D.TEo. 2, idea n prie dichi respicit oracti ei m eognitionem, non solum in actu, sed in babitu. undecuri Deus de his quin rere potest, quamuis nunqua sint facta, nec sit tura, habeat cognitione viri ualiter practica. relinquitur 2 idea possit elle eius quod nec est, nec suit, nee erit. eo tamen eo mo sicut est, eorum quae sunt, vel erunt. Vcl iuerunt. Quia ad ea quae sunti vel erunt, vel suerunt producenda,determinatur ex proposito diuinae voluntatis, non aute alea quae nec sunt, nec erunt, nee suerunt. Et sic huiusmodi habent quodam modo id ii in determinatas : quia si Deus habet cognitionem etia illorum quae nunquaerunt seeundum Theologos. nam vocat ea quae non sunt i aquam eaquα sunt, & omni u quoruelleopastor habet ideas: sequitur necellario st, habeat idos non enἰiu. Secundo, eausa non dei laab estectu: sed id a est eausa essendi rerum: ergo non deppudet ab este rei aliquo modo: frigitur ei te etiam de hix quae nec fuerunt. nec erunt, nec sunt. Et si quis dicereti ergo n1il
habet idei. nisi quod habet elle de erminatum. Ad hoc dicunt Theo rei ιν licet quod Meest, nec suit, nec erit, non habeat esse deteri uinatu in se, habet tamen ella determinat unita
scientia Dei.Sed instaret etiam aliquis,quia illud habet vile determinatum quod distingui iurabalio: sed omnia prout sunt in Deo sun unum. dc indit tincta ab inuicem : ergo aee etiam in Deo habent elle determinatum . Sed hic dςcipitur , non distinguendo de eo quod reperitur in Deo, d de eo quod repetitur in cognitione Dei. Deus omata distincte erenos est: vnde malum, de peccata non sunt in Deo : ted iunt in cognitione di lcientia Dei. prolaterea aliquid est dicti inctu in letentia Dei, no ta ne in cilcnua ipsius Dei. Et ite patet quo. modo ponuntur ideae ad mentem Theologoru. 'l De pluralitate idearum secundu Theologos, dico u ipsi tenent in Deo plures ideas re ririn, dc tria docent circa hoc. Primo lsint plures. Secudo quo sint plures. Tertio non repugnant diuinae simplicitati. Quoad primum suadetur lie. Cognostem dc produccns o dine totius alicatus. Eabet rationes omnium partium ex quibas constituitur totum illud . Quae proposimo declaratur in rediicatore cognoscente ordinem domus, quem oportet vi habrat distincte rationes partium domus, puta tecti, parietis, pauimenti, de caeter i u paruum , S dux alicuius exercitus volens habere persectam de exactam cognitiovem Moi dine exercitus, necesse est, ut habeat rationes illarum partium, ex quibus integra r exercitus: sed Deu Optimus Maximus h bet exactam, di persectam cognitionem totius ordinis uniuei si: ergo habet rationes omnium partium ex quibus integratur ipsum uniuerium sed flures sunt raries uni utri igitur plure, laut ideae . minor patet ex ιι. Metaphyi bi habet Philolophus, quod fim proprius intentus ipsius uniuersi a Dco est ordo qui est tum intrantecum vi tuos . rri mo etiam de generatione Aristo. ait quod idem inquantum idem, & sec dum idem aptum natum est semper sacere idem: sed Deus iacit diueria, ergo non suundum eandem ratioοι sed secundum di tersas rationes quibus res producuntur : dc sic sequitur quod habet di rsa, ideas . Tertio, hoc etiam asterebat D. Augusti dicens omnia esia condita i Deo ratio quidam, Vnde non ea ratione est conditus Eomo, qua equus,hoc enim est ablurdum e
230쪽
quod etiam in quadam Epistola ad Nebridium aiebat Aug. st scut intonuenis est dicere, Aritust. in
qudd eade sit ratio anguli &quadrati, ita in conueniens eii dicere. 7 eadem sit ratio in Deo Ne idini. hominis, de buius hominis. ergo plures rationes idoles sunt in Deo . Quinto, hi ue Bo cum vocabat ideas non ne mundi, δἰ D. Aug nomine artis. Sed ars importat qiranda plu- Quid in raralitatem : est enim collectio praeceptorum tendentiu ad unum finem. Similiter mundus dicit eo licctionem omniti erea urarum: ex quibus manifestu elle poterit dari plures ideas. Sexto hinc D. Paulus dicebat, Fide credimus artata esse saecula verbo Dei, ut ea inuisibiliabus vili bilia fierent. unde pluraliter dicat inuisibilia, quibus intellistit species idoles. Ex hoc excluditur opinio Auic net tenentis Deum vii , agete per intellectum, & non