장음표시 사용
121쪽
radix insecta, iami, sed radix fuit usuraria, ergo quidquid ex ea acquiritur,
est usurarium. Item usura dicitur rapina, 17. quae itione quarta, Si quis &raptor tenetur ad ista, de Restitui spoliar cap. Gravis, emo Musurarius Ptem l si rem in fiae, E de petit haeredit. dicitur, quod possessor rei alienae tenetur restituere rem, & pretium inde lucratum: puta habuit fundum pro de cem, postea vendidit eum quindecim. tenetur restituere etiam illa quinque. Suadent hoc etiam ratione; nam alias esset dare occasionem fenerandi usurarius enim exerceret usuras donec saltem ex lucro illarum duaretur, deinde restitueret eas simpliciter, sic per usuras prouidebit animae, corporis Thoc secunda secunde ,queit. 8 art. 3.& ibi Caietanus,Sotus lib.6 de Iusti.&4uq... art. 4 cum alijs Iheologis, quos principaliter de usura decernere oportet, te, spondent,cum distinctione, scilicet,si res,quae per usuras extorquetur, est de xllis,quae sunt via cosumptibiles , diitrahibiles, ut sunt granum, vinum,oleu, pecunia, similia, quae usu colamuntur, Quamuis ipse ea no consumpserit,aut vendiderit tunc foeneratorio tenetur restituere, nisi quantum accepit, scilicet aut rem eiusdem speciei,puta pecuniam pro pecunia eranum pro grano, vinupro uino,& similia,aut eorum pretiu,una cum interesse si quod passus est M. Litor,tam damni emergentis,quam lucri cessantis de quibus supra seu omne
damnum, nocumentum per usurarum solutionem, non tamen lucrum,quod
ex eis fecisset, nam cum huiusmodi non fructificent ex seipsis uis inquantu industria, labore hominis negotiantur,ideo fit, ut augmentum illud per lucrufactum, laboranti, negotianti cedat, atque idem iudicium faciendum est de lucto rei deposita apud depositarium eis uti valentem,donec quaeratur. Sed hic quaeritur,si restituedum esset pretium olei,vini,&huiusmodi,quois modo erit restituendum,an prout ualebant tempore,quo solutet sunt usuret, an
vi valent tempore,quo restituuntur si .:
Ad haec dicitur, ii patiens usuras,erat illas seruaturus,in nuIlitanteresse pinsus est, soluat pretium curres tempore restitutionis, quia dominus interim iam eis no usus esset: si autem passus esset aliquod interesse, restituat pretium,quod currebat tempore, quo illas recepit, una cum interesse ideo namque interesse passus est,quia non potuit uti re sua,quando eam tradidit,itaque si tunc ea habuisset vendidisset Si vero res,quq solvitur per usuras est de illis,que ex sua natura fructificant, ut sunt possiesuo,domus,& similia,tenetur restituere eam, cufluctibus perceptis,deductis tamen expensis in ea factis. Et si eam vendidisset maiori pretio, ut sui sibi configoara,tenetur restituere totum pretium peremptum, nisi illud a Gmentum sua industria, propter melioramentum in ea sacium accepisset,alias non esset suum,quia de re non sua, nec in melius mutata R. νὸν ora recepisset. Dico non sua quia res per suras accepta non transit in dominium a /o is usurarit,ideo reitituere tenetur,&iructus,&δugmentum simul cum re, ut ait ,-- . Alexan de Alcs partes Φ66. Membr. 4. Richar. in .dist. II R. . artis Caiet. --ῶ wa Quodlibeto, colligitur ex D.Th. quo supra,ut aiut Adtianus, solus lib.
6. de Iulii.&iu q. .art. huius ratio inter alias talis estinam si dominium trasserretur, id aut esset vigore iuris,aut uoluntatis dantis, non iuris,lex enim
prohibet huiusmodi contractus,non uoluntatis dantis:dans enim non dat ratione amicitis, quia sic vanum esset dubitare, sed ratione mutui in qua re ditione uoluuias non est mete libera, omnis enim soluens usuras,ideo soluit, quia scit aliter non posse mutuum inuenire,quae uoluntas est conditionata,ad initar mercatoris proiicientis merces suasio mare tempore naufragii, cognoscentis,non posse aliter evadere,quare si postmodu per undaru impetu in fi cam partem reiiciantur, sui etiam tumosunt iuris non enim ideo illarum d minium a se abdicauit,eo quod quodammodo libere eas proiecit in mare, ut
122쪽
ῶ Aristot Ethicorum. 3.illud iamque secit mortis timore, pesiculo immi.
