장음표시 사용
41쪽
DE PLATON. ET ARISTOTrum vero quae per se essenti cadhaerent eam ob cau fam propterea quod non sine suis adiunctis atque attributis a quoque quae illic sunt intelligantur. Nam in illo uno,quod&omnem exeedit essentiam , num est exquisiitissima ratione, neque essentiam , neque
attributum, neque actum, neque potentiam discerni.
In formis autem atque mentibus illis, de quibus se monem facimus quae illi summo non sunt pares, attributa quidem ab essentia distingui potentiam vero ab actu nequaquam. Sed in his quae hic habentur naturis cuncta illa a se inuicem separari, atque ad illam superiorem hanc quoq; proximam quae fuit in cntibus, distinctionem accedere. Ut iam hoc pacto, quae illic sunt, medio quodam modo se habeant, inter itilud summum atque supernaturale num,in haec quae hic apparent sensibus patentia. Iam igitur quales cuiusmodi esse species siue formas, in existiment, qui eaSconstituunt, exposuimus summatim &quam fieri potuit breuissime. Nunc restati hs occurramus obiectionibus,mitibus Platonicos oppugnat Aristotendes. Secundum nanque rationes, inquit, quae ex scieno ijs, species erunt omnium, quorum scientiae sunt. Si-ue scientiae in eorum, quae semper sunt per se ipsa, siue rursus sint eortina, quae per seipsa alijs adhaerent,rninime sane verebuntur ij qui species constituunt asti mar quin horum omnitim non sint species, non tumen similiter omnium: sed eorum quidem quae hic in species finitas diuiduntur, stingulas esse in singulis generibus species , eorum vero, quae ad infinitatem quandam iam recidant,vnam duntaxat in omnibus infinitis. Quam primum enim .exempli gratia, omni qui hic est numero propter infinitatem, unam quae illic est formam praeficiunt, quae&si tunica, singillatim comprehendat omnia, quaecunque numero, qui
42쪽
hle est distinc tim per se contingunt. Ea de quoque est
ratio eorum, quae circa nostras magnitudines dimensionesque accidunt, ut illic forma magnitudinis sit Gnica eaque indiuidua . Ab illis porro formis animuim nostrum illuminatum numeros mathematicos is a gnitudines mathematicas explicatius intelligere, quae
1in umbraemilax damin simulachra intelligibilium , iulaque ab his ita repraesentari, ut ab his quae in aquis sunt simulachra atque umbrae rerum sensu perceptibilium, ipsa referuntur sensibilia. Ita quoque, quae ab hominibus manu possunt confici, a dicunt informa hominis illic singillatim comprehendi, unde opifices animo alia alios concipere, di singulorum in. strumentorum species prius intellectu ipso in seipsis informare, deinde rebus ipsis, quae sensu percipiuntur,
manum accommodare. De ijs autem, quae per accidens eueniunt, si etiam sit scientia quaepiam, quando quid cin eiusmodi plurium caussarum concursu accidunt, quarum tulit sina quaeque illuc refertur lani.
naum nostrum illinc ctiam accepto lumine eiusmodi scientiam adipisci. Haec itaque respondent ad ea, quae Aristoteles ob ij cit de varijs scientiarum rationibus. Ad illud autem quod inquit secundum vero unum in multis c negationum, nihil necessarium concludire spondebunt illam nanque hominis speciem quae illic existit, quibuscunque ca seipsam impertiuerit, illis nimirum caussam fore, ut sint homines quibuscunque autem scipsam non moertiuerit, ea omnia indiuerso genere relinqui, ut nimirum non sint homines.
Denique ad illud, quod ait, Ac secundum quod in te is ligitur quippiam e corrupto etiam corruptibilium: a respondebunt, unam illam speciem quae omnibus corruptibilibus in una eademque idea praeest , non minus iussicere ad unum quod uis prius non existens.
