장음표시 사용
141쪽
Dixi absolute eonsiderata, debito fine ordinata' nam nonnullae cireunctantiae illam reddere possunt uitiosam, ut passim audietis. Et primo,quo ad secundam hanc speciem interuenire potest iniustitia,dum
pecunia absens emeretur minus iusto pretio, ultra communem aestimati nem,& coniuetudinem, postquam Propria contrahentium passio eos decip
Iustitia pretii in hoc contractu pendet ex distantia loci,&non solius tempo ris; nam quanto magis locus, ubi pecunia et soluenda,abest,tat minus ualet propter fastidia, quae affert,ut audistis. Dixi & no solius temporis quamuis enim locus,ubi pecunia exigitur,quo magis absit,eo longius tempus currit,id oritur ex distantia dicti loci,sed si Capso soluens pecuniam Petro,daret longius tempus ad soluendum, qua requirit missio litterarum,&illud modicum plus temporis, quod dari solet usui currenti per decem dies, aut plus,aut minus, secundum consuetudinem Regionis, uoluntatem congregationum,ubi fiunt cambia,ut debitor commode soluere possit, hinc inde pecunia colligres,aut ita conueniret, si Mediolani ab hinc mensem mihi eam loluere facies, contentus sum luctari tecum tres pro centenario, si autem duos menses ad soluendum cupies,uolo de illa quinque pro celenario, tunc solum tempus consideraretur, quo iste lucrari uellet, quod esset usura,ut supra definitum est. Quomodo erunt cognoscendi hi, similes contractus,quando sunt de mutuo, quando de emptionet Ex uerbis,quae ponuntur in contractu, ait Sylvester in supradicto loco, id aurem iuuaret in iudicio exteriori, ubi Legistae saepius trahunt omnia, eo quod iudicant secundum t ciem, nec fraus semper detegi potest hac via; Notarii en mi propter thinorem adeo contractus accommodant, ut secundum forinam appareant liciti, wintus erit malitia, rideo dico cum sacris Theologis hoc esse cognoscendum ex intentione contrahentium, hoc est Petrus accipiens pecuniama cambium, colentus est amittere aliquid, ut maori tepore utatur pecunia,&Campseruu-ctandi causa magis cum illo contentus est differre terminum plus solito, quod
genus contrahendi esset simile illi contractui, in quo causa anticipand s sutionis res emitur minus iusto, in fraudem usurae. hoc advertendum est a Confessar:js nam ultra quod res a seipso est mala, fuit etiam prohibita alio v. ut uidebitis in eius Bulla. Tertia species sic currit. Petrus indigens pecunia,accim eam ad cambium 1 Tortiasse Mercatore per tales nundinas, ubi posse a solue aliquid plus pro centenario ,
is prout contienient, poliquam per illas tales nundinas non fit pretium , ut per nudinas Lugduni, An tuerpit, Messinae, similes. Hic cormaetus emptio,acetiam permutatio esse potest hinc eius histitia cognostetur. Naris pro Et pro inestori Intelligentia notabiS, quod tempu, quod currit inter da paro quod eων dam, accipiendam Pecuniam,potest etiam triplicuer considerati. m an/orda Primo, propter distantiam loci, ut supra dixi, nam pecunia , quae soluitve. Se eea Genus ad cambium per Lusdunum, requirit longius tempus, ut solitatur,p e -- pe quam in alio Ioco I aliet, simili. cau/μα. Secundo, opter uarietatem rerum,quae currere solent inter dictum tempnsiva de assidue euenit, in principio temporis nundinarum dantur pecunas in cambium uno pretio,in medio temporis alio pretio, in fine,idesi subiundes
Tettio,tempus confiderari potest respectu eiuslem temporis proprij,quando pecunia est otiosa, ine utilitatem manu Campseras, uot fita in manu alicitu esset cum utilitate, fruetu. Facta hac animaduersione, dicimus, P. adoque pecunia quae soluitur, erit diuersa ab illa,quae postea accipitur uae nundinis; Dipiligo b Ci
142쪽
circa contractus Cambiorum P r
ufidiali ut euenire solet Hispalis,quadodamipnundinas Antuemiae ubi dan
inmaraueda,&accipiuntur rossa,aut Neapoli permundinas Lugduni, ubi dantur ducati earlenorum, pro tot scutis solis,4 similia, quae exempla induco pro maiori facilitate,ut intelligar; tunc con tractus uocabitur, quaedam permutatio, velut melius dicam contractus nominatus, hoe est, ego trado hic tibi hane pecuniam,tuque tradis mihi eam illic. hoc modo illud plus, quod Iucratur in pecunia erit iustum, modo ut currat secundum communem aestimationem inter Mercatoris. Quandoque accipitur in nundinis eadem pecuria,quae soluta est, aut aequivalens; sed accipitur aliquid pluris quod non est solutum,ut euenire solet Florentiae, quando cambiuntur per Venetia scuta aurea, pro scutis aureis, cum aliquo augmento pro scuto, aut Neapoli per Uenetias,ub cambiuntur tot pro centenario,& simile;ideo illud plus esse potest Parum,aut satis respectu teinporis longioris, aut minus longi, quod cui retri ter dandum, accipiendum. Sic igitur lucrum venerit propter distantiam te- Poris,respectu distantis loci, ut dixi in prima consideratione, contractus eris emptionis, iustus inodone sit laesio notabilis in aestimanda pecunia distanti,4 absenti, ut supra retulit si luctum venerit ex distantia temporis, propter rerum varietate,quae in dicto tempore occurrere solent etiam erit iussum, eos qui tradit suam pecuniam ad cambium in principio, magis lucratur, quam illam Nadere in medio,aut in fine nam in principio temporis nundinarum regulariter reperiuntur plures pecunia venales,quam in medio,aut in fine, id est iub nundinis,qui enim accipiunt ad cambium, propterea sumunt, vel propter