Betue, Quae libertas non sufflait ad transserendum domi mn, ira de soluente usuras dieendum est. Mulis alia rationes assἰgnantur a Solo,cti Caietano locis euatis, qui omittuntur breuitatis causa. Si denique quod extoris est perv&ras,esset tructiferum iam, sed non fine aliquo labore, industria, ut equus advectiaram, inmite, tune fi solutis, equo pro usuris,lebatur ad vecturam, tenetur vlurarius, una cum equo lucrum restituere, quod dominus facere potuisset,deductis tamen expensis, labore, sine enim labore nate industria fieri non potest; si autem non utebatur eo,pro huiusmodi lucro non est, ut teneatur ad aliud, quam ad restituendum equum tantum. Dominus Laurentius de Ridolf Florent.in tractatu de usuris, ius do trina sequitur Geminianus supera Decretalium, par. x. de usuris, laudat hac distin et ionem D. Thom.tamen adiungit aliam,scilicet, si res,per usuram extorta, est de illis,quae apta sunt fructificare industria soluti, ut nummi, merces, tunc de lucro inde extracto,tres partes fieri debent,vna pro usurario,respectu labo-Tum,expensarum,industriae, operatu, ad iudicium boni viri,dignus est enirn mercenarius mercede sua altera prothluente usuras hamis ramen relvectu ad damnum passum in bonis suis,propter rei sua detentionem, quod superest, detur pauperibus tanouam incertum', non enim debet dari usurario, ne detur
occasio foenerandi, ut dictum est,nee debitori, na ei satisfactum csi sit,'ub ad damnum passum, si plus acciperet,esse usuras accipere,ex usura sibi facta, eo-tra,'uod nabetur 4. q.3 IΤlerique,& est ratio I olliensis in Summa, de Po&nitentia . Quibus Verum haec adiunctio huius docti uiri nihil est,ad doetrina D. Thom.nam quantum ad partem usuras patienti, debitam pro suo interesse, damno assis, fibi debetur sue usurarius lucretur,sive non,de usurariat Cunra, ut dictum est, alias non reduceretur iustitia ad aequalitatem . quantum ad pauperes, hoc potius est de consilio,quam de necessitate; non enim voca- ur debitum incertum,quod nunquam dominum habuit, in cuius sortem pauperes succedere deberent. sequitur ereo,ut totum lucrum sit usurarii, nam etsi lucraretur plus quam meremur sui Iahores, industria,tamen totum illud cedit sibi proeter periculum, ad quod pecuniam usurariam exposuerat, quam si
amissit Tetradhuc teneretur ad omnium restitutionem;remanet ergo opinio Disui Thomet firma. Ad alias opiniones extremas respondetur Ad primam dicitur, quod textus in cap. Quamquamaicet de interesse non loquatur,non tamen sequitur,illud excludere.Nec valet argumentum a contrario sensu,quando domina, ratio contrarium suadet Adrationem Guliel. dicitur si hec ratio valeret, procede re contra accipientem ad usuras sine necessitatriqui autem indiget,non inueniens qui sibi gratis mutuet,excusatur.Ad Archidia dicitur,quod ratio eius valet contra dicentes,lucrum etiam ex industria acquifitum debere testitui,nam de interesse titubat,dicit enim,tutius et Te eum patiente usuras,concordari. Ad I. Qui uas , dicitur, illam intelligi debere de re turtiua , quae vis consumitur,&distrahitur,& non de re,quq naturalitet fructificat. Ad primam oppositae opinionis,& ad auctoritatem Pauli,respondeto Thom.quo supra,qilostradix habet rationem causae activae, inquantum administrat nutrimentum ramis, ideo rami sunt boni, uel mali, ut radix, sed pecunia usuraria habet rationem materiae, ideo lucrum ex ea non fert secum eius malitiam,& ex consequenti, non est restitutioni obnoxium ut ipsa pecunia. Ad secundam dicitur,quod raptor tenetur ad nocumentum factum ex rapi na,&ad fructus rei raptae,si studiisera est. D.