43쪽
Eune demum in lucem producendum, quam etia codirupto quouis eoru , quae quotidie dissolutioni sunt ob noxia,ad renouadam in animis aliquid de ipso cogitantium, eiusdem imaginem. Haec itaque ii, qui species constituunt, eiu simodi argumentis, quibus Aristoteles ipsos oppugnat,respondebunt, persbluentque, in quihus nihilio conueniens,nihil non suae ipsorum doctrinae consentaneum proserent. Sed iam ad ea, quae sunt digna memoratu, deinceps transeamus. Praeterea acclindit,ut non binarius sit primus,sed numerus. Atqui, in
quient, quid prohibeat, quo minus numerus, qui illic est,tum sit singularis tum ipso binario prior existat binarius autemsiit primus nostri huius numeri, qui dilatari potest Ait item, si species per accidens non participentur,essentiarum duntaxat erunt species. Ita quidem, respondebunt illi, si omnia aut essent essentiae, aut per accidens essent ijs adhaererent, tum vero locum aliquem fortasse haberet id quod profers. Nunc autem cum in rebus existant aliqua, quae etiam per se essenti js inhaerent, quanti demum momenti erit tua illa ratio Tametsi enim eorum, quae per acciden seueniunt, unumquodque j quibus proxime continetur, non adsit per se, non tamen abiis, quae per se existunt, est prorsus diuersum siquidem eiusmodi omnia plurium caussarum concursu euenianici quarum una in
quaeque per se facit, quidquid facit ineque vero talia, quae ex huiusmodi causis procedunt ab illo quod fit
per se, omnino discrepant,nec item si qua per accidens eueniunt cum j quae per se fiunt, penitus nullam h bent communitatem, sed illa his ipsis continentur, a que inuicem quadam affinitate iunguntur. Quod si enim dum ludi Olympici instarent, Sol defecerit, non sane propterea quod illi instarent, Sordeiacit, nec item
4uod Sol defecerit, Olympiorum tempus instabat, ut
44쪽
pΠILOSOPHIAE DIFFEREMTIA. hae quidem rationa sol non per se eo ipso defecerit
tempore,quo adessent olympia. Sed tamen causae illae propter quas sol defecit, per se deiectum effecerunt, &lex siue institutum vetus de celebrandis Olympi s per se tales ludos ordinauit. Quod autem uno eodemq; tempore&Olympici ludiin desectus solis coligerint,
eius rei causa extitit aequalitas siue comensio ambitus reditusque amborum inter se:& huius rursus aequalitatis alia fuit causa, siue aliae, quarum unaquaeq; per se id
quod ad se attinet effecerit.Hinc itaq; apparet o Aristoteles, te violentam facere coclusionem dum amrmas, omnia aut essentias facere aut per accidens essenti j a attributa,&illa rursus,que sunt per accidens abiesque; sunt per se penitus abrumpis.Praeterea inquis, si eadem a sit species & idearum: rerum,quibus ille sunt partici. palperit sane quaepiam inter ipsa communitas. Sin au iatem non eadem sit species erunt certe aequivoca nec iam aliquam inter se habebunt comunitatem. Sed re is spondebunt Platonici neq exemplar siue imaginem indigere altera quapiam specie communi, neq; si sint aequivoca, sicut reuera lunt, nullam idcirco ipsorum
esse communitatem. aut certe interrogatiuat curiam
o Aristoteles, entia iudicas esse aequivoca, nulla a mensentis inter se comunicatione sociata 3Nec inquies
fortas te te hoc nulli bi dixisse.Id quod possis propter dium quod erga nos concepisti diuamulare quod nimirum aequivoca in quibusdam non communicent inter se, in quibusdam vero communicent. Nam neq; Psandri statua cum ipso Lysandro nullam porsus habet communitate, neq; imago cum suo ipsius exemplari. At,inquis, praeterea,quidnam opis adferunt species aut rebus sempiternis, quae sensui sunt subiectae, aut alijs quibuscunq;,quae&generantur&intereut neq; enimesticiunt, ut illae vel moueantur, vel mutentur. Hic se
45쪽
lam prodit Aristoteles, manifestu Iahiscit, quam ob
causam bellum aduersus ideas moueri l. ille nanq; nec sentit nec vult,inesse quampiam rebu sempiter minusam eius quod sint atqi existant, praeter id quod mouetur,eamq, nimirum ob causam cum Platonicis praeliatur. Alioquin quid sibi vellet,dum inquit, Quidnam opis adferunt species aut rebus sempiternis, quae sc niuisunt subiectae,aut ali j quibuscunq; quae &ecnerantur Sintereunt neque enim efficiunt, ut illae vcl mouean.
tur,vel mutentur aut certe,quod ille ad generationem
corruptionem rerum similem habentium speciemini js quae generant ipso sole susticientes, fatisq; ido ne as existimet causas constitui at res sempiternas sensibus subiectas moueri quidem non sentia propter species, nec ad essentiamin productionem alicuius rei alia quapiam esse opus caula, idcirco inquit, qllidnam
opis adferunt ipsis species' Sed dicet fortasse quispiam quod existimet Aristoteles Deo soli, qui sit anti quissimus, hanc conuenire causam Ad hoc respondemus de alio quidem quopiam hoc ipsum cogitari posse, sed minime de Aristotcle, cui nihil tale in mentem venit. Et cur nam istud rillen an ii sibi ipsi contrarius foret, si hoc diceret. Interrogabo cnim ab illis, qui hocastingunt ipsi , cur non ille huic ipsi Deo summo antiquissimoq; omnes omnium coelestium orbium mo. tu assignauerit, sed alium singillatim ali j motori aut certe liquet ipsum dignitatas cuiusdam gratia, plures sempiternis illis essent ijs cum sint plures, prae.