necessitatevi,quam habent pecunis,mutuo non inuenientes,unde eo tye ten tes,minus damni patiuntur, soluendo cambium,quae ultra dantur,aut aliquod
interesses vel hoc faciunt, volentes illam neeociari usque ad tempus solutionis quo tempore lucrari poterunt plus cambio, quod soluunt; quod facere minime possent, nisi acciperet illam ad cambia ante tempus itaque his, fi milibusque rationibus reperiunt ut plures homines, accipientes ad cambium in Principio temporis nundinarum,quam in medio.aut in fine quapropter pecunia valet vilius in dicto principio, ita Camplor, Mercator magis liacula ciunt, non respeetu temporis longioris, sed propter copiam accipientium ad cambium, qua de re ipsime propter commoditatem propriam faciunt o uentiones crassores pro Campsore, intelligentes semper,quod pretium stri sum,respicientes,quod dini,di non tempus tantummodo Sed huius negocii difficultas in hoc sita essas sunt multi Mercatores, confi h .
Herantes hanc temporum varietatum, libenter tradunt suam pecuniam ad ca-hium in principio temporis per tales nundinas, eo quod propter copiam pecumiae, quq vendirur, ut dixi, lucrantur, verbi gratia,octo pro centenario, ita an nundinis multam pecuniam reponunt, quando pollea tempus dictarum nudinarum appropinquantur, nolunt plus dare ad cambium, sed potius ipsi accipiunt ad casiabium per dictas nundinas ad rationem quattuor pro centenario, soluere facientes dictam pecuniam quam reposuerunt in tirundinis, Mira lucr faciunt qua tuor pro centenario, non discedentcs domos non sentientes aliquam moleti iam, faciendo similes cambiorum circulationes unde videtur, quod pro illa solutione anticipata, traditione pecuniae, lucrantur solo tem-Pore,quod non licet.
Ad hoc respondetur , si varietas pretiorum monetarum, cambrorum venerit tantum ex abundantia , penuria monetarum , sublata omni fraudes, lucrum erit licitum imam euenire solet coiitrarium eius, quod dictum eli; scilicet in fine temporis, cum nundinae appropinquant, reperiri Plua copiae accipientium ad cambivin Ac valere pecunias minusis quam via
143쪽
hant in mineipio propteς varietatem casuum, qui in illa messio tempsis eve
nire possunt Quo ad eos postea, continudexercentes has circulationes cambiorum ab ove quod suas pecunias in aliis mercium generibus miscere velint, dicitur in Diuo Thom. 22.q.quod peccant mortaliter, non propter modum negocianis
di, qui eit ullus: sed propter magnum affectum, quem habent,&auiditatem lucrandi,sine necessitatibus victus humani,scut requirit eorum latus: sed causa faciendi altos volatus, superstuitates,supra eorum conditionem quem finem ipse Sanctus admodum condemnat vocans eorum lucra quaestum idest,hicra infamia cum continuo peccato mortaliὐpoli quam non negociantur proheneficio uniuersali, ad illum finem , ad Quem mei fuit inventa quamuis hodi haec industria ita excessiva, lucrandi hoc modo, non habeatur infamis, propter magnam ii ultorum multitudinem, qui sequuntur pecuniam , ut ait EccLe. i. Pecuniae obediunt omnia,unde melius esset, ut miscerent quando suas pecunias in mercibus, di in rebus venalibus, quam semper esse super ambirsia Siluerum venesit respectu temporis solius, erit iniustum a quod euenire poterit,quando Mercatores,dantes ad cambium,piopter temporis anticipationc, minoris emunt,quod fieret tempo e conuenientis ut postea illas accipiant indebitis nundinis: quamuis non sit copia accipientium ad cambium, tamen ip fi ponunt, in hoc puncto,dicentes, si illas nunc vultis,ut soluatis in nund:-nfi,tantum de illis volo pro centenario, fi propius tempore nundinarum illas
accipietis,contentus ero minoris, itaque in hoc contractu committitur iniustitia, usura. Iniustitia,eo quoi emunt rem minoris,quam valet, causa anti μIandae solutionis, ut accidete solet tmetibus res venales futuras. fruetus inerba pretio facto. taxato inlim ,eoqubdioluunt ante tempus pecuniam, contraiultitiam commutatiuam, ut ait D.Τho. a. a. supra notaui in tractatuvsurg circa emptionem, venditionem.