Ad tertiam patet responsio exdinis . Ad ultimam dicitur,quod in casu at
123쪽
tendenda est aequalita, utilitas,ut unusquisque habeat, quod sbi debetur,
non ad occasiones Deccandi,neque ex hoc prouidetur animae,multis enim bonis spiritualibus defraudatur dun m. net in peccato. . io Dubuatur secundo, utrum omnia bona usurarii sint resti: tutioni obnoxias n. ιιιαβὰ Panorm Io. Andreas super cap. cum tu ,extra de iuris, dicunt,quae per via-
- extorta sunt,ressiturioni obnoxia sunt, icliqua legitime acquisita minim nullum enim ius hoc praecipit Alii super eodem cap. tenent oppositum . Protae dissicultate dilucidanda,duo sunt praelibanda Vnum est quod bona usura. iij triplicia esse possunt, vel per suras acquisita, vel ex usuraria pecunia emispia,aut lucrata, vel ex legitima successione, seu alia licita via peruenta. Altetuest,qub obligatio quaedam ei realis, per quam principaliter obligantur res, earum ratione ligatur persona,alia ei personalis,qua postea ex personad Rendit ad tes. His praelibatis dicitur ad dubium.Res per usuras extortae si sunt de illis, quae usu non consumuntur sunt restitutioni obnoxiae obligatione reali eadem ninner ubicunque inueniantur,sine in manu usurarit,aut haeredum, siue sint uenditae, fiue donatae quia cum earum dominium nunquam suerat translatum, obligatio haec semper cum re ipsa commigrat, quocirca qui cu que illas possidet, tenetur tellituere uero domino, sicut dictu eii supra de re sum. ua alienata Si sunt via consumptibiles, extant in manu usurarii. cum rellitutio facienda sit,siue per poenitentiam in vita,siue per mortem, sunt restituer- dat propriis dominis,qui reali obligatione ipsis debentur,etiam si alios credistores habeat anteriores. Si non extant, sed aliquia de eis esuptum est, illud emptum,quamuis sit de pecunia,&re usuraria,non tamen debetur illi,qui soluit via ras,obligatione reali aed personali,usurarius enim exigens usuras ccntrahit in se obligationem relii tuendi, ipsius ratione, omnia bona sua, non solum ex usuris accepta ,sed etiam patrimonialia,ac quavis licita via acquisita , sunt obligata. Et illa obligatio personalis differt a reali, illa namque trast ad quascunque personas cum re, ut dictum est, ilia vero personalis non transit cum rebus usurari nisi ad eos,qui personae succedunt,ut sunt haeredes. Itaque s usura Hus,dum fuerit uita defunctus,omne per usuras extortum perdiderit, haeres tenetur: oro eo,non ratione obligationis realis,quia res non extant,sed pers ualis,quia succedunt loco defuncti Caro 6 . Ex his colligere possumus, quinam contractus sint,aIidi,qui velo minime, vi aduertat, in quo periculo fint, qui cu usurara negotiatur, scilicet Qui cui it bisurario aliquod extortum per usuriss,quo a non est xv ccnsumpti talo, ut lunt domus,possessio, seu aliquod aliud,st.bale,equum, bbueni, si uiuia, qn-cuque hoc ici uerit, tenetur illud Proprio domino rellia uere,etiam si usti ratius habeat alia bona susscienti, quia talia predicia bona, cum nunquam an ius suum uenerit, ea legitime alienare non potuit sposset tamcn emptor ad bona viatarii patrimonalia recuriere,si talia possidet, sin autem patientiam habeat, ac si a sere rem furtiuam emisset. Qui emit res per usuras acquisitas usu cosumptibiles ab usurario habente alia bona legitime acquisita, non erraiiit,est enim
contractu, ualidus cum enim usurarius non teneatur huiuini odi Dona testituere eadem numero potest er alia sua aequivalentia satisfacete . Si autem omne, quod possidet testitutioni obnoxium est, siue iit per usu tam acquisitum, siue per aliam viam, etiam legitimam, dum non exuperant immam debitorum , , suorum , omnes eius contractus sunt inualidi . Et quod uico de uenditione ab usurario acta intelligitur quoque de domatione, doca tione, ve quacunque auenatione, o uia enim tua uini, fiunt in fraudentereditorum, praeteritia permutatione, pracillam enim non esticitur impotens