fecisse propagatores, atq fateri ipsos aliquam omnino illarum csse causam: Aut certe quod imagines putauerit propagatrices sui ipsarunt: neque enim id omnino ellet in consentaneum , cum habuerint illae sua c-
1 emplaria Atque hoc quidem modo ctiam ille sententiae Platonicae de ideis subscribere viderctur,&nostrae parti
46쪽
parti accedere. Nunc autem certo constat , ipsum non sentire aliquam esse illarum causam deductricem, sedin hoc modo illas, tales, quales sunt, seipsit propagatas moueri tantum ad finem aliquem, ipsum Deum. At Iim, inquit, neq; ad scientiam aliarum re virum quicquam prosunt neq; enim ipsae sunt essentia illarum essent enim in illis ipsis, neq; easdem, ut sint, iaquicquam iuuant,siquidem iniis non sunt, quibus sei iapsas participanta Qtiis igitur de imagine melius iudi iacabiti nonne is qui etiam exemplar habet cognitum Z neqi enim is qui exemplar non cognouit eodem plane modo perspectam atq; notam habebit imaginem, quo alter, qui ipsum cognouit quomodo autem alijs ad hoc ut sint, non prosiit quippiam, ut etiamsi in illis ipsis non sit, sed causa tamen sit illorum Praeterea inquit, non solum rerum sensibilium exemplaria sunt . species, sed etiam si ij psarum, sicut genus earum spe iacierum , quae rursus locum obtinent generis. Ita qui isdem ii ni eidemque diceretur contingere, ut unius eiu luem l esset imago exemplar,tum certe absurdum hoc cimer,& minime rationi consentaneum, tan- qn Mn si unum idemque dicatur esse una eademquere simul Maius minus: nune autem quid prohibet mina idemque alterius esse imaginem, alterius
vero exemplar 3 an non statuae cuiuspiam quae ipsa quoq; imago est, aliam item imaginem pictorestici ei nonne eiusdem statuae in aqua simulachru aliquod reddetur' Atq; haec quidem impostura Aristotelis est
huiusrnodi. Transeamus verbad aliam ipsius ratione. Praeterea inquit, Etiamsi sint species,no tamen fiunt ea quae fiunt, nisi sit aliquid, quod moueat. Et multa sunt alia,ut domus annulus,quorum esse species ne
gant,ut ita sit perspicuum licere etiam illa, quorum et
47쪽
DE PLATO' ET ARISTOTυχ dieunt ideas,& esse: fieri talibus de causis,de quall-Nbus ea quae nunc dicta sunt, non autem propter ipsas species. Sed ne ista quidem ri qui species constituunt, concedent sine suis exemplaribus fieri etiamsi per se non consistunt. Fiunt enim per illa. quae in animis singulorum opificum antea sunt concepta, exemplaria. Oportet autem,dicent,etiam ea, quae natura fiunt non solum non deterioris causae usuministerioq;,quam artificiosa isthaec fieri, sed ne aequalisinridem imo potius,quae sunt praestantissima melioris etiam causae usu confici consentaneum. Sed dicet forsitan Aristoteles, in mente solis etiam istorum,quae nascuntur, exempla ria contineri,nec ullis praeterea indigere exemplaribus. ae per seipsa c6sistant. Constat enim ab Aristotele solem generationis eorum quae fiunt, causam constitui. Ii igitur, qui species constituunt aduersiis ista hoc dicent,Ita quidem, si videremus, o Aristoteles,haec artificiosa a suis artificibus eodem modo fieri,quo illa naturalia a sole gignuntur,tum sane tuis verbis fidem haberemus: nunc autem videmus artificiosa isthaec, quamdiu praesentes habent artifices,ab iisdemq; manu attin guntur, tantisper proficercidi ad perfectionem absolutionemq; suam tendere,qubd si forte inchoata,dimidiaq; saltem ex parte absoluta,relinquantur ab artifici bus, non iam amplius quidquam promoueri,tanquam artificibus non manus solum, sed etiam exemplaria ipsa secum auferentibus Eorum autem quae a natura fiunt, pleraq; videmus ctiam recedente sole nihilomianus perfici, dc ad absolutionem suam progredi,id quod maxime in ris arborum & frugum generibus apparet, quae cito absoluuntur. Ea nanq; non minus noctu quam interdiu videmus incrementum accipere atq; perfici. Illam itaque solis mentem huius perfectionis, quae tali fit tempore, non posse causain constitui neque enim
48쪽
enim etiam participantes illas mentes sine suis quae sis hi coniuncta habent, corporibus quidquam efficere posse in reliqua corpora. Cunctis enim corporibus situ aliquoin figura opus eis ad ea quae lunt passura liquid: horum autem nihil Soli ad illa naturalia talite. pore adesse. Atq; sic res eiusmodi quae naturaliter fiunt
atq; a sole penitus non absoluuntur, nec a seipsis quidem perficiuntur . Nullam enim potentiam in actum procederet nisi ab altero quopiam actu ei quadam pro . trudatur neq; rursus id quod sola vi latente sue potentia absolutum est id etiam re ipsa absolutum euadere.