ex n celsitate propterea ponebat Deum babere ideam primi creata tantum: quia posuits Deus intelligendo se produxit tantum prima intelligentiarn, in qua differebat elle & esseta tia. &sede necessitate in hac secunda intelligentia erat compositio actus & potentia . unde haec prima intelligentia intelligendo priniam causam producebat secundam intellissendam. Quatenus vero iniciligebat se. ut erat potentia habens, producebat orbem caelestem, quem εα mouebat. Inquantum intes ligebat se secundum illud quod habeat de actu, producebat ani. mani otb. t. de sic progregiendo processit pluralitas rerum ab uno primo principio, de s cundum bane opinionem in Deo esset una idea primi creati communis toti eati, sed proprie ideae singulorum ellent in causis secundis. Hac quoq; opinionem tribuit D. Diony- P. reon si iis cuidam Clementi Philosopho: qui posuit principaliora entia esse exemplaria inserim quid di xyum. 'M postio stare non rotcst, tum Propter rationes superius adductas. tuetia quia se- μὴ MLymi qui tui p cmnia alia praeter Prima intelligentii es t casualia, & per accides respectu Dei. quod eli ab lurdum. probatur cosequentia. Quia quando intentio alicuius agentis sertur a d in i tantum, quicquid sequitur praeter illud est causale de per accidens, ut ii quis intem. deret facere aliquem triangulu. si adbunc sequitur magnitudo. vel par visas,hoc esset praeter intentionem agentis triangulum, dc si natura in te scret generare solum animal praeter intentionem eius esset homo, aut equus. ita Mia si intentio Dei est producere tantu prima intelligentiam: ergo productio aliarum creaturarum est per accidens in ordine ad primam causam, de in ordine ad secundam causam esset per se, & tamen totum oppositum videtur, quia causalia de fortuita sunt respectu secundae cauti, non autem primae. Hi ne Auerri quoque I 2. Metaph. in uelut contra illam opinionem, quod in separatis non est prouetus, coino. νε. de consequutio, sed tantia causa de causis iv. ut intellectu est causa intellio elis. Eaede primo uo adsceundu quid est modus pluralitatis ideatu in Deo. Pro euius notitia sciendu rorma intuest ' forma i mellectus est duplex. Altera quae est principium actus intelligendi.& baec est uin 'similitudo rei intelicite tu i io intelligente, ut species hominis existens in meo intellectu. Alcera est tarma intellectus 'uς dicitur terminus actus intellige di sicut artis o intelligen- do excogitat sorma domus, illa serina excogitata no est id quo artifex intelligit, ita id q3 ., A. . intelligit: si ergo intellectus artificis produceret aliquod artificiatum ad similitudine ip- qu Pinia sus, tantum ipse intellinus artificis esset idca, non ut intellectus, sed prout ei Iet quod1i lio ut . intellectum. Ze si illud artificiatum perfecte imitaretur illum intellectum. tune intellectus haberet ideam sui ipsus, prout ret 'uoddam intellectum de imitatum ab illo artificiato : si 'ero illud artificiatum non Persecte imita ietur illum intellectum . iue intellectus haberet
ideam illius artificiali, prout defecit a principali exemplari secundum Quandam proportionem determinatam Sic et ram diuinus intellectus omnia producit ad suam similitud rem, unde substantia Dei est idea omnium, non prout sustantia Ocellentia est. sed prout eas militucoac ut est intellicta a D increatiuae nci persecte imitantur diu in aes lentiam. Hinc essentia uou accipitur absolute ab intellectu diuino ut idea terii, sed cum proportione crea turae fiendae ad iplain dumiam eIlcntram, secudum quod apta ereatura defici tab ea vel imitatur eam. Et quia diuersa re sumet simode imitantur ipsam secundum diuertos modos &rroprietates di istinctas ab inuicem: id diuina essentia cointellectis diuersis proportioni. bus rerum ad eam cst idea cuiuslibet rei de quia sunt diuersae proportiones & respectus rerum incesse est plures esse ideas, adco P diuersitas inuenituro parte diuertatu proportio- Quare lilianum creaturaru ad psa, I unitas ex Parte diuinae Asfix: iras illud qit multii licatur in mul Pl ς 'Deo est ido, no id qiro, quia no sunt multa sipientia: in Deo, nec uinitae aries, ted sunt