124쪽
res , vel emptor sciuerit in constientia, talem usuras commisit Te, Milla ab eo accepta esset restitutioni obnoria nec condemnationem expectare debetunsor em conscientiae tatim ubi ho no cognoscit', scit aliquid , quod ad a- Iium pertinet.se possidere, Milhid renet contra Holitiam,se ipsum condemnat. Si quartis quid agendum dum usurarius tenetur pluribus, ter suras,&perlegitimos contractus,& non habet tantum in bonis, ut possit oratibus satisfacere,u de supra,in cap. .de restitutione in particulari ibi quantum ad quintum modum restituendi. Et hec breuiter lassiciant circa hanc materiam.
125쪽
Quae tractantur in hoc octauo capitulo, cito Cambia.
ruris intentioponitur , Laintem mercantili σω nommin se nec bonam, neem ιum esse peνsuadetur. Permutationem pecuniae cum pec-ia, duplicite esse ostenditur,sicut m rebus venatibus reperitur. 4 eeuriam dupliciter considerari posse declaratur. Pecuniam duos fines babere docetur,. quomodo mendi possit, O quomodo dicatur inuendib lin Persuadetur, ut pecunia uti possimus. quoad eram pretium, quo ad rem appretiaram. Me modo valere potest plus, ve minus, mutiis conditionibus. Dieitur ostecurita considerare, ea uti possima respectu temporis. Deelaratur,quid sit cambium ad minutum, o quando liceat. Subitatur,an unicuique Melambium adminatum facere liceat. Io Declaratur quid sit cambium ρον hiae ras,quoda publici eampseribus
II Aduertitur quotvlleexfraudes quisque ictorum eam Orum eommi rere possit. a Narratine, per quot rationes in ea iseliceas eamnoribus luerari,σprimum quo ad cambium reale. aios enitu tertiumgenus cambis, in quod genus contractus reduca
tuti σquando iustum, ve iniustum esse possit. χη Demonstramur regula niuersatis, quantum prosunt in easibus qui bo
Is Narratur quod eambium Lugduni, Nuntioni fieri debeat. ιι sit iustum in prima 'ecie ἀχ6 Ponitur seeunda dictorum eambiorum species, ostradens nobis quando in illa euenire possit iniustitia. II Ponitur tertia eambiorum lectes, declarans quando tempus id facere potest usurarium . illicitum.18Fit disium, anper omnes Ciuitares eambiri Uit, oenum per propiuvas ciuitates,intra inis prouinciam ad eambium dare beeM
126쪽
is metur, quomodo homines pecuuia cupidos amo deeipis. a Ponitur quarta 'ecio,vb declaratur P institiam habent ea eam. bia, qua renouantur ex nundinis, in nundinas. dia Ponitur cuinta me in Leuar, quam issiorum sit dare pecuniam ad eambium peris res nundinas, aut terminos simul. a Porura sextast meorum, ovi dant ad eambium inpotentiburanul
x Per octauamspeeiem, persuadetur nomastorum ambiorum Lugduni V sunnonisfalsitas, qua apparent vera ambιa. a s Probatur iniquitas recambis, supra ipsam pecumam Lai. 16 ιι dubium, quando mereator quarere potin ιnteresse eambu eum dsuis debitoribus pecumam exigere non post. di Ponitu nonaspecies, ubi committitur surasub nomine camliba Poritur decima species, nona similis. 29 Ponitu undecima speetes msma. 3 o Nareatur modas emirabod nonnullorum, qui nonon mereatores qui eo scientiam deposuerunt. 3 Recitatur Bullarii Jupra id fam, anno III r. 32 Declarantur nonnulla partieuia dicta Bulla pro meliori simplietum
3 3 Damnantur nonnullasalis apparentia, qua fiunt ὀproxenetis in taliabus negotiis. 3 4 Declaratu si ad eambium si re liceat, ut det ad eambium. 33 uteberri num fit dubium, idest dum fiunt littera ambis, ovasa e soluendae in talibus nuncinis, quando terminus dictasoturionis Atelligitur; ubi ponitur index omnium nundinaram Batia' extrina liam pyιncipati m.