Committitur etiam usurata eo quod vult uendereri IIud parum temporis anticipati,quando soluit suam pecuniam otiosam,non expositam ad alium fine , agens tantum augmentum suum,contra doctrinam Philosophi in 1 .Eth.ubi dicitur,quod emptio,&, editio facienda sunt beneficio ambarum partium, hoc est emptoris, S uendi Iot S. Nec satis ei dicere, illi gratificor, faciendo, ut utatur meis pecuniis, non enim gratificatui illas ei uendendo colura doctrinam chrilli, Lucae c. 6 qui ait,mutuum date, nihil inde petantes. Dixi pecuitiam otiosaino eo quod saper illud dare ante tempus,eessaret ab illo lucro, postquam constituerat eas miscete in alia merce tunc ratione sui interesse illud facere posset Dianaen a principio taxart non posset, nam ultra quod debetur, Pius, prohibuit, ut in eius Bulla uidebitis. Vt igitur Decunia detur ad cambium, me peccato,ratio non habenda est ad langum tempusia ut breue absolute,sed ad instantiam loci, Maestimationem
Pecaniae,que currit,secundu cocinopinione,&arbitriuiiudentu, fines aude. Et qui negociabitur iecundum auctionem , passionem propriam, animam tuam accipiet,cum obligatione restituend. illud plus. Et denique quidquid dictum est in eapitu Vlurae,circa emptionem , tenditionem, facu ad hoc propontiuniosi quam tale genus cani blandi, estque samemptio,ex ue ditio, ut diXI., Hic fit dubium, ine licitum cambire de Ciuitate ad omnex alias, ubi u , ut Lampsos, etiam inter Ciuitates, ita proximas,ut orsames
Re odeuu, quo ad prauum Pat te dubii dico, quod per Ciuitarcscam
144쪽
re non licet,ubi non fit cone spondentia,n me inter Mercatores,communiter illic pecuniam reponere , resumere licitum est, eo quod indictis locis non sunt illae rationes,quae faciunt cambium esse licitum absolute Quo adlecundam parte dico; amuis cambiri possit inrer Ciuitates, quae sunt intra idem Regnum ut fieri in et in Regno Neapolis.& in Hispania a men oportet,ut Ciuitas,ubi fiunt littete, assignantur pecuniae, dilicia illa, ubi sunt soluende,eoqtiod si essent proxinie ntra Prouinciam, uel simile, nonticeret: cuius rei ratio et ilia. Camplar secundi generis cambiorum scilicet, qui acciperet pecuniam irruno loco,ut eam alibi soluere facerer,tantum lucri prci centenario sui Dere potest, propter ruborem, fallidium, tua: industriata ac pericula,quae currunt, ut
transferre faciat pecuniam de uno loco in alium; ut dictum est supra: si quis autem assignaret Neapoli centum aureos.& eos vellet Salerni, esset inius tui suis mete cambium ab illo, propter hanc paruam loci distantiam , ubi nihil currit deit dictis rebus, nisi,ait Sotus lib. 6. se tuli ciuLqo. l. it. r. si realiter sine nulla fictione esset aliq id periculu latronum,aut aliud .illidium, inter illam paucam dili miram,aiit adduceret se in aliquod dii crimen causa faciendi dicta cambia, tunc liceret accipe te aliquid partim lucri, secundum quantit temfastidij,aur periculi,quod erit, icinitate loci considerata. Et si esset cambium ei lii generis, ut fit in praedicta terita specie,iam sciris,
quod ideo licet,eo quod e nutur pecunia , quae propter illam ab lentiani valet minus, quam praesens, sed si cambium fieret mira loco uicina, quaeri non potest lucrum bona conscientia , pauca enim illa distantia loci, aut parus aici aut nihil diflmentia facit ut pecunia non iudicetur ut pratens, conieqi enter eiusdem pretir iraque non emi posset minus pretio legali, ut ellat muc iacis distantibus, rideo dico, quod sumere lucrum ab hi canibi is vicinis, esset illicitum, quoniam potius cambium de tempore, in tempus vocaretur, stiam de loco , in locum hoc est, Mercator lucraretur ratione temporis lGIius . non distantia Ioci, quae facit pretia monerarum uarii, ex quo cam-hia reperta sunt; ibi lucratur solo tempore, est usura , ut toties audii iis, itaque si quisinii aereret a quodam Mercatore in nundinis Salernitanis centum aureos, eo quod restituere faceret illos ei Neapoli cum luero unius iuei cum dimidio pro centenatio,quis mentis compos non iudicabit hoc non esie licitum quoniam illud lucrum accipitur tantum ratione temporis, quo v-hitur alia enim ratio esse non potest, praeterquam si Mercator hoc quaereret satione alicuius interesse; nam ubi inest interesse, cessat omnis scrupulusic difficultas et iniquidando verum interesse, ut dictum est , tractando
Damon cum sit senex, scit multa: nue magno quidem artificies mine qad damnationem ducit a quia uidet,qubdomnes homine, sequuntur pecu . si νε - - nias, ut ait Ecci cap. io Pecuniae obediunt omnia. In hoc Da Ps, quam in re 'ae alia suum studium facit. Illos tamen, qut in pecuniis finem suum posuerunt, ' - - eligendo ea pro suo Deo, mallam dimculiaten patitur, ut ad viuiam commit tendam inducat, quoniam cum conscientiam pr termiserunt, Dei metorem,ae mundi horrorem amiserunt,ut lupanarius meretrices, itaq; suis persuasionibus non resistunr;eos autem,qui sunt imgis timorata, maior arte , cingenio uib ur, ut decipiat persuadens lillis multa illic ira, sub specie ius irae, rationis, qvibus homo facile consentit, Propter inclinationem, quam habet lucrandi di thesaurirandi, quapropter inuenit nouum modum cambit moderni, incogit urn ab antiquis Doctoribusviui de hoc vel ba fecerunt
huc est modusuviatio auulla, qui habent magnam peculatatu quantita re
145쪽
quas mereari nolunt, aut ne sumant illud fallidium,aut ne addueant illas In vi.