nisi ab altero quopiam,quod sit reipsa persectius, proin
moueatur. His de causis nos,inquiet, actum illum, quo
talia tunc solent perfici, speciebus illis atq; exemplaribus attribuimus. Et has a rebus sensibilibus separatas species bifaria distinguentes, tum in cas quae per se adem cienda opera sunt idonee, tum in alias,quae id ipsum non possunt similiteri priores illas harum rerum sempiternaru quae sensui subiectae sunt causasin exemplaria
constituimus hasce vero posteriores, rerum quae hic
sunt corruptibilium, ipsius quidem solis ope auxilioq;
indigentes, qui ipsis materia admoueat: ubi verbmateriam a sole acceperint,ipsas quoq; per se vim ercentes in illam.Neq; vero nouum philosophiae genus inducimus, inquient, neq; nouas causas, ut tu dicis, scrut mur, sed causarum potius plenum absolutumq; numerum rebus quae sunt attribuimus, quem tu imperfectu diminutumq; reddis. Cum enim tu item causas in quatuor genera diuidas triu quidem opera etiam ipse uti videris, tum finalis, tum eius quae initiu mouendi praebet,tum materialis, formalis aute quae cliqua est,nu D
quam omnino. Nam si cuiuslibet rei sensui subiectae speciem siue formam, eiusmodi esse causam dixeris, illa sane manifestissime non est causa, sed alterius cuiu
49쪽
spiam causae effectus siue opus. Nos quidem dicent, mnem ipsum , quod est omnium causarum praestantisti
mum genus, non motuum solum sed etiam essentiarum inanita quaecunq; sunt, infimo illi rerum praesidi atq; rogi Deo attribuimus. Species autem illas siue formas, rerum quae sunt exemplaria constituimus at causam illam,quae mouendi initium praebet,animae illi quae huic coelo praefecta est materialem deniq;.mat riae ex qua uniuersum hoc constat coelum, assignamus: atq; sic rebus quae lunt plena reddimus genera causarum.Talia itaq; dicentii,qui species constituunt occurrentes obiectionibus Aristotelicis, ubi sane a suis ipsorum principiis non discrepant quidquam, Aristotelem autem conuincunt partim calumnns uti partim non id conficere quod vellet,lum maxime ipsum in multis
ignorantiam tuam prodere. Et quanam tandem ratione reprehensionem ignorantiae effugiet Aristoteles in rebus maximi sin multi alijs, quae iam recitauimus,&cumprimis quod sempiternis essent ijs siue naturis nullum autorem siue propagatorem assignet,neq; illas ex omnibus cuiquam,quod stat, acceptum ferre velit id quod Plato non fecit neq; illi qui Platonem sequuntur, qui nimirum, principem illum omniumq; regem Deum rebus quae sunt praeficientes, hunc ipsum omnium alioruata,quae possunt aliquid generare patrem
procreatorem:Omnium quaecunq; consillio certo qnippiam esticiant,conditorem atq; effectorem constitu ut,
nihilq; plane eorum, quae sunt, non ad illum referunt. Illud quoq silentio praetermittere non possum, Platonem in scriptis suis fateri se quosdam ex veteribus secutum,quibusdam vero non assentiri. At Aristoteles licet omnibus promiscue cotradicat,omnesq; reprehendat, mallum tamen unquam nominat,cuius se institutione cruditam fateatur, ex quo apparet ipsum se omnium qua:
50쪽
quae scripsit inuentorem voluisse videri, id quod plane est sophisticiamin alienum a moribus veri philosophi: quo etiam illud pertinet, quod in fine logicorum gloriatur tuum esse totum opus de methodo dialectica diaddit, illius methodi non haec quidem pars erat explo rata, illa vero non erat,sed nulla prorsus erat. At constat Arcti tam ante ipsum logicam artem contexui me cuius praeceptis ipse Aristoteles usus fuit, quin etiam Plato partim principia disciplinarum logicarum tradidit, partim etiam ijs plis non sine arte in suis scriptis est v-sus,' artem logicam vocat tanquam exploratam sed nondum exploratam, neq; tamen tanquam prorsus no inuentam,sed iam omnino in usu versantem. Quid igit' dicat quispiam no eme dignos Aristotelis libros qui legantur tetram omnino, propter utilia, quae in iis ipsis continentur: modo simus memores multos esse ijsidem erroresse