127쪽
o huius materiae usurei completa aliquot contractusi qui vulgariter cambi j vocantur, hici re conuenirαubi aliquo modo usura euenire potestis daticio sub spectu cambij. Qui contractus cum ab omnibu zia, uniter non ita obseruatur sicut caeterici de quibus supra locuti sumus, ideo in prima editione de eis nullam mentionem fecimus. Nunc autem rogatus abi,s, quibus deesse non possum;de illius meliori modo, quo quidem fieri potest , tractabo, cum dissicilis, ac implicata sit materia.Et ut dicendorum intelligentia facilius habeatur, quaedam prae ambula ponam . . . Primo notandum est,quod sicut negociatio, d ars mereat 1, in se tan rumc5siderata,nec bona, nec mala eit, bona, mala esse potest aliquibus circustantijs vestita,ut supra dictum est,tamen Rei p. imagni reser ,ut populi co-mode uiuanta quare antiquitus dicta Res oeconomis,alijsque factoribus indigebant,qui suo tempore Ciuitatib prouiderent, quantu indigerent populi; deinde lucti auiditas,fimulos, hoc est mercatores inueniens, qui sponte id facerent, commisit,ut dici: Resp.ipsas solicitudines omisteret Videntes hodie Resp. quod mercatores tam implicati sunt in rebus mereatoriis, ut omnia ad se attrahant, ut eorum auiditatem ab illis reprimi necesse sit quoniam Concionatorum clamores,Virorumq; studiosoru scripta,eoruin qua uis salutis zeloeassim fiant,eos restat nare non sufficiant ita dico, ars campsoria,in se absolute considerata,nihil boni habet is linquantum erit bene circussantionara; scilicet ut iuste fiat, ad bonum finem, quonia inodie communi omnium beneficio necessaria est, propter negotia, quae necessario accidunt. . Secundo notandum est, ut ait Atilior. in primo Polit. quδd sicut permutatio rerum venalium,i necessariarum eis duplex usui humano, scilicet una est quasi naturalis; dum res pro alia permutatur, exemplum, pro vinos umest eum, pro tela, pannum, de similia; qui modus permutandi vulgariter dicitur, commutatio altera est ciuilis, molitic , dum. res permutatur cui pei ma, Quae proprie uocatur emptio, uenditio, introducta ad Rem pro commo-oitare populorum; qui cum indigeant cliuersis rebus, non possunt'ita comm c de permutare rem pro alici partim propter longinquitatem locorum , quibus res summo labore feruntur; partim quia non leui per inueniunt qui per mutarent, partim etiam propter pauperes, qui cum indigerent multis rebus minutis,non possent ita facile commutare rem pro tot aliis minutis,unde pccunia introducta fuit, quae esset pretium,a mensura rerum necessaria riuitae humanae: ita etiam in eadem pecunia duplex permutatio acciderei test; una erit, dum pecunia cum alia permutatur, hoc est, scuta , pro tot Iuliis, similia altera erit , dum permutatur pecunia cum apis rerum speciebus, hoc non humana neceti: tate, sed melioli commoditate negociatorum, ut aliquid lucrentur: quet commutatio vocatur negociatio. est pro pria mercatorum. Sed qui auctor pecuniae fuerit nescitur,inquit Plinius; na sicut diuersiis diuersis regionibus varie utebatur, ita diuersis auctoribus adsci iptum fuit. Nonnulli dicunt,quod Lydi fuerunt primi, qui auro,&argento, si sunt. Ianu in Italia primum aes signatum,seu metallum cum imagiae utipendisicieitur,quad.