Rrimen, nec emere volunt possessiones aut redditus perpetuos Leo quod non sunt contenti illa pauca utilitate,vel simili,eunt per nundinas,non ut alitere. mant, sed ut mutuent indigentibus pecuniis,& solo Pe ita lucrantur, ut breni fiant diuites: Et si quis id exerciti, facere non potest,tradit suas pecunias, societatem facientibus,conueniendo de aliquo lucro,aut determinato, aut inde. termitiato, quia similia negotia multipliciter fiunt,de omnibus per ordinem dicemus, seu uedo alias species,quae prorsus sunt illicitae,seruando tamen, qua fieri possit illas,quae seruari possunt,bona negociatoris intentione. O Quarta species cambiendi fit hoc modo: sunt nonnulli,qui habent pecunia. aEAENAE rum quintitatem, nolunt miscere illas in mercibus, nec in redditibus perp Oeἔca Hi tuis ledeunt per nunditias eas dando ad cambium de unis nundinis, in alias, hoc modo,verbi gratia, Mercator se contulit ad nundinas Lanrani mense Iunii cum magna pecuniarum quantitate, non ut aliquid emat, sed ut det illas ad cambium; inuenit Petrum, Lutium, nonnullos alios, pecuniis indigentes, propter suas necessitates , illis tradit suas pecunias ad cambium per alias nundinas Septemb. cum aliquo augmento, ut conuenient: aduenient. b. dictis nundinis Septembris, se ad nundinas conseri , ut exigat suas pecuni s cum lucro,& iterum tradit illas per nundinas Nuceriae mente Nouembris,& si Petrus soluere non poteti,contra tum renouat supra capitale, quoum cum aliruo alio augmento, iterum tradit eas per alias nundinas Quadragesimae, iae iterum tradit per nundinas Venetiatum, in Ascensione, exactis illis Venetiis, aut per se, aut per suos factores, iterum tradit per nundinas Lugduni mense Octobris, inde iterum eas tradit per nundinas Hispaniae ulterioris, quod de istis dico, intelligitur de omnibus aliis nundinis Italiae, extra It tiam, ubi non sunt nundinae,dant suas pecunias per primos terminos, contractum renouando determino in terminum, vel cum iisdem , vel cum aliis, ita renouando cambia semper cum aliquo lucro determinato, aut determ nando a deputatis ad hoc, cita augent tuas pecunias, ireui fiunt diuites,sne eo, se implicent in aliis periculis. Et ut intelligatur,quantum istud cambium sit ultum,memorandum est,quod dictum fuit in principio hoc est,quod pecunia valere potest plus,aut minus, octo rationibus. Primo propter nierat-
T H diuersitarem Secundo propter eiusdem metalli diuersitatem, ac bonitatem. . id, . Texxi. Propter locorum diuersitatem Ouarto propter temporis diuersia--Lis tem. sunto propter absentiam avtpraesentiam. Sexto propter form , leu
ponderis diuersitatem. Septimo cum ut reprobata,aut omnino, aut ex parte smagis in uno linco,quam in alio Octauo, ultimo propter copiam, in piam pecuniarum. Quo ad primam,&secundam rationem, clarum est, quod iuste lucrari non potest in similibus cambiis,quamuis enim accipiat aliud metallum, quod tra.dit, tamen accipit elindemiatorem , nec etiam quoad tertiam, quartam in quintam, eo quod conferendose per omnes nundinas , sua pecunia illimantur secundum eandem rationem in omni loco, itaque 'iuod supra diximus in aliis speciebus,non est in eius fauore. Possunt igitur esse ulta hec, fi miliarambia;ut ait quoque Nauar.cap. 37 in materia cambrorum littera M. aut propter diuersitatem, iondus pecuniae, qui in diuersis nundinis varie currit, quare valere potest plus,aut minus,quod est sexta ratio,aut eum reprobata sit Omnino,aut ex parte, magis in uno loco,quam in alio;quod est septima ratio, aut denique propter copiam, inopiam pecuniae,ptout fuerit in dictis nundinis,ut iupra verba secimus,quod est octaua ratio, ad hunc vltimum modum quandoque or biendo,lucili aciet, quandoque anui tet,si uta in cambiendo hoc
146쪽
do hoe modo semper lucrari uolet, non erri fine intentione corrupta , quo niam luctari vult sine labore, periculo, contra preceptum Dei, homini cubeentis. In sudore vultus tui uesceri p/u tuo, M.t. --. Quo aut modo ututurin Hispania,eli inhonesti latinus, sunt enim dnui I. Ii impudentes usurarii, euntes per nundinas, Ciuitates cuiuis arcis, pecu et . ianiis, libris, mensam ponentes nomine Campsoris in platea, eum non sint, Vequoniam ut supra diximus,m aiunt omnes Doctores de tali materia selibentes,quod non interueniunt,nisi tria genera Campsorum , cambiorum harenon sunt degenere primi cambii ad miniitum, eo quod si ad eorum mensam
ibitis ut scutum cambiatis pro tot marauedis, irascuntur, illud pro iniuria e nentes,moleste terentes,ac grauitatem imitantes,tamque uiles se non esse iudieantes, sed quod cambra non sint realia per litteras, modus,quem illi tenet , declarat,in nundinis enim tradunt suas pecunias indigentibus,ex arca,&illo notant in libro,sine eo quod stat chirographu,nec mittitura eorum factores, eo quod notenent factores nec responsores in aliis locIs aut nundinis , sed ipsi met illas accipiunt in aliis nundinis, cum lucro in arca reponunt, semper lucrifaciunt, delent eos de libro, itaque ipsi metieodem libro, fine alio medio suas rationes iniunt, cum multas pecunias , negociandi caula non habeant, Dominis eas accipiunt ad rationem sex,uel septem peto centenario,