128쪽
Satur ius in Italiam venit Sed Romae Tullum sui in dicitur, quamuit metallusne imagine ante illu impendi in usu erat. Allialiter dicunta veru quisquisie Poeω-
cunis inuentor fuerit,unum procerio habetur, scilicet, ut si quis ea abutatur, νώ-.... maximun instrumentum est Diaboli adducendi eum ad inferos;quoniain aper a M. . . te videtur cir pro nullo alio peccato plures Chri itiani damnentiir, qu impro σώνω- ω aliaritia, ut lupra tetigimus pomnes enim aurum, argentum tali assectu se μὰ fisse.)..cuuntur, ut quandoque Diogenes interrogatus, cur aurum crocei coloris es eatim
fer. propter timorem, sine cunctatione,respondit,eo quod quisque illud persequitur, usque ad terrae viscera . Tertio notandum est, quod sicut quodlibet dupliciter considerari potest 3 3 ιι diis scilicet materialiter , docinaliter exemplum , vestis considerari poteti inquantum est lanea , aut serica; haec consideratio vocatu materialis , secundum sui im finem, ad quem facta est , idest, ut induatur, haec vocii in tu formalisci sic etiam pecunia materialiter considerari potest, scilicet, inquantum est argentea, re is aliter, hoc est secundum suum finem, ad quem constituta fuit,inquantum est pretium legale, mensura rerum venialium; unde tantum estimatur,qxiantum a legem a Principe determinata fuit, qui eam impendere facit. Quarto, notandum est etiam, quδd dicta pecunia se aliter considerata ha bet duos fines, unum principalem;qui est, illam impendere, distrahere,quia Poetio,is μή ad hoc principaliter constituta fuit, ad hunc modum,postquam non habet d. r. o- si uisum distinc tum a se ipsa,vendi non potest;quemadmodu enim albedo est stemma ομι illa,promer quam res aliae dicuntur albae,&illa alba dicino potest, sic pecum tirer, e foris in suo usuit incipali cum sit pretium rerum venialium,illarum mensura dici matiter. tur,&ipsa nec mensurari,nec appreciari potest,&ad hunc sesum Doctores di s xerunt,s est inuendibilis: alierum secundariu, qui differt a primo, ad hunc moris,da. modum vendi,&permutari potest:exemplum inartificialibus, finis principa Poetin. Φ-lis vestis est eam induere, eo quM ad hune finem principaliter facta est:secun ιορ a Deo-darius est,ut vendatur,aut permutetur cu realiqua,ut faciunt sartores, qui, . . dunt velles,non inquantum est absolute pannus, sed inquantu sunt vestes, ut Peeωπι axat, ostea illis emptores urantur ad suum proprium, principalem finem: non a *-- Her euenit pecuniae, ficonsideratur inquantum est pecunia,&non inquantum ιMIL.el auritur,aut argentum,idest ultra quod impendi potest secundum suum fi Poe,nia ..ianem principalem potest etiam commutari cum alia pecunia emi,& vendi, do si v is da quod euenit variis de causis , ut dicetur. alia. Quinto notandum est,quod pecunia tripliciter uti possiimus; primo inquan tum est regula,mensura, pretium rerum venalium; qui modus est suus pro 3 Norania prius, principalis usus, ut dixi,& ad hune modum,qui impenderent,vel su Poennia ινι mere ficerent pecuniam altioti pretio, quam a lege taxata est, vel mino meιρer τι iris acciperent, mortaliter peccarent, cum obligatione restituendi illud plus pos mss. nisi tam paucum esset, ut ueniale iudicaretur. Secundo,illa uti missumus, inquantum absolute est pecunia,commutando illam cum alia pecunia;qui modus est usus suus proprius, secundarius tamen, ad hunc modum impendi,&distrahi potest plus,vel minus legali metio, permutando illam cum alia pecu. nia, modo ut una habeat rationem pretii & mensurae, altera verra rei venalis dimensae,&qstimat 'liod accidit in cambijs:&hoc varijs de causis,ait Phia Iosophus miraedicto loco. Maura σου Primo,propter qualitatem materialem pecuniae, verbi gratia,aureorum milis r 'e M.' Ita sunt meliora in auro , qua in argento, in una specie argenti,qua in alia H MI unde propter bonitatem metalli, iuniper una pecunia plutis aesti abiitur, μη .u ς