postea illas tradunt ad rationem duodecim, ita utrique ccmmittunt
Hinc fit, quod cum nullatenus tractent de tribus generibus cambiorum
pradictorum, ut etiam ipsi dicunt,non merent nomen Campsorum,sed utura. xiorum,ne ueram,atque uilam realium Campsorum artem iniuria afficiani Vt tu alia optima pra lim,scilicet, dum Mercatores peruentu ut ad nun dinas cum copia pecuniarum,emendi causa merces,statim ut perueniunt, ponunt eas in manu dictorum usurariorum, qui ut dicti Mercatores libenterueniant,ad eas reponendas largiuntur illis unum, medium pro centenario ecee prima usura,quam dicti crcatores committunt cum usurariis, eo quod apud eos pecunias suas deponunt, Postea ementes merces, quibus indigent faciunt litteras vendeti sibi bona, quae soluantur ei ab ipso usuraris,qua tene meniam in nundinis, cille accipiens littera&aufert ei tres pro centenario,&ait, ci, id lucratur, propter laborem pecuni e numerandae, eique inseruiendi, ueexpediat,& danae illius pecuniae, qua desiderat,&ille,ut expediatur, Mutio. nam pecuniam habeat,contentus eii contra liberam uolun talem uidete,si tam paruus Labor mereatur tatum lucru, ut sint illud diuisuri cum eo,qui pecunio apud illos deposuit Committunt multas alias usuras, extorsiones,quq curanni manifeste , non consumam tempus , illa condemnando, sed tantuma probabo talsitatem,& laudem illorum cambiorum simulatorum. cooper.
torum, ques aut in Italia sub nomine cambii ueri, siue fit propter nun nullo rum ignorantiam,qui faciun I, ut iacere uident, siue propter nominum cupidarum lucri, malitiam.
intinia species camb orum fit hoc alio modo Mercator, seu Campsor tra su .dit hodie Petro pro primis nundinis Luadunt, quae erunt in Pentecoste, mille Caureo cum aliquo augmento pacto, ii eos tenere uolet,uisue adalias numdinas Octobetis, ut sbluat aliquid plus viri eos transferre uolet ad alias nundinas soluat etiam aliquid plus , ita de nundinis,ad nundinas cambium augent, quod dico de nundinis, intelligi etiam potest de aliis locis, ubi noctinunt nundinae, sed dantur pecuniae per primum terminum, qui currit propteglaci distantiam, aut Ciuitatis consuetudinem lumcndi tot dies ad respon-
dandiniui poli praenautastitae , quas uocant ad usuma tempus ditate do ad Diqilige by Cooste
147쪽
ad soluendum de termino ad terminum semper cum aliquo augmento. Nonnulli alii,tempore dandi ad cabium, vel gratia, per nundinas Lugduni, quae fiunt in Pentecolle,non tradunt pereas,sed persequentes, quae mense Octobris celebrantur, ut magis luctari posRu eum accipienre pecuniam ad cambium,ut illa diutius utatur Alii sunt peiores, dant ad cambium suas pecunias per duas,aut tres nudinas simul,aut per duos, aut tres terminos simul ibi nullae celebratur nundinae ad rationem quattuor, uel quinque pro centenario supra capitale. Alii pessime faciunt,dant pecunias ad cambitim per tot nundianas, per quot ille eas tenere uolet, faciendo solas litteras, pol ea renouant Cambium de tempore in tempus pro ut curret in nundinis, donec solvat abGJue quod discedat a loco, ubi soluta est pecunia,& ibi postea restituitur. Aliiunt quam pessimi co quod magis expresse committunt usuram, ut aliqui in
Hispania uete solet,dando pecuniam ad cambium per unum terminum, aut Per proximas nundinas, cum pacto , ut si maturato solutionis tempore , non satisfaciet,pro singulis annis decem, uel duodecim pro centenario soluere Gneatur,ultra capital donec satisfaciat toti solutioni. Omnes isti sunt usurarii, eo quod luctari uolunt tempore tantumodo,non obseruantes verum modum, qui tenendus ei in cambiis tertii generis,ut declaratum est in prima specie,&idcirco. D. V eos damnauit,ut in eius Bulla uidebitis. Non missi simpliciter dant ad cambium per primas nundinas, uerbi gratia, Larani,Nocerie, aut Lugduni, imminete termino soluendi in dictis nundiis nis,cu debitorio possit soluere, terminu ei differut per alias nunclinas,cuia. clo,ut fit soluturus sui capitale,& lucro inde peruento,aliud augmentu,ut cabia current per alias equentes nundinas, sine nouis litteris,nec ut se conserat in alias nunclinas,sed eodem in loco renouantur cambia,& fit solutio. Et quia potius hoc modo,quam aliter illis lucrari placet, suas pecunias tradere conan tur iis,quos sciunt, Miudicant, quod propter magnam necessitatem qua habent,non satisfacient statim ubi solutionis tempus aduenerit. Hic cambiendi modus, non potest reduci ad aliud genus contractus, nisi ad mutuum, per quod quaerere non licet luctum, aliquod utile ratione temporis ex ectati, ut toties audistis. Vt hiabetur clarius in Decret.αConsuluit, Mcap.Nauiganti,in Rubrica de Usuris, cap. Si feneraueris,usque ad finem, i .
R. 3. Praeterquam tunc haec conuenti ciuilificari posset,cum, ne pecuniam suo tempore habere posset,pateretur interesse,aut damni emergentis,aut lucri cessantis, quod interesse non semper occuriit,eo quod non semper reperitur is, qui eam uolet, unde Mercator non est certus,quod ,statim ut suas pecunias in
nundinis exegerit, inuenit eas tradere per alias Qui autem a principio his conuentionibus utitur,ut dixi in hac quinta specie,non habet taleminterionem, sed lucrari vult de meunia ocios , propter temporis dilationem tantu modo , non conferens se ad plures nundinas; ideo hoc cambium condemnaturno solum ab omnibus Doctoribus,sed etiam expresse prohibitum fuit a Pio V.&declaratum pro usurario, ut inferius uidebitis in eius Bulla. - λώιI Sed nota ut etiam notat Nauar super dicta Bulla,quod intentio summi Ponjα ρυα tificis non est,solutionem non possedit ferri plus primo termino, aut plus primis nundinis, si Campsor expectare uolet,sed ut propter illam temporis dilationem, cambium non magis augendum si, quam currere solet per proximas nundinas,aut per primum eminum,itaque dilaretur tempus,quantum ei placet,modo ut soluatur,prout Isis litteris,lolui solet. lnctanti Mihi dicere poteras Mercator tradit pecunias simpliciter Petro per primas
nundinas, adueniete solutionis tempore,si Petrus solueret,eas tradere Fia .cisco ad cambium P a Alias nundinas, non solues,hoc interesse illi facit,cur igitiu
148쪽
uctu eram Petro tarancisco, illas ite tum tradere non poterit, ut suo interesseptouideat Eiit ne melior Franci V coniaitio, Quam Petri in hoc casu.
Respondeocio dubam praepolinim spectat aa quartam speciem supradictas. Qua eo trauus iustitia illic agnosci poterit, sed in hac quanta specie loquot de iis qui 1 principio tractant de pluribus nundinis, paruam tabentes intentio, nem Iucrandi ,ratione temporis; ideo homines in evire indagant, qui pecuniisdiu Hi indigetur,ut cum meum lucro paciscantur.
Septinis species eli omnium pessima,& fit hoc modo Petrus indigens quantitate pecuniarumin non rnueniens eam mutuo, sine, lura, nee curi suta, illa ' uariit ad ambium, simulans velle respondere alibi; ladio rubet commo, V itatem, nuc pecuniarum,nec amicorum, ut alibi respondere, possit Mercatorici stiens, propter lucri aviditatem , cum Petro se accommouax cique tradit mille autem,cum pacto, ut abhinc mensem eo redditurus si eodem in loco., ubi il- accipit,cum ramo augmento, ut ςonueniet, cliteras faciunt petet lam locum sed non mittuntui: quandoque ne detegatur, ne procelletur de usura,illud luc-m conuentum sibi antea dare iacit, deinde contractum, di litteras libera Dciunt; Scut cooperiat negocium .ue a bonis Mercatoribus
Notetur,quandoque mittit littera suo Factori, ubi scio, quod non soluentura qui Facint adhibet suam diligentiam inreperiendo eum,qui respondet pio Perio, cum non inueniatur, facit suam protestatione, e remittit,& quod peius e vindem illic licit,ut cununc cambia in illo loco.& eam remiuu,tacicii ,
Hic cambiendi modus,qm fit simulate, e ficte, vocatur veth cambiu sicca, ad 0mnibus condemnatum, praesertim a Pio V. indicta Bulla,ut videbitis Et si quaeres,cum Mercator,qui tradit pecunias, ignorat, Petrum illicron ς' esse responsurum bi it ters fiunt, scd.eas habere Iungin utrum peccet m. Respondeo, si Mercaro dum tradit pecunias,dubitat probabiliter,quod Po m. trus soluere non poterit in loco, ubi ashgnantur ii Merat,morialiter peccabit, eo quod antea certum scire,aut ab illo se abi inem tenetur, ne erret nec peliculose offerre debet vi habetur in Decret.c Iuuenis do Sponsalibus : si autem pro babiliter credebat, at Petrus satisfecisset, soluere secisset litietas in dicto. loco,quoniam ad cambium sepitisaccipere solitus e ar, semper satisfecit, aut erat diues, similis,cu tunc iuste seri possunt proteliationes, emcei ν treresse, statim ut tuerit