129쪽
Sexmndo,eoquδd magis chara,&commoda est polletari , exemplum, eui iam mille aureos habenti in arca seruatos,magis in auro, quam inam nto ilIos liabere placet, vel in alia specie pecuniae , cum sibi magis sit commoda in sua necessitate, hac de causa eos vendere posset indigentibus aliquid plus,
quam communiter impederenturi, sicut cuidam equum habeati, qui communiter valet triginta aureos,cum percommodus esset,pro illo,duo, at ginta quaerere posset. Tertis,cum minoris , sit ponderis, aut naturaliter, ut sunt Romae paraωche Regni pro quo desectu minus ualent, quam impenduntur in Regno , uel cum pecunia sit abscisa, & defectuosa; quare non ita libenter impenditur. ad hunc modum minori pretio emi potest,quani a lege positum est,ptu Quarto,eo quod una erit magis apta, commoda,ut exportetur, quam alia pecunia, unde Pro tali commodirate aurum pro argent cambire poterit, emeere,ut sibi aliquid plus detur,4 contractus erit tullus Quinto,cum pecunia sit magis communis,idest apta, ut impendatur in diuerfisa re,fine imminutione, verbi gratia Petrus scutorum 'uantitatem habet,quae pro omni Regno impenduntur secundum suum pretium, ualorem. Sexto,propter periculum, ne a Principe reprobetur: exmplum, Petrus ven.
dens bona sua,accepit quandam speciem pecuniae, quae periclitatur ne a Pria cipe reprobetur, propter suam malam qualitatem unde propter suspicionem volet illam permutare in pecunia secura alius 3 pter illam suspicionem emere poterit aliquanto minoris, quam impeditur fine tali suspicione. Septimo , vel quia erit magis apta, quam alia ad aliquem usum , verbi gratia, ducatus aureus erit melior scuto Mediolanensi in Florentino , Aurinci , ad operandum patacchae Imperiales sunt de meliori argento , quam Hispanae, scuta riccta Regni Neapolis. Genue sunt de meliori ei sectione ad illa ducenda,& ad imagines inaurandas , vel ad ponendum in medicinis,
quam sunt alia, & ideo tali respectu pluris vendi possunt, quam impeduntur
octauo,vel quia in loco, ubi est dicta pecunia , nullatenus impenditur, ad pondus emi potest, pro quo valebit argentum,aut etia aliquato minotis iusto suo pretio,quam ualet,ubi currit dic a pecunia, polleaeam illuc serre,& iune lucrari. Hui,& similibus de causis pecunia uenai,& emi potest,aut plutis, aut minoris pretio determinato a Principe, ea permutando cum alia pecunia , in quo casu non habebit rationem pecuniae, sed rei uenalis,quamuis usus suus principalis sit , esse pecunia. uere pretium rerum venalium. Non , respectu temporis; illast,assignando hodie pecuniam cum pacto,ut illa restituatur in aliud tempus . verum hic nota , quod tempus, quet currit inter consignationem pecunae,&eius exactionem, tripliciter considerarii testsptimo respectu distantiae loci, ubi soluitur pecunia, alibi accepta, hoe licet ι postquam tempus , quod necessarie currit inter dationem, & recepti nem necesiarium est , nam venetiis pecunia solui non posset statim cum Mediolani recipitur. Secundo,respectu varietatis pretiorum,quae diuersis temporibus, diuersimode currere solent, sicut enim unamet mercatura habere potest diuersa pretia in principio,& in fine anni,sic etiam pecunia:unde occurrit,quod Londrae marca argenti quandoque plus, quandoque minus valet, secundum penuriam,
copiam monerarum, quae currunt in foro: unde superioribus annis, in Regno , scuta habuerunt diuersa pretia,secundum Principis voluntatem: hoc modo
litet quandoque plus accipere alicui, quam dedetit.