liquidariam, soluatur . Et si sciret Mercator , quod Petrus non habetin esse pecunias indoco , quo, ii Miae mutentur sciet autem, quod ibi habet amicos, qui pro eo respondu-bunt,aut consanguineos,qui nonnullos eius redditi colligenti aut bona vendent, aut saltem pro Petro versuram facient, di latastactent litteris; fieri nesufficiet hoc eambium Me scrupulo conscientiae Dico,quod lic; aiunt enim Doctores,imprimi'; Nauar. in loco citato,qubdititis est Mercatori,ut uauin contractum iustificet; quod Petrus,quidquid promittitia ut in re ut in spe habea quemadmodum enim iusse emi possunt tu clus in herba,partus talis antinalis,&aliud simile, quod etsi tunc non erit iniuste,etit ininen in spe, fi dici poterit de hoc cambio, quod non est aliud, quami
emptio ut supra declaratum elixpe niae ruturae, quae quam uri non sit actualliret tepor.e quo contractata. celebrantur,est tamen virtuali Wr, dein spe. hoa: satis et Meicatori ,emenii pecuniam l/etri .ut suum conuacium iustincet: mo do vi sint alia iustae conditione ,suprana ratae, nec Mercator intereue. onsiderare tenebitur,quod retrus pati potetit,soluendi invia litteras,iquo ni munitur, inisi contractus sui iussi iam.
149쪽
inum idem Mereator minori Petri interesse adhibere orerit aes, huius dubii
α Quod dictum est usque modo, est clarum, quod autem dinscutate asseri .
Octauae Oe propter formam apparentem bonam,es hoc3scilicet aemis non habens come es aisculta moditatem,nec pem respondendi in loco,quo litterae diriguntur propter ma-δem hia enn gnam necessitatem, quam trabet pecuniae,dscit Mercatori, tac ut via tuis pecuniis ad mea necessita: e, deinde, quomodo tibi libet,agas, Mercitor ne nanchooam lucrands occasionem amittat, tenens sua pecuniam otiosam facit hoc modo, soluit Neapoli illim pecuniχ ouantitatem, quam e trias volet,cum p
cto, ut dictus Petrus sit solututus illa I eambium , quod curter per Venetias, Messanam, aut Lugdunui , ubi vult, quod pecuniae solvantur, deinde pro Peteo facit fidei litteras suo athieo, vel agenti, qui litteras accepturus, ac Petri nomine eas sit soluturus, faciens ei securum, calu quo Petrus deesset, po Ilea per primum terminum,aut Per proximas nundinas,quq uenient, remittit unas litteras Petro soluturo Mercatori predictam pecuniae quantitate,cum illo augmet prout curret rabia, ubi fiunt litterei'us illuc remittuntur, unde pecuniae quandoque redeunt ad Mercatorem cum suo damno, cum lucro Petri , quandoque cambia currunt qualia, unde Mercator colligit suum capitalene ullo lucto, Petrus usus fuerit pecunia Mercatoris aliquibus mensibus , donec litterae tuerint, redierint, sine suo damno, itaque isti dicunt, conferre maxima in Petrum beneficia hoc modo, eum in tali cambio amittatur quandoque, lucretur, unde dicendum est,quod liceat Et quia hic modus cambie. - di laepe versatur inter Mercatores, proinde ingeniosam responsionem notabi- προσυπ tis, secundum ianam doctrinam Theologorum,quae magni refert,pro anima Pro satisfactione huius dubii dissicilis intellectu,ut acquiescant animi eoru qui errare nolui, vobis scienter notandum eli. Quod lucrum accipeto,eo quhdalius utitur tuis pecuniis, absoli1M,& sine alia ratione, prohibitum est a lege Dei, Naturet, Summorum Pontificii, Imperatorum,ac etiam Gentiliu, ut probavimus in principio septimi cap. Ut igitur dentur pecuniae ad cainbium indigenti, uti illis, ut aliquid tulte lucrari possit oportet, ut sit aliqua ratio,quae ratio ignota a tradente suam pecuniam ad cambium, fieri minime poterit,ut sua negocia habere pollit,cambiedo sine conscientia, sericulo descendeti ad illuinfelici usimum damnatorum locum. Hinc it, quod cum vera ingnoretur ratioque facit cambium esse lietium, multi videntes quod communitet dari solet ad cambium ind genti pecunia,quocunque modo alius uti uolet pecunia Mercatoris,eam dari posse arbitrantur.
Dixi, multi non omnes simi enim non ulli,qui scienter id factur, sciliret,
volentes usuram committere, tegunt caput hoc piseo,qui cambi um appellatur iccirco a radiis solaribus se defendere posse opinantes. Dictum ei supra,quod cambium Lugduni, visuntionis,& ita aliorum similium; ideo et tutium,eo quod emitur pecunia absens, propter quam absentia, ualet minus pretio legali,aut permutantur pecuniae unius speciei, cum pecuisniis alterius specie Qtiod cambium habet varia pretia diuersis temporis aecundum copiam, inopia pecumatum,quae in dictis locis reperientur,ut euenire solet in rebus venalibus, duin in uno loco non multae inueniuntur, caro ualentiquando postea multae inueniuntur,vili ualenta Itaque quando traditur pecunia ad cambiuua per Lugdunum alicui, si IIenon habuerit illic pecuniam in esse,nec etiam aliquo modo reali, non appa
renti,dici non poteli, illuc: cainbium else emptionem, aut ueram permutatiC
nem, hoc iaciente Mercatores,emunt quod non est in re,nec tu sp ab eo, qui
150쪽
Dὲ m, habet quod vendere velle,sieut euenire solet,dum Mercator tradeti cunias Villico per frumentis sui tutis molle fit pretium in Apulea in die Sacti Petri,aut Sancti Nostii,si villicus realiter semina uerit,vera empti dicito tioens. os teritina triticum cussit in herba,est in sp quae spes Dor e cotractus sit ivltus . ro . e
Ii autem Villicus non habuerit triticum nec paleam, nec in re,nec in spe,sed =o, ema ..m seminasse se fingit,ut mutuantem reperiat, Mercator id sciens,et tradit pecu aesta. nias super mesi triticeam, ad pretium taxandum,ut dixi. Quaero abste, Me cator quid emit an suus contractus dici possi iustus,& uera empti non alb ter dicendum erit ad nostium propositum. .
Dico igitur, si dum Campsor, aut Mercator facit litteras fidei, eas diriges ad '
aliquem tuum amicum, sibinorum,uel ad similem aliam persona,quae realiter faciat negotia diuersa ab illo,etiamsi suustrater esset,non est dubiu,quod noparum inseruit Petro,&quidquid lucrabitur cu suo cambio,erit iussistimum . eo quod littere mittuntur cu omni realitate,& oui litteras accipit,realite soluit pro Petro,nec Mercator interuenit ad hanc bolutione nisi ut fideiusso Petri, per litteras fidei,casu quo Petrus deesset et,qui accepit litteras, soluit pro eo, si autem litterae cainbio,iactae a Mercatore,qui primum soluit pecuniam Peati no dirigantur ad tertiam personam, sed ad uummet Factorem, Procuratorem,qui eo in loco non agit alia negotia,quam duntaxat sua,eo in loco quo, mittuntur littera qui Factor non soluit pecuniam realiter pro Petro,cum Flamet eam esset exacturus pro suo principali sed accipiens litteras Petri, eas a cipit,&eum debitorem facit in libro eiusdem Mercatoris,qui dedit pecuniam ad cambiu dicto Petro, postea litteras remittit in prima occasione,quod Petrus sit soluturus dicto Mercatori totam illam pecunia quantitatem,scilicet hacrum, capitale,quod debebatur per primas litteras mistis,cum illo augmento etiam prout eambia current in illo loco.unde remittuntur litteri, ita soluit cambium, recambium eidem Mercatori,quamuis cudamno Mercatoris quandoque redeant,quoniam cambia non semper sunt in eode pretio, propter copiam, inopiam pecunia tu, quibus quod rempore magis indigemus, qua alio verbi gratia,eo tempore,quo expediuntur triremes, naues Veneriis ut C. is eis. dum colliguntur olea in Apulea,4 similia unde diligetes Mercatore sunt peris,ap.ὸ . ... attenti,conantes pecunias auferre,ubi est copia, reponere, ubi est inopia,cu , DE, ,eotum augmento Copia intelligitur qua do paruo ualent, inoria,quando ut iac, ab . to ualent. Tunc dico, hoc cambiu esse falsum, fictum,&consequenter iiii ιιι,....ilum Mihi dices,si litterat eunt, redeunt simpliciter fine fraud2,ita cum peticulo amittendi, sicut cum spe lucrandi ex parte Mercatoris,tantum scillae dirigentur ad suum factorem , quantum etiam si illa dirigentur ad tertiam personam, cur cambium non erit iustum hoc modo Erit ne meliotis coditionis illa tertia persona,quam factor Mercatoris,cum cambium δε modussa ociandi non uarietur, ut illud diligat ad factorem, ac fi ad tertiam illam personam dirigeret Respodeo,& in memoriam redigo,quod omne genus cambii oportet,ut ad U3-Q.- aliqua speciein contractus rdiducatur, ut dixi,&sicut erit iustus ille contractu A. .aαι,. adque reducitur cambium, sic erit iusium,aut iniustum dictum cambium , det eoa-ι, ., actum elletiam hoc genus cambiorum, maxime Lugduni, Nisuntionis, ubi isti, - λ. Campis primum tradit, deinde recipit, non posse reddet ad aliam speciem ..eMGes,ae contractus, fi iustus esse debear,nisi ad contra et uni emptionis, uenditionis,
Dico igitur ad dubium,quando fidei litterae diriguntur ad tertiam versona: tunc cambium dici potest uera emptio,eo quod emitur pecunia sub spe,quod is,ad quem litterat dirigutur,accipiet appodi fias per fidei litteras, solverrea