130쪽
Te Cio, respectu solius temporis,uerbi gratia, setrus: enet pecuniam in arca otiosam,astignat eam Ioanni pro tanto teinpote, in cuius fine vult de illa tan.- tum plus,&ad hunc modum eli maxime illicitu, ut ditiun est in cotractibus mutui,praeterquam in umν casu licet, idest,quando amicus illa indigerer, solum ut ea uteretur ad ostentationem,aut simi, non illam impendens. non distrahens , restituendo eandem pecuniam , in quo casu vocatur contractiis io
Qiud si se dulenter hoc fieret verbi gratia, Ioannes cum pecunia repentino indigeat, non inueniens,qui ei mutue dicit Petro,da mihi mille aureos Pro tanto Tmpore,ut quandam de illis ostentationem faciam, si Petrus fidei ter id faciat, non perspiciens Ioannis astutiam, non peccat, si autem hoc perspiciat, re simulat, peccabor, nihil accipere potest, sed in hoc casu tempo.m Iongitudo te de hoe monebit. Decimo autem respectu diliantiae loci; hoc modo tripliciter considerata
puteit,prout tria genera cambiorum ficti polIunt. Vbi notabis,quod sicut res venales,tripliciter emr, ,endi,aut commutari possunt;idest, Primo eodem in loco ubi reperiuntur, verbi gratia, commutare Re ni riticum pro uino,aut pannum pro erico.ubi sunt contrahentes,4 illa ibi assi r ' citer gnare, ut emere vinum Amineum in Ue iuuio,&ibi illud latuere, accipere vena Secundo, iuno loco, pro alio,verbi gratia, Petrus permutat bona cum Fra m Qt. ei sco,quae ambo Lanaani habebunt,scilicet,libros pro panno,aut emet Neapoli a Francisco oleum,quod Venetiis habet:cum pacto , ut illic contignetiir,4 illic soluatur pretium, ptout venetii, valetat, di hoc modo tantuni eis Huantum si Venetiis emeretur Tertio partim in uno loco,partim etiam in alio,verbi gratia,Petrus vult vendere Venetiis centum onera olei,quarten et Bati,no debet solui,ut valet Venetiis, melarum est, quod merces presentes,&adduci ad iocum,plus valent quam absentesin regulariter omne absens valet minus domino, qua praeten&nec quidem quantum valet Bari duntaxat,vedi deber,quamuis enim olea que sunt in Apulia, vendantur pretiis currentibus Apulia Hamen cum fiat contractus Veneti3s, Ioluatur pecunia venetiis,erunt iudicanda prout vendi solet olea Veneti3s, quae reperiuntur Bari,i pro illo pretio ouod inueniretur Veneriis, eo quod pretia rerum venaliu sequuntur naturam loci ubi fit contractus, soluitur pecunia,quod pretium rationabiliter erit aliquid plus quam Bam cona numte currit, eo minus illo venetiarum quo dicati potest falsidium, expensae. periculiam quod currere posset, ad conducendum illud Veneti as,quae res non sunt omnes aequales omni tempore Ita de cambiis dicera possumus, est, de pecunia, secundum illam rationem quae ei aptaru cambiatur, aut vendatur, ut supra audistis Quapropter aduertetis, quod quamuis Nauar. cap. a. nina 43 litera Rhoc
tractans,doceat sepem genera cambiorum, tamen omnia reducuntur ad illa, ut audietis.
Primum vocatur eambium reale absolute de Messent dico reale quia daturr Sit me,sealiterinico de prelenti quia non aliud tempus consumitur quam
mimerare pecuniam, quod proprie vocatur cambium acinia nutum
Η genus cambis communiter exercetur ab iis, qui tenent mensam publia eam Neapoli in platea lini; Rome; in uia Palatina, Veneti Sin Ri alto. Hoc ossiciu aliquo in loco fit auctoritate publica,& exercetur hoc modo. Ca psor conatur habere ex omni parte pecunias cuiuscunque Regni praelicabilis, C --- adrta poni suam mensam in platea. Petrusemere vult res minuto, re non habet manώιω- . aliam pecuaria aquam scuo, non reperit,etiditote,q det illi tot minutas